Kun je via algemene voorwaarden je auteurs- en persoonlijkheidsrechten afstaan?

stevepb / Pixabay

Een interessante op het forum van Security.nl: “Bij ons in het dorp heeft een bedrijf diverse uitjes, dit is te boeken voor een groep. Van escaperoom, kinderfeestjes tot aan Wie is de Mol. Maar nu staat er in de Algemene voorwaarde dit:

7.5 Mogelijk zullen beeld- en/of geluidsopnamen worden gemaakt van het evenement en de deelnemers en worden opnamen openbaar gemaakt of verveelvoudigd. De bezoeker verleent onvoorwaardelijk toestemming tot het maken van voornoemde opnamen en exploitatie daarvan zonder dat de organisatie of derden een vergoeding aan de bezoeker verschuldigd is of zal zijn. Een eventueel naburig- en/of auteurs- en/of portretrecht draagt de bezoeker bij deze en zonder enige beperking over aan de organisatie. Voorts doet de bezoeker onherroepelijk afstand van het recht zich te beroepen op zijn/haar persoonlijkheidsrechten.
Tsja, hoe rechtsgeldig is zoiets. Het staat er -zoals zo vaak bij algemene voorwaarden- vooral omdat het mooi klinkt en je 90% van de klachten kunt pareren door meewarig te glimlachen en te zeggen “ja meneertje, maar artikel 7.5 zegt wat anders he”.

Het achterliggende punt is natuurlijk dat de organisatie video wil produceren op zo’n evenement, bijvoorbeeld voor reclame of social media. Dat kan niet zomaar, de mensen die daar rondlopen hebben recht op privacy en bescherming van hun persoonsgegevens. (Vroeger zouden we dan ook nog zeggen dat mensen portretrecht hebben als ze gefilmd worden, maar portretrecht is opgegaan in de AVG.)

Wat hier opvalt, is dat deze clausule zijn leven begon als een auteursrechtclausule, waar het portretrecht en persoonlijkheidsrechten aan toegevoegd zijn. Als forensisch jurist zeg ik dus dat deze tekst geschreven is door een IE-specialist. Echter, de kans dat een bezoeker een naburig of auteursrechtelijk relevante handeling verricht op het evenement is minimaal. Nog los van het feit dat voor overdracht van die rechten een ondertekend document nodig is, en algemene voorwaarden worden niet ondertekend.

Privacy/AVG technisch is dit een stuk lastiger te regelen. Je kunt in AV geen toestemming opeisen voor gebruik van je persoonsgegevens, dat moet immers van de AVG expliciet en dus apart gebeuren. Bovendien moet je vrijelijk toestemming kunnen weigeren en intrekken – je hebt er dus eigenlijk niets aan, als je toestemming vraagt aan mensen.

En ja, specifiek bij journalistieke verwerkingen is toestemming niet intrekbaar, dat klopt. Maar het soort video dat deze organisatie gaat maken zou ik héél moeilijk een journalistieke verwerking kunnen noemen, hoewel ik daar normaal erg ruimhartig in ben. Maar zelfs dan blijft het punt over dat je de toestemming expliciet moet vragen en dat deze vooraf geweigerd moet kunnen worden.

Arnoud

Wanneer mag je een online geboekte training of cursus nu annuleren?

stop-bordEen lezer vroeg me:

Ik organiseer cursussen internetgebruik. Die kun je via mijn website boeken, en nu wil iemand zijn deelname gratis annuleren omdat dat zou mogen van de Wet koop op afstand. Maar is dat werkelijk zo?

De Wet koop op afstand, of eigenlijk de regels over overeenkomsten op afstand uit het Burgerlijk Wetboek, gelden ook voor diensten. Je mag in principe alle overeenkomsten die je online sluit, ook weer annuleren en wel kosteloos. Bij diensten gaat de termijn van veertien dagen in op de dag van contractsluiting (art. 6:230o BW), los van wanneer de dienst verricht zou worden.

Er zijn twee uitzonderingen:

  1. Een dienst die binnen de 14 dagen al is afgerond voordat hij wordt geannuleerd – althans wanneer de consument vooraf instemde met die vroege levering én hij heeft verklaard dan ook afstand te doen van zijn annuleringsrecht.
  2. Een dienst over verhuur van accommodatie, vervoer, catering en vrijetijdsbesteding – wanneer al bij het boeken een tijdstip of periode is vastgelegd. En hier zal zo’n cursus op struikelen, want gewoonlijk staat de cursusdatum (of data) er bij.

Sowieso moet het gaan om cursussen of evenementen voor consumenten. Bij een cursus gericht op zzp’ers geldt deze wet immers niet, hoewel je misschien nog een beroep op reflexwerking kunt doen. Maar je moet dan aantonen dat je eigenlijk vergelijkbaar bent met een consument. Ik zou dat lastig vinden bij een zakelijke cursus.

Er is echter nog een mogelijkheid om een cursus te annuleren, en wel eentje die los staat van internet en koop op afstand. Het Hof Arnhem oordeelde in 2012 namelijk dat een cursus een overeenkomst van opdracht is. Het is gewoon dienstverlening zeg maar, net als schoonmaken of een chauffeur inhuren. (Of als SaaS, maar dat is een andere discussie.)

En dat is van belang, want in de wet (art. 7:408 BW staat dat je als opdrachtgever altijd een overeenkomst van opdracht mag annuleren. Wel moet je dan een vergoeding betalen voor de reeds gedane werkzaamheden. Een dienstverlener kan zich daartegen indekken door in zijn algemene voorwaarden dat annuleringsrecht weg te nemen, maar dat mag dan weer niet bij een consument als opdrachtgever.

Arnoud

Kun je annuleringskosten aan een Facebookfeestje koppelen?

create-event-facebookEen lezer vroeg me:

Wij organiseerden een bowlingavond voor de collega’s bij ons bedrijf. De uitnodiging is via Facebook gedaan, en op de evenementpagina hadden wij vermeld dat het evenement geld kost i.v.m. reserveren van de banen. Tevens hadden wij vermeld dat wie zich niet uiterlijk een week van tevoren afmeldt (na aangemeld te hebben uiteraard), zijn deel van de kosten moet vergoeden. Maar nu wil een collega niet vergoeden omdat hij zegt die melding nooit te hebben gezien en er niet mee akkoord is. We komen er samen wel uit maar hoe zit dat formeel juridisch?

Annuleringsvoorwaarden bij een evenement zijn op zich legaal, maar dan moeten ze wel afgesproken zijn. En iets spreek je af door dat voor of bij het sluiten van de overeenkomst te melden, zodat de wederpartij er al of niet mee akkoord kan gaan.

Akkoord gaan kan met een creatieve inktkrabbel op papier maar ook langs iedere andere weg. Zolang maar duidelijk is dát je akkoord wilde gaan en waarméé je akkoord wilde gaan. Op de knop “Ik ben erbij” klikken bij een feestuitnodiging op Facebook lijkt me een prima manier om akkoord te gaan met het aanbod een (betaald) feestje bij te wonen.

De vraag wordt dan, was duidelijk dát het betaald was dan wel dat er annuleringskosten aan vast zouden zitten. Dat je dat op de evenementpagina vermeldt is leuk, maar het gros van de mensen zal de uitnodiging accepteren via de timeline van Facebook, oftewel zónder door te klikken naar die pagina. En dan wordt de kostenmelding dus over het hoofd gezien.

Met dat ‘gebruik’ op Facebook in het achterhoofd zul je dus zelf iets moeten doen om mensen te wijzen op de voorwaarde. Want wat gebruikelijk is in een bepaalde kring of situatie, telt óók mee bij wetsuitleg.

Je kunt bijvoorbeeld in de details van het feestje een opmerking maken. “Let op: annuleringskosten, zie de pagina voor info” bijvoorbeeld. Dat is dan iets waar men op bedacht zou moeten zijn, en wie dan niet doorklikt zit er toch aan vast. Want je mag er vanuit gaan dat wie zoiets ziet, even doorklikt. En als je dat mag, dan mag je concluderen dat hij instemt met de kosten (art. 3:35 BW).

Alleen maar op de evenementpagina over kosten reppen lijkt me niet genoeg. Je hoeft niet te verwachten dat mensen uit zichelf op die pagina gaan kijken alvorens te rsvp’en op de uitnodiging. Dus dan mag je er niet op vertrouwen dat ze instemmen met de annuleringskosten.

Natuurlijk kun je altijd nog zeggen dat het algemeen bekend is dat bij een bowlingavond er reserveringskosten gemaakt zijn, en dat het dus redelijk is dat deze moeten worden vergoed. Want “de redelijkheid vult de overeenkomst aan”, aldus de wet (art. 6:248 BW). Alleen is dan dus de vraag, wat is er redelijk op dit gebied. Hoe veel dagen van tevoren mag je dan annuleren, en welk deel van de kosten moet je dragen?

Arnoud