Nederlandse webwinkel krijgt boete van een ton vanwege nepreviews

De Autoriteit Consument & Markt (ACM) heeft een boete van 100.000 euro opgelegd aan de webwinkel TrendX vanwege het misleiden van consumenten. Dat meldde Nu.nl afgelopen vrijdag. De webwinkel plaatste positieve reviews die nep waren en verborg negatieve reviews van echte klanten. Daarnaast vermeldde de webwinkel niet duidelijk wat de levertijd van het bestelde product was. TrendX maakte gebruik van dropshipping. De hoop is vooral dat de boete anderen zal afschrikken hetzelfde te doen.

In 2020 maakte de ACM bekend te gaan handhaven op nepreviews en -likes. Al in 2017 publiceerde de toezichthouder regels waaraan online reviews moeten voldoen. In het kort: wees transparant als je zelf vraagt om recensies wat je ermee gaat doen (alleen op jouw site of ook elders) en waren er beloningen in ruil voor de recensie? En als er dan niet genoeg gebeurt, dan wordt er eentje de sigaar, dan wel pineut, pisang, haasje, klos dan wel admiraal.

Het bedrijf TrendX (dat weinig goed scoort bij onafhankelijke recensiesites maar een 8,6 bij Bol.com heeft) verkoopt “de meest up-to-date voorraad in de gebieden van elektronica, sport, gaming en lifestyle.” Of nou ja, verkocht, want ze zijn gesloten sinds het onderzoek – inclusief de snel daarna opgezette kloonsite. Klachten via Consuwijzer hebben dus zin – bij genoeg klachten start de ACM een onderzoek, zoals hier. Allereerst regende het dus klachten over trage levering, wat kwam omdat men met dropshipping werkte maar dat niet bepaald duidelijk meldde.

Ook liep het niet helemaal lekker met de reviews:

Niet al deze reviews waren authentiek. Zo zijn met het emailadres [ VERTROUWELIJK ] 184 reviews  achtergelaten. Dit e-mailadres is van de heer [ VERTROUWELIJK ]. Hij werkte bij TrendX en was verantwoordelijk voor de reviews voor het bedrijf. De heer [ VERTROUWELIJK ] verklaarde dat hij deze 184 reviews heeft geschreven en heeft geplaatst op de website www.trendx.nl onder de naam ‘Tiel79’. Hiermee heeft de heer [ VERTROUWELIJK ] zich namens TrendX voorgedaan als consument terwijl de reviews niet gebaseerd waren op echte ervaringen van een echte consument. Daarnaast verklaarde de heer [ VERTROUWELIJK ] dat hij namens TrendX iemand in Venezuela de opdracht had gegeven om honderden reviews te plaatsen door deze te kopiëren van andere websites (bijvoorbeeld van de fabrikant van het product of van een andere leverancier van de producten) en deze op de website www.trendx.nl te plaatsen.
Wie toch een review achterliet, kwam er alleen niet doorheen als hij daarbij 1 ster opgaf. Dat zijn redenen genoeg om dit misleidend te noemen: consumenten krijgen zo een vertekend beeld van de recensies, en nemen daardoor een besluit dat ze anders niet zouden hebben genomen.

Tijd om in te grijpen dus. Er blijkt meermalen vruchteloos te zijn aangemaand om wat te gaan doen aan de site, maar omdat daar niets mee gebeurde kiest de ACM nu terecht voor een boete. Men komt daarbij volgens de regels uit bij een half miljoen, maar matigt dat gezien de financiële puinhoop bij het bedrijf (“niet duidelijk wat het resultaat van de handelspraktijken van TrendX is geweest”, hoe dan) tot 100.000 euro. Een duidelijk signaal, dat is het.

Arnoud

Ha. Administratiekosten niet noemen in je reclame is dus gewoon misleidend

discount-korting-afgeprijsd-actie-aktie.pngKijk, daar word ik vrolijk van. Het splitsen van abonnementskosten in maandelijks en halfjaarlijks te betalen componenten, moet als misleidend worden beschouwd. Dat meldde Boek9.nl onder verwijzing naar het Canal Digital-arrest van het Hof van Justitie. De prijs van een abonnementsdienst is essentieel en moet volledig worden vermeld. Dat je elk half jaar een kaart moet kopen, moet dus net zo duidelijk in beeld komen als de maandprijs.

Het is me al lang een doorn in het oog dat bedrijven wegkomen met dat soort grappen. Mensen lokken met lage prijzen, en dan achteraf er allerlei administratiekosten, verpakkingskosten of wat dies meer zij. Oh ja, kaartkosten dus, wat je bij Canal+ moet betalen voor de smartcard om de betaaltelevisiedienst af te nemen.

En natuurlijk staan zulke kosten op zijn best in de kleine lettertjes onderaan de advertentie, maar meestal kom je er pas achter als de factuur binnen is en ze via automatische incasso afgeschreven zijn. Maar daar steekt het Hof nu een stokje voor:

[De regels over oneerlijke handelspraktijken moeten aldus] worden uitgelegd dat een handelspraktijk waarbij de prijs van een product in meerdere componenten wordt opgesplitst en één daarvan op de voorgrond wordt geplaatst, als misleidend moet worden beschouwd, aangezien die praktijk bij de gemiddelde consument de onjuiste indruk kan wekken dat hem een voordelige prijs wordt aangeboden en hem er voorts toe kan brengen een besluit over een transactie te nemen dat hij anders niet had genomen.

Daar is geen woord Spaans aan, en het geldt dus niet alleen voor kaartkosten. Alle vormen van opsplitsen van een prijs zijn misleidend, tenzij je alle componenten even prominent in je advertentie opneemt. “€7 per maand en €1 per film” is dus legaal voor een online filmdienst, maar wie met sterretjes gaat werken of verwijst naar de website voor alle voorwaarden, die gaat nat. Als consument heb je met deze truc de mogelijkheid om van je abonnement af te komen, want een overeenkomst die wordt gesloten door een misleidende handelspraktijk is vernietigbaar.

Ik ben wat cynischer de laatste tijd geloof ik: zien jullie bedrijven vanaf morgen snel hun aanbod gaan aanpassen?

Arnoud

Dark patterns? Dat noemen wij gewoon oplichting

install-installeren-software-knop-buttonDark patterns, heet dat dan met een mooi woord: user interfaces die zo ontworpen zijn dat je ergens in trapt. Bij voorkeur iets dat je geld kost: je dacht een gratis dienst af te nemen maar je zit twee jaar aan een premiumabonnement vast, en opzegging kan alleen via een knop die zaterdagmiddag werkt mits de operator dan achter de computer zit. Dergelijke trucs staan nu op darkpatterns.org van een Engelse UX designer. Leuk, maar dat heet toch gewoon oplichting?

Misschien is het een verschil in rechtssysteem. Amerikaans (en Engels) recht laat mensen veel meer aan hun eigen zelfredzaamheid over. Je hebt grote contractsvrijheid, en je bent als beide partijen verantwoordelijk voor het goed lezen wat je afspreekt. Dus ga jij akkoord met een TOS van zes kantjes waarbij op pagina 5 staat “als je niet wekelijks wat bestelt, sturen wij je een boek tegen een door ons te bepalen prijs”. Of een knop die zegt “indien u geen premiumabonnement wil, haal dan het vinkje weg bij “Opt-out available” onder Geavanceerde Opties”. Tsja. Sukkel. Dat je dat niet even bekijkt.

Europees recht werkt wat anders, zeker waar het consumentenrecht betreft. Natuurlijk, ook bij ons geldt een zekere onderzoeksplicht, maar steeds meer wetten en regels beschermen de weerpartij.

Het begon al met algemene voorwaarden. Lappen tekst worden over de schutting gegooid en daar moet je het maar mee doen, onderhandelen is niet mogelijk. Vandaar de regels over onredelijkbezwarendheid inclusief grijze en zwarte lijst. Zo zijn al te eenzijdige dingen nog wel op te lossen. En veel beschermende regels in het consumentenrecht, zoals dat je pas aan een bestelling vast zit nadat er expliciet is gewaarschuwd dat je moet gaan betalen. Dan kunnen de voorwaarden honderd keer zeggen dat je moet betalen, maar zonder knop met “Betalingsverplichting!” heb je géén bestelling.

Nog verder gaan we met de regels over oneerlijke handelspraktijken. Mensen misleiden (of agressief bejegenen) is onrechtmatig én leidt tot ongeldigheid van het contract. En dat varieert van essentiële informatie weglaten tot upsells alvast aanvinken of achteraf pas verzendkosten vermelden. Precies het soort truc dat nu dus ineens een dark pattern blijkt te heten.

Maar waarom? het is toch geen cultfenomeen of astronomisch verschijnsel? Noem het beestje gewoon bij zijn naam: misleiding of oplichting. Je wilt mensen iets laten doen dat ze eigenlijk niet willen, en je camoufleert het zo dat je achteraf “ja, haha, nee zo werkt het niet” kunt zeggen. Hoe is dat in welke visie op recht dan ook de bedoeling?

Arnoud

Hoe eenvoudig is het om je website met WordPress te bouwen?

wordpress-bible.pngJe eigen website in een handomdraai, zo stond enige tijd terug in een advertentie te lezen. Bouw je website met het professionele en gebruiksvriendelijke WordPress, zonder kennis van technologie of HTML ga je online. Met die belofte probeerde een hostingbedrijf klanten te werven. Een lezer maakte echter bezwaar bij de Reclame Code Commissie: het installeren van WordPress is zelfs voor een IT-er als klager lastig omdat adverteerder ook geen hulpmiddelen aanbiedt om de benodigde (onderliggende) MySQL database te installeren, aldus klager. Niks “in een handomdraai” dus. Hoe vriendelijk is WordPress?

Ik werk al jaren met de blogsoftware, en hoewel het zeker vriendelijk te noemen is, is het wel vriendelijk met een handleiding. Je moet weten waar het zit, dan is het logisch, en af en toe doet ‘ie raar en dan moet je een expert erbij halen om het draaiend te krijgen. Maar toegegeven, als enigszins gevorderde gebruiker doe je soms dingen die niet als logisch kunnen worden aangemerkt.

De advertentie was echter gericht op de beginner, de persoon die zonder kennis van HTML en dergelijke aan de slag wil. Immers, dit stond er:

Bouw je website met WordPress | Je eigen website in een handomdraai
Met het professionele en gebruiksvriendelijke WordPress bouw je naast een blog, eenvoudig je eigen website. Je hebt de keuze uit verschillende thema’s en uitbreidingsmogelijkheden. Zonder kennis van de technologie of HTML toch snel je website online! Doorloop het bestelproces en installeer WordPress op je hostingpakket. (…) De werking van externe plug-ins wordt niet gegarandeerd en we bieden geen inhoudelijke ondersteuning op de installatie of configuratie van Word Press

Het verweer luidde vervolgens dat het gebruik van WordPress eenvoudig is en “in een handomdraai” gebruikt kan worden. Maar installeren is natuurlijk wel een vereiste, dus hoe zit het met dat “doorloop het bestelproces en installeer”? Nou, dat leest u verkeerd:

Met de zin: “Doorloop het bestelproces en installeer wordpress op je hostingpakket” wordt niet gesuggereerd dat de installatie van ‘wordpress’ tijdens het bestelproces zal plaatsvinden.

Want de letterlijk geörienteerde lezer ziet dat hier twee ongerelateerde zaken toevallig in één zin staan: (1) doorloop het bestelproces en (2) installeer WordPress. Je krijgt immers een hostingpakket, en daar kun je best WordPress op installeren. Nee, dat gaat niet automatisch en zeker niet door ons. “Dat is een interpretatie die klager eraan geeft.”

Dit is dus waar de giecheltoets voor gemaakt is: leuk geprobeerd vriend, maar zo werkt het niet. Door ze naast elkaar te zetten, suggereer je een verband – in dit geval dus dat men bij het bestelproces een installatie van WordPress krijgt waarna men “in een handomdraai” deze kan gebruiken.

De Reclame Code Commissie is het eens met de klager. De gemiddelde consument zal denken dat hij met deze aanbieding direct met WordPress aan de slag kan gaan, en aangezien dat niet het geval is, is de reclameuiting oneerlijk in de zin van de Nederlandse Reclame Code.

Arnoud

Hoe misleidend is een weggelaten punt?

Een lezer wees me op de site van Mijntoeslagen.nl. Dit is niet de overheidssite waar je jouw/mijn toeslagen regelt: dat is namelijk mijn PUNT toeslagen punt ennel. Vergeet je de punt, dan krijg je frases als “Mijntoeslagen.nl, uw toeslagen onze zorg”, “Hulp nodig bij aanvragen”, “Zorgtoeslag.nl is de intermediair voor het optimaal regelen van zorgtoeslagen.” en een knop “Nu aanvragen”. Is dit gewoon een behulpzame dienstverlener of kun je hier, zoals de lezer vroeg, van misleiding spreken? Als mensen immers denken dat ze die overheidssite krijgen, dan gaat er iets mis in de communicatie.

De vraag deed me denken aan de discussie van begin mei over de Belastinginfotelefoon, waarbij je voor 90cpm doorverbonden werd met de gratis Belastingtelefoon. Hier zou je hetzelfde wetsartikel van stal halen over misleidende handelspraktijken, oftewel praktijken die “het vermogen van de gemiddelde consument om een geïnformeerd besluit te nemen beperken”, namelijk:

indien informatie wordt verstrekt die feitelijk onjuist is of die de gemiddelde consument misleidt of kan misleiden, al dan niet door de algemene presentatie van de informatie, zoals ten aanzien van: … het bestaan of de aard van het product;

De aard van het product is een betaalde bemiddelingsdienst: men vraagt in jouw naam een zorgtoeslag (of andere toeslag) aan, en rekent daar een toeslag voor.

Het gebruik van een generieke naam die ook nog eens heel erg lijkt op de officiële overheidsdienst, maakt het voor mij al meteen erg dubieus. Je moet weten als ondernemer dat mensen dan denken “aha, die overheidssite heeft weer eens een nieuwe layout”.

Toegegeven, er staat direct boven de aanvraagknop “Zorgtoeslag.nl is de intermediair voor het optimaal regelen van zorgtoeslagen.” maar weet een consument dat met “intermediair” hier bedoeld wordt “een commerciële partij die je aanvraag gaat doen tegen vergoeding” of denkt men “vast weer zo’n overheidswoord voor ‘je moet het op de website aanvragen'”?

Nergens, maar dan ook nergens in het proces zie ik expliciet naar voren komen dat dit een derde is die je gaat helpen bij het aanvragen. Men blijft overal opvallend neutraal, bijvoorbeeld bij de zorgtoeslag-aanvraag: er zijn drie simpele stappen, gegevens verzamelen, toeslag berekenen en aanvragen. De vragen die je vervolgens krijgt, zijn op zich logisch (“Voor welk jaar wilt u zorgtoeslag aanvragen, wijzigen of stopzetten?”) maar ook dan weer zie ik nergens een uitleg dat hier een tussenpersoon een intake aan het doen is. En de neutrale formulering van de vragen geeft mij héél erg een overheidsformulier-gevoel, ik kan het niet uitleggen.

Vervolgens moet je je NAW-gegevens invullen en een betaling doen. Je zou denken dat er dan een belletje gaat rinkelen – de overheid gebruikt immers DigiD en weet dus al wie je bent. En overheidstaksen betaal je niet via iDeal (waarom weet ik trouwens niet).

Hoe dan ook. Ik krijg bij deze site niet het gevoel bij een commerciële aanbieder bezig te zijn. De afwezigheid van de wettelijk verplichte informatie (naam, adres, KVK, telefoon et cetera) op de homepage of met één klik daarna draagt daar zeker aan bij. Maar uiteindelijk gaat het om de algemene uitstraling, en die voelt voor mij als een poging om wel héél dicht tegen de overheid aan te schuren.

Wat is jullie indruk van deze site?

Arnoud

Rantweek: kappen met “had je de voorwaarden maar moeten lezen”

rantweek-tiradeweekAls je er een beetje op let, dan zie je het dagelijks: advertenties die van alles beloven en dat in piepkleine letters toch weer wat nuanceren. Dat moet gewoon maar eens afgelopen zijn. Extreem voorbeeld, alweer wat ouder maar waargebeurd. Een app met “Vriendenradar: zie live waar je vrienden zijn” die een radarscherm toont met daarop puntjes waaraan een legenda met namen van zelf gekozen vrienden. In de EULA, pagina 18: “Let op: fictieve weergave, laat niet werkelijk zien waar mensen zijn”. Ehh.. wtf.

Of, iets dichter bij huis: onbeperkt bellen roepen in je advertentie en dat corrigeren naar twaalfhonderdvijftig units (minuten en smsberichten) per maand. Sorry, 1250 minuten is niet onbeperkt. Of “gratis legaal onbeperkt films en series kijken” en dan een Raspberri Pi opsturen met “hint: Bittorrent, succes verder” in de handleiding. En zo kan ik nog wel even doorgaan. (Voorbeelden? Gooi ze in de comments.)

Natuurlijk, zo zal het verweer luiden – dit is immers een juridische blog – kun je dan de algemene voorwaarden erbij pakken. Daar “staat het immers in” en die “had je maar moeten lezen”. Nee. Dat hóeven mensen niet van de wet, en het is ook staande praktijk dat niemand dat doet. Het is dan op zijn zachtst gezegd schandalig dat verkopers hiermee proberen weg te komen. Wie “GRATIS PROEFPAKKET*” in 72 punts Arial op zijn poster zet en verderop in 8-punts lichtgrijs “na eerste pakket krijgt u er autom. 12 à 59 euro”, is misleidend bezig. Punt.

En ja, dit komt erop neer dat advertentie-aanbiedingen eigenlijk geen algemene voorwaarden nodig behoren te hebben. Je aanbod is je aanbod en dat is wat de mensen willen. Dus dat moet je ze dan maar geven. Krijg je je aanbod dan niet in drie grote kreten op je poster, dan heb je een probleem. Dat probleem mag je niet met algemene voorwaarden bij de consument leggen. Ongeacht wat de wet daarvan vindt: dat is misleiding, want je belooft het ene en je geeft iets anders.

Wat mij betreft wordt het verboden reclame-uitingen te doen die pas volledig begrepen kunnen worden als de algemene voorwaarden erbij gepakt worden. Wie “onbeperkt” wil aanbieden, mag dus geen enkele beperking opleggen tenzij hij die in de advertentie zelf kan noemen. Wie proefabonnementen stilzwijgend wil omzetten in betaald, moet op de poster daar maar ruimte voor zoeken. En wie zijn aanbiedingen niet zonder een sloot kleine lettertjes en nuances kan formuleren, mag een andere baan gaan zoeken.

Arnoud

Registreren is gratis, maar reageren kost geld

studentenkamer.jpgEen lezer vroeg me:

Als student ben ik druk op zoek naar een kamer. Ik kwam de site Kamer.nl tegen die me duizenden mogelijke kamers beloofde. Vanwege de tekst “Meld je gratis aan” heb ik me geregistreerd. Dan kun je zoeken, maar als je wilt reageren op een kamer moet je eerst betalen (minstens 10 euro per maand). Ik zie dat nergens op het open gedeelte van de site staat. Dus is dit wel een eerlijke manier van zakendoen?

Zolang je na registratie krijgt wat er voor registratie is beloofd, is geen sprake van misleiding. Zaken die niet expliciet benoemd zijn, moet je dan invullen conform de verwachting.

De vraag is dus: mag je verwachten dat je na registratie bij deze site kunt reageren op geadverteerde kamers?

Op het publieke deel kan ik alleen dit soort omschrijvingen vinden:

Als je je aanmeldt bij Kamer.nl kun je kamers aanbieden en e-mail alerts met nieuwe kamers ontvangen. Daarnaast heb je een profielpagina waarop je jezelf kan presenteren aan verhuurders.

Hier wordt net niets gezegd over het reageren op aangeboden kamers. Ook de FAQ vermeldt niets over het reageren op aangeboden kamers. Het enige is deze zin in het item over “Hoe werkt de site?”:

Heb je een kamer gezien waarin je geïnteresseerd bent dan kun je reageren door op de kamerpagina op de ‘Reageren’ knop te klikken.

Maar dat kan allemaal dus pas nadat je én geregistreerd bent én betaald hebt. De tekst in deze FAQ zou ik alleen moeilijk als “belofte” kunnen kwalificeren, het is bepaald niet een wervende of lokkende tekst te noemen.

Je zou kunnen terugvallen op wat gebruikelijk is in de branche. Dat bepaalt immers ook de verwachtingen die je bij deze site moet hebben. Maar, wat is dan de branche? Internetdiensten algemeen? Daar is gratis de norm en zijn premiumdiensten slechts het toefje slagroom op de taart. Bemiddelingsdiensten? Vaak is het contact daar gratis, omdat men verdient aan het aanbrengen van de klant. Denk aan Funda en makelaarsites. Of specifiek contactdiensten, zoals datingsites? Daar moet je per bericht betalen. Maar ja, om nou een kamerzoeksite gelijk te stellen aan een datingsite…

Arnoud

Vrijdagochtendergernis: misleidende maar legale reclame

Als je er eenmaal op gaat letten, zie je het overal: reclameteksten die de indruk proberen te wekken dat je iets hebt gewonnen of gekregen, terwijl het in feite niet meer is dan een mógelijkheid. Zo kreeg ik deze aanbieding geforward:

gratis-of-misleiding.png

Wie googelt op u bent geselecteerd als winnaar komt nog veel meer van dit soort teksten tegen. Een hele mooie vond ik deze site die meldt dat ik “de miljoenste bezoeker van de website [ben] en dat is geen grap.” En dat terwijl er geen teller te ontwaren is.

De wet verbiedt misleidende reclame, bv. reclame die je op het verkeerde been zet over “de aard, samenstelling, hoeveelheid, hoedanigheid, eigenschappen of gebruiksmogelijkheden” van het geadverteerde. De discussie die je dan meteen krijgt, is of het misleidend is om te zeggen U bent winnaar van een auto (of van een kadobon van 25 euro). Ik vind van wel – er is geen enkele reden om “auto of kadobon” zo naast elkaar te presenteren behalve om iedereen bij “auto” te laten ophouden met lezen en dan te reageren “OMG EEN AUTO!!1!”. Maar jurisprudentie heb ik niet kunnen vinden.

Aanverwante ergernis: reclames die van alles beloven in de schreeuwtekst maar in de kleine lettertjes dat allemaal weer ontkennen. Het extreemste voorbeeld is de “vriendenradar” die ik ooit op tv zag: “zie waar je vrienden zijn” met disclaimer “Let op: laat niet echt zien waar je vrienden zijn”. Als dat niet tegen de wet is, moet de wet worden aangepast.

Wie kent er nog meer voorbeelden van dit soort grappen?

Arnoud

Een originele laagsteprijsgarantie

vliegticket.pngEen lezer wees me op de laagsteprijsgarantie van Vliegwinkel, met daarin deze opvallende clausule:

8. Tickets aangeboden door low cost maatschappijen zijn uitgesloten van de laagste prijs garantie, aangezien hun tarieven dagelijks zeer sterk fluctueren. Tickets voor Business Class en First Class en vakantievluchten (charters) die u via de zoekoptie “vind een vakantie” heeft geboekt, zijn eveneens uitgesloten.

Op zich mag je je garanties afgeven zoals je wilt, maar je moet wel duidelijk zijn in wat de voorwaarden zijn. Zo is het vrij normaal dat bedrijven speciale acties van concurrenten uitsluiten van een laagsteprijsgarantie.

Maar deze vind ik wel erg origineel: men garandeert goedkoper te zijn dan elke andere maatschappij, met uitzondering van de goedkope maatschappijen. Ehm, hoe bedoelt u?

Update: ik moet beter lezen, men biedt niet een algemene laagsteprijsgarantie maar een garantie dat een gegeven ticket tegen de laagste prijs beschikbaar is (dank Arnout!). En dan kan ik beter begrijpen dat men low cost carriers buiten de vergelijking houdt.

Arnoud

Hoe groot en hoe snel is een gigabyte?

harde-schijf-harddisk-image-bits-bytes.pngEen lezer vroeg zich af:

Zoals je wellicht weet worden harde schijven geadverteerd met misleidende gegevens. Zo blijkt een 1TB harde schijf 931GB groot te zijn wanneer je hem in de computer plugt. Een ander voorbeeld is de overdrachtssnelheid: SATA harde schijven worden geadverteerd met “3.0Gb/s” overdrachtssnelheid. In realiteit is dat ergens onder de 100MB/s; 3.0Gb/s is namelijk de theoretische maximumsnelheid van de SATA-standaard. Is dat geen misleidende reclame?

Het probleem zit hem hier in het verschil tussen wat computerdeskundigen “gigabyte” noemen en wat fabrikanten als zodanig aanduiden. Voor een ICT-er is “giga” hetzelfde als 230 oftewel 1.073.741.824 bytes. De fabrikanten gebruiken de klassieke definitie van “giga”, namelijk 109 oftewel 1.000.000.000 bytes. r is zelfs een aparte term voor uitgevonden: een metrische gigabyte heet een gibibyte, afgekort GiB.

Op zich zijn beide definities te verdedigen, zolang bij de koper maar duidelijk is welke men gebruikt. De afkorting “GiB” bij de omvang of snelheid zetten is duidelijk lijkt me. Maar wat mag de koper concluderen als hij “1 TB” ziet staan? Is dit een zorgvuldige fabrikant die de ICT-definitie van 1024 gigabyte (1.099.511.627.776 bytes) hanteert, of een onzorgvuldige fabrikant die 1 tebibyte bedoelt maar de verkeerde afkorting gebruikt? Of is “TB” misschien wel de goede afkorting voor het publiek waar het product voor bedoeld is?

Juridisch gezien gaat het om de definitie van de koper. Die wordt aangenomen een “redelijk geïnformeerde, omzichtige en oplettende gemiddelde consument” te zijn. Dit staat tegenwoordig ook zo in de wetgeving over oneerlijke handelspraktijken. Wie zo’n gemiddelde consument misleidt over de “aard, samenstelling, hoeveelheid, hoedanigheid, eigenschappen of gebruiksmogelijkheden” van een product, handelt onrechtmatig. De vraag is dus of die consument moet weten dat een TB eigenlijk een TiB is en dat dat best wel een paar bytes scheelt.

Voor de doorvoersnelheid geldt hetzelfde. Moet een koper weten dat “3.0Gb/s” het theoretisch maximum is dat de schijf kan lezen, en niet de in de praktijk te verwachten snelheid in een gemiddeld systeem? Of is het de eigen verantwoordelijkheid van die koper om te weten dat de uiteindelijke snelheid afhangt van de andere componenten van hun systeem?

Ik twijfel nogal. Wie goed ingevoerd is in de ICT, weet dat fabrikanten altijd de gibibyte gebruiken. Wie dat niet is, zal waarschijnlijk de ontbrekende 73.741.824 bytes toch niet missen. Dus wat is dan de misleiding?

Oftewel: maakt het uit of er “1 miljard bytes” of “1,073 miljard bytes” dan wel “Werkelijke snelheid kan lager zijn afhankelijk van uw systeemconfiguratie” op de doos staat?

Arnoud