Tesla eist dat beelden van aangereden kinderpoppen worden verwijderd

Tesla eist dat een belangenorganisatie video’s verwijdert waarin auto’s van de fabrikant over etalagepoppen van kinderen rijden. Dat meldde Nu.nl op gezag van The Washington Post donderdag. In die video’s van The Dawn Project zag de nieuwste software van Tesla’s Full Self-Driving-functie meerdere keren een pop ter grootte van een kind over het hoofd. Dat gaf nogal wat ophef, en al snel doken berichten op dat de FSD niet aan zou staan en dat de groep vooringenomen tegen het bedrijf zou zijn.

De test is afkomstig van organisatie The Dawn Project, dat volgens haar site zich zorgen maakt om onveilige software in apparaten zoals auto’s. Directeur Dan O’Dowd vermeldt echter in zijn Twitterbio expliciet Tesla’s FSD te willen verbannen, dus dat komt dan toch wat gekleurd over.

Dan de test. De kern van de video is dat men een pad afbakende met pilonnen en daar midden op de weg een dummy ter grootte van een kind neerzette. De Tesla leek niet of nauwelijks te remmen en rijdt met volle snelheid over de dummy heen. De kritiek was niet mals: we zien bijvoorbeeld dat de mens op de bestuurdersstoel het stuur loslaat, iets dat volgens de algemene voorwaarden niet is toegestaan en leidt tot waarschuwingen. Ook zouden de pilonnen de optie tot uitwijken hebben beperkt.

De kritiek gaf aanleiding tot nieuwe video’s, onder meer deze, waar men op een echte straat zonder pilonnen rijdt, de handen op het stuur blijven en de auto op zich er omheen kon. Desondanks wederom dikke boem. Het scherm laat zien wat het systeem detecteert maar er is geen mannequin of kind te zien. Ook dit gaf weer de nodige kritiek op de wijze van uitvoering.

De video’s en rumoer er omheen gaven Elon “free speech absolutist” Musk aanleiding om een rechtszaak aan te kondigen wegens laster. En ja, juridisch is er een verhaal te maken dat het onrechtmatig is (oneerlijke reclame, zo je wil) een video te publiceren met een onjuiste voorstelling van zaken die extreem gevaar suggereert. Er zijn bedrijven failliet gegaan om zulke dingen.

De vraag is dan wel: wie moet wat bewijzen. Bij een smaad- of lasterclaim moet in de VS de belasterde bewijzen dat de uiting in de feiten onjuist is (opinie is nooit laster of smaad, in hun systeem). Dat komt dus al snel neer op “hoe werkt FSD dan wel”, en dat zal al snel betekenen dat Dawn Project in discovery inzage kan eisen in de documentatie van dat systeem. Zo werkt het in de VS namelijk, alle relevante bewijsstukken moet je aan de wederpartij geven als deel van de procedure. En dat betekent dus dat de wereld mee mag lezen hoe FSD werkt, wat nog interessant kan zijn.

Arnoud

Mag de politie je Tesla leegslurpen bij een strafrechtelijk onderzoek?

webandi / Pixabay

De data die in Tesla’s is opgeslagen bevat een schat aan informatie voor strafrechtelijke onderzoeken, las ik bij Security.nl, op gezag van het Nederlands Forensisch Instituut (NFI). Dat was erin geslaagd  gecodeerde rijgegevens die Tesla opslaat in haar auto’s uit te lezen, te vertalen en te publiceren. Volgens de onderzoeker is het belangrijk om te weten welke data de auto allemaal opslaat, zodat justitie weet welke gegevens het kan vorderen en hoe exact die gegevens kloppen met de werkelijkheid. Maar mag dat?

Het artikel meldt meteen al hoe het nu gaat: de politie komt met een bevel van de officier van justitie bij Tesla en die lezen het op afstand uit. Dat moet ook wel, want Tesla’s zijn niet zo eenvoudig toegankelijk dat je ze met standaardspullen open kunt maken en de data naar een USB-stick kunt halen.

De experts van het NFI is het dus wel gelukt, en bij het lezen van het paper viel op dat het dus wél een kwestie is van auto openmaken en SD-kaart uitnemen:

Acquiring this micro-SD card requires access to the ‘car computer’ located in the passenger footwell, behind the glovebox. On Autopilot generation 2 and 2.5 systems, there is a metal cover on  the bottom left corner (when viewing it from the footwell) that can be unscrewed to reach the PCB and subsequently the SD card as shown in Figure 2.
Vervolgens blijk je de kaarten gewoon te kunnen lezen als typische Linux-logbestanden, dus platte tekst en je kunt met een beetje raden al achterhalen wat er staat. De onderzoekers hebben dit geverifieerd door de logs te vergelijken met wat ze met een bevel bij Tesla hadden gekregen. Identiek, alleen beperkt Tesla de resultaten tot exact het gevraagde interval en de genoemde gegevens uit het bevel.

Logisch, maar wel lastig voor Justitie want je moet wel weten wat je kunt vragen. Dat is dan ook de meerwaarde van dit onderzoek: weten wat een Tesla allemaal logt, zodat je gerichter kunt vragen.

Maar mij bekruipt dan de gedachte, móet je Tesla nog wel wat vragen als je die SD-kaart gewoon uit de auto kunt halen?

Dit is een open vraag volgens mij. In 2017 bepaalde de Hoge Raad dat de politie smartphones van verdachten niet zomaar mag doorzoeken, omdat deze een zeer persoonlijk voorwerp van mensen vertegenwoordigen:

Indien dat onderzoek zo verstrekkend is dat een min of meer compleet beeld is verkregen van bepaalde aspecten van het persoonlijk leven van de gebruiker van de gegevensdrager of het geautomatiseerde werk, kan dat onderzoek jegens hem onrechtmatig zijn.
Er is geen expliciete wettelijke regeling, het mag als er bewijs te verwachten valt maar hoe breder de scope van het onderzoek, hoe meer waarborgen men moet nemen bij het onderzoeken. En het maakt daarbij niet uit of je de telefoon moest ontgrendelen of kunstgrepen moest uithalen om bij de data te kunnen.

Ik zou zeggen dat een auto gelijk te stellen is aan een telefoon qua persoonlijk en wat je over iemand te weten kunt komen. Dan kom je dus in hetzelfde kader terecht als wat de Hoge Raad voor smartphones schetste, en zal al te gretig uitlezen van allerhande logs dus onrechtmatig verkregen bewijs opleveren. Maar omgekeerd: als je heel gericht gaat zoeken op basis van een concrete verdenking, dan is dat niet perse een probleem.

Een interessante is dan nog in hoeverre “je kunt het ook aan Tesla vragen met een bevel” relevant is. Dit voelt gek, maar door het via Tesla te spelen maak je het zorgvuldiger. Dat bedrijf maakt dan als professionele partij immers een afweging, er zit zo een extra check op.

Arnoud

Tesla-baas Musk zegt dat automatische piloot was uitgeschakeld bij fatale crash

Tesla-oprichter Elon Musk weerspreekt maandag de bewering dat de automatische piloot was ingeschakeld bij de Tesla die vorig weekend in de VS bij een eenzijdig ongeluk betrokken was. Dat meldde Nu.nl eerder deze week. De Amerikaanse lokale politie had eerder gemeld dat het “bijna 99,9 procent zeker” was dat er niemand achter het stuur zat, met de implicatie dat het dan wel Tesla’s roemruchte “Autopilot” (ik verwijs naar de handleiding voor de disclaimer) moet zijn geweest die tegen een boom had gestuurd.

De Tesla Model S uit 2019 was volgens de politie met grote snelheid uit de bocht gevlogen, vervolgens tegen een boom beland en daarna in brand gevlogen. Het ongeval komt op een ongelukkig moment voor het bedrijf, dat van plan is om de software voor de volledig zelfrijdende auto binnenkort beschikbaar te maken voor meer klanten.

Het verbaast dan ook niet (maar toegegeven, niets verbaast bij Musk) dat de topman meteen in de Twitter klom om te melden dat

Data logs recovered so far show Autopilot was not enabled & this car did not purchase FSD. Moreover, standard Autopilot would require lane lines to turn on, which this street did not have.
En dat riep bij mij de lastige vraag op, mag een bedrijf zich op deze manier verweren tegen verwijten dat hun product slecht werkte? Enerzijds is het natuurlijk logisch dat als je kwaliteit ter discussie wordt gesteld, dat je dan met interne informatie komt om aan te geven dat het wél goed zit. Anderzijds betekent dat hier dat je de klantgeschiedenis openbaar maakt, wat een dingetje met privacy is.

Het verrast denk ik vooral omdat de politie deze gegevens nog niet had, waarschijnlijk omdat er nog geen subpoena was verkregen om dit op te eisen bij Tesla. En je wilt misschien eerst dat de politie nagaat welke informatie juist is, voordat het bedrijf alvast zelf zegt hoe het zit. Maar het blijft  raar, dat een autobedrijf kan nagaan én vertellen wat ik heb gekocht, wat ik aan had staan en wat niet.

Arnoud

Mag je de claxon van je Tesla een eigen ringtone geven?

Tesla-auto’s krijgen een update waarmee gebruikers het geluid van de toeter van hun auto kunnen aanpassen, las ik bij Tweakers. Naast het geluid van de claxon als waarschuwingssignaal is het ook mogelijk om geluid af te spelen terwijl er geen bestuurder in zit, zoals bij de “summon” modus waarbij de auto naar je toe komt rijden. Het Tweakers-artikel riep de vraag op of dat nou wel mocht: “Vanwege regelgeving is gebruik van de functie vermoedelijk niet toegestaan in de EU.” En gezien onder meer scheten en kokosnootgeluiden voorgesteld worden, is dat een zeer relevante vraag.

De zogeheten Boombox-functie is beschikbaar voor auto’s die voorzien zijn van een externe speaker, zo laat Tesla-topman Elon Musk weten. Het praktisch nut wordt niet toegelicht, maar wie het een goed idee vindt auto’s scheetgeluiden te laten maken hoeft ook niet echt praktisch nut te verantwoorden lijkt me. En ach, sommige mensen zetten extra uitlaten of lampen op hun auto, dus waarom niet een ander geluid van je claxon?

Nou ja, omdat dat niet mag dus. De Regeling voertuigen, artikel 5.2.71 is duidelijk over de eis aan een auto-claxon:

Personenauto’s moeten zijn voorzien van ten minste een geluidssignaalinrichting die bestaat uit een goed werkende hoorn met vaste toonhoogte. Een samenstel van zodanige, tegelijk werkende hoorns wordt als één hoorn beschouwd.

Andere geluidssignaalinrichtingen zijn niet toegestaan in gewone auto’s. Het is dus gewoon verboden om je toeter meer dan één toon te laten produceren of de hoogte daarvan te variëren.

Voor bedrijfsauto’s (veel Tesla’s worden zakelijk aangeschaft) geldt ongeveer hetzelfde in artikel 5.3.71, maar met een extraatje:

Hybride elektrische of elektrische bedrijfsauto’s mogen zijn voorzien van een akoestisch voertuigwaarschuwingssysteem dat werkt tot het voertuig een snelheid van 25 km/h heeft bereikt.

Hierbij geldt niet de eis dat het een vaste toonhoogte moet betreffen. In theorie zou je hier dus de boombox met kokosnootgeluid in kunnen zetten. Voor particuliere Tesla’s is deze mogelijkheid er niet. Er komen regels voor kunstmatig geluid bij elektrische auto’s in het algemeen, maar dan gaat het om geluid dat grofweg lijkt op een verbrandingsmotor zodat je de auto hoort aankomen.

(Het fascineert me dat de claxon bij een trein tyfoon heet. Dit volledig buiten het onderwerp. En dan wil ik natuurlijk ook weten hoe de claxon van een vliegtuig heet.)

Arnoud

Tesla schakelt features achteraf uit bij tweedehands auto, wat krijgen we nou?

Autofabrikant Tesla heeft bij de wederverkoop van een tweedehands Tesla enkele features uitgeschakeld, las ik bij The Verge. De wederverkoper had deze features per abuis meegekregen bij de aanschaf bij Tesla zelf(!), dus pardon wij komen even uw auto downgraden, sorry foutje bedankt. De wederverkoper zou niet hebben betaald voor die features “Enhanced Autopilot” en “Full Self Driving Mode”), maar ze stonden bij de aanbieding van Tesla zelf genoemd als inbegrepen. Wat natuurlijk diepgravende discussie oproept over de toekomst van de diensteconomie en het einde van eigendom. Toch?

The Verge maakt zelf al de vergelijking met de ouderwetse auto: als je daar een tweedehandsje koopt en er zitten mooie velgen op, dan is het vrij evident dat je die erbij krijgt. De fabrikant kan niet ineens eisen dat die teruggegeven moeten worden bij wederverkoop (bij huur wellicht wel, maar daar hebben we het hier niet over).

Dus waarom kan dat bij deze features wel? Nou ja, omdat ze software zijn en omdat Tesla dus kennelijk achteraf dingen kan wissen of uitschakelen in je auto. (Deze zin voelde wat beangstigend om te typen.) De reden daarvoor is dan kennelijk dat men na verkoop aan die wederverkoper ontdekte dat die features niet aan hadden mogen staan, dus dat werd bij nader inzien even gecorrigeerd.

Had dat bij een ‘gewone’ tweedehands gekund? Zeg maar, hij staat met dure velgen en een kinderzitje bij de fabrikant, een wederverkoper neemt ‘m mee en nadat hij deze weer verkocht heeft, belt de fabrikant dat dat zitje er helemaal niet in had moeten zitten. Dus of het even terug kan. Ik zou normaal zeggen dat de fabrikant dan pech heeft, in die omstandigheden mocht die wederverkoper vermoeden dat hij de auto met die velgen en met dat zitje kocht. Ook als dat niet expliciet in de advertentie of lijst met productkenmerken stond. En ook als ergens in de voorwaarden een voorbehoud van, eh, installatiefouten of ontbrekende informatie op de productkenmerken was opgenomen.

Het punt is natuurlijk dat dat nooit gebeurt. Het is nogal onlogisch dat iemand per abuis een kinderzitje plaatst of dure velgen onder een auto zet zonder dat dat de bedoeling is, maar zelfs als dat gebeurt dan is de schade zo klein dat het rechttrekken de moeite niet waard is. Dat schrijf je dan af en je wordt plichtmatig boos op je monteur, maar dat is het dan. Bij een ICT-dienst is corrigeren wél triviaal, je stuurt gewoon een update met een delete commando en de feature is weg.

Mag dat? Want ja, het einde van eigendom en alles wordt dienstverlening en dat is juridisch ongeregeld zeg ik altijd. Dat klopt, maar hier gaat het toch echt om een stukje verkoop, een stukje eigendomsoverdracht. Die wederverkoper kocht die auto, en mocht daarbij vertrouwen op de mededeling van de verkoper dat dit het ding was zoals hij het ging kopen. Dat daarbij een fout werd gemaakt, komt in principe voor rekening van de verkoper – tenzij de wederverkoper had moeten weten dat er iets niet klopte. En dat lijkt hier niet op te gaan.

Zorgelijk dus. Het krijgt nu herrie in de media, dus het zal wel teruggedraaid worden binnenkort. Maar daarna mag een jurist van Tesla hier wat van vinden, en komt er een disclaimer in de zakelijke contracten en een beperking in de EULA (zit er een EULA in je Tesla, eigenlijk?) die bepaalt dat dit mag. En dan kan het zomaar staande praktijk worden. Ik weet geen juridisch tegenargument in een zakelijke transactie tegen zoiets.

Arnoud

Tesla-eigenaren kochten per ongeluk peperdure updates

Sinds kort is het mogelijk om in de app van je Tesla een software-update te kopen, waaronder de zelfrijdende AutoPilot-functies. Sommige mensen deden dat per ongeluk en werden verrast met een rekening van bijna 10.000 dollar. Dat meldde Bright onlangs. Men noemt het voorbeeld van een acceleratieboost die je voor 2000 euro een halve seconde sneller naar de 100 km/u krijgt (niet echt een Turbo Boost dus), en zo is er nog veel meer dat je softwarematig voor elkaar kunt krijgen. Het wordt allemaal via de creditcard afgerekend, zonder dat je daar apart goedkeuring voor hoeft te geven. Wacht, kan dat zo maar?

In all fairness heeft Tesla ondertussen al aangekondigd dat het opgelost gaat worden. De per ongeluk aangeschafte updates kun je laten terugdraaien en je krijgt dan je geld terug. Hoe het precies kon gebeuren, lijkt niet duidelijk. Je bestelt via de app en kennelijk kan dat per abuis gebeuren als je scherm niet vergrendeld is. Hoewel anderen weer zeggen dat je echt diverse schermen moet doorlopen, waaronder een “weet u het zeker” scherm. (Wie het voor mij wil uitzoeken graag, maar ik ben niet aansprakelijk voor per abuis gekochte upgrades.)

Je hebt echter, in ieder geval in Europa, consumentenbescherming bij online aankopen. En volgens mij valt zo’n in-app aankoop daar gewoon onder. Je koopt via een systeem dat bedoeld is om een online aanschaf te doen zonder dat verkoper en koper bij elkaar zijn.

Het gaat hierbij om een “levering van digitale inhoud” zoals de wet dat noemt, die als download en dus niet op een drager is geleverd. Dan heb je in principe recht op annuleren van de aankoop binnen 14 dagen na sluiten van de koop. Maar dat recht kan je worden ontnomen, zoals de wet het formuleert:

g. de levering van digitale inhoud die niet op een materiële drager is geleverd, voor zover de nakoming is begonnen met uitdrukkelijke voorafgaande toestemming van de consument en de consument heeft verklaard dat hij daarmee afstand doet van zijn recht van ontbinding.

De ‘nakoming’ is in dit soort gevallen het moment van downloaden en installeren. Je moet dus alvorens de download (of in ieder geval de installatie) begint, hebben gezegd dat je dat wil én expliciet dat je wil afzien van je recht van ontbinding. Ik kan nergens vinden dat de Tesla-installatieschermen deze tekst hebben, dus dan kun je zo’n aanschaf gewoon binnen 14 dagen ongedaan laten maken.

Arnoud

Je blijft echt gewoon bestuurder als je de AutoPilot van je Tesla aanzet

Het gerechtshof in Leeuwarden stelt dat de bestuurder van een ‘zelfrijdende’ Tesla terecht is beboet, omdat hij tijdens het rijden zijn telefoon vasthad. Dat meldde Nu.nl gisteren. Hiermee wordt de uitspraak in eerste instantie van afgelopen november bevestigd. De Tesla-bestuurder was Vincent Evers, die stelde dat niet hij de bestuurder van de Tesla was, maar de Autopilot-software. Ook het Hof had er weinig moeite mee om die stelling omver te helpen, en ik blijf erbij dat het weinig verrassend is. Maar goed, dat internetrecht hè, nieuwe technologieën roepen nieuwe vragen op. Eh, goed.

Zoals ik vorig jaar al zei, de term ‘Autopilot’ vind ik dubieus omdat het zo klinkt alsof de auto volledig automatisch bestuurd wordt. Ongeveer zoals een vliegtuig op de automatische piloot kan vliegen en zelfs landen zonder dat er een mens nodig is. Daar zijn we softwaretechnisch nog lang niet met auto’s, dus ik vind het ergerlijk dat Tesla doet van wel en dat mensen daar in zodanige mate op vertrouwen dat we dit soort discussies moeten voeren.

Het argument in hoger beroep komt er als ik het zo lees op neer dat een rij-instructeur geen bestuurder is (en dus een telefoon mag vasthouden) terwijl een instructeur meer bij het rijden betrokken is (want leerling bij de les houden) dan de Tesla Autopilot-aanzetter. En dat is dan oneerlijk. Het Hof gaat daar niet direct op in, ik vermoed omdat “hullie mocht het wel” in het verkeersrecht geen argument is.

Uiteindelijk komt het erop neer dat je een auto al heel snel bestuurt, ook als je niet alle besturingshandelingen zelf verricht. Aan het stuur zitten terwijl je auto wordt geduwd of gesleept, maakt je bijvoorbeeld al bestuurder. Dat trekt het Hof hier logischerwijs door:

Het inschakelen en ingeschakeld houden van de Autopilot – die immers rechtstreeks de bedieningsorganen beïnvloedt – brengt mee dat op die wijze of met behulp daarvan de bedieningsorganen worden gehanteerd waardoor de voortbeweging en rijrichting van het motorvoertuig worden beïnvloed. Het gebruikmaken van een dergelijk systeem betekent dat de betrokkene als feitelijk bestuurder dient te worden aangemerkt.

Oftewel: jij zet een heel procedé in gang waarmee de auto gaat rijden, daarom noemen we jou de bestuurder. Dat er onder de motorkap dan een heleboel gebeurt, en dat dat veel meer slimmigheidjes betreft dan in een DAF 55, is dan uiteindelijk niet relevant. Er is een bestuurder, want er moet een bestuurder zijn. Dus dan maar de persoon die op de knop drukt.

Heel praktisch, maar volgens mij ook heel rechtsfilosofisch uiteindelijk wel juist: zolang een computer geen rechtspersoonlijkheid heeft, kun je daar moeilijk motieven of keuzevrijheid of andere menselijke eigenschappen aan toekennen. Alles dat een computer doet, wordt dan toegerekend aan de mens die hem aanzet. Denk daar eens diep over na.

Arnoud

Politie wekt beschonken Tesla-bestuurder op A27 met sirene

Een aangeschoten en slapende automobilist is vannacht van de A27 geplukt in zijn rijdende Tesla. Dat las ik bij de NOS vrijdag (dank Franc). De auto bleef maar doorrijden omdat deze op automatische piloot stond en de bestuurder wel zijn handen aan het stuur had, zodat het automatische noodmechanisme (remmen en parkeren) niet in werking trad. Nadat men er uiteindelijk toch in slaagde de auto tot stilstand te krijgen, werd het rijbewijs van de bestuurder in beslag genomen. Maar eh, wát krijgen we nou.

Dat van die autopilot, pardon gedeeltelijke bestuurdersondersteuning, gaat nog eens een dingetje worden. Ik zie het inderdaad zomaar gebeuren dat iemand dronken instapt, nog net de boel gestart krijgt (toch makkelijker dan een benzine-auto) en wegrijdt, waarna het bij het rechte stuk snelweg lekker makkelijk en loom wordt met de autopilot aan. En dan val je zomaar in slaap.

Ontzettend gevaarlijk natuurlijk, en daarom heeft Tesla ook wat bedacht: als de autopilot merkt dat je geen twee handen aan het stuur hebt, dan treedt de noodprocedure in werking waarbij zo snel mogelijk automatisch wordt geparkeerd. Alleen ging dat hier dus mis omdat de bestuurder met de handen aan het stuur in slaap was gevallen. Voelt onwaarschijnlijk maar goed het is gebeurd, dus het kan.

De agenten wisten de auto tot stoppen te krijgen door met de sirene de man wakker te maken, waarna deze handmatig wist te parkeren. Vervolgens werd dus zijn rijbewijs ingenomen, ik lees bij RTV Utrecht op grond van artikel 5 – Koos z’n kapstok over potentieel gevaar op de weg. Want zelfs al reed de auto veilig, potentieel had het mis kunnen gaan en dat is al genoeg voor artikel 5. Dus bezwaren van het soort “ja maar Tesla’s rijden autonoom veiliger dan gewone auto’s” zijn juridisch dus niet geldig.

Persoonlijk zou ik er zeker wel wat in zien als autonome auto’s dronken mensen thuis brengen. Maar daar is wel een wetswijziging voor nodig.

Arnoud

Mag een Tesla zichzelf bewaken met camera’s rondom het voertuig?

Elon Musk laat weten dat Tesla binnenkort een zogeheten Sentry Mode uitbrengt voor alle auto’s die beschikken over Autopilot 2.5. Dat meldde Tweakers vorige week. Deze modus zorgt ervoor dat verscheidene camera’s worden gebruikt om een beeld van 360 graden rondom de auto op te nemen. De nieuwere Tesla’s hebben acht camera’s rondom het voertuig en kunnen daarmee dus worden ingezet om bijvoorbeeld onvoorzichtige fietsers of doelbewuste bekrassers vast te leggen, zodat er bewijs is van hoe schade is ontstaan. Maar er was toch iets met camera’s rondom auto’s?

Hoofdregel is dat je mag filmen wat en wie je wilt, aan de openbare weg. Het publiceren van die beelden is wat complexer, dan zit je met privacy van je gefilmde personen en moet je een duidelijk belang daar tegenover stellen. Maar dat is hier niet aan de orde; de beelden zouden naar de verzekeraar of politie gaan om een claim vanwege schade te ondersteunen.

Filmen met een aangebrachte camera mag niet zonder duidelijk waarschuwingsbordje, dat staat in het wetboek van Strafrecht. Maar ik blijf erbij dat een auto met een camera (of je dat nu dashcam noemt of “Sentry Mode”) geen aangebrachte camera is. De bedoeling van de wet is om situaties te reguleren waarin iemand langdurig en stelselmatig één plek in de gaten houdt. Een auto doet dat niet, een nachtje ergens geparkeerd zijn is niet hetzelfde als een camera ophangen aan de zijmuur van je huis.

Maar in Duitsland mocht dat toch niet? Klopt, in 2017 kreeg een vrouw een boete van 150 euro, nadat ze met de dashcam verkregen beelden van een parkeerbotsing had gebruikt als bewijs bij haar aangifte. Het verwerken van alle kentekens van passerende auto’s is onrechtmatig als er geen duidelijke grondslag is, en enkel willen weten wie jouw auto molesteert, is daarvoor niet genoeg volgens de rechtbank München, dat met een glijdendeschaalargument de dashcam onrechtmatig verklaarde: het kan niet zo zijn dat straks iedereen elkaar permanent gaat filmen.

We hebben in Nederland jurisprudentie die bepaalt dat

… het plaatsen van een camera, gericht op de auto van [de eiser] en het tonen van die beelden op een monitor, waarbij ook een gedeelte van de Rijksweg in beeld is, als zodanig niet in strijd met het privacybelang van weggebruikers … In wezen komt dit gebruik van de camera en het observeren van de auto overeen met hetgeen [de eiser] met het blote oog zou waarnemen vanuit zijn raam indien hij overging tot verwijdering van de daarvoor geplaatste bosschage.

Mede daarom meen ik dat het in Nederland écht anders uit moet vallen met die belangenafweging. En wat het aangebrachte karakter betreft, doel van die regeling is het tegengaan van langdurige stiekeme observatie. Dat vind ik bij een dashcam niet aan de orde, ook niet als hij ’s nachts op één plek geparkeerd staat. Met name hier omdat de camera’s geprogrammeerd zijn om alleen bij aanrijdingen/botsingen te filmen, wat me echt een zwaarwegend legitiem belang voor de auto-eigenaar lijkt.

Arnoud

Als je in je Tesla de Autopilot aanzet, blijf je gewoon bestuurder (en daar was een rechtszaak voor nodig?)

De rechter van de rechtbank Midden-Nederland heeft bepaald dat de persoon achter het stuur van een Tesla ondanks het gebruik van het Autopilot-systeem als feitelijke bestuurder van het voertuig is aan te merken. Dat las ik bij Tweakers vorige week. Tesla-bezitter Vincent Evers was vanwege een verkeersboete naar de rechter gestapt omdat hij deze onterecht was. Weliswaar had hij zijn telefoon vast, maar hij was niet de bestuurder van de Tesla nu die in de Autopilot-stand stond. Nee, leek mij ook geen sterk verhaal en het verrast geen seconde dat het afgewezen is.

De term ‘Autopilot’ vind ik al vanaf het begin dubieus (en met mij de Duitse minister van transport). Het suggereert dat de auto volledig automatisch bestuurd wordt zodat je als mens achter het stuur je verantwoordelijkheid compleet kunt opgeven. Ongeveer zoals een vliegtuig op de automatische piloot kan vliegen en zelfs landen zonder dat er een mens nodig is.

De technologie is bij lange na niet zo ver. Ja, hardwarematig heeft een Tesla alles aan boord om niveau 5 volledig autonoom te rijden, maar dat is niet het moeilijke stuk. Dat de auto uit zichzelf kan remmen, versnellen en sturen is mooi, maar het gaat om bepalen wannéér je dat gaat doen en waarom. En dat kan een Tesla nog bepaald niet. Dat zegt Tesla zelf ook, getuige hun site:

Bij gebruik van Autopilot moet de bestuurder altijd zelf opletten en actief blijven en gereed zijn elk moment in te grijpen.

Met die omschrijving kun je hooguit zeggen dat je handen- en voetenwerk wat ontspannener wordt tijdens de rit, maar niet dat de auto volledig zelfstandig rijdt. Oh en detail, als je drie keer niet reageert op een signaal van de Autopilot dan schakelt deze zichzelf uit. Zeer autonoom, inderdaad.

En daarmee is er geen reden om de mens in de auto anders aan te merken dan de bestuurder, volgens de wet:

bestuurder van een motorrijtuig: degene die het motorrijtuig bestuurt of degene die, overeenkomstig de bij algemene maatregel van bestuur gestelde voorwaarde, wordt geacht het motorrijtuig onder zijn onmiddellijk toezicht te doen besturen;

Vanwege dat continu vereiste toezicht en opletten is dat voor mij volkomen evident. Niet gek dus dat het vonnis hem gewoon schuldig verklaart aan het vasthouden van een telefoon als bestuurder.

Meer algemeen vind ik het raar om zoiets bij de rechter te brengen: de keuze of autonome auto’s de weg op mogen, is immers een politieke, die vraag ligt bij de wetgever. De rechter toetst alleen maar binnen het huidige stelsel, en het doet dan ook raar aan om aan de rechter te vragen een buitenwettelijke situatie legaal te verklaren.

Arnoud