Internetrecht door Arnoud Engelfriet

De online rijscholenvergelijker Rijschoolregister.nl is van plan juridische stappen te ondernemen om een soortgelijk project van de overheid, de site Rijscholenkiezer.nl, te verbieden. Dat meldde Nu.nl onlangs. Het overheidsproject werd in september 2013 opgezet, toen Rijschoolregister.nl al ruim een jaar bestond. “We moeten het hier als twee studenten afleggen tegen een project dat 15 miljoen euro over tien jaar aan overheidssubsidie krijgt”, zegt oprichter Joost Aanen tegen Nu.nl. Alleen waaruit de juridische stappen bestaan, is nog niet geheel duidelijk. Hmm.

De overheid mag op zich producten en diensten aanbieden op de markt. Dat lijkt gek maar soms is er specifieke behoefte aan die producten, terwijl de markt er zelf niet in voorziet. Of de overheid wil dingen versimpelen of een standaarddienst op de markt brengen. In principe is dat legaal, zo bepaalt de Wet markt en overheid (Wmo).

De Wmo bepaalt wel dat de overheid zich daarbij wel aan 4 gedragsregels moet houden. Dit zijn:

• De overheid moet ten minste de integrale kosten van een economische activiteit in rekening brengen. Zij mag een product of dienst niet onder de kostprijs aanbieden.
• De overheid mag eigen overheidsbedrijven niet bevoordelen ten opzichte van concurrerende bedrijven.
• De overheid mag de gegevens waarover zij beschikt alleen hergebruiken voor andere, economische activiteiten als andere organisaties of bedrijven ook (onder dezelfde voorwaarden) over de gegevens kunnen beschikken.
• De overheid moet belangenverstrengeling voorkomen.

Een subsidie geven aan een overheidsbedrijf of -project valt onder de tweede gedragsregel. De handreiking vermeldt hierover:

In Artikel 10 van het Besluit M en O is bepaald dat het niet is toegestaan aan een overheidsbedrijf een subsidie te verstrekken waarvoor private partijen niet in aanmerking komen. Voorwaarde voor subsidieverstrekking aan een overheidsbedrijf is daarom dat het niet een selectieve begunstiging mag zijn van een (aan uw overheidsorganisatie gelieerd) overheidsbedrijf, maar dat ook derden aanspraak moeten kunnen maken op het subsidiegeld. In dat geval is het verlenen van subsidie als begunstiging en niet als bevoordeling aan te merken.

De vraag zal dus zijn, waarom krijgt dit platform subsidie en het eerdere project niet? Ik moet zeggen dat ik geen idee heb, er lijken al meer dan genoeg sites in de markt te zijn waar je kunt vergelijken. En “we willen wat beters/objectievers/duidelijkers” is voor mij geen reden om als overheid aan de slag te gaan, die overweging is immers “ik zie een gat in de markt” en dat is iets dat private partijen moeten vullen.

Volgens dit nieuwsbericht zou het overigens gaan om €134.000 en geen 15 miljoen, maar wellicht heb ik een bron gemist.

Arnoud

Een lezer vroeg me:

Op mijn website recenseer ik regelmatig bepaalde producten en diensten. Ik bestel wat bij webwinkels en test hun bezorgtijden, of ik laat foto’s printen en vergelijk de kwaliteit. Bij mijn testen kijk ik naar zelfgekozen criteria en selecteer ik een aantal winkels, want ik kan natuurlijk niet iedereen tegelijk vergelijken. Vervolgens plaats ik bij elke recensie een affiliatelink naar de bedrijven, zodat ik provisie krijg wanneer een van mijn websitebezoekers een aankoop plaatst bij de betreffende aanbieder.

Nu werd ik onlangs via e-mail benaderd door een aanbieder die niet op mijn website staat. Hij geeft aan dat ik consumenten misleid omdat ik de producten niet daadwerkelijk getest zou hebben (wat dus wel zo is) en daarmee suggereer dat andere aanbieders van dezelfde producten niet betrouwbaar zijn. Ook zegt hij dat de affiliatelinks bewijzen dat ik alleen maar geld wil verdienen, en dus geen objectieve tests kan doen.

Als je geen onwaarheden vertelt en duidelijk documenteert wat je hebt gedaan, dan zie ik niet wat je fout doet. Het kan handig zijn uit te leggen waarom je die vijf bedrijven test en geen andere. Als je kunt uitleggen waarom je niet alle aanbieders noemt, dan moet dat ook goed zijn. De Consumentenbond gaat ook niet alle webwinkels testen bijvoorbeeld, ze kiezen de tien bekendste of grootste. Dat mag jij ook natuurlijk. (Aan de andere kant, als er 13 aanbieders zijn en jij test er tien, dan zou ik ik overwegen die andere drie ook te doen.)

Het is misschien een idee om je testen te documenteren en als PDF online te zetten. Screenshots en foto’s van de bestellingen, plus een vergelijking van de resultaten. Dat bewijst dat je de test gedaan hebt, en het is informatief voor je bezoekers omdat ze je test op waarde kunnen schatten.

Geld verdienen met een test is niet verboden, dus die affiliatelinks kunnen echt geen roet in het eten gooien. De vraag is of je test objectief en eerlijk is, en of het voor lezers duidelijk is wat je test en waarop. Het is niet verplicht om de hele markt te recenseren.

De regels over vergelijkende reclame zijn hier ook geen probleem: het is geen vergelijkende reclame om bedrijven op een rijtje te zetten en onderling te vergelijken.

Arnoud

Het bedrijf van een lezer bleek op een vergelijkingssite te staan. Dat was op zichzelf geen probleem: als je een goede deal aanbiedt, dan mogen mensen die best vergelijken met de concurrent nietwaar? Maar wat wel vervelend was, was dat er op zijn bedrijfspagina advertenties stonden van concurrenten. Is daar juridisch iets aan te doen?

Als je “wij zijn de goedkoopste” zet bij een pagina over een concurrent, dan lijkt me dat vergelijkende reclame. Je wekt immers de suggestie dat je goedkoper bent dan die concurrent. Op zich mag dat sinds een aantal jaar, mits je je maar houdt aan de voorwaarden uit art. 6:194a BW. Zo moet de vergelijking objectief juist zijn. Een pure prijsvergelijking is dus rechtmatig, mits natuurlijk de juiste prijzen met elkaar vergeleken worden. (Iets waar KPN, Tele2 en andere telecomoperators regelmatig met elkaar over in de clinch liggen).

De vergelijkingssite zelf maakt echter geen vergelijkende reclame. Het is namelijk geen vergelijkende reclame om bedrijven op een rijtje te zetten en onderling te vergelijken. Dat blijkt uit de Memorie van Toelichting bij de wet die vergelijkende reclame legaliseerde:

Het onderzoek dat wordt uitgevoerd door bijvoorbeeld een consumentenorganisatie waarin verschillende bedrijven of producten onderling worden vergeleken en met name de publicatie van een dergelijk onderzoek valt evenwel niet onder de definitie van vergelijkende reclame. Weliswaar is sprake van een vergelijking waarin merken, namen of andere onderscheidingsmiddelen worden genoemd, maar bij de publicatie van een dergelijk onderzoek door een consumentenorganisatie ontbreekt het element van reclame voor eigen waren of diensten en is geen sprake van mededelingen over (de producten of diensten van) een concurrent (van de consumentenorganisatie).

Een site als bijvoorbeeld ISPGids.com of de onderzoeken van de Consumentenbond zijn dus geen vergelijkende reclame. Maar citeer je als bedrijf uit hun bevindingen, dan is jouw reclameuiting weer wél vergelijkende reclame. Je profileert je dan immers met informatie over je concurrent.

De reclames die op zulke sites worden getoond, zijn vaak algemene reclames met hooguit de bekende algemene overdrijvingen als “Wij zijn de goedkoopste” of “Supersnel internetten”. Zulke ‘vergelijkingen’ zijn zelden tot nooit onrechtmatig. Maar als je nu specifiek advertenties laat zien waarin je zegt dat je goedkoper bent dan het bedrijf waar de advertentie bij verschijnt, dan kan dat wel eens anders worden.

Is iemand toevallig bekend met adverteren op zulke sites? Kun je uitkiezen waar je advertenties zullen verschijnen?

Arnoud

Een lezer wees me op de laagsteprijsgarantie van Vliegwinkel, met daarin deze opvallende clausule: 8. Tickets aangeboden door low cost maatschappijen zijn uitgesloten van de laagste prijs garantie, aangezien hun tarieven dagelijks zeer sterk fluctueren. Tickets voor Business Class en First Class en vakantievluchten (charters) die u via de zoekoptie “vind een vakantie” heeft geboekt,… Lees verder

Het bouwen van vergelijkingssite is de laatste tijd populair, ik krijg er in ieder geval opvallend veel vragen over. Zou het met de crisis te maken hebben? In ieder geval, het levert leuke juridische kwesties op, zoals de vraag of je een bedrijf tegen diens zin in je vergelijker op mag nemen, en vooral de… Lees verder