Nieuw licentiemodel auteursrechten vrijwaart embedder (mits niet commercieel)

Ik loop een beetje achter geloof ik. Ik las het vrijdag pas bij 3Voor12. Emerce had het al op 4 september. Gelukkig ben ik niet de allerlaatste: Buma/Stemra zelf heeft het nog steeds niet op de site staan (wie het kan vinden, mag het melden).

In ieder geval, Buma/Stemra heeft een nieuw licentiemodel ontwikkeld voor muziek via internet. De belangrijkste verandering zit hem in de zogeheten embedded file licentie. Daarmee kan een muziekverspreider (zoals Youtube of Fabchannel) regelen dat anderen filmpjes of muziek mogen embedden op hun site. Deze bronsites moeten betalen, maar de embedder wordt gevrijwaard van claims voor gebruik van Buma-repetoire. Zo hoeven embeddende bloggers dus niet meer wakker te liggen van boze brieven van overenthousiaste Buma-stagiaires.

Een grote beperking aan die gratis licentie is dat de embedder niet commercieel bezig mag zijn. Een blog of site die geld verdient met de content, moet alsnog betalen, vindt Buma. Maar wanneer ben je commercieel? 3Voor12 citeert een optimistische Antal de Waij van Buma/Stemra: “Zodra het om een advertentie of promo gaat, lijkt mij dat overduidelijk.” Mij lijkt het dat er tientallen grensgevallen zijn, dus dat kan nog een leuke worden. Hoe veel blogs hebben er niet een paar Google Ads op hun site staan? Of een betaalde link naar een sponsor?

Storend vind ik wel dat via deze achterdeur nu toch “embedden = verplichting tot betaling” wordt ingevoerd. Embedden is geen nieuwe openbaarmaking maar hooguit onrechtmatig. Het is faciliteren van een openbaarmaking. Daar moet de openbaarmaker voor betalen, niet de embedder. Door nu non-commerciële sites gratis toestemming te geven, wordt die juridische discussie gewoon omzeild. Die hebben niets meer te klagen, en commerciele sites zullen geneigd zijn het (relatief lage) bedrag gewoon te betalen omdat ze immers al voor alles met muziek aan Buma betalen.

Is deze blog eigenlijk niet commercieel, nu ik als juridisch dienstverlener werk en klanten krijg naar aanleiding van blogberichten zoals deze?

Arnoud

Weblicenties BUMA op losse schroeven

loketten.jpgOeps: de BUMA mag geen licenties voor online muziekgebruik meer geven. Althans wanneer de website buiten Nederland te benaderen is. Dat blijkt uit een vonnis in kort geding dat gisteren werd gepubliceerd. BUMA is niet gerechtigd om licenties voor muziekwerk van buitenlandse artiesten te verkopen voor gebruik buiten Nederland.

Elk land heeft zijn eigen rechtenorganisatie. In Nederland is dat de BUMA, in Groot-Brittannië is dat de Performing Right Society (PRS), Deze organisaties hebben een leuk Europees kartel opgezet. Iedere organisatie geeft iedere andere organisatie het recht om licenties te geven voor bij hen aangesloten leden, maar alleen in het land waar die andere organisatie actief is. De BUMA mag dus licenties verkopen voor Britse muzikanten (die bij PRS zitten), maar alleen voor muziekgebruik in Nederland.

Nu is dat contract uit 1936 (ja, 1936) dus hoe er moest worden omgegaan met online muziekgebruik was nooit echt duidelijk geregeld. Na een tijdelijke regeling die in 2003 afliep, kregen PRS en BUMA kennelijk ruzie want er werd verder niets meer geregeld. In juli 2008 verkocht BUMA een licentie voor heel Europa aan Beatport.

Daar werd PRS heel boos om, en stapte naar de rechter. En die besliste nu dus dat BUMA daar het recht niet voor had:

De voorzieningenrechter in kort geding verbiedt de Nederlandse muziekrechtenorganisatie BUMA om licenties voor online muziekgebruik (via satelliet, kabel of internet) van het muziekrepertoire van de Britse muziekrechtenorganisatie PRS buiten Nederland aan te bieden, af te sluiten of daaraan uitvoering te geven. BUMA is niet bevoegd dergelijke licenties te verlenen, nu PRS haar die rechten nimmer heeft overgedragen. Een redelijke contractsuitleg van de wederzijdse overeenkomst tussen partijen brengt dat ook niet mee.

Dat maakt de waarde van een BUMA-licentie voor internetmuziekwinkels of webcasting stations dus behoorlijk twijfelachtig. Een treurige zaak, want zonder Europawijde licentie is een muziekwebsite niet of nauwelijks nog te opereren.

BUMA had terecht nog aangevoerd dat de bovengenoemde marktverdeling in feite een verboden kartel is (iets wat de Europese Commissie in 2000 ook al vond), maar de rechter vond dat geen aanleiding om het verbod te weigeren. Het enkele beperken tot een bepaald land is nog geen verboden marktverdeling.

Met een beetje pech zit elke Europese muzieksite straks ook achter zo’n irritante “wij kunnen aan uw IP-adres zien dat u uit Nederland komt en mogen u dus helaas geen muziek leveren” venstertje. Mooi is dat. Gelukkig is downloaden uit illegale bron nog steeds legaal bij ons.

Via Boek9.nl (!!!).

Arnoud

Jazz op Youtube – de rechten van een gefilmde band

Een muzikale lezer vroeg zich af hoe het zit met filmopnames van de optredens van zijn band:

Wij zijn een amateurjazzband die regelmatig optreden in café’s. Gewoon voor onze lol. Nu zien we soms mensen met hun telefoon of zelfs met een echte camera ons filmen. Prima hoor, maar nu vroegen we ons af, stel iemand zet zo’n filmpje op YouTube. Hebben wij daar wat over te zeggen? En als wij zo’n filmpje toevallig vinden en we linken ernaar, geven we dan onze rechten op?

De band heeft als uitvoerend artiest het ‘naburige recht’ op de uitvoering. Iemand mag die niet op TV uitzenden of op Youtube zetten zonder hun toestemming. Filmt iemand uit de band het zelf, dan is er uiteraard niets aan de hand.

Laat je iemand filmen, dan heb je die iemand toestemming gegeven. De vraag is of onder die toestemming ook viel dat hij het op Youtube mocht zetten. Als hij dat vooraf aankondigde, of hij staat bekend als iemand die films op internet zet, dan heb je die toestemming gegeven als je hem laat filmen.

Zie je ineens een filmpje van jezelf, dan kun je besluiten achteraf alsnog toestemming te geven. Door ernaar te linken met een positief commentaar erbij lijkt het me dat je toestemming geeft.

Een ander punt is de rechten van derden. De componist en tekstschrijver hebben auteursrecht op het werk dat de band uitvoert. Hiervoor heeft de band dus weer toestemming nodig. Speelt de band eigen werk, dan is er ook hier niets aan de hand. Zitten componist of schrijver bij Buma/Stemra, dan moet je van hen die toestemming krijgen voor publicatie op Youtube.

Arnoud

Buma/Stemra treedt op tegen embedded muziekfilmpjes

De Buma gaat achter embeddende bloggers aan. Nee, niet embedded bloggers, maar bloggers die filmpjes of muziek van Youtube in hun berichten opnemen. Op C’T wordt Buma/Stemra als volgt geciteerd:

Embedden is volgens de wet echter ‘opnieuw openbaar maken’, zo zegt Buma/Stemra, en dus is er een webcasting-licentie voor nodig.

Volgens de wet? Dat dacht ik even niet. Embedden is een vorm van inline linken. Linken is geen openbaarmaken in de zin van de Auteurswet, zo blijkt uit de jurisprudentie (zie met name het ZoekMP3-arrest en de recente Shareconnector-zaak). Linken kan wel onrechtmatig zijn, omdat je door een link de inbreuk op auteursrecht faciliteert of zelfs aanmoedigt. Je moet dan wel, zo staat in diezelfde jurisprudentie, weten dat je linkt naar iets inbreukmakends. Nu denk ik dat dat vrijwel altijd wel opgaat bij embed-codes van Youtube, maar nog steeds: het is geen inbreuk maar hooguit onrechtmatig.

En nee, dat is geen gezochte juridisch-theoretische nuance. Of nou ja, dat is het misschien wel, maar hij is wel van belang. Want de manier waarop de Buma omgaat met deze onrechtmatige handelingen, is ietwat merkwaardig: men suggereert dat de blogger een webcasting-licentie nodig heeft voor dergelijke links. Zo schrijft de Buma aan Myownmusicindustry.nl:

[W]ij hebben geconstateerd dat u actief bent om (beschermde) muziekwerken uit het door Buma/Stemra beheerde wereldmuziekrepertoire ter beschikking te stellen, ontvangen wij van u graag de volgende gegevens ter bevestiging;

Dat wekt de indruk dat de embedded blogger inbreuk op auteursrecht pleegt. Alsof de embedded blogger hetzelfde doet als Youtube. Webcasting is een vorm van openbaar maken, daarvoor is een licentie nodig. Dat is duidelijk. Maar iemand die faciliteert bij webcasten, maakt zelf niet openbaar. En wie niet openbaar maakt, pleegt geen inbreuk op het auteursrecht en heeft dan ook geen licentie nodig.

Het is niet netjes om bloggers en Youtube dan zo over één kam te scheren. Youtube maakt openbaar en moet daarvoor een licentie nemen. De schade die de bloggers veroorzaken door hun embed-acties, is afgeleide schade en staat niet in verhouding tot de schade die Youtube veroorzaakt bij de auteursrechthebbenden. Die afgeleide schade kan dan niet leiden tot hetzelfde licentiebedrag als Youtube zou moeten betalen.

Buma zou met Youtube -de eigenlijke inbreukmaker- een ‘echte’ webcasting licentie afsluiten. En afhankelijk van de voorwaarde daarin zou men dan eventueel een apart, afgeleid tarief kunnen hanteren voor mensen die slechts embedden. Of, en dat zou uiteindelijk het beste zijn, Youtube laten afrekenen voor afspelen via haar embedded player, zodat bloggers vrijuit kunnen blijven bloggen.

UPDATE (17:21): De actie van Buma/Stemra was prematuur, zo meldt NU.nl zojuist.

UPDATE (14 februari) Heeft Buma/Stemra haar hand overspeeld? 3voor12 citeert Nicolien van Vroonhoven (CDA), lid van de werkgroep auteursrecht op internet: “Het is typerend hoe Buma hier nu op duikt. Het is lastig juridisch te beoordelen of ze het gelijk aan hun zijde hebben, maar je moet niet altijd het onderste uit de kan willen hebben. Youtube is een vrijplaats, en dat moeten we koesteren.”

Arnoud

Niet-commercieel volgens de Buma (via TLC)

Wat is commercieel? Olivier Oosterbaan, die iets rustiger blogt dan ik, analyseert een tot nu toe relatief onderbelicht stukje van de Buma/Creative Commons pilot:

I would like to highlight one particular part of the Buma/Stemra CC pilot, and that is the attention to detail in defining what is non-commercial for the purposes of the pilot. In short, non-commercial is not a use for which you would normally expect to get paid. Or, non-commercial is not where Buma/Stemra would normally collect royalties or levies.

Intrigerend: commercieel is datgene waar de Buma geld voor zou willen krijgen. Dat is een erg brede definitie, die volgens mij niet helemaal past bij de manier waarop CC-werken vaak gratis worden hergebruikt. De BUMA vindt bijvoorbeeld ook dat 10 seconden muziek op je persoonlijke homepage een licentie vereist:

Moeten enkele seconden muziekgebruik in een productie worden aangemeld bij Stemra?
Ja. Alle gebruik van muziek moet in verband met het auteursrecht erop aan Stemra gemeld, ongeacht tijdsduur.

Toch zou 10 seconden muziek van een Creative Commons-werk met een “Non-Commercial” beperking geen enkel probleem moeten zijn.

Oosterbaan schreef al eerder over (non)-commercieel gebruik van Creative Commons.

Arnoud

De grote afwezige in de CC BUMA pilot: SENA (via Marco Raaphorst)

In de categorie: oh ja, die was er ook nog, de SENA. Eind augustus kondigden Creative Commons Nederland en de Buma aan een pilot flexibel rechtenbeheer te zijn begonnen, waardoor Buma-leden hun muziek via Creative Commons-licenties op internet kunnen zetten. Niet-commercieel, maar je kunt niet alles hebben.

Waar alleen niemand aan gedacht had: naast de Buma heeft ook de Sena het een en ander te zeggen over muziek op internet. De Sena vertegenwoordigt uitvoerend artiesten en incasseert royalties voor hun zogeheten naburige rechten. Ook als je met de Buma hebt afgesproken dat het gratis mag. Marco Raaphorst legt uit:

De SENA gooit erg veel roet in het eten van de CC/BUMA pilot. Zet je jouw eigen muziek online dan moet je niet alleen de BUMA betalen maar ook de SENA. Dus doe je aan de BUMA/CC pilot mee en teken je dus het contract van de BUMA, dan kan je een boete verwachten van de SENA als je je eigen muziek online zet zonder er voor te betalen. Iets wat overigens ook het geval is bij de BUMA als je geen Creative Commons licentie gebruikt.

Arnoud

Buma goes Creative Commons – Pilot flexibel rechtenbeheer

Jaja, na anderhalf jaar is het dan toch zover: de Buma is compatible met Creative Commons. Creative Commons Nederland en de Buma zijn een Pilot flexibel rechtenbeheer (met irritante audio) begonnen:

Creative Commons Nederland en Buma/Stemra zijn een pilot gestart om muziekauteurs meer keuzevrijheid te bieden in de wijze van verspreiding van hun werken via internet. Binnen deze pilot is het mogelijk om Buma/Stemra vergoedingen te laten innen voor commercieel gebruik van je werk, en tegelijkertijd delen van je repertoire ter promotie aanbieden onder Creative Commons Licenties voor niet-commercieel gebruik.

De contracten tussen Buma en artiesten eisen dat de artiest alle rechten afstaat aan de Buma. Zoals Planet het uitlegt:

De verplichte uniforme winkelnering was steeds meer rechthebbenden een doorn in het oog. Zelfs om muziek op de eigen website te zetten moesten ze betalen aan Buma/Stemra.

Nu is dan de ‘ingewikkelde materie’ (aldus Buma tegenover Planet) eindelijk opgelost: artiesten behouden het recht hun eigen werk onder Creative Commons versie 3-licenties uit te brengen, mits ze maar de “Niet-Commercieel” varianten gebruiken.

En Marco Raaphorst zag dat het goed was. 😉

Arnoud