De Kansspelautoriteit (Ksa) had FIFA-maker Electronic Arts (EA) en zijn Europese dochterbedrijf in 2019 geen dwangsom mogen opleggen, las ik bij Nu.nl. Dit blijkt een uitspraak van de Raad van State te zijn, die kort gezegd oordeelt dat een lootbox in een groter spel niet als een zelfstandig gokspel gezien hoeft te worden. Dat is nogal verrassend.
De Raad legt uit hoe lootboxen bij EA werkt:
Een speler begint met een starterspakket en hij kan zijn team vervolgens aanpassen en verbeteren. Dat kan door virtuele voetballers of in-game items op de virtuele transfermarkt voor FUT-munten te verhandelen of te ruilen met andere spelers. Daarnaast kan een speler een pack (een digitaal pakketje) verwerven, waarvan de precieze inhoud niet vooraf bekend is en dat virtuele voetballers of andere in-game items bevat. De inhoud van de packs kan worden verhandeld op de virtuele transfermarkt. Deze zaak gaat over deze packs (ook wel “loot boxes” genoemd) en de vraag of deze moeten worden aangemerkt als een kansspel in de zin van de Wok.De Ksa meende van wel, en had EA dan ook een last onder dwangsom opgelegd die bij de rechtbank in stand werd gehouden. Daar was de discussie of je wel iets van waarde kon winnen. Dat bleek het geval, onder meer omdat EA via haar virtuele muntsysteem een officiële markt had gecreëerd.
Bij de hoogste bestuursrechter (waar je bij boetes van toezichthouders uiteindelijk uitkomt, dus niet bij de Hoge Raad) ging het ineens over een ander onderwerp:
De Afdeling volgt EA in haar betoog dat de praktijk is dat gamers de packs alleen openen met het oog op het spelen van virtuele voetbalwedstrijden. Daarbij neemt de Afdeling in aanmerking dat de packs worden verkregen en geopend in de FUT-modus. EA betoogt dat 92 procent van de packs wordt verkregen door spelbetrokkenheid. Gamers kunnen door hun behendigheid FUT-munten verdienen, die zij verkrijgen door wedstrijden te spelen en in-game opdrachten te voldoen.Oftewel, het is niet zo dat je tijdens een potje voetbal even naar het casino gaat. Je neemt een gok tijdens het spel om je prestaties in de wedstrijd (hopelijk) te verbeteren. Dat je de packs ook los kunt kopen buiten wedstrijden om, maakt dat niet anders: dat is een beperkte kleine groep, en niet de hoofdmoot van het spel. Vanwege deze integratie tussen het kanselement en de wedstrijd, mag je de packs, de loot boxen dus, niet als een apart kansspel benoemen.
Gevolg is dat het besluit van de Ksa geheel onderuit gaat, en EA dus vrolijk door mag gaan met haar lootboxen. Dat betekent niet automatisch dat álle lootboxen in alle games nu weer legaal zijn. De Raad van State geeft immers nadrukkelijk aan dat het gaat om kansspelen die verweven zijn in een behendigheidsspel, waardoor het gokken echt ondergeschikt is aan het werkelijke spel. Ik zou bij bijvoorbeeld een open world RPG een hier en daar te koopstaande schatkist met niet te voorspellen inhoud nog steeds een verboden kansspel noemen. Dat is echt een gok op zich, en er is dan geen directe relatie met het rollenspel dat je aan het spelen bent.
Arnoud