Categorie: Informatiemaatschappij

De Nederlandse politie en het Openbaar Ministerie willen dat het strafbaar wordt om ontwerpen te delen waarmee met een 3d-printer wapens geprint kunnen worden. Dat meldde Tweakers vorige week. Politie en OM zien een duidelijke toename van het aantal geprinte wapens én van professionele werkplaatsen om deze dingen te printen. Het publiceren of bezitten van de ontwerpen van 3D-geprinte vuurwapens (de zogenaamde blauwdrukken) is niet strafbaar, zo meldt de politie, en men wil dit graag ter discussie stellen.

Het idee van 3d geprinte wapens doet al een tijd de rondte, ik blogde er al in 2012 over. In dat jaar was er een doorbraak: er was eindelijk een volledige blauwdruk van een vuurwapen samengesteld, zij het dat er nog een metalen slagpin in moest, maar dat kon een spijker zijn. Deze ‘Liberator’ kreeg veel aandacht, en sindsdien zijn er vele varianten verschenen waaronder zelfs semi-automatische wapens. Dat begint nu dus de spuigaten uit te lopen, zo merkt de politie, en vandaar deze oproep.

In Nederland geldt een vrij algemeen verbod op het vervaardigen van wapens, dat zo is geformuleerd dat 3d printen er gewoon onder valt, ook als je het als particulier zonder enig kwaadwillend doel doet:

Het is verboden zonder erkenning een wapen of munitie te vervaardigen, te transformeren of in de uitoefening van een bedrijf uit te wisselen, te verhuren of anderszins ter beschikking te stellen, te herstellen, te beproeven of te verhandelen.

De bepalingen betreffende wapens zijn mede van toepassing op hulpstukken die specifiek bestemd zijn voor die wapens, de essentiële onderdelen van vuurwapens en op de onderdelen van wapens die van wezenlijke aard zijn.

Een tussenweg zou kunnen zijn dat je de richting uit gaat van medeplichtigheid, wat gedefinieerd is (naast behulpzaam zijn) als “opzettelijk gelegenheid, middelen of inlichtingen verschaffen tot het plegen van het misdrijf.” Een blauwdruk voor een illegaal wapen kun je zien als inlichtingen, dit is wat je in je printer moet stoppen om zonder erkenning een wapen te vervaardigen.

Enige is dan de opzet. Waar zou je bij een 3d blauwdrukplatform uit moeten afleiden dat sprake is van opzet, dat men wilde dat het misdrijf gepleegd werd? Want enkel “ik wil graag dat mensen dit downloaden” is niet genoeg, je moet echt beoogd hebben dat de downloader het wapen ging printen. Het is verdedigbaar, zeker als je met voorwaardelijke opzet aankomt: jij had een categorie “3d Vuurwapens”, dus je richt je op Nederland, je site staat vol met tutorials hoe de CAD bestanden te printen, dan aanvaard je de aanmerkelijke kans dat mensen uit de categorie Vuurwapens een CAD bestand downloaden en printen. Ik zou het als officier wel aandurven.

Lastige is dan weer dat in het wetboek van strafrecht (art. 54a) staat dat

Een tussenpersoon die een communicatiedienst verleent bestaande in de doorgifte of opslag van gegevens die van een ander afkomstig zijn, wordt bij een strafbaar feit dat met gebruikmaking van die dienst wordt begaan als zodanig niet vervolgd indien hij voldoet aan een bevel als bedoeld in artikel 125p van het Wetboek van Strafvordering.

Arnoud

De voorman van actiegroep Viruswaarheid is opnieuw aangehouden, zo meldde RTL Nieuws onlangs. Dit vanwege de schending van de afspraken bij zijn voorwaardelijke invrijheidsstelling, concreet dat hij zich zou “onthouden van uitingen op social media”. De schending zou mogelijk zitten in een optreden in een video op het YouTube-kanaal Café Weltschmerz. Een aanhouding volgde, maar de rechter besloot desondanks opnieuw tot invrijheidsstelling te gaan. Wat de vraag oproept: wat is “social media” dan precies?

Op 29 maart deed de rechtbank uitspraak over de man, die toen in voorlopige hechtenis zat wegens verdenking van opruiing. De rechtbank oordeelde toen dat er geen zwaarwegende redenen waren om hem nog langer vast te houden, maar stelde wel onder meer de eis dat “verdachte zich [zal] onthouden van uitingen op social media”. Deze eis was op aanbod van de verdachte zelf, dus mijn gedachte is dat de rechtbank het toen duidelijk genoeg vond.

Enkele dagen later volgde een optreden in een video op het YouTube-kanaal Café Weltschmerz, en weer iets later een arrestatie. (Het OM heeft nooit bevestigd dat dit de reden was, maar wel tegen diverse media gemeld dat men “de video gezien had”.) Vervolgens moet de rechtbank zich dan weer uitlaten over de schending, en dat klonk opmerkelijk:

De rechtbank is weliswaar van oordeel dat de verdachte de voorwaarden die aan de schorsing van de voorlopige hechtenis zijn verbonden, niet is nagekomen, maar is desondanks van oordeel dat de schorsing moet voortduren, omdat de hiervoor onder 5 genoemde, weliswaar namens verdachte geopperde, voorwaarde te ruim omschreven is. Daarom wordt de vordering van de officier van justitie afgewezen en komt de onder 5 genoemde voorwaarde te vervallen.

De rechtbank kiest hier dan ook de enige wijze route: dit is zo slecht geformuleerd dat het onwerkbaar is. Een meer specifiek verbod had wel kunnen werken (“zal via een door hem beheerd / aan hem gekoppeld Twitter-account niets verkondigen”) maar daar is het nu te laat voor.

Arnoud

Internetproviders VodafoneZiggo, T-Mobile en KPN blokkeren vanaf vandaag de websites van RT (voorheen Russia Today) en Sputnik News. Dat meldde de NOS dinsdag. De blokkade is een uitvloeisel van de maatregel waarover ik vorige week blogde, want daarin werden ook internetproviders aangemerkt als “exploitanten” die deze twee media moeten blokkeren. Provider Freedom gaat al in bezwaar. Niet heel raar, want naast dat dit érg vergaand is, kun je ook gerust juridische vraagtekens stellen bij de interpretatie.

De kern van het verbod is een brede volzin:

Het is exploitanten verboden inhoud die door de in bijlage XV vermelde rechtspersonen, entiteiten of lichamen wordt verstrekt, uit te zenden of de uitzending van die inhoud mogelijk te maken, te faciliteren of anderszins daartoe bij te dragen, onder andere door transmissie of distributie, ongeacht het middel, bijvoorbeeld via kabel, satelliet, IP-TV, internetproviders, internetplatforms of applicaties voor het delen van video’s, ongeacht of deze nieuw of voorgeïnstalleerd zijn.

Ingeval bij of krachtens deze wet regels worden gesteld ter uitvoering van het Internationaal Telecommunicatieverdrag dan wel ter uitvoering van verordeningen, richtlijnen of besluiten als bedoeld in artikel 288 van het Verdrag inzake de werking van de Europese Unie op het gebied van openbare elektronische communicatienetwerken en -diensten, kan overtreding van die regels ook als strafbaar feit worden aangemerkt dan wel worden bestraft met een bestuurlijke sanctie indien deze regels in de Engelse taal zijn gesteld en bekend gemaakt.

En waarom is het een strafbaar feit? Daarvoor moeten we terug naar de Verordening uit 2014, ingevoerd bij de eerste inval van Rusland. Daar hoort een Nederlands Besluit bij verbiedt in Nederland wat de Europese Verordening allemaal opdraagt te verbieden, en dan gaan we weer een stapje omhoog naar de Sanctiewet 1977 (die Nederland toestaat zo’n besluit in te voeren) en van daaruit opzij naar de Wet op de economische delicten, die in artikel 1 de Sanctiewet noemt en in artikel 2 zegt dat het overtreden daarvan een misdrijf oplevert. Waartegen het OM dus in actie kan komen.

Dan het begrip ‘uitzenden’. Dat is natuurlijk een klassieke media-term, een kabelprovider mag dus RT niet meer in haar pakketten aanbieden. Maar we hebben het hier over internettoegangsproviders, die verlenen toegang tot internet en verzorgen geen uitzendingen. Men blokkeert nu een website, in plaats van een uitzending. Valt dat wel onder het bereik van het sanctieverbod?

Dit is nog een heel gepuzzel, waar ik eerlijk gezegd nog niet helemaal uit kom. De kern is dat een ‘uitzending’ gedefinieerd wordt gericht op de klassieke manier: een transmissie naar het publiek die het dan kan bekijken. On-demand valt er niet onder, en alleen al daarom zouden internetdiensten (zoals een website met een videoplayer) er niet bij moeten horen. Dit staat ook nog eens in de e-commerce richtlijn, overweging 18:

Televisieomroepactiviteiten in de zin van Richtlijn 89/552/EEG en radio-omroepactiviteiten zijn geen diensten van de informatiemaatschappij omdat zij niet op individueel verzoek verricht worden. Diensten daarentegen die van punt tot punt worden doorgegeven, zoals video op verzoek of het verlenen van commerciële communicatie via elektronische post, zijn wel diensten van de informatiemaatschappij.

Een mogelijke oplossing is dat je zegt, het gaat er niet om dat internetproviders ‘uitzenden’, maar dat ze “bijdragen” aan uitzendingen doordat ze terugkijken via de website mogelijk maken, of omdat je een livestream kunt bekijken die gelijk is aan de klassieke uitzending. Toegang tot een livestream van een televisie-uitzending geven kun je immers op één lijn stellen met het doorgeven van de uitzending zelf.

Helemaal bevredigend is het niet. Het helpt niet dat de betrokken overheidspartijen – ACM en OM met name – geen toelichting geven. De ACM komt niet verder dan “dit is niet in strijd met netneutraliteit” en dat is inderdaad zo, want iets blokkeren op basis van een wettelijk verbod is gewoon een vaste uitzondering op netneutraliteit. Maar het helpt niet bij de vraag wat en waarom men moet blokkeren.

Arnoud