Moet je aangifte doen als een webwinkel dat eist bij een nietbezorgde bestelling?

Bij Tweakers vond ik weer een aardige discussie:

Mijn vriendin heeft een Google Pixel 6 besteld en wanneer het pakketje binnen kwam, zat wel de doos van de pixel erin, maar geen telefoon. Seal was ook verbroken. Nu zou je denken, (Web)winkel inlichten, nieuwe telefoon of terugbetaling. Helaas willen ze dat ik aangifte doe bij de politie(Van wat?) en ik vind dit de vreemdste gang van zaken.
Deze gang van zaken heb ik vaker langsgezien. Er zijn grofweg twee lijnen waarlangs je kunt reageren.

De eerste is de formeel-juridische. Er is een telefoon besteld maar die is niet geleverd. Dat is het probleem van de winkel, die moet zorgen dat het over de drempel komt bij de consument. Dat is hier niet gebeurd, en dus schiet de winkel te kort. Dat de doos aankomt maar de inhoud niet, is daarbij totaal niet relevant.

Gezien het verbroken seal is het zeker reëel om te vermoeden dat het toestel is gestolen. Dat is alleen nog steeds het probleem van de winkel, want die moet bewijzen dat het pakket mét telefoon is afgeleverd bij de consument thuis. De winkel kan aangifte overwegen natuurlijk, hun eigendom is weggenomen. Maar de consument is niet bestolen. Immers het is niet de vriendin haar telefoon want die Pixel 6 wordt pas eigendom van de ontvanger nadat deze fysiek in haar macht is gekomen.

Er is geen rechtsregel die je als consument verplicht om aangifte te doen als de winkel dat zegt. In theorie kán het wel, je kunt als getuige met kennis van een mogelijk strafbaar feit daar aangifte van doen. Wat precies het strafbaar feit is, dat moet de politie maar uitzoeken. Ik zou kunnen denken – naast diefstal – aan verduistering door de bezorgdienst (art. 321 Strafrecht) of wellicht vernieling (het pakket is eruit gehaald en weggegooid, art. 350 Sr). De aangifte lijkt me dus kansloos omdat je als niet-eigenaar een aantal essentiële zaken niet kunt aangeven, zoals dat je niet wilde dat jouw eigendom werd gestolen, verduisterd of vernield. Wat dat betreft is het dus verspilling van tijd.

De reden dat de webwinkel dit zo doet, is natuurlijk omdat er mensen zijn die een pakket ontvangen (en daarvoor tekenen), dan gauw de inhoud verdonkeremanen en gaan klagen dat ze een lege doos hebben ontvangen. Die mensen zou je dan afschrikken door ze aangifte te laten doen, want dat zou dan een valse aangifte zijn (art. 188 Sr). Ze weten dan immers dat het pakket niet door een ander is gestolen, want ze verduisteren het zelf. Of dat zo werkt, weet ik niet, ik kan me voorstellen dat iemand die een dergelijke oplichterstruc uithaalt, niet bang is van een kansloze aangifte.

Maar dan komen we dus bij de tweede lijn. Zonder die aangifte gaat de procedure niet verder, en dat is enorm frustrerend voor de consument die gewoon zijn of haar pakketje wil. En dan kun je in gebreke stellen of sommeren wat je wil, de procedure gaat niet verder tot een kopie aangifte is verstrekt. Je rechtsbijstandsverzekeraar zal je met een beetje geluk de aanschafprijs teruggeven (idem voor de creditcard of aankoopbescherming) maar je telefoon heb je dan nog steeds niet. Dit is het frustrerende van het consumentenrecht: gelijk heb je vaker dan je denkt, gelijk krijg je echter zelden.

(Compleet zinloos is een aangifte van oplichting door de webwinkel. Ik lees dat een paar keer als serieuze suggestie, maar de winkel licht niemand op, althans daar is nul bewijs van. Opsturen van zo’n aangifte naar de winkel gaat je niet helpen, de winkel ziet dat het niet de gewenste aangifte is en negeert je verder. De politie doet niets want geen aanknopingspunten van oplichting.)

In de comments lees ik de tip om via het Europees Consumenten Centrum (ECC) een klacht in te dienen, deze organisatie helpt gratis en het schijnt vaak indruk te maken. Ik heb daar zelf geen ervaring mee maar ik zou het zeker aanraden gezien de ervaringen.

Arnoud

Kun je levering weigeren van een bestelling die je al hebt geannuleerd?

Via Reddit:

2 weken geleden heb ik een motorhelm besteld bij een webshop. Echter heb ik in de tussentijd een andere, in mijn ogen betere, helm bij een winkel in de buurt gekocht. Hierna heb ik bij de webshop meerdere keren geprobeerd de order (die overigens nog niet verstuurd was) te annuleren. Echter gingen ze hier niet op in, ik kreeg alleen gisteravond een mailtje in de trant van ‘Wat moeten we doen om je niet te laten annuleren’. [Nu] krijg ik alleen toch een verzendbevestiging, terwijl ik deze niet meer wil hebben.
Wat een rare winkel.

De wet zegt dat je tot 14 dagen na ontvangst van de bestelling deze mag annuleren. Letterlijk “tot een termijn van veertien dagen is verstreken” (art. 6:230o lid 1 BW). Dat sluit niet uit dat je ook vóór de ontvangst al mag annuleren. Dat blijkt uit de rechtspraak en dat is ook bevestigd bij invoering van de wet:

De formulering «tot een termijn van veertien dagen is verstreken» verduidelijkt dat een consument kan ontbinden totdat de specifiek gestelde termijn is verstreken. Dit betekent bij een consumentenkoop dat een consument kan ontbinden voordat hij de zaak heeft ontvangen (overweging 40).
Verder is het zo dat je een annulering op iedere manier mag mededelen. De enige uitdaging is bewijzen dat je mededeling van annulering is aangekomen bij het bedrijf. Vaak wordt gewerkt met formulieren of sites waar je annulering “aanvraagt”, maar dat is juridisch gezien alleen een stukje gemak, en zeker geen verplichting. Zie lid 3: “een andere daartoe strekkende ondubbelzinnige verklaring te doen aan de handelaar.”

Deze motorhelmshop heeft zo te lezen een stukje verdiepende customer journey analyse gemaakt, en geconcludeerd dat als je annuleerders vraagt “wat kunnen we doen om je over te halen het toch te kopen”, je een aantal spijtoptanten krijgt die dan de retour laten schieten. Het doet me denken aan bepaalde kranten waar je alleen mag opzeggen bij de telefonische klantenservice, waar dan getrainde “oh maar dan mag ik nu een eenmalig aanbod doen om u te overtuigen”-medewerkers paraat staan.

Vervelend, maar juridisch gezien in dit geval in het geheel niet bindend: bij koop op afstand is die mededeling precies dat, op het moment dat het bericht is aangekomen dan is de koop ontbonden. Het maakt niet uit wat de winkel daarvan vindt en hoe hard ze nog “Wat moeten we doen om je te houden” gaan roepen of wat ze namailen. (Dus ook niet “wilt u het formulier invullen”, ik zeg het maar even.)

Blijft het punt, die helm is onderweg en de meneer (m/v) van DHL gaat aanbellen. En de zorg is dan dat je zelf voor de retourkosten opdraait, omdat dat de regel is bij deze webshop. Dat mag, als het duidelijk gemeld is dan moet je de terugzending zelf betalen. Weigeren lijkt het meest logisch, want dan komt zowel praktisch als juridisch gezien de retourkosten voor rekening van de verkoper. Maar wat nu als een buurman of huisgenoot het aanneemt? Want dat wordt gezien als voor jouw rekening. De wet zegt dan (art. 7:10 lid 4 BW):

De koper moet echter van het ogenblik af dat hij redelijkerwijs rekening moet houden met het feit dat hij de zaak zal moeten teruggeven, als een zorgvuldig schuldenaar voor het behoud ervan zorgen; artikel 78 van Boek 6 is van overeenkomstige toepassing.
Dit is echter niet hetzelfde als “je moet het meteen terugsturen en de retourkosten betalen”. Omdat de koop al rechtsgeldig ontbonden was – en dus niet meer bestaat – moet je alleen meewerken aan het terugbezorgen. Dat kan dus ook zijn een mailtje sturen met dat de helm hier bij jou ligt, en het verzoek een retourlabel te sturen of iemand langs te laten komen zodat het ding veilig terug kan. Het ding in de kelder leggen en wachten tot de winkel piept is dan weer niet zorgvuldig, je zult wel even aan de bel moeten trekken.

Ik zie bij Reddit in de comments verwijzing naar artikel 7:29 lid 2 BW:

De koper die voornemens is een aan hem verzonden en op de plaats van bestemming te zijner beschikking gestelde zaak te weigeren, moet, zo dit geen betaling van de koopprijs en geen ernstige bezwaren of onredelijke kosten meebrengt, deze in ontvangst nemen, tenzij de verkoper op de plaats van bestemming aanwezig is of iemand aldaar bevoegd is zich voor zijn rekening met de zorg voor de zaak te belasten.
De achterliggende gedachte van dit artikel is dat als het bestelde bij de koper is aangekomen, deze feitelijk de enige is die er voor kan zorgen. Het is te onredelijk dat die het dan gewoon in de regen kan laten liggen, ook al wilde hij het eigenlijk weigeren. Dus dan mag je niet weigeren maar moet je er goed op passen. Uitzondering is dan als de verkoper (of een gemachtigde van de verkoper) ook aanwezig is, die kun je dan sommeren het mee te nemen. En als de vervoerder natuurlijk vrijwillig zegt “dan stuur ik het terug”, dan is dat prima – ik vat dat op als een kennelijk gemachtigde namens de verkoper.

Ik denk alleen dat dit artikel niet opgaat, omdat door die mededeling van ontbinding de koop al is opgehouden te bestaan (art. 6:271 BW). Weliswaar ontstaan dan verplichtingen tot ongedaanmaking van wat er al was uitgevoerd, maar je bent dan als consument géén koper meer want er is geen koopovereenkomst meer. Desondanks: als je dan toch in het bezit van die helm bent gekomen, dan moet je er op passen en de winkel iets laten weten zodat die stappen kan nemen om het ding terug te krijgen. Op kosten van de winkel.

Arnoud

Mag je een speciaal voor jou ingepakte kamerplant uitsluiten van het retourrecht?

misskursovie2013 / Pixabay

Een lezer vroeg me:

Bij de Hornbach kun je planten online bestellen. Maar dan lees ik ineens: “Let op! Omdat deze plant speciaal voor jou ingepakt en verstuurd is, komt het recht van retour te vervallen.” Sinds wanneer is dat juridisch toegestaan?
Nou ja, dat lijkt me niet.

Ik denk dat ze hier bederfelijk en maatwerk door elkaar halen. In theorie is verdedigbaar dat een levende plant versturen de houdbaarheid aantast, het is een forse tik voor een plant om getransporteerd te worden. Dus daarna moet ie in een pot en niet meer aankomen. Dat heeft iemand dan heel simpel willen uitleggen.

In de FAQ staat “producten die kunnen bederven binnen de bedenktermijn, zoals sommige bloeiende planten ” en dat klopt beter bij hoe het feitelijk zit. Je ziet dit ook bij meer plantenwinkels, zoals speciaalzaak Bulbi die expliciet wijst naar de bederfelijkheid.

Wat natuurlijk niet klopt, is wat Hornbach in de FAQ  nog zegt “en artikelen waarbij expliciet genoteerd staat dat deze uitgesloten zijn van retourrecht.” Want het is niet mogelijk om zelf te kiezen welke producten je wilt uitsluiten. De wet noemt de categorieën, en het enige dat je kunt doen is expliciet bevestigen dat die bij jou ook gelden. Of niet, want het is mogelijk dat je toestaat dat uitgesloten producten wél teruggezonden worden.

Arnoud

Tot wanneer kan ik mijn zonnepanelen op afstand annuleren?

PeggyMarco / Pixabay

Een lezer vroeg me:

Recent heb ik via een internetbedrijf een offerte voor zonnepanelen aangevraagd. Zelf de maten opgegeven met hun handige tool, via de mail installatiedatum afgesproken, 25% aanbetaald maar nu voel ik me er toch minder happy bij. Kan ik dit nog annuleren met de Wet koop op afstand?
Hoofdregel is dat je iedere als consument gesloten internetovereenkomst kunt annuleren, behalve de in de wet genoemde uitzonderingen. Er zijn daarbij geen arbitraire grenzen zoals een minimaal of maximaal geldbedrag, en er zijn ook geen categorale uitzonderingen. Zonnepanelen zijn misschien niet zo alledaags als een nieuwe onderbroek of een televisie, maar juridisch zijn ze gewoon ‘producten’ en die kunnen na aanschaf retour.

Alleen, vaak gaat het bij zonnepanelen (net zoals hier) om wat juristen een gemengde overeenkomst noemen, waarin zowel producten worden geleverd als diensten – de dienst van het bevestigen en installeren van de zonnepanelen. Bij diensten geldt de wet net zo, alleen begint de 14 dagen daar bij de dag van bestelling, niet van levering. Dat geeft dan tegenstrijdige uitkomsten: de installatie is te annuleren tot 14 dagen na tekenen offerte, de panelen mogen terug tot 14 dagen na installatie. Dat gaat niet.

De Europese Commissie heeft in 2014 een leidraad uitgebracht met uitwerkingen van hoe zij het consumentenrecht bedoeld had. Hierin staat dat je in zo’n geval moet kijken wat het zwaartepunt is, gaat het primair om de verkoop van de panelen of primair om de dienst. Op p8 noemen ze dan twee relevante voorbeelden van wat primair een koopovereenkomst is:

  1. de aankoop van een nieuwe keuken en de installatie ervan in het appartement van de consument;
  2. de aankoop van specifieke bouwelementen, zoals ramen en deuren en hun installatie in het huis van de consument;
Voor mij is de levering en installatie van zonnepanelen duidelijk hetzelfde als deze twee voorbeelden. Installatie van een keuken zal ook flink wat werk zijn, en een raam vervangen gebeurt ook niet in tien minuten. (Stilzwijgende aanname hierbij is wel dat er geen maatwerk in zit, zoals een ingemeten keukenblad of een gekke maat raam.)

De 14 dagen begint bij zonnepanelen dus bij de dag van levering, wat gewoonlijk samenvalt met de installatiedag. En omdat je mag annuleren tót die 14 dagen, zou je dus ook nu al je herroepingsrecht kunnen inroepen.

Een randvoorwaarde die bij een installatiebedrijf nog kan spelen: het moet wel gaan om een overeenkomst die gesloten is “in het kader van een georganiseerd systeem voor verkoop of dienstverlening op afstand”, zoals de wet dat noemt. Als je dus een installateur vindt via internet en dan via de mail of telefoon afspraken maakt, is dat nog géén overeenkomst op afstand.

Ook kan het zijn dat je wel een aanvraag doet via internet (al dan niet via een handige zelfservice opmeet/intake-tool zoals de vraagsteller) maar dat men daarna even langskomt, en vervolgens een offerte stuurt die moet worden getekend. Dat valt er voor mij ook buiten, omdat je dan niet de overeenkomst sluit via internet. Dat gebeurt pas immers als je de offerte getekend retourneert, en dat is dan geen systeem meer.

Arnoud

Kan de winkel na aankoop nog voorwaarden over het retouren stellen?

Bij Gathering of Tweakers las ik het bericht van de koper van een televisie bij een webshop. Die was op zoek naar een zeer specifiek model, en dacht dat bij deze winkel gevonden te hebben zodat hij alles rustig thuis kon uitproberen. Alleen:

Nu krijg ik de TV geleverd en zit er een brief op met BELANGRIJKE INFORMATIE [klik hier, AE] VOORDAT U DEZE TV UITPAKT op een rood A5je met witte letters.
Naast diverse instructies (zoals “bewaar de verpakking 14 dagen”) stond daar ook het voor de topicstarter zeer vervelende “Zo kunt u het product maximaal 1 uur gebruiken”. Dat is nogal een verrassing, want ik zal u de technische details besparen maar deze televisie moet zeer specifiek werken:
Ik heb een 4K HDR TV welke 60FPS ondersteund gekocht. Ik heb geen ander apparaat wat dat aan moet kunnen dan mijn PC, welke daarvoor eerst nog een nieuwe videokaart moest hebben (Nvidia Gforce 1030). En mijn receiver moest een firmware update hebben, en de tv moest ingesteld worden, en op zoek naar software die 4K HDR op 60FPS correct kan weergeven. En ik moet meteen maar weten of de integratie met mijn Homey die in theorie goed zou moeten zijn ook echt goed werkt. Dat alles binnen een uur wat vooraf nergens aangegeven is en anders maar minimaal 15% van de aanschafprijs moeten aftikken?
Het doet natuurlijk raar aan, dat je pas na ontvangst van het product te horen krijgt dat je het maar één uur mag testen. En dat is natuurlijk ook niet wat in de wet staat. Die zegt dat je niet meer mag doen dan “noodzakelijk om de aard, de kenmerken en de werking [van het product] vast te stellen” (art. 6:230s lid 3 BW). Daar staat geen tijdslimiet, dat is logisch want bij een paar schoenen heb je een heel andere tijd nodig dan bij een televisie.

Hoe lang héb je nodig bij een televisie? Ik vind zelf een uur op zich best ruim: even aanzetten, zien dat het werkt met VodafoneZiggo digitaal, werkt de afstandsbediening een beetje intuïtief, komen er Advertenties In Mijn Menubalk, hoe hard hapert de Youtube-app et cetera. Dat heb je in een uurtje wel rond denk ik.

Ik zie dat het uitzoekwerk van deze topicstarter zeker weten meer dan een uur kost. De vraag is dan of dat valt binnen de wettelijke omschrijving, en of het dan redelijk is om die invulling te nemen. Ik twijfel daarover, omdat dit nogal specialistische vragen zijn die niet heel gebruikelijk zijn bij kopers van televisies bij ‘gewone’ winkels. Op zijn minst zou ik zeggen dat je dan een discussie moet zijn aangegaan met de webwinkel, zodat die weet wat jouw specifieke zorgen en informatiebehoeftes zijn. Dan kan de winkel ook begrijpen dat jij meer dan een uurtje nodig hebt.

Dat wil niet zeggen dat een winkel dus maar gewoon een uur mag hanteren en bij gemeten gebruik van een uur plus drie minuten gelijk de volle mep korting mag toepassen. Ik zie dat uur als een vuistregel, een richtlijn, een “let op, je bent aan het uitproberen” variant. Het doet me denken aan het Zalando-kaartje met “do not remove this tag” aan je nieuwe kleding: het is niet zo dat bij verwijderen je dús niet meer mag retourneren, maar je moet als consument nu wel even uitleggen waarom jij gewoon hebt getest binnen het noodzakelijke.

Arnoud

Als ik in de winkel bij een zuil koop, heb ik dan een internetkoop gedaan?

Een lezer vroeg me:

In retailland is een trend gaande waarbij retailers kosten willen besparen op hun winkel ruimte. Je ziet dan dat ze in de winkel slechts een beperkt assortiment aanhouden en dat ze in plaats daarvan een zuil in de winkel hebben met een PC en internet verbinding. De consument kan in de winkel browsen voor een bepaald artikel en als de keuze is gemaakt dit toevoegen aan het winkelmandje. Bij het uitchecken kan de consument ervoor kiezen om in de winkel te betalen met een fysieke EMV+PIN pas. (dus niet dmv een 3DS transactie). Valt dit nu onder de Wet koop op afstand, oftewel heb ik dan bijvoorbeeld 14 dagen retourtermijn?
Voor deze vraag moeten we even helemaal terug naar de wet, want dit wordt een definitiespelletje. Daarbij maak ik gelijk van de gelegenheid gebruik om op te merken dat de Wet koop op afstand eigenlijk niet meer bestaat maar dat we eigenlijk spreken van “Overeenkomsten op afstand”. Maar op grote lijnen komt het nog steeds op hetzelfde neer. Goed, de definitie dan (art. 6:230g lid 1 item e BW):
overeenkomst op afstand: de overeenkomst die tussen de handelaar en de consument wordt gesloten in het kader van een georganiseerd systeem voor verkoop of dienstverlening op afstand zonder gelijktijdige persoonlijke aanwezigheid van handelaar en consument en waarbij, tot en met het moment van het sluiten van de overeenkomst, uitsluitend gebruik wordt gemaakt van een of meer middelen voor communicatie op afstand;
Onder het begrip “middelen voor communicatie op afstand” valt wat mij betreft zeer zeker zo’n zuil, dat is gewoon een computer met internetverbinding die naar de website van deze handelaar gaat, waar je dan uitzoekt wat je wilt hebben en dat afrondt tot een winkelmandje. Het gaat er dus om of er “tot en met het sluiten van de overeenkomst” alleen van die zuil gebruik gemaakt wordt. (Wat het “zonder gelijktijdige aanwezigheid betreft”, ik ga er vanuit dat het winkelpersoneel zich niet bemoeit met je online uitzoekgedrag.)

Wanneer sluit je dan de overeenkomst? Nou ja, volgens de wet is dat wanneer je aangeeft dat je akkoord bent. Niet relevant is wanneer je betaalt of wanneer je het product krijgt (weet u nog). Dus dat je bij het uitchecken kiest voor betalen in de winkel bij het pinapparaat in plaats van online betalen, dat is niet relevant. De locatie van de zuil ook niet. De enige vraag is of er een stap in het proces zit waarmee de bestelling definitief wordt. Zou de winkel jou eraan kunnen houden, even kort gezegd.

Zonder het proces te kennen met screenshots (ik houd me aanbevolen) is het lastig, maar ik neig er algemeen altijd naar om de knop “Bestelling met betalingsverplichting” als zwaarwegende aanwijzing te zien. Van de wet (art. 6:230v lid 3 BW) moet die stap er zijn vóórdat je eraan vast zit, dus lijkt het mij logisch dat de overeenkomst pas tot stand komt nadat je daarop geklikt hebt:

De handelaar richt zijn elektronische bestelproces op zodanige wijze in dat de consument een aanbod niet kan aanvaarden dan nadat hem op niet voor misverstand vatbare wijze duidelijk is gemaakt dat de bestelling een betalingsverplichting inhoudt.
Ik weet (hoi Alex) dat er achteraan in dat lid staat “Een overeenkomst die in strijd met dit lid tot stand komt, is vernietigbaar.” Het is dus mogelijk dat je op een andere manier aangeeft dat je deze bestelling wil, en dat er dan een overeenkomst is ontstaan. Ik vind het wat moeilijk om in de internetomgeving me voor te stellen wat zo’n manier kan zijn. Desondanks, dan ben je dus per definitie online de overeenkomst aangegaan en dan gelden de regels voor overeenkomsten op afstand.

De enige uitzondering die ik zie is als die zuil als een soort van reserveer-systeem fungeert: haal dit product naar deze vestiging, dan ga ik het bekijken en dan beslis ik of ik het wil hebben. Als het zo werkt – en je dus inderdaad van de regels na bekijken gewoon mag weglopen zonder product – dan levert die zuil geen overeenkomst op afstand op.

Arnoud

EU-wetsvoorstel geeft consumenten recht op ‘nodige updates’ elektronica

De EU wil consumenten meer bescherming geven wanneer ze apparaten kopen die afhankelijk zijn van software. Dat meldde Tweakers vorige week. De Belgische Europarlementariër Pascal Arimont heeft het Europese wetsvoorstel gedaan waarmee consumenten recht hebben op de nodige updates gedurende een redelijke periode, een verplichte garantieperiode van één of twee jaar en het recht om defecte producten gratis te repareren of of vervangen. Mooi nieuws, met name natuurlijk het recht op updates zou een verademing zijn in een wereld waar zelfs tandenborstels updates krijgen (en ineens willen weten waar je bent).

Het wetsvoorstel voor een Richtlijn zou vereisen dat alle lidstaten hun wetgeving aanpassen. Het wordt dus geen Verordening zoals de AVG die in één keer Europees van kracht is. Dit is denk ik omdat consumentenrecht sterk hangt aan nationaal recht. Je moet dus straks nog steeds kijken in welk land je iets koopt om de juiste wet te vinden, maar de strekking zal in elk EU-land daarmee hetzelfde zijn. Het voorstel laat de optie open dat lidstaten zelf de wet nog strenger maken, overigens.

Het stuk over updates kan ik niet direct vinden in de laatste gepubliceerde tekst, maar misschien komt er nog een nieuwe publicatie. Uit het persbericht maak ik op dat men updates als een vorm van repareren ziet: je apparaat moet gedurende een zekere periode conform de verwachtingen zijn, en updates zijn een manier om conformiteit terug te brengen. Als mijn televisie geen Youtube meer kan draaien, en daarmee deze nonconform wordt, dan moet de leverancier een update uitgeven zodat Youtube weer werkt. Zoiets.

Ingewikkeld lijkt me nog wel dat deze regels allemaal bindend zijn op de verkoper die het product aan de consument biedt. Logisch, want je wilt als consument gewoon terug naar waar je ‘m gekocht hebt en die zoekt het maar lekker uit met de importeur of ver weg gelegen fabrikant. En voor een herstel voldoet dat ook wel, want dan kan die winkel het product desnoods terugsturen naar de centrale herstelafdeling of omruilen voor een nieuwe die hij dan nabestelt.

Hoe gaat dat werken bij updates? Een nieuw apparaat geven als dozenschuiver heeft geen zin, daar staan de updates ook niet op. Moet je ze dan zelf downloaden van de fabriek en gaan installeren op de klant z’n apparaat? Moet de importeur dat doen? En wat nu als de fabrikant ver weg is en geen zin heeft in updates, dan wil de klant zijn geld terug – en dat mag, van de nieuwe Richtlijn. Dat voelt wel wat onhandiger dan bij ‘gewone’ defecten.

Arnoud

Mag een webshop je tweede bestelling annuleren omdat je de eerste retour stuurt?

Een interessante vraag bij Tweakers:

Ik heb een bestelling gedaan bij een een webshop (installatiemateriaal) Verzendkosten zelf betaald. Deze zending retour gestuurd ivm verkeerde maat (ook zelf retourkosten betaald) l. Na mijn tweede bestelling annuleert de webshop mijn bestelling met het bericht dat retouren duur zijn en ze het risico niet nog een keer willen lopen. Ik mag dus niet meer bij ze bestellen omdat ik een product retour heb gestuurd… Mag dat zomaar?

Een overeenkomst komt tot stand door aanvaarding van een aanbod (art. 6:217 BW). Wanneer er wordt betaald of geleverd is volstrekt irrelevant. In de ecommercepraktijk is er dus een overeenkomst zodra de automatische bevestiging binnen is (art. 6:227b BW).

Een overeenkomst is niet te annuleren tenzij in de wet staat van wel, of rechtsgeldig is afgesproken dat dit mag. De consument heeft bijvoorbeeld een wettelijk annuleringsrecht binnen 14 dagen na ontvangst. De ondernemer mag annuleren bij bijvoorbeeld dwaling of bedrog door de consument.

Zelf een reden voor annuleren verzinnen mag, maar a) dat moet dan in de algemene voorwaarden staan die bij de bestelling gelden en b) die reden mag niet in strijd zijn met dwingend recht. En daar gaat het hier volgens mij mis: de consument wordt hiermee afgeschrikt om zijn retourrecht uit te oefenen, want dan mag hij nooit meer wat kopen daar.

De strekking van het consumentenrecht op afstand is dat je vrijelijk moet kunnen bestellen en annuleren als het je niet bevalt. Als een winkel bijvoorbeeld een boete zou zetten op een annulering, dan zouden we het er meteen over eens zijn dat dit niet in de haak is. Maar ‘je mag nooit meer wat bestellen’ of zelfs ‘je volgende bestelling voor iets vergelijkbaars gooi ik eruit’ komt op mij neer als hetzelfde als een boete.

Natuurlijk is het voor de ondernemer knap vervelend dat iemand twee keer iets retourneert, dat kan fors geld kosten. Zeker als het product effectief onverkoopbaar wordt door het retoursturen (van een poststicker erop tot gebruikssporen, dingen die je niet kunt verhalen op de consument). Maar dat is voor de wet écht het risico van de ondernemer, en dat mag hij of zij niet zo verleggen naar de consument.

Arnoud

Wat moet ik doen met een onterecht geretourneerd product?

Een lezer vroeg me:

Bij mijn webwinkel ontvang ik regelmatig foute retouren: producten die beschadigd zijn of duidelijk gebruikt, maar ook wel producten die helemaal niet geretourneerd mochten (zoals bederfelijke potjes). Uit coulance neem ik ze dan toch vaak maar terug, maar wat moet ik doen volgens de wet als ik die dingen ontvang?

Het maakt voor een webwinkel nogal uit of een retour in slechte staat ontvangen is, of dat de retour helemaal niet gedaan mocht worden.

In principe heb je als consument het recht om ieder product binnen 14 dagen na ontvangst retour te melden. (Het moet daarna binnen 14 dagen verzonden worden.) Dat recht geldt ook als het product uitgepakt is of sporen van uitproberen bevat, maar waar de grens ligt tussen gebruik en uitproberen blijft een lastige discussie. Als winkel mag je een retour niet weigeren enkel omdat het product is uitgepakt, geprobeerd of zelfs gebruikt – maar je mag wel een schadevergoeding in rekening brengen voor alles dat meer is dan “noodzakelijk om de aard, de kenmerken en de werking [van het product] vast te stellen”.

Als de consument een product te laat retourneert, dan heb je als winkel natuurlijk geen plicht meer om deze te accepteren. Wil je dat niet uit coulance alsnog doen, dan zul je het product terug moeten sturen. De kosten daarvan komen voor rekening van de consument, dus het lijkt me dat je wel even in overleg moet over de beste manier van retourneren.

Als de consument iets retourneert dat van de wet niet retour mag (zoals een verzegeld hygiëneproduct dat is uitgepakt, of een bederfelijk product) dan geldt dezelfde situatie. Het product is en blijft eigendom van de klant en moet dus retour, maar je mag daar wel de werkelijke kosten voor rekenen.

Detail is nog wel dat je algemene voorwaarden deze uitzondering moeten melden in je retourregeling. Veel webshops zeggen gewoon iets als “Alles kan binnen 14 dagen retour” en dan heb je dus vrijwillig toegestaan dat ook dergelijke producten retour mogen. Dan zit je vast aan je eigen regeling en dan moet je die bederfelijke waar wél terugnemen.

Arnoud

Als je meedoet aan een Kickstarter, koop je het product dan?

Een lezer vroeg me:

Ik heb via een crowdfundingactie op Kickstarter ingetekend op een product bij een Nederlands bedrijf. De actie was geslaagd en het product werd geproduceerd, alleen blijkt nu mijn pakketje kwijtgeraakt op transport van de fabrikant in het buitenland naar mij. Ik heb gereclameerd maar het bedrijf zegt dat ik geen poot heb om op te staan, omdat het product in feite een “cadeautje” is in ruil voor mijn investering. Daarom is de verzending mijn risico. Klopt dat?

Onder de normale regels zou dit natuurlijk geen discussie zijn. Als je als consument wat koopt bij een bedrijf, dan moet het bedrijf zorgen dat de bestelling veilig bij je aankomt en zij zijn aansprakelijk voor een goede levering. Het doet er daarbij niet toe of je direct bij het bedrijf koopt of via een bemiddelaar.

Hier kun je je afvragen of je wel te maken hebt met een gewone consumentenkoop. Bij Kickstarter is immers sprake van een bijzonder proces, je tekent in voor iets dat nog niet bestaat en dat pas gemaakt gaat worden áls er genoeg mensen intekenen en het product haalbaar blijkt.

Een kado voor investeerders lijkt me onzinnig. Uit de terms of use van Kickstarter:

When a creator posts a project on Kickstarter, they’re inviting other people to form a contract with them. Anyone who backs a project is accepting the creator’s offer, and forming that contract. … When a project is successfully funded, the creator must complete the project and fulfill each reward. Once a creator has done so, they’ve satisfied their obligation to their backers.

Oftewel, als je een project opzet dan doe je een juridisch bindend aanbod aan je backers om een ‘reward’ te verstrekken en je bent dan ook verplicht die ‘reward’ te verstrekken. Je moet een product geven als de ander je geld geeft. Dat is volgens mij de definitie van een koop.

Het enige waar ik over twijfel, is of dit te zien is als een koop door een consument. Want alleen dan geldt die strenge regel uit de wet dat het product op risico van de verkoper moet worden bezorgd. Het voelt niet als een typische consumentenhandeling dat je intekent om een bedrijf te funden. Tegelijkertijd krijg je met deze wijze van werken niets meer of minder dan wanneer je het product gewoon in de webshop zou kopen, dus het is ook weer niet een zakelijke investering waarbij je bijvoorbeeld aandelen krijgt.

Dus ja, uiteindelijk denk ik dat het toch gewoon een consumentenkoop is. Het bedrijf moet dus zorgen dat de Kickstarter reward aankomt, en wel op haar eigen risico.

Arnoud