Kansspelautoriteit heeft EA onterecht dwangsom opgelegd om FIFA-lootboxen

De Kansspelautoriteit (Ksa) had FIFA-maker Electronic Arts (EA) en zijn Europese dochterbedrijf in 2019 geen dwangsom mogen opleggen, las ik bij Nu.nl. Dit blijkt een uitspraak van de Raad van State te zijn, die kort gezegd oordeelt dat een lootbox in een groter spel niet als een zelfstandig gokspel gezien hoeft te worden. Dat is nogal verrassend.

De Raad legt uit hoe lootboxen bij EA werkt:

Een speler begint met een starterspakket en hij kan zijn team vervolgens aanpassen en verbeteren. Dat kan door virtuele voetballers of in-game items op de virtuele transfermarkt voor FUT-munten te verhandelen of te ruilen met andere spelers. Daarnaast kan een speler een pack (een digitaal pakketje) verwerven, waarvan de precieze inhoud niet vooraf bekend is en dat virtuele voetballers of andere in-game items bevat. De inhoud van de packs kan worden verhandeld op de virtuele transfermarkt. Deze zaak gaat over deze packs (ook wel “loot boxes” genoemd) en de vraag of deze moeten worden aangemerkt als een kansspel in de zin van de Wok.
De Ksa meende van wel, en had EA dan ook een last onder dwangsom opgelegd die bij de rechtbank in stand werd gehouden. Daar was de discussie of je wel iets van waarde kon winnen. Dat bleek het geval, onder meer omdat EA via haar virtuele muntsysteem een officiële markt had gecreëerd.

Bij de hoogste bestuursrechter (waar je bij boetes van toezichthouders uiteindelijk uitkomt, dus niet bij de Hoge Raad) ging het ineens over een ander onderwerp:

De Afdeling volgt EA in haar betoog dat de praktijk is dat gamers de packs alleen openen met het oog op het spelen van virtuele voetbalwedstrijden. Daarbij neemt de Afdeling in aanmerking dat de packs worden verkregen en geopend in de FUT-modus. EA betoogt dat 92 procent van de packs wordt verkregen door spelbetrokkenheid. Gamers kunnen door hun behendigheid FUT-munten verdienen, die zij verkrijgen door wedstrijden te spelen en in-game opdrachten te voldoen.
Oftewel, het is niet zo dat je tijdens een potje voetbal even naar het casino gaat. Je neemt een gok tijdens het spel om je prestaties in de wedstrijd (hopelijk) te verbeteren. Dat je de packs ook los kunt kopen buiten wedstrijden om, maakt dat niet anders: dat is een beperkte kleine groep, en niet de hoofdmoot van het spel. Vanwege deze integratie tussen het kanselement en de wedstrijd, mag je de packs, de loot boxen dus, niet als een apart kansspel benoemen.

Gevolg is dat het besluit van de Ksa geheel onderuit gaat, en EA dus vrolijk door mag gaan met haar lootboxen. Dat betekent niet automatisch dat álle lootboxen in alle games nu weer legaal zijn. De Raad van State geeft immers nadrukkelijk aan dat het gaat om kansspelen die verweven zijn in een behendigheidsspel, waardoor het gokken echt ondergeschikt is aan het werkelijke spel. Ik zou bij bijvoorbeeld een open world RPG een hier en daar te koopstaande schatkist met niet te voorspellen inhoud nog steeds een verboden kansspel noemen. Dat is echt een gok op zich, en er is dan geen directe relatie met het rollenspel dat je aan het spelen bent.

Arnoud

Lotto moet 10.000 euro boete betalen voor gokreclame op tienersite Girlscene

harshahars / Pixabay

Lotto moet 10.000 euro boete betalen voor advertenties op tienerwebsite Girlscene, maakt de Kansspelautoriteit (Ksa) vrijdag bekend. Dat las ik bij Nu.nl. Logisch, adverteren in media gericht op minderjarigen is gewoon keihard verboden. Het was ook geen eerste keer, al in 2017 is men hiervoor op de vingers getikt en toen werd een last onder dwangsom afgegeven. Door nu weer de fout in te gaan, is dan die dwangsom verbeurd. Lotto’s verweer? “Buiten onze wil om, wij hadden geen idee”. Eh ja, maar zo werkt het niet. Ook al werken online advertenties zo wel.

Uit het besluit van de Ksa zie je ook enig onbegrip bij de autoriteit voor dit excuus:
Lotto stelt dat de reclame-uiting van het kansspel EuroJackpot buiten haar wil om op de website Girlscene.nl is getoond. Lotto stelt geen enkel belang te hebben bij de zichtbaarheid van de reclame-uitingen op de desbetreffende website.

Nog afgezien van het feit dat Lotto niet nader toelicht wat zij hiermee bedoelt, laat dit onverlet dat Lotto met het plaatsen van de reclame-uitingen op de desbetreffende website artikel 4a, vijfde lid, van de Wok jo. artikel 2, derde lid, van het Besluit heeft overtreden. Lotto is als vergunninghouder er aan gehouden al haar reclame-uitingen te monitoren en zo nodig in te grijpen als deze in strijd zijn met wet- en regelgeving.

Toch snap ik hem wel. In de online advertentiewereld werkt het net even anders. Vrijwel niemand zoekt zelf de sites om specifiek advertenties te plaatsen, daar werk je met tussenpersonen. En die hebben vaak ook weer tussenpersonen, en zo enige niveaus diep. Iedereen heeft eigen bereik, eigen publishers en eigen manieren van meten waar de advertenties het beste zou moeten komen. En dat gaat ook nog eens volautomatisch op basis van bieden (dit is waar al die dataprofielen van mensen voor nodig zijn).

De kans is dus groot dat de Lotto een algemene campagne heeft uitgezet, en wellicht heeft bedacht dat “jonge vrouwen” een relevante doelgroep zou zijn. Daar kon een tussenpersoon best eens goede kliks of conversie voor leveren, dus die ging aan de slag en kocht weer bij een aantal mediapartijen ruimte in, of deed mee aan biedingen bij die mediapartijen. En eentje daarvan was het bedrijf achter Girlscene, EEN Media. Deze is immers “een multimediaal bedrijf met activiteiten op het gebied van (digital) publishing, events, formats waaronder Fashionscene TV, Girlsfair (gericht op jonge meiden tussen de 14 en 30 jaar) en Yourscene, e-commerce concepten gericht op jongeren, vrouwen, fashion, beauty en lifestyle.”

Natuurlijk gaf Lotto aan dat de tussenpartij waarschijnlijk niet goed opgelet heeft en dacht dat het allemaal om sites gericht op meerderjarige vrouwen zou gaan. Maar ook dat is geen excuus, zelfs niet als je in je contract daar een keiharde garantie over opneemt met een boete en vrijwaring. Uiteindelijk blijf je zelf verantwoordelijk voor het resultaat.

(Dit is natuurlijk niet uniek voor gokken en minderjarigen, bij iedere vorm van verboden reclame geldt dat de adverteerder uiteindelijk aan te spreken is op een advertentie met verboden inhoud of in een verboden mediakanaal.)

Arnoud

Kansspelautoriteit mag EA dwangsom opleggen voor FIFA-lootboxen

De Kansspelautoriteit (Ksa) mag FIFA-maker Electronic Arts (EA) en zijn Europese dochterbedrijf beide een dwangsom van 250.000 euro per week opleggen, zo las ik bij Nu.nl. Dit naar aanleiding van een vonnis van de rechtbank Den Haag dat een besluit van de Kansspelautoriteit hierover in stand liet. Het gaat natuurlijk om de lootboxen die in dit voetbalspel verwerkt zijn; “digitale aankopen waarvan de inhoud niet op voorhand bekend is” zoals Nu.nl dat noemt of een “gokelement” zoals de Ksa het noemt. En daarbij dan de vraag, valt dit onder de definitie van een verboden kansspel?

De lootbox is al een tijdje controversieel – de term die je als gebruikt als je eigenlijk weet dat het niet mag maar de commerciële belangen bij het ding zo groot zijn dat je even voorzichtig wil zijn. Maar in de kern is volgens mij duidelijk genoeg dat dit gewoon een kansspel is. Immers, van een kansspel onder de wet is sprake wanneer

de aanwijzing der winnaars geschiedt door enige kansbepaling waarop de deelnemers in het algemeen geen overwegende invloed kunnen uitoefenen
Die definitie past prima bij lootboxes. Je weet niet wat er in zit of wat je krijgt als je betaald hebt, en je kunt daar ook geen invloed op uitoefenen. Natuurlijk is dat bij zeg zakjes voetbalplaatjes ook zo, maar als iets meer dan een symbolische waarde heeft dan wordt het juridisch spannend omdat je dan bij het verbod uit de wet op de Kansspelen komt. Voetbalplaatjes worden natuurlijk wel geruild, maar om nou echt te spreken van marktplaatsen en betaalde transacties nee. Terwijl er voor lootbox-inhoud wel degelijk dergelijke marktplaatsen zijn. Vaak weliswaar buiten de eigenlijke game om, maar toch.

De discussie focuste dan ook op de vraag hoe legaal die verhandelplekken voor de lootbox-inhoud nu eigenlijk waren. EA wees erop dat zij dat niet toestaan, en dan krijg je dus de vraag wat zwaarder weegt: de feitelijke situatie, waarbij je kijkt naar het feit dát mensen betalen met echt geld en dan met rare kronkels elkaar de spullen leveren, of de juridische situatie waarin het verbod leidend is en er dus geen waarde aan het product hangt.

De Ksa vond echter een veel simpeler reden:

De Kansspelautoriteit stelt conform de Leidraad en gelet op het bovenstaande vast dat de te winnen virtuele goederen binnen FIFA19 overdraagbaar zijn. Zij vertegenwoordigen niet alleen een potentiële, maar ook daadwerkelijk een economische waarde. De economische waarde van FUT-munten kan als volgt bepaald worden. Op de transfermarkt kunnen de virtuele goederen verhandeld worden voor FUT-munten. FUT–munten kunnen naar FUT-punten en vervolgens naar euro’s omgerekend worden. Daarnaast kunnen FUT-munten ook buiten FIFA19 om voor echt geld verkocht worden.
EA heeft dus zélf een manier gecreëerd om werkelijke waarde te verbinden aan die lootboxen. Je kunt ze inwisselen voor munten, en die zijn via een indirectie binnen het spel te vertalen naar keiharde euro’s. En dat je dan een paar keer moet omwisselen, maakt niet meer uit. Het is allemaal officieel, dus je hoeft niet eens je af te vragen hoe dat zit met de niet-legitieme situatie waarin iemand een account verkoopt via Marktplaats om zo een speler over te dragen, bijvoorbeeld.

Je kunt je natuurlijk afvragen hoe ‘echt’ zo’n prijs is. Het is natuurlijk nog altijd een virtueel dingetje, slechts pixels op je scherm en bitjes in je account. Dat is wel even wat anders dan de keiharde cash waarmee je naar buiten loopt bij Holland Casino of die enorme roze beer die je op de kermis wint met balletje-balletje. Maar nee:

Uit onderzoek van een toezichthouder van de Kansspelautoriteit blijkt dat de waarde van de virtuele speler Hack minimaal 450 FUT-munten (€ 0,03) en maximaal 10.000 FUT-munten (€ 2,-) was. De virtuele speler Gullit was minimaal 337.000 FUT-munten (€ 67,40) en maximaal 6.400.000 FUT-munten (€ 1.280,-) waard. Een bijzondere versie van de virtuele speler Gullit kon als buy-it-nowoptie verkocht worden voor (minimaal) 9.970.000 FUT-munten (€ 1.994,-).
Een setje pixels op mijn scherm van € 1.994 vind ik echt meer dan alleen bragging rights, zoals EA dat noemt. Als ik het kan omzetten in euro’s, dan is het een ding van waarde.

Een laatste bezwaar van EA was dat zij niet primair een gokspel aanbood. Het gaat bij FIFA natuurlijk om het voetballen en het managen van je team. De lootboxen zijn op zich een klein onderdeel van dat hele gebeuren. Maar het aankopen en inzetten van de lootboxen kan prima los van een voetbalcompetitie gebeuren. Het is gewoon een apart spelonderdeel, en mag dus best apart worden beoordeeld tegen de Wet op de kansspelen.

Ook alle andere argumenten van EA worden terzijde geschoven door de Ksa, en de rechtbank volgt de toezichthouder in haar analyse. (Pet peeve van mij: het is niet zo dat pas de rechter de boetes oplegt, een toezichthouder is geen openbaar aanklager die met een voorstel of eis komt. De toezichthouder grijpt in en beboet, de rechter toetst terughoudend of daarbij fundamentele normen geschonden zijn.)

EA heeft aangekondigd in hoger beroep te gaan, maar ik moet zeggen dat ik geen argumenten weet waarmee ze dat zouden kunnen.

Arnoud

Sinds wanneer is een lootbox hetzelfde als een verrassings-ei?

Electronic Arts vindt in-gameaankopen met een willekeurige uitkomst ethisch en schaart deze niet onder de noemer lootboxes. Die uitspraak van Electronic Arts’ legal counsel Kerry Hopkins las ik bij Tweakers. Volgens haar lijken de aankopen op ‘veel andere producten waar veel mensen op een gezonde manier van genieten en het verrassingselement kunnen waarderen’. Ze vergelijkt deze praktijk met onder meer de chocoladeverrassingseieren van Kinder of Hatchimals. Ik heb vast iets gemist over gokverslaving bij Kinder-eitjes.

Een loot box is de vakterm voor een item in een game dat je kunt openen om dan een niet vooraf bekende inhoud te krijgen. Meestal moet je betalen om dat te mogen doen, waardoor er dus een verrassings- of gokelement in het spel komt. Dat kan leuk zijn (welk cadeautje zal er in mijn ei zitten) maar als je er geld voor moet betalen dan komt ook de kansspelwetgeving om de hoek kijken. Volgens de Wet op de kansspelen is namelijk sprake van een kansspel wanneer

de aanwijzing der winnaars geschiedt door enige kansbepaling waarop de deelnemers in het algemeen geen overwegende invloed kunnen uitoefenen

In theorie kun je natuurlijk zeggen, zo’n ei is hetzelfde want je ‘wint’ dan de inhoud die je niet vooraf kent. Maar zoals ik vorig jaar blogde, de Kansspelautoriteit legt dit zo uit dat de prijs van het kansspel iets van verhandelbare waarde moet hebben. Voor de Kinder-speeltjes is die er niet (de enkele liefhebber die ze compleet verzamelt – hoi Wim – daargelaten). Voor voetbalplaatjes ook niet. Maar in-game items die je met zo’n lootbox krijgt, die wel.

Sommige spelaanbieders verbieden de handel in in-game objecten. Dat is echter niet genoeg. Het gaat er onder de wet niet om of je van de spelaanbieder mág handelen in die objecten, maar of er daadwerkelijk en legitiem gehandeld wórdt in die objecten. (Anders zou je als gokaanbieder gewoon in je algemene voorwaarden zetten dat gewonnen prijzen niet tweedehands doorverkocht mogen worden, om zo de Wet op de kansspelen te omzeilen.) En het is legitiem omdat dergelijke objecten juridisch gezien in eigendom overgedragen zijn, analoog aan de digitale aanschaf die je bij een online koop van spellen en dergelijke goederen doet. Dan is het betekenisloos de handel daarin in je voorwaarden te verbieden.

De juriste van EA noemt dit soort dingen “zeer lokale wetgeving”, een transparante poging om je te verschuilen achter zogenaamd Europees recht of dat het zo moeilijk is al die wetjes te kennen. Maar als dit soort taal er komt, is het wel duidelijk dat men enigszins in angst zit over de toekomst van lootboxen. En terecht.

Arnoud

Games met verhandelbare lootboxes zijn onwettig

De Nederlandse Kansspelautoriteit heeft tien populaire games met lootboxes onderzocht en stelt dat vier daarvan de gokwet overtreden, las ik. De namen van de games worden niet genoemd, maar volgens de NOS zou het gaan om de zeer populaire spellen Fifa18, Dota2, PubG en Rocket League. De bedrijven krijgen acht weken de tijd hun games aan te passen op straffe van een boete. Dat zou een ingrijpende verandering zijn voor de spelaanbieders, omdat lootboxes veel geld opbrengen.

Lootboxes zijn los te kopen elementen in een spel (vaak vormgegeven als een schatkist of iets dergelijks, vandaar de naam) waarbij je op voorhand niet weet wat de aankoop je op gaat leveren. Vaak is de game op dat punt zo vormgegeven dat het kopen zeer aantrekkelijk lijkt. Lootboxes liggen daarmee al een tijdje onder vuur, en vanwege de factor kans bij wat je krijgt, verbaasde het me dan ook niet dat de Kansspelautoriteit op onderzoek uit ging.

Van een kansspel is sprake wanneer

de aanwijzing der winnaars geschiedt door enige kansbepaling waarop de deelnemers in het algemeen geen overwegende invloed kunnen uitoefenen

Die definitie past prima bij lootboxes, maar ook bij bijvoorbeeld een zakje voetbalplaatjes. Daarom had ik enige twijfel hoe dit nu precies uit moest pakken. De KSA voegt echter in haar onderzoek een extra criterium toe dat verduidelijkt waarom de lootbox-inhoud wél en een voetbalplaatjeszakje géén kansspel is: je moet een prijs winnen bij een kansspel, en dat betekent iets van waarde. En waarde krijgt het omdat het verhandelbaar is, omdat er een markt is.

Voetbalplaatjes worden natuurlijk wel geruild, maar om nou echt te spreken van marktplaatsen en betaalde transacties nee. Terwijl er voor lootbox-inhoud wel degelijk dergelijke marktplaatsen zijn. Vaak weliswaar buiten de eigenlijke game om, maar toch. Dat geeft die inhoud een economische waarde en daarmee is het verstrekken van die inhoud via de lootbox-constructie een kansspel.

Sommige spelaanbieders verbieden de handel in in-game objecten. Dat is echter niet genoeg. Het gaat er onder de wet niet om of je van de spelaanbieder mág handelen in die objecten, maar of er daadwerkelijk en legitiem gehandeld wórdt in die objecten. (Anders zou je als gokaanbieder gewoon in je algemene voorwaarden zetten dat gewonnen prijzen niet tweedehands doorverkocht mogen worden, om zo de Wet op de kansspelen te omzeilen.) En het is legitiem omdat dergelijke objecten juridisch gezien in eigendom overgedragen zijn, analoog aan de digitale aanschaf die je bij een online koop van spellen en dergelijke goederen doet. Dan is het betekenisloos de handel daarin in je voorwaarden te verbieden.

Met deze uitspraak loopt Nederland voorop in de aanpak van de controversiële lootboxes, maar het zou me verbazen als in andere landen er wezenlijk andere uitspraken volgen.

Arnoud

Is een loot box een verboden kansspel?

In een online spel iets kopen waarvan je op voorhand niet weet wat er in zit, is dat een kansspel? Die las ik (dank, tipgever) bij Eurogamer. Een loot box heet dat in gamer jargon. Ze zijn de laatste jaren erg populair geworden. Sommige loot boxes geven je daadwerkelijk voordeel, anderen hooguit een cosmetische verbetering van je personage of gameplay. Er is de nodige controverse over, onder meer omdat ze best duur kunnen zijn en je dus fors geld uit kunt geven zonder wat te krijgen. Mag dat dan van de wet?

Volgens de Wet op de kansspelen is sprake van een kansspel wanneer

de aanwijzing der winnaars geschiedt door enige kansbepaling waarop de deelnemers in het algemeen geen overwegende invloed kunnen uitoefenen

Die definitie lijkt mij prima te passen bij zo’n loot box: je hebt nul informatie over de inhoud en nul mogelijkheid om te beïnvloeden wat voor inhoud je gaat krijgen. Het is een gok wat je gaat krijgen dus, en daarmee mag dit in principe alleen als daarvoor vergunning is verleend onder de Wet op de kansspelen.

Als tegenargument zou je kunnen zeggen dat je hier eerder een product koopt waarvan je niet exact weet wat je gaat krijgen. Ik moet nu denken aan mijn Panini-voetbalplaatjes, waar je ook op voorhand niet wist wat er precies in zou zitten. Ik had nooit het idee dat ik daardoor aan een kansspel meedeed. En je hebt natuurlijk ook nog een hoop webwinkels met verrassingspakketten, waarvan ik ook niet zou zeggen dat het kansspelen zijn.

Ik neig er dus naar om dit géén kansspel te noemen, in ieder geval niet als elke loot box je iets van waarde oplevert. Dan ben je nooit echt je geld kwijt maar is het hooguit meer of minder een verrassing wat je koopt. Dat zie ik nog wel als legitiem in een spel, waar immers ook op willekeurige momenten dingen kunnen gebeuren die het spel verrassend beïnvloeden.

Arnoud

Nederland mag internetgokken verbieden en doet dat ook

Het monopolie dat de Lotto heeft op online-kansspelen in Nederland is volgens de Hoge Raad niet in strijd met de wet, las ik bij Webwereld. De Lotto heeft in Nederland als enige op grond van de Wet op de kansspelen een vergunning voor het organiseren kansspelen, zoals lotto’s, sportprijsvragen en instantloterijen. Dat botst met het vrij verkeer van diensten, maar dat blijkt legaal volgens de Hoge Raad – én volgens de Europese rechter. Maar raar blijft het.

Het vrij verkeer van diensten mag worden beperkt door een land in specifieke situaties. Eentje daarvan is het beschermen van de volksgezondheid, en in dit geval is dat gokverslaving natuurlijk. Ook kan het bestrijden van de misdaad een reden zijn, denk aan witwassen van zwart geld met gokken. Het is dan ook legitiem om een nationale wet te hebben die “is gericht op de beteugeling van gokverslaving en het tegengaan van fraude”, zoals het Europese Hof van Justitie dat formuleert.

Alleen, die wet moet dan wel vergezeld gaan van beleid dat “daadwerkelijk bijdraagt” aan het gestelde doel. Je moet dus wel echt bezig zijn met het beteugelen van gokverslaving en gokfraude. Oftewel, gáát het Nederlands kansspelbeleid daadwerkelijk wel gokken tegen? Als je het tryout-pakket van Holland Casino (plaatje) hiernaast bekijkt, dan vraag je je af of we juist niet worden verlokt om te gaan gokken bij het staatscasino.

In dat verband citeerde ik destijds de uitspraak van de Europese rechter:

Indien mocht blijken dat het Koninkrijk der Nederlanden een beleid van sterke expansie van de kansspelen voert door de consument op buitensporige wijze te stimuleren en aan te moedigen om hieraan deel te nemen met als hoofddoel gelden in te zamelen, en dat om die reden de financiering van sociale activiteiten uit een deel van de opbrengsten van de toegestane kansspelen niet een bijkomend gunstig voordeel vormt, maar de daadwerkelijke rechtvaardiging voor het door deze lidstaat gehanteerde restrictieve beleid, moet worden geconcludeerd dat een dergelijk beleid de activiteiten met betrekking tot weddenschappen niet op samenhangende en stelselmatige wijze beperkt en dus niet geschikt is ter bereiking van de doelstelling, gokverslaving bij de consument te beteugelen.

Oftewel, als ons beleid er vooral om gaat om mensen aan te zetten tot gokken en niet primair om gokken te beteugelen, dan kan dat beleid niet door de teugel, eh, beugel.

Onze Hoge Raad kijkt nu naar de stukken uit de eerdere zaken, en ziet dat daarin is aangedragen dat de Nederlandse regering bedacht heeft dat een beperkt legaal aanbod beter is dan volledige repressie, omdat het aanbod dan ondergronds gaat en je dus geen zicht meer hebt op gokverslaafden. En -de aanleiding voor deze zaak- als er nieuwe gokkanalen bijkomen, zoals internet, dan mag dat legale aanbod daar ook naar worden uitgebreid.

Maar daar komt bij dat er wel nadrukkelijk beleid wordt gevoerd op beperking van het gokaanbod:

Op p. 12 van deze brief benadrukt de minister dat het kabinetsbeleid erop is gericht de vraag naar kansspelen niet te stimuleren, en wijst hij in dat verband onder meer erop dat de uitbreiding van het aantal goede doelenloterijen en de privatisering van Holland Casino van de baan zijn, en dat ook niet meer de intentie bestaat om de ruimte voor kansspelaanbod in de bestaande vergunningen te verruimen.

Ook heeft de minister aan Holland Casino gevraagd om samen met de andere vergunninghouders een gedrags- en reclamecode tot stand te brengen. Die moet ervoor zorgen dat er geen al te grote wervingskracht van die reclame uitgaat.

En om die redenen concludeert de Hoge Raad dat ons kansspelbeleid inderdaad als hoofddoel heeft het tegengaan van internetgokken, en niet op het binnenhalen van kansspelbelasting of vergunningstaksen. Daarmee past het beleid binnen de kaders die het Europese Hof heeft gesteld, en onze wet mag dus blijven bestaan en worden gehandhaafd.

Directe consequentie is dat het verbod voor Ladbrokes op het online en telefonisch aanbieden van kansspelen aan Nederlanders van kracht blijft. Indirect kan het ook betekenen dat Justitie kan gaan optreden tegen buitenlandse goksites die zich expliciet richten op Nederland, bijvoorbeeld met Nederlandstalige advertenties en/of het accepteren van betalingen via iDeal. En dan voorzie ik zomaar weer discussies over door internetproviders te introduceren pokersitefilters. Immers als ze The Pirate Bay kunnen blokkeren dan toch ook illegale poker- en kansspelsites?

Arnoud

Een half miljoen winnen in een goksitebanner, mag dat?

heeft-50000-euro-gewonnen-kansspel.pngEen lezer wees me op een banner die hij in beeld kreeg tijdens het internetten. Ene ‘Noorsia’ zou 50.000 euro gewonnen hebben met een online kansspel. Dat was niet de eerste keer: de lezer schatte al minstens tien van zulke banners gezien te hebben, zodat aanbieder Hopa.com al meer dan een half miljoen prijzengeld zou hebben uitgekeerd, hetgeen nogal sterk lijkt. Mag dat zomaar?

In Nederland is het nog steeds verboden om kansspelen te organiseren (of eraan mee te doen) als daar geldprijzen mee gewonnen kunnen worden. Je moet een vergunning hebben, en internetcasino’s krijgen die categorisch niet. Meedoen aan dit soort spelen is dus juridisch riskant. Ons strenge kansspelbeleid staat wel op losse schroeven sinds enkele uitspraken van het Hof van Justitie.

Er zijn plannen om ons kansspelbeleid te liberaliseren. Kort gezegd moet er een Kansspelautoriteit (Ksa) gaan komen, die vergunningen gaat afgeven voor online kansspelen. Dat gaat met name over poker: uit onderzoek zou blijken dat het overgrote deel van het illegale kansspelaanbod via internet bestaat uit poker. Waarbij zij opgemerkt dat poker in 2010 door de rechter geen kansspel werd geacht (het hoger beroep loopt nog).

Ondertussen zijn sites als deze dus hoogst problematisch. Naast dat ze dus de Wet op de kansspelen overtreden als ze Nederlanders gelegenheid geven om te gokken voor geld, zijn deze reclames ook nogal misleidend te noemen. En dan kan Hopa.com in haar voorwaarden wel zeggen dat ze

niet in staat zijn de om de legaliteit in elke jurisdictie te controleren en het uw verantwoordelijkheid is om zeker te maken dat het wettelijk is toegestaan om de NGI diensten te gebruiken voordat u inlogt bij onze website(s) volgens de wet van de jurisdictie waar u zich bevind.
maar dat helpt natuurlijk weinig. Hopa is zelfstandig aan te spreken onder de Wok, want niet alleen het gokken is strafbaar maar ook het aanbieden van een gokspel dat zich richt op Nederland en waar je geld kunt winnen. Als je actief een Nederlandstalige site gaat bouwen met een “.nl” subdomein met iDeal-betalingen, dan richt je je gewoon op Nederland.

Omdat het bedrijf op Malta zit en vanuit daar “de Firma exploiteerd” (sic), is er praktisch gezien weinig te doen. (Tenzij Teeven het ook hier op z’n heupen krijgt en voor blokkades en filters gaat pleiten.) Je kunt de misleidende reclame via de Reclame Code Commissie of de rechter laten verbieden, maar praktisch heb je bar weinig aan dat vonnis.

Arnoud

Duits kansspelbeleid verboden, Nederland straks ook?

holland-casino-tryout-pakket-aanzetten-tot-gokverslaving.pngHet Europees Hof van Justitie heeft het Duitse kansspelbeleid min of meer ongeldig verklaard omdat dit beleid in de praktijk niet consequent werd uitgevoerd, hoorde ik gisteren van een lezer (dank!). De Duitse regering claimde gokverslaving te bestrijden maar maakte wel intensief reclame voor de staatsloterijen, en liet toe dat casino’s mensen actief uitnodigen om te komen spelen. Goh, waar doet dat nu aan denken?

Het is vaste rechtspraak van het Europese Hof dat een land het vrij verkeer van goederen en diensten mag beperken als het gaat om gokken en kansspelen. Zo werd in juni nog bevestigd dat Nederland bedrijven mag verbieden kansspelen via het internet aan te bieden. De rechtvaardiging hiervoor wordt gevonden in het algemeen belang om (gok-)verslaving en criminaliteit tegen te gaan.

In deze uitspraken (zaken C-316/07 en verder) bevestigt het Hof dat nog een keer. Regels opleggen mag, een staatsmonopolie op gokken ook, maar er moet een “dwingende noodzaak” zijn om dat te doen en de uitvoering daarvan moet

daadwerkelijk [beantwoorden] aan het verlangen de gelegenheden tot spelen te verminderen en de activiteiten op dit gebied op samenhangende en stelselmatige wijze te beperken.

En op die grond had de Europese Commissie al in 2008 gewaarschuwd dat Nederland haar kansspelbeleid zou moeten aanpassen.

Uit het persbericht van het Hof begrijp ik dat daar in Duitsland allesbehalve sprake van was. Er werd intensief reclame gemaakt voor loterijen (net als bij ons), er werden mensen actief verlokt om naar het casino te komen (net als bij ons) en er werd “daarbij de klemtoon [gelegd] op de behoefte aan financiering van sociale, culturele of sportieve activiteiten waarvoor de behaalde winsten bestemd zijn” (net als bij ons). Dat vindt het Hof genoeg om te oordelen dat hier geen sprake is van daadwerkelijk bestrijden van gokverslaving.

In die zaak van juni werd nog geoordeeld dat het Nederlands kansspelbeleid net zo goed een Europeesrechtelijk probleem zou hebben als de rechter oordeelt dat Nederland

een beleid van sterke expansie van de kansspelen voert door de consument op buitensporige wijze te stimuleren en aan te moedigen om hieraan deel te nemen met als hoofddoel gelden in te zamelen, en dat om die reden de financiering van sociale activiteiten uit een deel van de opbrengsten van de toegestane kansspelen niet een bijkomend gunstig voordeel vormt, maar de daadwerkelijke rechtvaardiging voor het door deze lidstaat gehanteerde restrictieve beleid

Dit Duitse arrest bevestigt dit nog eens. Het woord is nu aan de Hoge Raad, want die moeten nu op basis van bovengenoemde arresten een nationaal oordeel vellen. Ik ben benieuwd waar ze mee komt. Het zal in ieder geval bijzonder lastig worden om te betogen dat het Nederlands kansspelbeleid keurig binnen de regels blijft.

Arnoud

Nederland mag internetgokken verbieden

Nederland mag bedrijven verbieden kansspelen via het internet aan te bieden, las ik in De Pers van donderdag. In twee arresten (C 258/08 en C 203/08) maakt het Europese Hof van Justitie duidelijk dat het vergunningsbeleid van de Nederlandse staat (“alleen de Staatsloterij want dat is goed tegen gokverslaving”) door de Europese beugel kan.

Nederland heeft een erg restrictief kansspelbeleid: alleen met vergunning mag je kansspelen aanbieden, en die vergunning krijgt alleen de Staatsloterij. Met één aanbieder zou de behoefte gedekt kunnen worden, en kan er goede controle op witwassen, fraude en gokverslaving worden gehouden. Maar daarmee wordt wel het vrij verkeer van diensten gehinderd: concurrenten van Staatsloterij kunnen niet legaal opereren, en daarmee botsen onze kansspelregels met het Europese Verdrag.

Het Hof oordeelt in de Ladbrokes-zaak dat er geen sprake is van een inbreuk op dat vrij verkeer. Het is legitiem om een nationale wet te hebben die “is gericht op de beteugeling van gokverslaving en het tegengaan van fraude”. Het is dan ook toegestaan om één gokbedrijf toe te laten op de markt en geen anderen. Hiermee volgt het Hof haar arrest uit 2009 waarin voor Portugal ongeveer hetzelfde werd geoordeeld maar dan voor het staatsbedrijf. In Nederland hebben we echter geen staatsbedrijf, maar een privaat bedrijf dat onder vergunning opereert. Ook dat wordt nu acceptabel geacht. (In de Sporting Exchange wordt verder bepaald dat de wijze van toekennen van de vergunningen niet in strijd is met Europees recht.)

Wel moet de nationale rechter altijd controleren of het beleid “daadwerkelijk bijdraagt” aan het gestelde doel. En dat kan nog wel eens een leuke worden: als je zegt dat deze regel nodig is om gokverslaving tegen te gaan, kun je het dan wel maken om zo veel reclame te maken voor de Staatsloterij, Holland Casino, De Lotto en al die andere gokproducten? Oftewel, gáát het Nederlands kansspelbeleid daadwerkelijk wel gokken tegen?

Het Hof laat zich daar niet over uit, maar geeft wel een algemene overweging:

Indien mocht blijken dat het Koninkrijk der Nederlanden een beleid van sterke expansie van de kansspelen voert door de consument op buitensporige wijze te stimuleren en aan te moedigen om hieraan deel te nemen met als hoofddoel gelden in te zamelen, en dat om die reden de financiering van sociale activiteiten uit een deel van de opbrengsten van de toegestane kansspelen niet een bijkomend gunstig voordeel vormt, maar de daadwerkelijke rechtvaardiging voor het door deze lidstaat gehanteerde restrictieve beleid, moet worden geconcludeerd dat een dergelijk beleid de activiteiten met betrekking tot weddenschappen niet op samenhangende en stelselmatige wijze beperkt en dus niet geschikt is ter bereiking van de doelstelling, gokverslaving bij de consument te beteugelen.

Het ligt dus voor de hand dat onze Hoge Raad (die om dit arrest had gevraagd) nu gaat oordelen aan de hand van deze overweging. Dat kan nog interessant worden, want dit zal waarschijnlijk een diepgravend feitenonderzoek vergen. In 2008 oordeelde de Europese Commissie overigens nog dat ons beleid zeer zeker niet aan deze eis zou voldoen.

Wordt vervolgd, gok ik.

Arnoud