Fabrikanten mogen van EU-Hof pc’s met geïnstalleerde software verkopen

hardware-software-computer-gollem-huh.jpgComputerfabrikanten mogen gewoon pc’s blijven verkopen met bijvoorbeeld Windows vooraf geïnstalleerd. Dat meldde Nu.nl onlang. Ze hoeven geen alternatief te bieden zonder de geïnstalleerde software. Dit volgt uit een uitspraak van het Hof van Justitie (zaaknr C-310/15) naar aanleiding van een Franse rechtszaak over de vraag of dit een oneerlijke handelspraktijk was.

Een Franse consument had in 2008 een laptop gekocht en kreeg daar ongevraagd Windows Vista bij. Hij wilde de EULA daarvan niet accepteren en claimde toen bij leverancier Sony het geld van die licentie terug. Dat werd geweigerd, waarop hij naar de rechter stapte met het argument dat hier sprake was van een oneerlijke handelspraktijk: het is niet netjes en dus niet eerlijk dat je geen laptop zónder Windows kunt kopen.

Volgens het Hof kan een handelspraktijk zoals reclame of het aanbieden van producten alleen oneerlijk zijn als aan twee eisen is voldaan:

Een handelspraktijk kan in dat verband slechts als oneerlijk […] worden beschouwd onder de dubbele voorwaarde dat zij in de eerste plaats in strijd is met de vereisten van professionele toewijding en in de tweede plaats het economische gedrag van de gemiddelde consument met betrekking tot het product wezenlijk verstoort of kan verstoren.

Is sprake van strijd met die professionele toewijding, zeg maar even wat je van een fatsoenlijk handelaar in de ICT-sector mag verwachten? Behoort een normale dozenschuiver ook dozen zonder OS te schuiven?

Nee, aldus het Hof:

In casu blijkt uit de verwijzingsbeslissing met name dat de verkoop door Sony van computers met voorgeïnstalleerde software voldoet aan de uit de analyse van de betrokken markt blijkende verwachtingen van een belangrijk deel van de consumenten die de aankoop van een aldus uitgeruste en onmiddellijk bruikbare computer verkiezen boven de afzonderlijke aankoop van een computer en software. Bovendien werd volgens diezelfde beslissing Deroo-Blanquart, als consument, vóór de aankoop van de betrokken computer door de detailhandelaar van Sony naar behoren geïnformeerd over het bestaan van voorgeïnstalleerde software op deze computer en de specifieke kenmerken van elk van de softwareprogramma’s. Tot slot heeft Sony, na de aankoop en bij het eerste gebruik van deze computer, Deroo-Blanquart de mogelijkheid geboden om in te stemmen met de „eindgebruikersovereenkomst” om deze software te kunnen gebruiken, dan wel de verkoop te herroepen.

In gewone taal: Je wist bij aanschaf dat er Windows op die laptop zou staan. Dat is ook normaal bij computerverkoop aan consumenten. En je mág de EULA annuleren, alleen moet dan wel de gehele aanschaf terug (dus ook de hardware) en niet alleen de software. Daar is niets mis mee. Ook niet omdat de prijs van Windows niet uitgesplitst is.

En moet een handelaar ook kale computers aanbieden? Nee, ook dat is niet in strijd met de professionele toewijding. Als een winkel alleen combinaties hardware/software wil verkopen, dan staat ze dat vrij (het mededingingsrecht even daargelaten) en zolang je als consument maar wéét dat je dat gaat krijgen, is er niets aan de hand. Je kunt dan naar een concurrent.

Arnoud

Belgisch verbod op koppelverkoop verboden

friet-mayo.pngKoppelverkoop is bij ons in Nederland legaal (zolang je geen machtspositie misbruikt om dingen te koppelen), maar bij de zuiderburen ligt dat anders. Zo kun je daar geen goedkope GSM in combinatie met een abonnement krijgen, omdat dat in strijd is met de Belgische Wet op de Handelspraktijken (“Wet van 14 juli 1991 betreffende de handelspraktijken en de voorlichting en bescherming van de consument”). En die wettelijke bepaling is nu zelf weer in strijd met Europese regels, zo bepaalde het Europese Hof van Justitie onlangs.

U weet wellicht nog dat we sinds kort de wet over oneerlijke handelspraktijken hebben, die is gebaseerd op Europese Richtlijn 2005/29/EG. En die Richtlijn is genuanceerder dan de Belgische wet, zodat die wet nu aangepast zal moeten worden op dit punt.

De belangrijkste reden voor deze beslissing is dat deze Richtlijn volledige harmonisatie van het Europese recht over oneerlijke handelspraktijken nastreeft. Daarmee mogen alleen die dingen toegestaan of verboden zijn die de richtlijn toestaat of verbiedt. Die Richtlijn heeft een zwarte lijst, en die dingen mogen dus keihard verboden zijn. In andere gevallen moet er echter altijd een afweging worden gemaakt, en dat doet de Belgische wet niet.

Dit arrest kan ook nog best eens belangrijk zijn voor Nederland: het feit dat alleen praktijken die in die Richtlijn staan oneerlijk kunnen zijn, is wel een verrassing. Ik ga het wetboek eens doorbladeren, wie weet wat voor leuks er nog te vinden is.

Update (4 mei): Ywein van den Brande vond er al een paar. Zo blijken in België ook “verkopen met verlies, uitverkopen naar believen en solden aanbieden buiten het seizoen” categorisch verboden, maar zegt de Richtlijn niets over deze zaken.

Arnoud

Staatssecretaris wil duidelijkheid over koppelverkoop software

Volgens staatssecretaris Heemskerk moeten computerleveranciers en softwaremakers (vooral Microsoft natuurlijk) onderling duidelijker regelen wie de klant nou geld terug moet geven als die de software wil terugbrengen. Als software-licenties (EULA’s) een clausule bevatten dat je bij weigering je geld terugkrijgt, weet de klant nu vaak niet bij wie hij daarvoor moet zijn. Bij de winkel die hem de PC verkocht, of bij de maker van de software?

In november werd in een Italiaanse zaak beslist dat het de computerwinkel is die het geld moet teruggeven. Logisch ook, want daar doe je zaken mee.

Mede naar aanleiding hiervan had de SP kamervragen gesteld, en daar heeft Heemskerk nu antwoord op gegeven. In zijn brief schrijft hij:

Ik zie op dit punt in beginsel een rol voor de consument zelf om zich bij aankoop goed te laten informeren. Uiteraard kan de consument zich hiernaast wenden tot verschillende instanties zoals consumentenorganisaties en ConsuWijzer, het informatieloket van de Consumentenautoriteit, NMa en OPTA. Voorts heb ik deze kwestie onder de aandacht gebracht van branchevereniging ICT~Office met het verzoek om binnen de sector op dit punt duidelijkheid voor de consument te scheppen.

Een beetje jammer dus. De consument kan zich niet altijd informeren, want EULA’s krijg je zelden in de winkel te zien. Dat is ook lastig voor de winkel, want die EULA hebben zij ook niet op papier tenslotte. Dus hoe mondig je als consument ook bent, hier heb je toch echt een probleem.

Eerder had de Consumentenbond nog opgeroepen om software expliciet apart te prijzen. Dat zou m.i. een betere oplossing zijn, want dan weet je wat je koopt en kun je er desgewenst vanaf zien.

Via Tweakers.

Arnoud

Koppelverkoop van iPhones, mag dat?

Eind november verplichtte een Duitse rechtbank T-Mobile om in Duitsland de iPhone ook los te verkopen. Voor 999 euro weliswaar, maar toch. In hoger beroep werd deze beslissing teruggedraaid. In Nederland is het nog maar de vraag of zo’n verbod er zou komen.

Inderdaad, dit is koppelverkoop. Maar koppelverkoop is bij ons gewoon toegestaan. De logica daarachter is dat je gewoon met de verkoper kunt onderhandelen over ontkoppelen tegen een lagere prijs, of dat je naar een andere verkoper kunt gaan die niet aan de koppelverkoop doet.

Heeft de verkoper een (bijna)monopolie, dan gaat die redenering natuurlijk niet op. Vandaar dat koppelverkoop dan wel verboden is. Dat is dan misbruik van een economische machtspositie.

T-Mobile, die in Nederland de iPhone zal gaan verkopen, heeft echter absoluut geen machtspositie op de markt voor mobiele telefonie. Een abonnement op die dienst koppelen aan koop van een iPhone is dan dus geen misbruik.

Slimmeriken redeneren andersom: T-Mobile heeft vanwege haar exclusieve contract met Apple wel een monopolie op verkoop van de iPhone. Zij koppelt die dan aan een abonnement, en dat is misbruik van dat monopolie.

Die redenering gaat echter alleen op als de iPhone een afzonderlijke markt is. Een monopolie op een product is wat anders dan een machtspositie in de markt voor dat soort producten. Natuurlijk is het een uniek ding, maar er zijn genoeg andere smartphones die in ieder geval qua functionaliteit in de buurt komen. En in de markt voor smartphones heeft T-Mobile geen machtspositie.

Arnoud

iPhone te koop voor 189 euro: mag dat?

Psst, iPhonetje kopen? Onder andere iPhoneclub.nl meldt dat er nu al iPhones te koop zijn in Nederland voor het luttele bedrag van 189 euro. Dit terwijl ze in de VS nog $399 kosten, nog altijd 280 euro of daaromtrent.

Een Brabantse webwinkel verkoopt sinds vandaag iPhones voor 189 euro. Voorwaarde is wel dat je er een tweejarig abonnement van Telfort bij afsluit. Bedrijfsleider Dennis Boerekamps van GSMtrack.nl zegt dat het gaat om simlockvrije iPhones, maar wil niet zeggen hoeveel hij op voorraad heeft. Ook wil hij niet zeggen hoe hij aan de telefoons is gekomen. Een woordvoerder van Apple wilde evenmin duidelijkheid verschaffen of dit soort transacties zijn toegestaan.

Zal ik dan maar een poging wagen? Nee, dat mag niet.

Eerst het goede nieuws. De kans dat die iPhones gestolen zijn, lijkt me te verwaarlozen. Het zullen ook geen namaakfoons zijn. Een andere grond om doorverkoop van een iPhone te verbieden, zou ik echt niet weten. Als Apple ze aan iemand verkoopt, dan staat het die iemand vrij om ze door te verkopen. Ook met verlies, als je dat als verkoper zelf graag wilt natuurlijk. Verkocht is verkocht, heet dat in juridisch jargon. Had je maar in het verkoopcontract moeten zetten dat ze niet met verlies mogen worden doorverkocht.

De truc is hier natuurlijk dat GSMTrack het verlies goedmaakt door de premie die hij van Telfort krijgt voor het verplichte tweejarige abonnement dat er bij zit. En ja, ook dat mag. Het is aan de winkelier om te bepalen welke producten hij verkoopt en in welke combinaties.

Ja, dat is koppelverkoop. En nee, koppelverkoop is legaal in Nederland. Pas wanneer je een “dominante positie” hebt op de markt, mag je geen ongerelateerde producten meer bundelen. Pas dan verpest je de markt namelijk. Het staat iedereen vrij om niet bij GSMtrack te kopen, en andere GSM-boeren kunnen ook iPhones importeren vanuit de VS tenslotte.

Wat het wel dubieus maakt, is dat het gaat om geunlockte iPhones. Zoals ik eerder bij Macwereld uitlegde: daarvoor is een firmware hack nodig, en dat is inbreuk op het auteursrecht van Apple. Die gewijzigde firmware mag niet worden verspreid, en dus ook niet als onderdeel van een iPhone.

Arnoud