Internetrecht door Arnoud Engelfriet

Instagram zegt dat foto’s die via een embed op sites worden geplaatst niet automatisch voldoen aan het auteursrecht. Dat meldde Tweakers afgelopen weekend. De embed-api valt niet onder de sublicenties die het bedrijf afgeeft voor het rechtmatig delen van foto’s, aldus moederbedrijf Facebook. Dat gaf enige consternatie want hele hordes mensen gebruiken die embedfunctie om foto’s te kunnen tonen op hun site, en dat zou dus nu ineens inbreuk op het auteursrecht van de fotograaf (meestal de Instagram-plaatser) zijn die dan dus een factuur kan sturen. Maar laten we even helder blijven: in Europa is dit een betekenisloze uitspraak van Facebook, aangezien embedden gewoon in het geheel geen inbreuk is. Kan me niet schelen wat Facebook of de TOS van Instagram zegt.

De discussie werd aangezwengeld door Ars Technica in het verlengde van een rechtszaak tussen een fotograaf op Instagram en een gebruiker van een van diens foto’s. Die laatste had eerst toestemming gevraagd om de foto te mogen herplaatsen, en toen die werd geweigerd dan de foto maar geëmbed met de daarvoor beschikbaar gestelde functie van Instagram. De fotograaf was not amused en stapte naar de rechter.

Nou dacht de gebruiker goed te zitten, maar dat viel dus vies tegen. Allereerst had hij in de terms of service van Instagram gelezen dat fotografen die daar foto’s neerzetten, een sublicentieerbare licentie verlenen door dat te doen. Oftewel, Instagram mag anderen toestemming geven om die foto te hergebruiken – en dat omvat dus ook het laten embedden van de foto. En ten tweede had in april een rechter bevestigd dit is hoe de TOS werkt.

De rechtbank waar zijn zaak diende, dacht er echter anders over: dat staat helemaal niet zo letterlijk in die TOS, dus geen onmiddellijke afwijzing van de claim (summary judgment). Dat was even schrikken, vandaar dat Ars Technica het navroeg. En wat zegt Instagram (of eigenlijk haar overlord Facebook) dan:

“While our terms allow us to grant a sub-license, we do not grant one for our embeds API,” a Facebook company spokesperson told Ars in a Thursday email. “Our platform policies require third parties to have the necessary rights from applicable rights holders. This includes ensuring they have a license to share this content, if a license is required by law.”

Met deze achtergrond is het natuurlijk een stuk lastiger om vol te houden dat er sublicenties zijn verleend. (Voor de fijnproevers, er staat sublicenseable in de TOS, oftewel Instagram mág sublicenties uitdelen aan bijvoorbeeld embedders. Maar dat hebben ze dus niet gedáán, tenzij je zegt, door die functie te maken ging je stilzwijgend akkoord met een sublicentie voor die context. En dat is dus lastig als Instagram hardop zegt dat men dat niet ging.

Afijn. Ook Europese embedders van Instagram-content maken zich nu zorgen. Dat is geheel ten onrechte: embedden van legaal gepubliceerde foto’s is volstrekt legaal want geheel geen inbreuk op het auteursrecht. Dat volgt uit de Svensson- en Bestwater-zaken die het Hof van Justitie een paar jaar terug wees. (Bij onrechtmatige bronpublicaties ligt dat wellicht anders, dankzij het Geenstijl-arrest). Die zegt gewoon keihard dat je mag linken en mag framen oftewel embedden.

Een discussiepuntje dat ik laatst in een Nederlandse zaak zag, is of het dan uitmaakt of je nog kunt zien dat er wordt geëmbed. Dat is niet perse het geval (helemaal niet bij wat vroeger inline linken heette), en die rechter bepaalde dus dat daarom embedden/inline linken wél inbreuk was. Dat is dus onjuist. In de woorden van het Svensson arrest:

Deze vaststelling wordt niet op losse schroeven gezet indien de verwijzende rechter zou vaststellen – hetgeen niet duidelijk blijkt uit het dossier – dat wanneer de internetgebruikers op de betrokken link klikken, het werk verschijnt en daarbij de indruk wordt gewekt dat het wordt getoond op de website waar de link zich bevindt, terwijl dit werk in werkelijkheid afkomstig is van een andere website.

Het maakt dus geen ene bal uit of je kunt zien of de foto van Instagram is geëmbed of dat het 100% lijkt of je hem hebt gekopieerd. Als je feitelijk de foto laat oproepen vanaf een Instagram-server, dan is het legaal.

Arnoud

Een lezer vroeg me:

Wij hebben ruzie met een forumgebruiker die boos is vertrokken en nu eist dat zijn posts worden weggehaald. Hij stelt dat dat moet op grond van zijn auteursrecht. De licentie is beëindigd met zijn vertrek en dus schenden we zijn rechten door de posts te laten staan. We hebben inderdaad niets over licenties in onze forumregels maar werkt dat dan echt zo?

De meeste mensen die hun posts verwijderd willen na vertrek (of na een ban, dat ook) doen dat op grond van de AVG, of vroeger dan de Wbp. Het argument is dan dat die posts persoonsgegevens zijn. Maar zowel de Wbp als de AVG bieden geen grondslag voor het laten verwijderen van je eigen posts. Hooguit kun je verlangen dat je naam wordt verwijderd. Maar in de kern is hier het belang van de informatievrijheid hoger dan het privacybelang op grond waarvan je verwijdering zou willen.

Dan heb je dus slimmeriken die redeneren, mijn post is een creatief werk (“een eigen intellectuele schepping” of voor ouderwetse juristen “oorspronkelijk en draagt het stempel van de maker” maar dat mag je niet meer zeggen van Europa) en dus heb ik het auteursrecht. Auteursrecht kun je alleen bij akte overdragen – dus met handtekening – dus dat forum heeft nooit de auteursrechten verkregen. En als ik wegga, eindigt de licentie oftewel het gebruiksrecht en dan moeten ze stoppen.

Nou ja, ja en nee. Het klopt dat je auteursrecht hebt op je forumbijdragen, als ze het niveau van een trivialiteit overstijgen. Ook klopt het dat een forum de rechten niet kan opeisen, ongeacht hoe veel woorden in de AV of TOS ze daar aan besteden. Zonder handtekening blijven je auteursrechten bij jou. (Dit geldt ook bij Facebook, Instagram en al die andere clubs waarvan wordt beweerd dat je je rechten kwijt bent als je er post.)

Alleen die licentie, hoezo is die ineens opgezegd? Toen je het bericht plaatste, wat is er tóen gezegd over de duur van de licentie? In dit geval dus niets, want in de voorwaarden stond niets over auteursrecht. Maar de wet zegt niet dat licenties dan eindigen omdat jouw account opgeheven wordt. Je hebt een overeenkomst, en naast wat er staat, geldt ook wat volgt uit de redelijkheid, de gewoonte en de wet.

Er is nul jurisprudentie hierover maar ik ben er stellig van overtuigd dat het onredelijk is om aan te nemen dat die licentie per direct vervalt als je weggaat. Of als je verbannen wordt, wat dat betreft. Je post niet in een vacuüm maar doet mee aan discussies. Die moeten ook later nog leesbaar zijn, dus de enige redelijke interpretatie is dat je post er permanent moet gaan staan.

Je kunt ook zeggen: altijd en overal (oké, 90+% van de gevallen) blijven posts staan na verdwijnen van de accounthouder, dus het is gewoon de gewoonte op internet dat die dingen blijven staan.

Dan kun je nog zeggen, bij een vrijwillig vertrek oké maar wat als je verbannen wordt? Dan wil je niets meer met dat forum te maken hebben (en/of zij niet meer met jou), en die bijzondere omstandigheid zou een tussentijdse opzegging mogelijk maken. Dat zie ik niet. Het punt hierboven – men moet later de discussie kunnen blijven volgen – staat los van waarom je weggaat en welke relatie je tot het forum hebt na het vertrek. Je deed mee, dat is een historisch feit.

Heel misschien als er zeer bijzondere persoonsgebonden redenen zijn. Maar dat zou voor mij op het niveau zijn van “ik leed aan een psychische stoornis toen ik die posts deed” of wellicht “ik was minderjarig en dom toen ik dat schreef”, echt zeer de uitzondering. Dan zou ik weghalen wel zien.

Arnoud

Als je deze blog leest, dan heeft ict- of internetrecht je bovengemiddelde belangstelling. Of je nou jurist of IT-er bent, je zult het met me eens zijn dat er een hoop rare dingen gebeuren waar je -zowel vanuit wet als vanuit techniek- echt wel wat van kunt vinden. En om dat nu eens écht goed te doen, organiseer ik deze zomer de IT Law Summer School. Kom je ook? Er is een gratis proefles!

De ILSS is volledig online opgezet. Je volgt elke week een kort webinar over een uitdagend en vernieuwend thema, en gaat daarna met een groepje (4 personen) daar een onderwerp in uitwerken tot een eveneens vernieuwend eindproduct. Denk wikitekst, infographic, explainervideo, pittige quiz of game-pitch. Op die manier moet je eens heel anders tegen zo’n onderwerp aankijken en komt er wat anders uit dan het gebruikelijke.

Waar gaan we het over hebben? De AVG, welnee oud nieuws. Nee, ik heb er over nagedacht en dit lijkt me nou écht leuk:

• De mens als datapunt: persoonsgegevens, algoritmes, Artificial Intelligence en besluitvorming.
• Wiskunde als wapen: beveiliging, encryptie, afluisteren, criminaliteit en veiligheid.
• Werken en leven op afstand: online samen zijn, werk en privé en de Europese cloud.
• De drone-dokter: gezondheid, genezen, preventie en persoonlijke ontwikkeling.

Wat kun je hier bijvoorbeeld mee doen? Wat dacht je van een AI bedenken die de AVG wél doorstaat? De toekomst van encryptie doortrekken naar een dystopisch SF verhaal? Een plan maken voor de Europese cloud én uitwerken hoe dat gigantisch gaat mislukken (het blijft een overheids-ICT project immers). Of bekijken wie eigenaar gaat zijn van gezondheidsdata in de toekomst. Ik noem maar een dwarsstraat; uiteindelijk schets ik wel de kaders maar jij gaat het uitwerken. Ik ben heel benieuwd!

De inschrijvingen gaan al lekker dus wees er snel bij.

Arnoud

De Centrale Studentenraad van de UvA stapt naar de rechter vanwege het gebruik van het surveillanceprogramma Proctorio. Dat las ik bij Tweakers. De CSr ziet de maatregel als een te vergaande inbreuk op het privéleven van studenten, omdat die bij tentamens dan hun hele hebben en houden thuis moeten onthullen en niet-transparante software van een… Lees verder

De Amerikaanse president Donald Trump dreigt sociale media ‘streng te reguleren of te sluiten’. Dat meldde Tweakers vorige week. Trump is boos omdat Twitter onlangs enkele van zijn tweets labelde met een ‘disputed’ tag. De remedie lijkt nu bekend: hij heeft een executive order oftewel presidentieel bevel getekend waarin grofweg staat dat het overheidsbeleid vanaf… Lees verder

Een lezer vroeg me: Bij de afdeling waar ik werk (Sales) is het sinds het thuiswerken verplicht om elke ochtend een online dagstart te maken. Even bijpraten waar we staan, actiepunten verdelen et cetera. Prima, alleen wordt het vanaf aanstaande maandag verplicht om je camera aan te hebben staan. Het argument is dat gezichtsuitdrukking helpt… Lees verder

Een lezer vroeg me: Mijn baas heeft het gesprek opgenomen toen wij een serieus gesprek hadden. Ik vroeg omdat ik ook deelnemende aan het gesprek was en het deels ook over mij ging en hij een buitenstaander is of ik ook de opname mocht. Maar hij zei dat het voor eigen gebruik is en dat… Lees verder

Via Bert Boerland op Twitter las ik: Bijzonder lachwekkend (tot tranen toe!) stukje over #opensource (#cms-en) en licenses. Microsoft deed dit truukje (“Fear, Uncertainty and Doubt) zo’n 10 jaar geleden nog, maar is op het rechte pad. Lang geleden dat ik zo’n tenenkrommend stuk over proprietary vs OSS stuk las Het gaat om dit artikel… Lees verder

Internetplatform Facebook treft vooralsnog voldoende maatregelen om nep-bitcoin advertenties met bekende Nederlanders te weren. Dat las ik in een recent vonnis. De presentator van EenVandaag was samen met zijn werkgever had Facebook aangeklaagd omdat ook hij als gezicht werd misbruikt in die Bitcoinfraudeadvertenties (“Bankiers zijn bang voor deze vondst”). Inderdaad net als John de Mol,… Lees verder

Hoe Westers is AI? Met die vraag bleef ik zitten na het lezen van een Q&A-artikel over Ubuntu-ethiek, waar je een heel andere kijk ziet op mens en maatschappij. Het idee alleen al dat je de datasubjecten, de mensen dus, betrekt bij het maken en reviewen van je AI model.. ik moet het eerste AI-bedrijf… Lees verder