EU-Hof verklaart The Pirate Bay illegaal en baant weg voor blokkade

Het Europese Hof van Justitie heeft uitspraak gedaan in de zaak die door Brein is aangespannen tegen providers Ziggo en Xs4all, las ik bij Tweakers. Het Hof verklaarde – weinig verrassend – dat de piratensite inbreuk maakte op auteursrechten. Maar ze zeggen geen woord over in hoeverre een blokkade nu gerechtvaardigd is, dus waarom alle media dat nu roept? In ieder geval: ik ben nog steeds heel benieuwd of dat er gaat komen.

De uitspraak van het Hof is op verzoek van onze Hoge Raad, waar de zaak van Brein tegen de Nederlandse providers enige tijd terug terecht was gekomen. Nadat de rechtbank Den Haag had geoordeeld dat XS4All, UPC en consorten de Pirate Bay moesten blokkeren voor hun klanten, draaide het Gerechtshof dat in hoger beroep terug.

Het argument van het Gerechtshof daarbij was vooral dat de blokkade weinig effectief was: er waren genoeg alternatieven en manieren om de blokkade te omzeilen. Maar de Hoge Raad concludeerde in 2015 al dat dat argument iets te streng was. Kort gezegd: een blokkade is effectief als de geblokkeerde site dan minder bezocht wordt, en het doet er niet toe dat er andere sites zijn met vergelijkbare diensten. Ook dat een blokkade nooit 100% zou werken, betekent niet dat deze niet effectief kan zijn.

Ergens was het handig geweest als het Hof had doorgepakt en de criteria uit haar uitspraak van 2012 in de Kino.to zaak nader had uitgewerkt. Daarin werd gezegd dat een blokkade van een piratensite bij een ISP in principe kan, als de maatregel voldoende doeltreffend is, en ook redelijk. Inderdaad, daar heb je weinig aan. Maar omdat onze HR niet had gevraagd hoe dat nou zit met die blokkade-criteria, geeft het Hof daar ook geen antwoord op.

In zoverre is het dus weinig nieuws. We wisten al dat hyperlinks en torrents naar illegaal materiaal inbreuk opleverden, sinds de GeenStijl- en Filmspeler-zaken. Dat dat ook geldt voor torrentsites, verrast me totaal niet. (Toegegeven, de HR kon dit niet weten toen ze de vragen stelden aan het Hof.) Men zal dus nu zelf aan de bak moeten om die Kino-criteria uit te werken. En eerlijk gezegd heb ik géén idee of men een blokkade toe zou wijzen.

Arnoud

Is het strafbaar om een Pirate Bay-proxy te opereren?

piratebay-sunk-dank-bas-taart.pngEen lezer vroeg me:

In Engeland is een man aangeklaagd voor fraude omdat hij een Pirate Bay-proxy draaide. Hem hangt maximaal tien tot veertien jaar cel boven het hoofd! Kan dat ook bij ons?

In Engeland hebben diverse rechtbanken het verlenen van toegang naar de Pirate Bay verboden. Deze meneer wordt nu strafrechtelijk vervolgd voor fraude en witwassen, wat mij nogal gezocht klinkt. Die artikelen gaan meer over oplichting en misleiding. Helaas kan ik de aanklacht nergens vinden, mogelijk dat het gaat om een constructie waarbij de fraude is het doen alsof de Pirate Bay legitiem benaderd mag worden of zo.

Meer algemeen geldt in Engeland net als in de VS het concept van “contempt of court”. Je kunt daar de cel in gaan door iets te doen dat in een vonnis verboden is, zelfs als je geen partij bij die zaak bent. De eis is dat de rechtbank moet vinden dat jij ingaat tegen het vonnis of de rechtbank minacht. Iemand die een proxy opzet naar een verboden site, zou je langs die route kunnen aanspreken.

In Nederland bestaat die constructie niet (heel soms wel). We kennen in Nederland twee soorten ‘verboden’. Je hebt het strafrecht en het civiel (burgerlijk) recht. Strafrecht is grofweg hetgeen waar je de cel voor ingaat, en civiel recht is grofweg contracten en schade vergoeden.

In Nederland is er geen strafwetsartikel tegen het aanbieden van een proxy om bij de Pirate Bay te komen. Daarmee ga je er dus niet komen.

Civielrechtelijk heeft een aantal rechters ex parte verboden een proxy naar de Pirate Bay te opereren, met als argument dat dat gewoon onzorgvuldig is in het maatschappelijk verkeer.

Nu de blokkade is opgeheven, kun je je natuurlijk afvragen hoe houdbaar die verboden nog zijn. Maar hoe dan ook: zo’n verbod is civiel, en andere partijen hebben daar niets mee te maken.

Arnoud

Mag een internetprovider je afsluiten bij spam?

spam-verboden.pngEen lezer (dank!) wees me op deze Tweakersdiscussie waarin iemand schrijft:

Gisteren had ik opeens geen internet meer. De lan lampjes van de modem bleven ook allen uit. “Vast een storing” en ik ging naar mijn werk. Tot mijn vader mij belde dat hij de Ziggo helpdesk had gebeld en we worden beschuldigd van het versturen van SPAM mail.

Na enige frustrerende belrondjes kwam er dan toch uiteindelijk een logbestand boven water: “Mail amount : 650”. Oftewel, vanwege 650 uitgaande mailberichten in een tijdsperiode van drie kwartier (07:46:04 tot 08:31:20) werd een automatische blokkade opgeworpen – computer says spam. Mag dat nu zomaar?

Het lijkt logisch dat een internetprovider mag ingrijpen bij geconstateerd kennelijk misbruik, en uitgaande spam is nu eenmaal een groot probleem bij consumentencomputers. Er is dan ook weinig op tegen (als het in de voorwaarden toegelicht staat), afgezien dan van netneutraliteit.

Art. 7.4a Telecomwet bepaalt dat een telecomprovider zoals Ziggo geen internetverkeer mag beperken of blokkeren, behalve in vier genoemde gevallen. Eentje daarvan gaat over spam:

om de doorgifte van ongevraagde communicatie als bedoeld in artikel 11.7, eerste lid, aan een eindgebruiker te beperken, mits de eindgebruiker daarvoor voorafgaand toestemming heeft verleend,

Maar dat gaat over het filteren van inkomende spam bij de provider. Dan is de enige relevante optie nog deze:

ten behoeve van de integriteit en de veiligheid van het netwerk en de dienst van de betrokken aanbieder of het randapparaat van de eindgebruiker;

Uitgaande spam vanaf een consumentklantcomputer wijst er gewoonlijk op dat de computer geïnfecteerd is met een spamversturend virus of andere rommel, en daar ligt dan een schone taak voor de provider. Echter, in dat geval geldt nog een aanvullende eis:

[Als het probleem] wordt veroorzaakt door verkeer afkomstig van een randapparaat van een eindgebruiker, doet de aanbieder voorafgaand aan het nemen van een maatregel waarmee het verkeer wordt belemmerd of vertraagd, melding aan de betrokken eindgebruiker, zodat de eindgebruiker de gelegenheid heeft de inbreuk te staken. Wanneer dit wegens de vereiste spoed niet voorafgaand aan het nemen van de maatregel mogelijk is, doet de aanbieder zo snel mogelijk melding van de maatregel.

Oftewel, eerst bellen en de consument het zelf laten fixen, pas daarna ingrijpen aan de providerkant. Daar lijkt het hier dus mis te gaan, nu er geen overleg is geweest en al helemaal niet voorafgaand aan de blokkade.

Of je zegt, Ziggo moest wel direct blokkeren anders komen hun IP-adressen op allerlei zwarte lijsten. Daar valt wat voor te zeggen, en dan is de vereiste spoed dus aangetoond. Maar dan nog moet er worden gemeld bij de consument dat dit is gebeurt.

Zou de gedachte dan zijn, ze merken het vanzelf en dan gaan ze wel bellen, dat is handiger? Of is er een mailtje verstuurd vanaf het abuse-adres dat vervolgens (oh ironie) in de spambox terechtgekomen is?

Arnou

Mijn provider blokkeert IP-adressen van schurkenstaten, mag dat?

shirt-127-0-0-1-ip-adresEen lezer vroeg me:

Wij zijn klant bij het Amerikaanse cloudbedrijf SoftLayer. Nu lezen wij dat SoftLayer network-wide blocking implementeert van IP-adressen uit Cuba, Iran, North Korea, Soedan en Syrië. Dit in verband met Amerikaanse handelssancties. Kan dat zomaar?

Inderdaad zijn er al diverse jaren allerlei zware handelssancties tegen de genoemde landen. President Bush noemde ze destijds de Axis of Evil, ook wel “schurkenstaten” (wat ik dan iets meer Donald Duck vind, maar goed). Interessant stukje achtergrond hier.

Sancties gaan primair over het niet mogen leveren van goederen, maar soms vallen diensten er ook onder. En routering van IP-pakketten is nu eenmaal een dienst, zodat naar de letter van het verbod je er zomaar onder kunt vallen als toegangsprovider of hoster.

Of de sancties tegen deze landen zó ver gaan dat ook deze vorm van dienstverlening eronder valt, betwijfel ik. Ik kan in ieder geval nergens ontdekken dat internetconnectiviteit een dienst is die verboden is om te leveren. Zo lees ik in het handelsverbod met Sudan toch echt een uitzondering voor:

• transactions with respect to telecommunications in Sudan;

Vergelijkbare uitzonderingen staan bij de andere landen. Misschien dat SoftLayer meer informatie heeft, of op safe wil spelen.

Mag dat? Ja, in principe wel. Internetproviders en hosters zijn ‘gewoon’ private bedrijven, en als die naar aanleiding van een wet eigen regels willen stellen die verder gaan, dan mag dat. Zeker omdat het hier gaat om business-to-business transacties. De enige vraag is eigenlijk of ze de bevoegdheid hebben het contract aan te passen, en natuurlijk is dat zo, in typisch Amerikaans-lompe stijl:

SoftLayer may modify the terms and conditions of this MSA by notifying You through the Customer Portal and all modifications will be effective upon such notice. It is Your responsibility to review the Customer Portal for such notices. Your use of the Services following any such notice will be deemed acceptance of such modifications.

Lees: het contract is wat wij vandaag online zetten, en als u dat niet leest dan is dat jammer maar helaas. Dus zelfs als de sancties van de VS IP-access toestaan van en naar schurkenstaten, dan mag SoftLayer nog steeds weigeren daarheen te routeren.

Deze actie van SoftLayer verbaasde me een tikje, maar nog meer verbaasde me het dat er vrijwel niets over te lezen is. Is het geen nieuws?

Arnoud

Amerikaans hotel krijgt boete voor blokkeren wifi-hotspots

wifi-hotel.pngHet Marriott Hotel in Nashville heeft een schikking van 600.000 dollar getroffen met de Amerikaanse telecomwaakhond FCC voor het verstoren van de persoonlijke wifi-hotspots van klanten, meldde Nu.nl onlangs. Met deze truc wilde men voorkomen dat huurders van conferentiezalen eigen tijdelijke netwerken zouden aanleggen tegen lagere prijzen dan het hotelnetwerk. Maar de verstoring trof ook privénetwerken zoals een hotspot op je telefoon. Wat voor mij de vraag oproept: waarom mág dat eigenlijk niet, stel dat het een Nederlands hotel was?

In de VS hebben ze een specifiek artikel dat hierover gaat (Section 333 of the Communications Act):

No person shall willfully or maliciously interfere with or cause interference to any radio communications of any station licensed or authorized by or under this Act or operated by the United States Government.

Een dergelijk artikel specifiek over storingen in radio-uitzendingen verzorgen, ken ik niet. We zullen dus op zoek moeten naar een generieker artikel en zien hoe dat ‘past’ op deze vorm van verstoring.

Het ging hier niet om een wifi-jammer of ander radiostation dat gewoon de frequenties voor 802.11-radioverkeer blokkeert. Hoewel die frequentiebanden vrij gebruikt mogen worden, gelden voor apparatuur wel eisen zoals dat deze niet te hard of ongecontroleerd mogen zenden. En apparatuur die stoorverkeer genereert, zou dus tegen dit verbod aanlopen.

De apparatuur van het hotel gebruikte een specifiekere techniek, deauth geheten. Kort gezegd stuurt de apparatuur een commando dat randapparatuur meldt dat ze niet meer geauthenticeerd (deauthenticated) zijn en of ze zich opnieuw willen aanmelden bij het netwerk. En dat dan zo veel keer per seconde, zodat je effectief het netwerk niet meer op kunt. Dan wil je van ellende wel op het Marriott wifi uiteindelijk.

Een dergelijke aanval zou ik strafbaar vinden als denial-of-service aanval, art. 138b Strafrecht:

Met gevangenisstraf van ten hoogste een jaar of geldboete van de vierde categorie wordt gestraft hij die opzettelijk en wederrechtelijk de toegang tot of het gebruik van een geautomatiseerd werk belemmert door daaraan gegevens aan te bieden of toe te zenden.

(Hee Arnoud, maar één jaar cel, dat was toch veel hoger? Nee, alleen bij zware aanvallen die infrastructuur van algemeen nut verstoren.)

Ik zit een klein beetje met dat “daaraan”, dat impliceert dat het alleen opgaat als je één specifiek apparaat op de korrel neemt. En deze aanval kan ook ongericht worden uitgevoerd, oftewel op alle apparaten op het netwerk tegelijk. Maar ik denk dat daaraan (haha) wel een mouw te passen is: iets broadcasten dat bij apparaat X aankomt en mede bedoeld is voor apparaat X, lijkt me wel “daaraan toezenden”.

Weet iemand eigenlijk hoe je detecteert dát men zo’n apparaat gebruikt, ter onderscheid van dat het gewoon een brak netwerk is (zoals in menig hotel)? En wat doe je ertegen?

Arnoud

UPC heft blokkade The Pirate Bay op

piratebay-sunk-dank-bas-taart.pngUPC heeft de blokkade van torrentsite The Pirate Bay opgeheven, meldde Tweakers gisteren. Dit naar aanleiding van het arrest in de XS4All-zaak. Hoewel UPC daar formeel geen partij bij was, zat dit er natuurlijk best hard aan te komen.

In Nederland zijn uitspraken van rechtbanken, maar ook hoger-beroepshoven en zelfs de Hoge Raad formeel alleen bindend voor de partijen die bij de zaak betrokken zijn. De rechtszaken van Brein tegen Ziggo en XS4All enerzijds en UPC, KPN en Tele2 anderzijds staan dus formeel los van elkaar en het vonnis in die laatste zaak, staat nog steeds overeind. Inclusief dwangsommen die Brein zou mogen incasseren.

Praktisch gezien zag men bij Brein ongetwijfeld de bui al hangen, want hetzelfde gerechtshof zou het hoger beroep in de UPC/KPN/Tele2 zaak uitspreken en het ligt niet voor de hand dat men daar ineens wél zou oordelen dat de TPB-blokkade effectief en gepast is. En als je bedenkt dat ze dan ook nog een keer drie ton proceskosten te moeten vergoeden aan de providers, dan kan ik me goed voorstellen dat ze bij Brein dachten dat overleg met UPC geen gek idee was.

Natuurlijk heeft Brein cassatie aangekondigd te overwegen na het XS4All-arrest. Dat doe je namelijk altijd, al is het maar om het originele nieuws weg te kunnen drukken en zelf weer de talking points te bepalen. Maar het zal nog een hele tijd duren voordat de Hoge Raad iets gaat vinden van het Haagse arrest, en dan is het ook nog maar eens de vraag of die uitspraak gunstig voor Brein zal zijn.

Immers de Hoge Raad toetst alleen of de wet correct is toegepast, en niet of de feiten juist zijn. Wat het Hof heeft vastgesteld, is feitelijk juist binnen de cassatieprocedure. En de feiten in dat arrest waren vrij duidelijk: het illegaal uploaden door klanten van de providers is niet afgenomen, en daar ging het uiteindelijk allemaal om.

Hoe nu verder. Dat is een goeie vraag. Iedere jurist zit nu te wachten op het Kino.to-arrest van het Europese Hof van Justitie, waar de vraag voorligt of ISP’s de verbinding naar websites die illegale content aanbieden moeten blokkeren. De advocaat-generaal (de adviseur van het Hof) was alvast van mening van wel, hoewel het wel een beetje halfhartig terugverwijst naar de nationale rechter:

[Een blokkeerbevel] is in beginsel niet onevenredig louter vanwege het feit dat hij aanzienlijke kosten met zich brengt, maar zonder bijzondere technische kennis gemakkelijk kan worden omzeild. Het staat aan de nationale rechters om in het concrete geval met inaanmerkingneming van alle relevante omstandigheden een afweging te maken tussen de grondrechten van de betrokkenen en aldus een juist evenwicht tussen die grondrechten te verzekeren.
Oftewel: we zeggen geen nee, maar het is aan u om te bepalen wanneer u ja zegt. Daar hebben we ook veel aan.

En als uitsmijter dan nog tegelijkertijd het nieuws dat piraterijsites 165 miljoen omzet per jaar halen en dat de Nederlandse muziekindustrie 38 miljoen omzet wist te halen, een verdubbeling van vorig jaar. Dankzij of ondanks de blokkade?

Arnoud

Gerechtshof verbiedt blokkade The Pirate Bay: niet effectief

piratebay-sunk-dank-bas-taart.pngDe providersblokkade van torrentsite The Pirate Bay moet worden opgeheven, bepaalde het Gerechtshof Den Haag gisteren. Doel van de blokkade was te voorkomen dat klanten van de providers auteursrechten zouden schenden, maar het Hof bepaalt nu dat deze maatregel niet proportioneel en niet effectief is om dat doel te halen. En als iets niet werkt, is het juridisch weinig zinnig.

Omdat Brein de Pirate Bay maar niet uit de lucht krijgt, leek het de auteursrechtwaakhond een goed idee die taak maar eens bij de providers te leggen. Die kunnen immers wél met een botte bijl handelen en zorgen dat je niet meer bij die site kan. En er is een juridische grond, hoewel je daarvoor wel even overdwars moet kijken: de Auteurswet biedt de mogelijkheid om een tussenpersoon een blokkadeplicht op te leggen, als via zijn diensten auteursrechtinbreuk wordt gepleegd. XS4All en Ziggo zijn tussenpersonen, en klanten die uploaden via Bittorrent plegen auteursrechtinbreuk. Dus zij moeten dit onmogelijk maken, en de beste manier om dat te doen is dan TPB ontoegankelijk te maken. (Alternatief is alle Bittorrentverkeer filteren en inbreuken blokkeren, dat gaat ‘m niet worden).

In eerste instantie gaf de rechtbank Den Haag Brein gelijk. Maar in hoger beroep wordt dit teruggedraaid: deze maatregel is niet evenredig en niet effectief.

Het argument dat TPB zélf auteursrechten schendt door magnetlinks en torrents aan te bieden, wordt afgewezen. Dat soort links aanbieden is wellicht onrechtmatig, maar een blokkade mag echt alleen worden opgelegd bij auteursrechtschending.

Het moet dus gaan om filteren om te zorgen dat er minder auteursrechtschendend geüpload wordt via Bittorrent. En dan kun je natuurlijk wel een grote site blokkeren, maar wérkt dat wel? Juridisch relevant, want in het L’Oréal/eBay-arrest bepaalde het Europese Hof dat tussenpersonen (zoals eBay, maar dus ook Ziggo of XS4All) alleen een blokkade opgelegd mogen krijgen na een belangenafweging. Daarbij speelt de effectiviteit een belangrijke rol, net als de kosten en moeite voor de maatregel. Een simpele maatregel met hoog effect moet je doen, een dure actie die toch niet gaat werken is natuurlijk onzinnig.

Volgens Brein bewees de afname van het aantal bezoeken aan TPB dat de maatregel effectief was. Kritiek daarop was er alom: je moet ook proxyverkeer meetellen. En het Hof erkent nu dat als omzeiling van de blokkade (zoals via proxies) eenvoudig is, je niet kunt zeggen dat de maatregel effectief is. Het ging immers (weet u nog, overdwars kijken) om het aantal inbreuken omlaag krijgen, niet om TPB dood te maken. Als het aantal uploads hetzelfde blijft, dan is de TPB-blokkade niet effectief om het aantal uploads te beperken.

Uit TNO-onderzoek bleek echter niets van een afname van het aantal uploads, integendeel: bij alle onderzochte isps’s bleek het aantal uploads toegenomen. Weliswaar waren er genoeg abonnees gestopt met Bittorrenten, maar het gaat niet om het aantal uploaders maar het aantal uploads. Zeker als je bedenkt dat het vooral de beginnende internetgebruikers waren die waarschijnlijk zijn afgeschrikt (“oh jee dit mag niet”) en de doorgewinterde internetter gewoon een proxylijst opentrekt (“boeieh”).

Breins aanvullend argument was nog dat zij bezig is stap voor stap het illegale internet aan banden te leggen. Eerst TPB neerhalen of blokkeren als testcase, en met die jurisprudentie als basis de overige grote jongens (Kickass.to en Torrentz.eu; deze mogen nu “Aanbevolen door Tim Kuik” als ondertitel voeren) aanpakken. Precies zoals ze het ook doen natuurlijk: denk maar aan FTD, dat van de rechter moest sluiten waarna de andere Usenetindexers meteen ook boze brieven kregen.

Het Gerechtshof gaat daar echter niet in mee. Waarom moeten Ziggo en XS4All een niet-effective maatregel nemen omdat dat toevallig Breins strategie is? Het is niet fair om één blokkade op te leggen en pas daarna eens te kijken wie je nog meer wilt laten blokkeren. Brein had dus geen TPB-blokkade maar een torrentsiteblokkade moeten vorderen, heel illegaal torrentland op de lijst dus. Maar ik snap wel waarom ze dat niet doen; de bewijslast is dan veel lastiger. TPB is door de rechter verboden verklaard, en met zo’n naam kan geen zinnig mens volhouden dat dat een legitieme informatievrijheidsite is. Dus dat is makkelijk scoren. Maar “elke site met torrents naar aanbod van onze aangeslotenen” laten blokkeren overleeft volgens mij nog niet eens de giecheltoets.

Brein mag een slordige € 325.920 aan proceskosten vergoeden aan de advocaten van Ziggo en XS4All. In theorie zouden deze providers nu zelfs een schadeclaim kunnen indienen, omdat de blokkade immers onterecht opgelegd is. Maar onderbouwen welke schade dit is? Verder dan de kosten voor het aanleggen van de blokkade kom ik niet.

Formeel heeft dit arrest geen gevolgen voor de andere blokkade bij onder meer UPC en KPN. Van het hoger beroep hiervan moet nog apart arrest komen. Maar het zou me hógelijk verbazen als het Hof hier anders zou beslissen.

Arnoud

Geen uitspraak over IP-bevriesbevel, dat schiet niet op natuurlijk

Grmbl. Weet u nog, die zaak uit 2011 waarin IP-beheersclub RIPE een rechtszaak begon tegen het OM vanwege een IP-adresbevriesbevel? Het vonnis is er, maar wat een teleurstelling: géén inhoudelijke uitspraak of het mag maar een afwijzing op de formele grond dat RIPE “onvoldoende belang” heeft bij de ingestelde eis.

In 2011 werd RIPE bevolen een aantal IP-adressen te “bevriezen”, omdat deze gebruikt zouden worden bij een crimineel botnet. Klinkt nobel, alleen: waar staat in het wetboek dat de politie zo’n bevel mag geven? Een specifiek artikel dat hierover gaat, is er niet, dus de byte_fightende officier van Justitie gooide het op artikel 2 Politiewet. Dit artikel omschrijft in algemene bewoordingen de taak van de politie: zorgen voor de daadwerkelijke handhaving van de rechtsorde.

Ja, dat is heel generiek en het was dan ook terecht dat RIPE zich afvroeg of daarmee wel een rechtsgeldig bevel gegeven kan worden om IP-adressen te blokkeren. We hebben immers voor iets andere categorieën van data bevriezen hele specifieke regelingen (artikel 126ni Strafvordering en nog een paar). En zo’n specifieke regeling is belangrijk, omdat de politie (waar het gaat om grondrechten) alléén dingen mag bevelen met zo’n specifieke regeling. Dus hoezo kan het dan juist voor IP-adressen zonder regeling, gewoon met de kapstok van artikel 2?

De rechtbank wijst de eis af vanwege een formeel argument: je moet als eiser wel “voldoende belang” hebben bij je eis, een theoretisch interessante maar niet direct dringende kwestie is niet genoeg. RIPE had op zeker moment de bevriezing eraf gehaald, en hoewel de officier enige boze piepgeluiden had gemaakt, werd er niet daadwerkelijk vervolgd noch was daar een reële dreiging voor. Zonder zo’n dreiging kun je niet preventief naar de rechter rennen en vragen of deze wil verklaren of de officier je wel mág vervolgen. En omdat er dus geen reële, concrete aanleiding (meer) is dat de officier iets gaat doen dat hij misschien niet mag, wil de rechter niet nader ingaan op de vragen van RIPE.

Buitengewoon frustrerend dit. En nee, het betekent niet dat de officier dit soort bevelen dus wél mag geven (of dat het niet mag) maar alleen dat de rechtbank het een té theoretisch verhaal vindt. De volgende keer moet RIPE dus bij de eerste wapper met zo’n bevel de agent in kwestie de deur wijzen, hopen dat de officier dan concreet gaat dreigen met dwangmiddelen en dán snel opnieuw de procedure opstarten.

Arnoud