Mag je jezelf de Tinder/Uber/Dinges voor X noemen?

http-www-url-merk-adres-hand.pngEen lezer vroeg me:

Ik wil een app maken waarbij je dingen selecteert door er doorheen te swipen, net zoals bij Tinder. Mag ik dan zeggen dat ik “de Tinder voor X” ben? Dat is voor iedereen duidelijk en je hoort het ook de hele tijd in reclame en zo. Maar ik gebruik wel hun merknaam bij mijn product.

Het gebruik van een merknaam is in principe alleen toegestaan om naar het merkproduct te verwijzen. Je mag geen verwarring zaaien over jouw band tot de merkhouder, of afbreuk doen aan het merk.

Op zich is “de Tinder voor X” of “de Uber voor Y” een neutrale omschrijving, iedereen snapt dan wat je bedoelt en niemand zal denken “Oh, gaat Tinder/Uber nu ineens ook X of Y doen”. Maar als je het als je éigen omschrijving hanteert, dan wordt dat anders want dan kun je wellicht de indruk wekken dat jij de afdeling X van Tinder bent.

Zeker als je die als ondertitel (tagline) van je eigen dienst opvoert. “HuisdierSelect – de Tinder voor katten”. Zo’n tagline kan worden gezien als een ondertitel en die kan de indruk wekken dat je aangeeft wat je bent. HOe veel merken heb je niet waar dan onder staat “een product van” of “Powered by”. Dus als mensen “Tinder for X” onder jouw naam lezen en denken, oh dat is de afdeling X van Tinder, dan ga je nat.

Arnoud

Uber in Californië nu werkgever

taxi-verboden-uberTaxidienst Uber moet een voormalig chauffeur een vergoeding betalen van meer dan vierduizend dollar omdat ze volgens de rechter een medewerkers was, en geen zzp’er. Dat las ik bij NRC. De California Labor Commission, de lokale toezichthouder op de arbeidswetgeving in die staat, is eigenlijk geen rechter maar wel bevoegd om zulke uitspraken te doen. Uber is boos over de uitspraak want dit zet haar businessmodel volledig op losse schroeven.

Taxidienst Uber en vrijwel alle vergelijkbare diensten pretenderen te werken met zelfstandigen in plaats van werknemers. Het idee is dat mensen zelf even wat bijklussen door een taxiritje te doen, ergens even schoon te maken of een andere dienst verrichten, en die diensten zijn dan slechts bemiddelende tussenpersonen die mensen bij elkaar brengen, meer niet.

In de praktijk is het echter vaak anders. Uber helemaal: die geeft vérgaande instructies over hoe het werk moet worden gedaan (je auto mag maximaal 10 jaar oud zijn bijvoorbeeld) en bepaalt zelfs óf het werk wel mag worden gedaan (haal je een score van minder dan 4.6 uit 5, dan lig je eruit). En de Labor Commission gaat nog verder: het is uiteindelijk het werk van Uber dat wordt gedaan. Je bent niet Taxi Arnoud die toevallig dankzij Uber een ritje vond, maar je bent Uber-chauffeur Arnoud. En dát maakt het (in Californië) uiteindelijk dan tot een werkgever/werknemer-relatie.

Gevolg van die juridische kwalificatie is zowel in Californië als in Nederland dat de werkgever ineens verantwoordelijk is voor een hoop dingen die een opdrachtgever lekker bij de opdrachtnemer zou kunnen laten liggen. Denk aan het afdragen van belastingen en sociale premies, de verzekeringen voor aansprakelijkheid bij uitvoering werk, of in het geval van Uber heel simpel het betalen van de benzine voor de werkgerelateerde ritjes.

In Nederland zijn er drie eisen om een relatie tussen partijen als arbeidsovereenkomst te duiden:

  1. Er is een afspraak dat de werknemer werk gaat verrichten, en wel zelf (dus niet een collega of leverancier dit laten doen);
  2. Er wordt een vergoeding betaald die boven de onkostenvergoeding uit gaat;
  3. De werkgever heeft een instructiebevoegdheid: hij is gerechtigd aanwijzingen te geven over het werk zelf of voor de goede orde in de onderneming;

Het doet er daarbij niet toe hoe de partijen de overeenkomst zelf zien. De praktijk geeft de doorslag. Als er bijvoorbeeld in het contract staat “Opdrachtnemer mag een derde het werk laten doen” maar in de praktijk komt het daar nooit van, dan is dus aan eis één voldaan.

Eisen één en twee kunnen ook bij de relatie opdrachtgever/zelfstandige voorkomen. Het zal dus neerkomen op hoe eis drie uitpakt. Bij een zelfstandig opdrachtnemer geldt normaal dat deze zelf bepaalt hóe het werk wordt gedaan. De opdrachtgever mag wel zeggen wát er wordt gedaan en wanneer het af moet zijn, maar als zelfstandige kun je dan kiezen dat je dit woensdagmiddag doet of juist donderdagnacht. Een werknemer krijgt te horen “ga om 9 uur aan dit bureau zitten en doe het werk”. Het feit dat hij dergelijke instructies moet opvolgen, maakt het verschil.

Of eis drie ook bij Uber opgaat, vind ik een lastige. Ze bepalen niet je werktijden en je kiest zelf of je een ritje wil oppikken of niet. Ze stellen wel kwaliteitseisen (zoals de evidente eis dat je een rijbewijs hebt, maar dus ook dat je een relatief nieuwe auto hebt), en dat neigt toch lichtjes naar een werkgever. Een freelancer mag immers zelf bepalen of hij met een oud brik naar de klant gaat.

In Nederland geldt in dit soort situaties nog een paar vuistregels voor twijfelgevallen. Als er gedurende drie maanden minstens 20 uur per maand gewerkt is, dan wordt er bijvoorbeeld ‘vermoed’ dat er een arbeidsrelatie is en dan moet de werkgever bewijzen dat het niet zo is. Ook het feit dat je hoofdzakelijk voor één opdrachtgever werkt, kan als bewijs van werknemerschap gelden (dit is waarom je als opdrachtgever een VAR wil hebben bij zzp’ers).

Als particulier die meer dan 20 uur per maand voor Uber rijdt (en voor niemand anders) zou je dus wel een claim hebben denk ik. Hoewel dit vrij theoretisch is – UberPOP is immers verboden bij ons.

Het bedrijf heeft aangekondigd in beroep te gaan tegen de uitspraak van de Labor Commission. Logisch, want de nieuwe economie is leuk maar het is niet de bedoeling dat je dan ineens onder de oude regels valt.

Arnoud

Wat, worden klanten nu ook al gerecenseerd?

Niet onbeleefd doen tegen je Uber-chauffeur, las ik bij Slashdot: straks geeft hij je een laag cijfer en dan krijg je nooit meer een illegale taxi, pardon een dienst bij een disruptieve innoveerder. En ja dat is een probleem, las ik in de New York Times, dat het voorbeeld noemt van een meneer met onverwacht een slechte rating die drie weken geen Ubertaxi meer krijg. Wacht even, worden klanten nu ook al gerecenseerd?

Nou ja, het was te verwachten. Als mensen cijfers geven aan dienstverleners, dan is het logisch dat die omgekeerd ook cijfers gaan geven aan hun klanten. En dan krijg je situaties dat mensen alleen nog willen ridesharen of spullen willen uitlenen aan personen met hoge cijfers. Of, nog interessanter: dat iedereen elkaar alleen nog een vijf uit vijf geeft. “When services choose whom to serve, no one wants to be labeled difficult.”

Mag dit? Ja, in principe wel. Bijhouden hoe een klant zich gedroeg, is legitiem. Ook als je bedenkt dat een cijfer over een persoon een persoonsgegeven is, want je kunt verdedigen dat deze verwerking nodig is in verband met de uitvoering van het contract en dat is een grondslag voor verwerking. Maar je moet wel de klant vooraf mélden dat je dit doet, en inzage geven (plus correctie indien gegevens onterecht zijn) in de vastgelegde gegevens.

Discutabeler wordt het als je de rating gaat gebruiken om de klant de volgende keer te weigeren, want dát is verboden onder de Wbp. Artikel 42 lid 1:

Niemand kan worden onderworpen aan een besluit waaraan voor hem rechtsgevolgen zijn verbonden of dat hem in aanmerkelijke mate treft, indien dat besluit alleen wordt genomen op grond van een geautomatiseerde verwerking van persoonsgegevens bestemd om een beeld te krijgen van bepaalde aspecten van zijn persoonlijkheid.

“Computer says no” is dus geen argument. Er moet een mens bij betrokken zijn geweest, en er moet zijn uitgelegd hoe de computer bij dat nee kwam. (Maar ja. De computer says nog steeds no, dus daar sta je dan.) Dus dit is weer zo’n geval waar de wet vrij duidelijk is maar de geautomatiseerde praktijk daar vrolijk overheen fietst.

Persoonlijk ben ik vooral geïntrigeerd door dat “It’s a Barney world,” in het NYT-artikel. Als iedereen elkaar lief vindt en iedereen elkaar maximaal ratet, dan heeft raten geen enkele zin meer. Maar zodra er wél zinvol gerate wordt, gaat het mis want dan filteren mensen op die basis en sta je als persoon in de kou. Ik denk niet dat daar een juridische oplossing voor is, maar een praktische kan ik ook niet bedenken. Dat wordt dus nog een uitdaging.

Arnoud

Inspectie legt boetes op aan Uberpop-chauffeurs in Amsterdam

taxi-verboden-uberDe Inspectie Leefomgeving en Transport heeft boetes opgelegd aan een viertal chauffeurs die via Uberpop taxiritjes aanboden, meldde Tweakers gisteren. Juridisch niet gek, want taxivervoer aanbieden zonder vergunning is een strafbaar feit. Maar kennelijk wel opmerkelijk omdat de taxi’s via een app zijn geboekt en de chauffeurs ook een account bij de appdienst hebben.

Ik maakte me in april al boos over het idee dat vergunningen niet meer belangrijk zouden zijn als je een innovatieve dienst aanbiedt. Wat is er zo fundamenteel anders aan Uberpop dat rechtvaardigt dat je taxi mag spelen, terwijl de klassieke snorder met gestencilde briefjes met een prepaid 06-nummer hard aangepakt moet worden want onveilig en geen toezicht et cetera?

De taxibranche is sterk gereguleerd. Je mag beroepsmatig geen mensen vervoeren tegen betaling, staat in de Wet personenvervoer 2000. En een taxivergunning krijgen (of een vergunning voor een taxicentrale) is niet eenvoudig te krijgen. Met reden: er gaat (ging) te veel mis in de taxibranche, dus daar hoort vanuit bescherming van de klant toezicht en een vergunningsstelsel bij. En dat geldt dan ook voor taxi’s met hippe app en bestuurders die het als bijbaantje zien.

Waarom zou UberPop buiten de vergunningen vallen? Noem jezelf geen taxi en je komt weg met het negeren van alle regels? Dus wel personenvervoer tegen betaling maar geen meter hoeven hebben en geen opleiding of keuring of wat dan ook? Dat vind ik niet eerlijk. Het hele púnt van het systeem met taxivergunningen is kunnen zien wie er veilig/betrouwbaar is. Ik denk dat daar deel van is dat je jezelf ‘taxi’ moet noemen als je die dienstverlening verricht.

Het is alleen wel een typisch internetding dat je op een disruptive manier een bestaande tak van dienstverlening gaat herimplementeren en daarbij de bestaande wetgeving en gebruiken daarop gaat negeren. Denk aan Napster dat hetzelfde deed binnen de auteursrecht’vergunningen’. En ik ben er nog niet goed uit waarom het de ene keer wel en de andere keer niet volstrekt logisch voelt dat men recht heeft op die disruptive manier van zakendoen.

Zit het hem in de risico’s van de dienst? Zeg maar net zoals medicijnenverkoop zonder vergunning ernstiger is dan domeinnaamhandel. Of in het doel van de beperking? Verouderde verkoopmodellen van muziek in stand houden versus het beschermen van klanten tegen ripoffs.

Arnoud

Zijn vergunningsloze taxi’s echt anders wanneer je ze per app bestelt?

kroes-tweet-uberNeelie Kroes is boos, meldde de NOS. De eurocommissaris vindt het belachelijk dat taxidienst Uber is verboden in Brussel. De Belgische rechter had Uber verboden haar “UberPop” dienst aan te bieden, omdat ze in strijd met de Belgische taxiwetgeving rijdt. Zo had men geen taxivergunning, toch een vrij basaal iets als je met taxi’s gaat rondrijden.

Eerder schreef de NOS al dat Uber ook bij ons de wet overtreedt. En de reden is heel simpel: de taxibranche is sterk gereguleerd. Je mag beroepsmatig geen mensen vervoeren tegen betaling, staat in de Wet personenvervoer 2000. En een taxivergunning krijgen (of een vergunning voor een taxicentrale) is niet eenvoudig te krijgen.

Uber had die vergunning niet, dus dan ligt het voor de hand dat er een verbod komt als de welvergunninghebbende concurrenten dat bij de rechter gaan eisen. Dat is immers het hele punt van vergunningen. De boosheid van Kroes verbaast me dan ook een beetje. Is dit zó bijzonder, dat de rechter een vergunningsloze taxicentrale verbiedt?

Ja, ik snap best dat die wet niet geschreven is voor het soort luxe bakken dat je via Uber kunt laten voorrijden. Dat gaat om snorders en vage figuren die nietsvermoedende toeristen op de Dam oppikken en 50 euro laten betalen voor een rit naar het Rembrandtplein. Uber is hip en heeft een app, bovendien is het peer-to-peer, dat is volstrekt iets anders dan .

Toch? Is het wérkelijk archaïsch om te zeggen, taxi’s moeten een vergunning ook al gaat het per hippe app? Ik ben alleszins voor innovatie, maar we weten uit het verleden dat de taxibranche zonder regulering volloopt met slechte kwaliteit dienstverleners. Dus dan maar een vergunning, net zoals dat bakkers aan hygiëne-eisen moeten voldoen. We willen geen bakkers met vies brood, en geen vervelende taxichauffeurs met slechte auto’s. Of is het genoeg dat Uber met reviews werkt zodat het systeem zichzelf reguleert?

Arnoud