Voor wiens risico is een retourzending als je een verzendlabel krijgt van de webwinkel?

Via Tweakers:

Een retourzending raakt kwijt of beschadigd, de webshop strooit met “gratis retour”, en dan ontstaat er discussie. Ik kom zojuist dus een nieuwe variant tegen. De webshop zegt: “90 dagen gratis retour”. Nou, retour is inderdaad ‘gratis’, alleen de verantwoordelijkheid is niet gratis: [de gratis optie is op eigen risico, verzekerd verzenden kost €3,95 tot zaakswaarde van €300].
De webwinkel werkt met de externe dienst Returnless (“sweatless returns”), die de intake en de administratieve overdracht aan een vervoerder zoals PostNL, DHL, Budbee of Homerr. Dat is natuurlijk prima, maar het roept wel de vraag op of zeggen “gratis retour” en een dergelijk proces nog steeds betekent dat je het pakket op eigen risico verstuurt.

Hoofdregel is inderdaad dat de consument op zhaar risico de retourzending bij de webwinkel moet krijgen. Je kunt dus maar beter verzekerd verzenden als er iets waardevols retour moet. Of met de winkel een afspraak maken dat het op hun risico retour gaat, wat op zich mogelijk is.

Deze webwinkel adverteert met “gratis retour”, wat scheelt in wat de wet noemt de rechtstreekse kosten van het terugzenden (art. 6:230s lid 2 BW), zeg maar de postzegel. Maar dat staat natuurlijk los van de vraag wiens risico het is dat het pakket retour gaat.

Of niet? Ik merk dat veel mensen namelijk “gratis retour” in combinatie met een verzendlabel verstrekt door de webwinkel opvatten als een aanbod dat de winkel de retour op zich neemt. En daarmee dus ook het risico. In 2019 dacht ik daar zelf nog anders over, maar ik ben in de tussentijd van mening veranderd: op het moment dat je een label krijgt van de webwinkel, wordt de webwinkel contractant voor de verzenddienst, waarmee deze dus erkent de verantwoordelijkheid voor die terugzending te dragen.

Mijn interpretatie zou zijn dat omdat de winkel aanwijst hoe je het moet terugzenden, hier sprake is van een “persoon die door de handelaar is gemachtigd om de zaken in ontvangst te nemen” zoals bedoeld in 6:230s lid 1 BW. Dat je die persoon ook zelf kunt inschakelen om de zaken te brengen, en dat het dan op jouw risico gaat, is niet relevant. Op grond van de wet ligt het risico dan bij de webwinkel op het moment dat PostNL met die zegel het pakket aanneemt.

Tegenargument zou dan zijn dat de winkel je enkel die zegel geeft om het ‘gratis’ deel van de retourzending te regelen, zodat daarmee het nog steeds jouw probleem is hoe het pakket veilig bij hen komt. Maar dat gaat er bij mij niet in, juist omdat ze niet 10 euro van de prijs afhalen of bij de terugbetaling iets meer geven dan prijs + heenzendkosten. Ze duwen je een heel duidelijke kant op door van één vervoerder een label te verschaffen.

Arnoud

Niet noemen open source licentie is auteursrechtinbreuk

Apollo Fintech maakte inbreuk op het auteursrecht van Jelurida door een cryptomunt aan te bieden die is gebaseerd op de ‘Nxt software’, zonder daarbij de licentie van Jelurida (de Jelurida Public License of ‘JPL’) te verstrekken, zo meldde Rechtspraak.nl onlangs (via). Leuk dat dan ‘JPL’ tussen aanhalingstekens moet als kennelijk gekke term, terwijl cryptomunt gewoon ingeburgerd is. Maar dat terzijde: vrij uniek dat er rechtszaken komen over de naleving van open source licenties. Het is hier natuurlijk weer een speciaal geval, een ruzie tussen twee groepen die werken aan dezelfde software.

De Nxt software implementeert blockchains, en de organisatie Jelurida is ooit begonnen met de Nxt software te ontwikkelen. Zij gebruikt daarbij de Jelurida Public License, een zo te lezen van de GPL afgeleide eigen licentie met een paar opmerkelijke bepalingen. Of je de JPL écht open source kan noemen is  daarom de vraag: de licentie eist een betaling in jouw eigen cryptomunt als je met die software een alternatieve blockchain maakt die niet compatibel is met de originele. Dat is niet helemaal hoe we open source normaal bedoelen, namelijk dat alles mag en je nooit hoeft te betalen. Maar dat terzijde.

Een paar jaar later kwam er de club Apollo, die haar eigen cryptomunt aanbiedt. Daarbij dreef zij op de Jelurida software, iets dat in eerste instantie ook erkend werd in de Github, maar ergens in 2019 verdween de licentievermelding en de tekst van de JPL. Onduidelijk is waarom, en in augustus 2020 kwam die vermelding ook weer terug, maar (mogelijk vanwege een breder gevoel van onvrede) toch stapte Jelurida naar de Nederlandse rechter (vanwege de forumkeuze uit de JPL).

De uitspraak heeft toch de nodige pareltjes. Zo was er meteen ruzie over of de ontwikkelaars van de Nxt software hun rechten wel aan Jelurida hadden afgestaan. Die hadden dat wel toegezegd, maar in digitaal getekende tokens en niet in officiële aktes. Dat is wel héél hypermodern (ik weet dat digitale aktes ook kunnen, maar is een token op de blockchain een akte):

Of overdracht onder een pseudoniem, in een Nxt Token, voorzien van een GPG public key en een Nxt account nummer, voldoet aan het dan geldende aktevereiste zal in dat geval ook moeten worden beoordeeld naar buitenlands recht.
Gelukkig voor Jelurida bleken er ook ouderwetse ontwikkelaars te zijn, die keurig een overdrachtscontract getekend hadden. Daarmee had men de ruimte om de claim te doen.

De volgende stap was discussie of Jelurida de licentie wel van de GPL (geldend op versie 0) mocht omzetten naar hun eigen JPL, omdat niet alle developers daarmee ingestemd zouden hebben. De kortgedingrechter veegt dat snel van tafel: te weinig bewijs dat daar rechthebbenden op tegen waren.

En dan de hamvraag: was het auteursrecht geschonden. Apollo had de software grondig herzien:

Niet in geschil is dat Apollo de Nxt Software heeft bewerkt en coderegels heeft toegevoegd bij het ontwikkelen van de Apollo Software. Jelurida heeft een rapport van 19 augustus 2020 van dr. A.K. Seewald overgelegd, waarin de code base van de Nxt public blockchain platform en de Apollo Foundation codebase met elkaar worden vergeleken. Seewald concludeert dat de Apollo Software een significant deel van de Nxt Software code bevat op bestand-, functie- en coderegelniveau. Tussen de 60% en 73% van de functies van de Nxt Software komen voor ten minste 50% overeen met functies van de Apollo Software. Driekwart van die overeenkomende functies is identiek. Van die overeenkomende functies kan 93% van de coderegels worden teruggevoerd op de core developers van de Nxt Software. Apollo stelt echter 400.000 regels aan eigen code te hebben toegevoegd en de code te hebben ge-refactored, met als resultaat dat de Apollo Software een wezenlijk ander product is dat voldoende van de Nxt Software verwijderd is om als zelfstandig werk te kunnen worden aangemerkt.
Dat laatste is geen argument: refactoring is juridisch gezien een vertaling of verfilming. Het betekent dat je het oude werk opnieuw weergeeft in een andere vorm, maar niet dat je alle brokjes creativiteit uit het origineel kwijt bent geraakt. En dat laatste is het enige argument dat je op tafel moet leggen. Iets is pas nieuw als al het oude (oké, al het creatieve oude) eruit verdwenen is.

Inbreuk dus. En in dit geval is dat een hele simpele: alleen al dat je de credit notice naar de originele licentie hebt verwijdert, maakt dat je deze schendt. En daarmee is de licentie automatisch vervallen, zij het dat het probleem natuurlijk wel in 2020 weer hersteld was. De rechtbank bepaalt dan ook (met dwangsom) dat Apollo zich netjes aan de licentie moet blijven houden, en al haar zakelijke klanten moet benaderen om ze de inbreukmakende versie te laten vernietigen. Schadevergoeding is niet aan de orde (het is een kort geding) maar wel moeten ze een kleine 40.000 euro proceskosten betalen.

Arnoud

 

Als je meedoet aan een Kickstarter, koop je het product dan?

Een lezer vroeg me:

Ik heb via een crowdfundingactie op Kickstarter ingetekend op een product bij een Nederlands bedrijf. De actie was geslaagd en het product werd geproduceerd, alleen blijkt nu mijn pakketje kwijtgeraakt op transport van de fabrikant in het buitenland naar mij. Ik heb gereclameerd maar het bedrijf zegt dat ik geen poot heb om op te staan, omdat het product in feite een “cadeautje” is in ruil voor mijn investering. Daarom is de verzending mijn risico. Klopt dat?

Onder de normale regels zou dit natuurlijk geen discussie zijn. Als je als consument wat koopt bij een bedrijf, dan moet het bedrijf zorgen dat de bestelling veilig bij je aankomt en zij zijn aansprakelijk voor een goede levering. Het doet er daarbij niet toe of je direct bij het bedrijf koopt of via een bemiddelaar.

Hier kun je je afvragen of je wel te maken hebt met een gewone consumentenkoop. Bij Kickstarter is immers sprake van een bijzonder proces, je tekent in voor iets dat nog niet bestaat en dat pas gemaakt gaat worden áls er genoeg mensen intekenen en het product haalbaar blijkt.

Een kado voor investeerders lijkt me onzinnig. Uit de terms of use van Kickstarter:

When a creator posts a project on Kickstarter, they’re inviting other people to form a contract with them. Anyone who backs a project is accepting the creator’s offer, and forming that contract. … When a project is successfully funded, the creator must complete the project and fulfill each reward. Once a creator has done so, they’ve satisfied their obligation to their backers.

Oftewel, als je een project opzet dan doe je een juridisch bindend aanbod aan je backers om een ‘reward’ te verstrekken en je bent dan ook verplicht die ‘reward’ te verstrekken. Je moet een product geven als de ander je geld geeft. Dat is volgens mij de definitie van een koop.

Het enige waar ik over twijfel, is of dit te zien is als een koop door een consument. Want alleen dan geldt die strenge regel uit de wet dat het product op risico van de verkoper moet worden bezorgd. Het voelt niet als een typische consumentenhandeling dat je intekent om een bedrijf te funden. Tegelijkertijd krijg je met deze wijze van werken niets meer of minder dan wanneer je het product gewoon in de webshop zou kopen, dus het is ook weer niet een zakelijke investering waarbij je bijvoorbeeld aandelen krijgt.

Dus ja, uiteindelijk denk ik dat het toch gewoon een consumentenkoop is. Het bedrijf moet dus zorgen dat de Kickstarter reward aankomt, en wel op haar eigen risico.

Arnoud

Nee, als je bij een particulier bestelt dan wordt het op jouw risico verzonden!

Leuk stukje lifestyle bij Nu.nl: Pakketje niet bezorgd? Dit kun je doen. “Bij het bezorgen van pakketten gaat regelmatig iets mis: bezorgers zeggen dat ze aan je deur zijn geweest terwijl jij nooit een bel hebt gehoord, je bestelling wordt zomaar in ontvangst genomen door iemand anders of je pakketje komt gewoon nooit aan.” Inclusief mooie quote van de toezichthouder die netjes bevestigt dat winkels op hun risico versturen, maar dan val ik van mijn stoel bij “Als je als consument iets bij een particulier bestelt, geldt in principe hetzelfde. “Er kunnen ook andere afspraken gemaakt worden”, aldus Gras”. Dat klopt niet, aldus Engelfriet.

Bij verkoop van bedrijf aan consument is het simpel: de verkoper is aansprakelijk, dat staat letterlijk in de wet (art. 7:11 BW). Maar bij verkoop tussen consumenten onderling (art. 7:9 BW) staat er niet meer dan dat de verkoper moet zorgen dat de gekochte zaak wordt afgeleverd bij de koper. Niet expliciet wie verantwoordelijk is voor verlies of beschadiging bij transport.

De vraag is dan dus, wat is ‘afleveren’. De wet (art. 6:41 BW) omschrijft dat als “ter plaatse waar [het gekochte] zich bij het ontstaan van de verbintenis bevond”. Bij de verkoper dus. Als koper moet je het product dus gaan halen, en als je dan na aankoop vraagt om het toch te laten opsturen dan is dat op jouw risico.

In veel gevallen staat er in de advertentie dat er zal worden opgestuurd. In die situatie is de verkoper aansprakelijk: ten eerste omdat de plaats van aflevering dan “ter plaatse van de koper” is, en ten tweede omdat contractueel afgesproken is dat de verkoper gaat bezorgen en het niet-aankomen dan wanprestatie is.

Oftewel: het is dus in principe risico koper, tenzij andere afspraken zijn gemaakt. Precies andersom dus dan Nu.nl meldt. Die andere afspraak kan al in de advertentie staan (“Ik verstuur op jouw risico” is genoeg) maar het moet wel érgens staan.

Arnoud

Nee, verzending op risico consumentklant kan ook niet met een keuzemenu!

doos-pakket-beschadigd.jpgEen lezer vroeg me:

Bij een webwinkel zag ik de volgende opties voor verzending:
– Verzenden per TNT envelop post (risico voor klant)
– Verzenden per TNT pakket post
Is dit legaal, kan men op deze manier het risico werkelijk bij de klant leggen? De winkel zegt van wel omdat je zo zelf een bewuste keuze maakt. Maar als het zo makkelijk is om om de wet heen te komen, dan klopt er toch iets niet?

Volgens de wet (art. 7:11 BW) ligt het risico van bezorging van een koop op afstand bij de verkoper tot het moment van aflevering bij de koper. Onder de oude wet gold daarbij dat je daarvan mocht afwijken, maar niet in de algemene voorwaarden gebeuren (art. 7:6 lid 2 BW, oud).

De achterliggende gedachte bij deze webwinkel is dat als je mensen expliciet laat kiezen tussen twee opties, er geen sprake is van een afwijking in algemene voorwaarden. Immers een individueel onderhandeld beding is per definitie geen algemene voorwaarden. Die zijn namelijk opgesteld om in gelijkluidende vorm in meerdere overeenkomsten gebruikt te worden.

Alleen: deze twee opties zijn “opgesteld om in gelijkluidende vorm in meerdere overeenkomsten gebruikt te worden” en van onderhandelen over de inhoud is geen sprake. Je mag zeggen welke voorwaarde je wilt laten gelden, maar dat maakt de voorwaarde an sich niet minder algemeen. Dus wat mij betreft zijn dit nog steeds gewoon algemene voorwaarden en is deze vorm van afwijken van 7:11 BW juridisch niet toegestaan.

Bovendien is de wet van de zomer aangepast: artikel 6 noemt artikel 7:11 BW in het geheel niet meer. Het is nu per definitie onmogelijk om een consument op welke wijze dan ook akkoord te laten gaan met vervoer op zijn risico.

De enige escape is nog het nieuwe lid 2 van artikel 7:11 BW:

In geval de koper een vervoerder aanwijst en de keuze voor deze vervoerder niet door de verkoper wordt aangeboden, gaat het risico over op de koper op het moment van ontvangst van de zaak door de vervoerder.

Dit gaat over de situatie dat de consument zelf zegt, stuur het maar met PostNL (of een andere vervoerder die niet in het lijstje staat op de site). Dan en dan alleen mag de winkel zeggen “prima maar dan is het risico voor jou”. Een webwinkel zou dit kunnen automatiseren door in het lijstje “Anders (op uw risico)” op te nemen en bij die keuze een invulveld te tonen waarbij je naam + contactgegevens van die vervoerder invult.

Arnoud