Politie pakt Nederlander met bitcoinmining-farm wegens witwassen

bitcoin-cc-by-sa-flickr-zach-copleyDe Nederlandse politie heeft dinsdag een man uit Tilburg opgepakt omdat hij illegaal stroom aftapte voor zijn systemen waarmee hij bitcoins aan het minen was, meldde Tweakers gisteren. Nu is illegaal stroom aftappen strafbaar als diefstal, maar het OM neemt hier het verrassende standpunt in dat meneer hiermee schuldig is aan witwassen. Alleen wát wordt er dan witgewassen?

Bij het misdrijf witwassen (art. 420bis Strafrecht) probeer je de werkelijke aard, de herkomst of vindplaats van een goed (fysieke spullen, maar ook vermogensrechten, en dus ook digitaal geld) te verhullen terwijl je weet dat dat goed afkomstig is uit een misdrijf. Of dat je dat had moeten weten, 420quater.

Wie een vaas steelt en deze probeert te verkopen met een verhaal dat hij deze in de achtertuin opgegraven heeft, is die vaas (en de daarbij behorende opbrengst) aan het witwassen. Ook als je met je crimineel geld naar het casino gaat, de helft op rood en de helft op wit zet en met het resultaat als “winst uit kansspel” probeert weg te komen, pleeg je witwassen. En idem als je een wasserette begint en aan het eind van de maand een zak contant geld in de kas stort als zogenaamd betaald door wassende klanten (de etymologie van witwassen).

Bitcoin is in principe geschikt om vuil geld (door misdrijf verkregen geld) mee wit te wassen. Koop op een louche exchange bitcoins, en ga daar vrolijk mee handelen. Ook kun je misdrijven plegen waarbij je je slachtoffer bitcoins aftroggeld – als losgeld voor hun digitale data bijvoorbeeld, wat nu populair is bij ransomware. Dat is vrijwel automatisch witgewassen, want het is onmogelijk te zien door welke transactie de bitcoins zijn verkregen. Dat geldt ook voor contant geld maar het is veel gemakkelijker bitcoins uit te geven dan niet-triviale hoeveelheden contant geld.

Hier werden echter geen bitcoins gestolen of gebruikt als transactiemiddel in een criminele transactie. Deze Tilburgse man hield zich bezig met het delven (minen) van de digitale valuta, met het scheppen van nieuwe bitcoins. Dat is een dure grap qua elektriciteit, dus dat verklaart waarom hij die heeft gestolen. Maar om dan te zeggen dat daarmee de aldus verkregen bitcoins “afkomstig zijn uit enig misdrijf”?

Theoretisch klopt het: de bitcoins zijn gemáákt middels rekenen aangedreven door de illegale stroom. Een illegale grondstof in je bouwsel stoppen is een vorm van witwassen (gestolen potgrond in je tuin gooien). Maar het voelt wel érg gek. Ik ben héél benieuwd wat de rechter hiervan gaat zeggen.

Arnoud

Moet je aangifte doen over je bitcoinbezit?

bitcoin-cc-by-sa-flickr-zach-copleyDe Amerikaanse Internal Revenue Service (IRS) heeft geoordeeld dat bitcoins in de VS geen valuta, maar bezit zijn, meldde Nu.nl. Hierdoor zullen Amerikanen de waarde van de munt in dollars (op de datum waarop de bitcoins zijn ontvangen) moeten aangeven. Bij ons is vandaag de laatste dag (tenzij je uitstel hebt aangevraagd) om je belastingaangifte te kunnen doen, dus: hoe zit dat bij ons?

De cryptografische munt Bitcoin is juridisch moeilijk in een hokje te duwen, omdat zo ongeveer alles anders werkt dan bij traditionele munten. Formeel is Bitcoin geen ‘geld’: de Richtlijn elektronisch geld eist daarvoor dat er een vordering op de uitgever tegenover staat en dat het geld is geruild voor ander, ontvangen geld. Een prepaid kaart opladen levert dus wél elektronisch geld op, maar bitcoin niet want er is niet echt een uitgever. Ook is de verandering in waarde een lastige factor hierbij.

In 2013 beantwoordde de minister Kamervragen over Bitcoin. Hierin bevestigde hij allereerst dat Bitcoin inderdaad geen geld is (en ook elders niet onder de Wet financieel toezicht valt). Ook valt het niet onder de definitie van “financieel product”, waar onder meer betaalrekeningen, kredieten en verzekeringen onder vallen. In theorie kan het eronder geplaatst worden, want de minister kan bij AMvB bepalen dat andere producten “financieel” zijn.

Wie vermogen of winst verkrijgt met Bitcoins, moet daar wel gewoon aangifte over doen in box 3. Dat geldt immers altijd, ongeacht of je winst of inkomen nu onder de Wft als ‘geld’ telt. Er ontstaat alleen een praktisch probleem als het niet in Euro’s is: wat zijn die Bitcoins nu waard en hoe reken je dat om naar Euro’s? Dit heb je natuurlijk ook met andere valuta. Bij buitenlandse valuta publiceert de Belastingdienst dan ook koerslijsten waarop ik bijvoorbeeld zie dat mijn dollarvermogen (januari 2014) volgens de belastingdienst tegen €0,72732562 per dollar in box 3 moet.

In een Besluit uit 2008 wordt voor lokale valuta (zoals de noppes) bepaald dat je de koers moet nemen van de organisatie. En als mensen zowel geld als noppes als prijs noemen, dan is dat geld de waarde van de noppes. Wie dus zegt “1 BTC of €350”, erkent dat zijn bitcoins €350 het stuk waard zijn – mits dat een reële prijs is. Bij Bitcoin is er geen centrale organisatie, maar wellicht dat daar sites als Bitcoinaverage een objectieve basis kunnen geven.

Het lastige voor de Belastingdienst is natuurlijk dat het best moeilijk te achterhalen is wat iemands Bitcoinbezit is. Daarmee is het nog aardig eenvoudig de belasting te ontduiken, hoewel je dan wel je bankrekening niet moet gebruiken om Bitcoins te kopen of verkopen. Een bedrag ontvangen van een Bitcoinbeurs is bewijs dat je iets met Bitcoins doet, zodat de Belastingdienst best eens kan vragen naar je wallet, en daarin kan gaan snuffelen wat je zoal aan transacties hebt gedaan.

Gewetensvraag: wie heeft zijn Bitcoin-bezit aangegeven of gaat dat vandaag nog doen?

Arnoud

Inkomsten in Bitcoins zijn gewoon belastbaar

bitcoin-cc-by-sa-flickr-zach-copleyNederlanders die inkomsten uitbetaald krijgen in de virtuele munteenheid Bitcoin, moeten daar belasting over betalen, las ik bij Nu.nl. Minister Dijsselbloem (Financiën) had dit gemeld in een reactie op kamervragen over de virtuele valuta. Hoewel Bitcoin geen elektronisch geld is in de zin van de wet, moet je toch gewoon belasting betalen als je inkomsten in Bitcoin betaald krijgt.

Wat is dan “elektronisch geld”? Volgens de Wet financieel toezicht (Wft) is dat een geldswaarde

  1. die elektronisch of magnetisch is opgeslagen
  2. die een vordering op de uitgever vertegenwoordigt,
  3. die is uitgegeven in ruil voor ontvangen geld om betalingstransacties te verrichten (…) en
  4. waarmee betalingen kunnen worden verricht aan een andere persoon dan de uitgever;

Bitcoins zijn geen vordering op de uitgever, en worden niet per se uitgegeven in ruil voor ontvangen geld (een storting op je bankrekening). Daarmee voldoet Bitcoin niet aan de definitie. Ook valt het niet onder de definitie van “financieel product”, waar onder meer betaalrekeningen, kredieten en verzekeringen onder vallen. In theorie kan het eronder geplaatst worden, want de minister kan bij AMvB bepalen dat andere producten “financieel” zijn. Maar daar lijkt nu nog weinig aanleiding voor te zijn, hoewel er toch naar schatting zo’n €20 miljoen aan Bitcoin door Nederlanders gehouden wordt.

Ik kan overigens geen definitie van ‘geld’ vinden in de Wft. Bij het doorzoeken kwam ik nog de term “wettig betaalmiddel” weer tegen, waar ik óók geen definitie van kan vinden. En dat fascineert, omdat het toch een term is die regelmatig wordt gebruikt. Misschien is dit zo’n algemeen bekende term dat we die niet hóeven te definiëren?

In ieder geval, het is niet verplicht om een betaling in een wettig betaalmiddel te accepteren. Tenminste, als er vooraf duidelijke spelregels zijn gesteld over wat men wél aanvaardt. Als ik een bordje ophang “geen biljetten van € 100 of hoger” of “Drank uitsluitend met onze muntjes” dan is dat de overeengekomen regel en dan kun je niet alsnog met een € 500-biljet of de tegenwaarde in Euro van die muntjes aankomen bij de bar. En meer algemeen mag je altijd een betaling met een onredelijk aantal munten (of biljetten) weigeren, want je moet als schuldenaar ‘redelijk’ zijn naar je schuldeiser toe (art. 6:2 BW) en een vrachtwagen vol 1 eurocentmunten is geen redelijke manier om je hypotheek af te lossen.

Maar hoe kan er nou belasting geheven worden op Bitcoin als Bitcoin geen geld is? Nou ja, eigenlijk vanwege de hele simpele regel dat je áltijd belasting moet betalen als je inkomsten genereert, ongeacht hoe die inkomsten worden uitbetaald. De Wet inkomstenbelasting 2001 is daar heel makkelijk in: wie ‘winst uit onderneming’, ‘loon’ of ‘resultaat uit overige werkzaamheden’ heeft ontvangen, moet daar belasting over afdragen. Of dat resultaat nu in Euro’s, Bitcoins of bananen is uitbetaald, doet niet ter zake. Je krijgt alleen een praktisch probleem als het niet in Euro’s is: wat zijn die bananen, eh die Bitcoins nu waard en hoe reken je dat om naar Euro’s?

Dit probleem is dus niet echt nieuw, maar ja gooi een internet- of cyberterm er tegenaan en je hebt nieuws. In de antwoorden werd nog verwezen naar een Besluit uit 2008 over lokale geldstelsels (LETS: Local Exchange and Trade System) waarmee mensen onderling prestaties en diensten voor elkaar doen en verrekenen. Je ‘Letsgeld’ heet dan “een niet in geld genoten inkomst”, en deze wordt gewaardeerd tegen de koers zoals de Letsorganisatie die hanteert. Zo zou het bij Bitcoins ook moeten werken dus.

Intrigerend daarbij is nog dat bij die Lets er het probleem is dat die niet meer zijn dan een getal in de boekhouding van de organisatie. Er is niets waar de Belastingdienst beslag op kan leggen, in tegenstelling tot een bankrekening met giraal geld erop. Hoe daarmee omgegaan moet worden, is nog niet echt duidelijk geloof ik. Dus nu vraag ik me af, hoe doe je dat bij Bitcoin. Zou de Belastingdienst dan gewoon je bitcoinwallet kunnen pakken en een afboeking kunnen doen? In theorie zou ik zeggen van wel, ze mogen ook die sok met zwart geld onder je matras pakken en meenemen als dat het enige is om een belastingschuld mee te kunnen voldoen. Maar stel je hebt een wachtwoord op je wallet, kan de Belastingdienst je dan dwingen die af te geven? Je bent niet strafrechtelijk verdacht, dus er is geen sprake van tegen jezelf getuigen. Hmm.

Arnoud<br/> Foto: One BTC Coins, Zach Copley, Creative Commons BY-SA 2.0.

Goedemorgen, wij komen even wat bitcoins bij u minen

esea-wtfIn de categorie párdon: De softwareclient van ESEA, een e-sportswebsite en -community, heeft enige tijd Bitcoins gemined op de computers van gebruikers. Dat las ik bij Tweakers. Een programma dat valsspelen bij hun online spellen moest tegengaan, bleek op de achtergrond stevig te rekenen op zoek naar de virtuele valuta Bitcoin. Nadat eerst werd gemeld dat het een vergeten 1-aprilgrap was, ging het daarna ineens om een al drie weken draaiende client die € 2900 aan Bitcoin had gevonden. En, zo werd gesteld, diverse grafische kaarten had opgeblazen. “lol that got aggressive quickly” om de baas aldaar te citeren. Joh.

ESEA biedt toegang tot online spellen, onder meer Counter Strike. Om valsspelen te voorkomen, moet je een anticheatprogramma draaien. Dat programma draait continu en kan niet uitgeschakeld worden, natuurlijk. Maar het is niet de bedoeling dat die software op de achtergrond ondertussen naar Bitcoins gaat zoeken. Zeker niet omdat dat proces nogal arbeidsintensief is, en daarmee tot een zware belasting van CPU of grafische kaart kan leiden. Ja, grafische kaart – die blijken efficiënter in het rekenwerk dat nodig is om Bitcoins te vinden.

Die zware belasting kan zó zwaar zijn dat je apparatuur er eerder van stuk gaat. Oftewel, concrete, hardwarematige schade is mogelijk door dit geintje. Wat is hieraan te doen?

Strafrechtelijk niet heel veel, vrees ik. Natuurlijk, er is een artikel dat het “verspreiden of ter beschikking stellen van programma’s die bestemd zijn om schade aan te richten in een geautomatiseerd werk” strafbaar stelt. Maar is zo’n bitcoin mining trojan bestemd om schade aan te richten? Dat lijkt me niet, want het is de bedoeling dat je PC goed blijft werken en braaf bitcoins zoekt. Met “bestemd” wordt echt gedoeld op virussen die dingen gaan wissen of kapotmaken, of de werking van je PC opzettelijk onderuit trekken.

De cookiewet biedt misschien een uitweg: het is immers verboden om zonder voorafgaande specifieke toestemming data (cookies, maar ook plugins, browserbalken, add-ons, updates et cetera) via een netwerk op iemands PC te parkeren. En die bitcoinminer is er vast niet via een USB-stick op gekomen. In Nederland zou de OPTA dus een boete kunnen opleggen.

Civielrechtelijk kun je natuurlijk een schadeclaim indienen bij ESEA: zij hebben je grafische kaart overbelast, dat is concrete schade dus die kun je verhalen. Alleen: je moet wél bewijzen dat de schade het directe gevolg was van de bitcoinzoekactie van het bedrijf. Dus niet, je gamet toch al zo veel dus hij zou toch een dezer dagen wel de geest geven. En hoe bewijs je dat?

Arnoud

“Bitcoin-exchange krijgt status van bank”

Bitcoin-Central heeft in Europa de status van bank gekregen, las ik bij Tweakers. Dat is niet helemaal juist: het Bitcoin-wisselkantoor Paymium dat achter Bitcoin-Central zit, heeft een contract gesloten met betalingsprovider Aqoba, die weer samenwerkt met de Franse Crédit Mutuel Arkéa bank. Op grond hiervan mag Paymium geld bewaren voor haar klanten, en dat doet ze in de vorm van Bitcoins. Maar je kunt geen bankrekeningnummer krijgen bij Bitcoin-Central, en overboeken kan al helemaal niet.

Het is wel een mooie stap vooruit in de erkenning van bitcoins als gewoon betaalmiddel, en niet alleen schimmig ruildinges voor transacties die het licht niet kunnen verdragen. Bitcoins zijn als compleet gedecentraliseerd en anoniem betaalmiddel altijd een beetje in dat verdomhoekje blijven zitten helaas.

In die hypetijd kreeg ik veel vragen over de juridische status van bitcoins, maar helaas had ik nooit de tijd om het eens echt uit te zoeken. Gelukkig zijn er andere mensen die dat wel hebben gedaan. Een mooi startpunt is de scriptie van Mark A. Jansen, die onder meer onderzocht wat de Belastingdienst vindt van bitcoins. Dat blijkt verrassend simpel:

Omdat u deze bitcoins kunt inwisselen tegen geld en de bitcoins daarom een bepaalde waarde vertegenwoordigen vormen deze bitcoins een onderdeel van uw vermogensbestanddelen. De waarde dient dan ook aangegeven te worden in box 3.

En ja, dat geldt dan ook voor virtuele goederen in online spellen zoals Second Life of World of Warcraft. Hoe de Belastingdienst hier een controle op uit zou willen voeren, weet ik niet: zouden ze je kunnen verplichten in te loggen op je account en te laten zien wat je hebt en wat dat waard is?

Mark van Cuijk dook dieper op de vraag in hoe je aangifte doet van inkomsten betaald in bitcoins, bv. als je een dienst verleent of als je werkgever je uitbetaalt in bitcoins.

Bitcoins zijn een niet in geld genoten inkomst op het moment dat iemand de beschikkingsmacht over die Bitcoins heeft verkregen.

Als je als werknemer je salaris in Bitcoin ontvangt, zal de Belastingdienst dit dus waarschijnlijk aanmerken als loon in natura.

Helemaal intrigerend wordt het als je bitcoins zelf gaat ‘minen’, wat nog steeds kan hoewel het wel steeds moeilijker wordt. Bij dat mijnen ontstaan nieuwe bitcoins uit het niets, en voor “vermogen dat je uit het niets krijgt” is er geen standaardcategorie bij de belastingaangifte. Ik denk dat het komt te vallen onder gewoon vermogensaanwas, net alsof je het geschonken hebt gekregen.

Update (11 december) Folkert van Heusden zocht uit wat je moet doen als je factureert in Bitcoins:

“In dit geval betekent dit dat als u wegens een levering of een dienst een factuur moet uitreiken, de wisselkoers moet worden genomen die geldt op de dag waarop de factuur is uitgereikt of uiterlijk uitgereikt had moeten worden. Als er gen verplichting tot het uitreiken van een factuur is, dan wordt de omzetbelasting verschuldigd op het tijdstip waarop de ondernemer de vergoeding ontvangt.”

Bij Bitcoinspot hopen ze dat er meer exchanges zullen volgen. Ik ben benieuwd. Voor mijn gevoel zit het systeem nog steeds in een hele diepe niche, en ik vraag me af wat er nodig zal zijn om het net zo mainstream te maken als Paypal of creditcards.

Arnoud