Belgische boete voor nieuwsbrief die dacht een servicebericht te zijn

| AE 13316 | Ondernemingsvrijheid, Privacy | 13 reacties

LadyBB / Pixabay

De Belgische Gegevensbeschermingsautoriteit heeft een boete van 10.000 euro uitgedeeld aan de spoorwegmaatschappij NMBS. Dat meldde Tweakers donderdag. De NMBS had zonder aanleiding een nieuwsbrief verstuurd, en roepen dat “dat de nieuwsbrief noodzakelijk was voor het waarborgen voor de ‘sanitaire veiligheid’ van treinreizigers” was daarbij geen argument.

De toezichthouder was een onderzoek gestart naar aanleiding van een klacht op Twitter (kom daar eens om in Nederland). De gebruiker had in 2020 een nieuwsbrief van de Spoorwegen gehad over de Hello Belgium Railpass, een initiatief waarmee iedere Belg van twaalf jaar of ouder twaalf gratis treinritten mag maken. Kennelijk kreeg iedereen die deze kaart had gehad, extragratis ook de nieuwsbrief.

Dat gebeurt veel, maar is juridisch eigenlijk niet in de haak. Nieuwsbrieven (zeker met commerciële inslag) vereisen toestemming, en alleen bij betalende klanten kun je werken op basis van opt-out – mits deze op het bestelformulier al wordt aangeboden. Dat is dus, en ik zeg het nog even voor al die webwinkeliers achterin, nadrukkelijk NIET hetzelfde als “in elke nieuwsbrief zit een opt-out”.

De NMBS had een andere truc gevonden, namelijk de grondslag noodzaak uitvoering overeenkomst. In het jargon heet dit het ‘servicebericht’, mensen op de hoogte houden van dingen rondom hun bestelling, inschrijving et cetera. Natuurlijk mag je dat sturen zonder aparte opt-in. Ik krijg dan ook wekelijks mails van handige jongens die “even willen checken” of hun mail kan tellen als ‘servicebericht’ of willen weten hoe veel procent reclame er in een servicebericht mag. Inderdaad, “we zijn druk bezig met je bestelling” gevolgd door drie pagina’s reclame. Nee.

Het was volgens verweerder bovendien noodzakelijk dat de e-mails verzonden werden gezien de precaire situatie op dat moment, waarbij een tweede golf in de Covid-19-epidemie in België op komst was en een ieder derhalve extra alert moest zijn teneinde de veiligheid in de treinen de kunnen waarborgen. Om de reizigers tijdig te bereiken was NMBS derhalve genoodzaakt om de aanvragers de nieuwsbrief per e-mail toe te sturen. De disclaimer van de e-mail bevatte volgens verweerder duidelijke informatie over het beoogde doel van de e-mail, namelijk het informeren van de reizigers over de manier waarop de Railpass zo correct en optimaal mogelijk gebruikt diende te worden.
Natuurlijk was het in die tijd even extra risicovol om met OV te reizen, maar laten we de nieuwsbrief er even bij pakken:
(i) “Herontdek meer dan 500 bestemmingen in België” vergezeld van een knop ‘Vind inspiratie’; (ii) “MoveSafe-app: jouw veiligheid” vergezeld van een knop ‘Download de app’ (iii) “Klaar voor je eerste reis?”; (iv) “Nog vragen? Raadpleeg onze FAQ over het gebruik van je Hello Belgium Railpass”, vergezeld van een knop ‘Bekijk de voorwaarden’; (v) De mededeling “We wensen je leuke reizen toe met je Hello Belgium Railpass!”; (vi) Disclaimer.
En wat lezen we dan onder punt (i):
Bijna 3,6 miljoen Belgen hebben een Hello Belgium Railpass aangevraagd. Gelijk hebben ze! Je moet natuurlijk in alle veiligheid op ontdekkingstocht kunnen gaan in ons land. Laat je inspireren door onze blogs die overlopen van ideeën om op citytrip te vertrekken, op stap te gaan in de natuur, met familie of met vrienden… Je vindt in België voor elk wat wils!
Ik heb al jaren een vuistregel over serviceberichten: je stuurt ze eigenlijk liever niet. Sorry, dit weekend onderhoud. Uw pakket is vertraagd. We hebben geen geitenmelk deze week. Op uw mijn onze taal punt nl staat de factuur voor u klaar. Maar “Je vindt in België voor elk wat wils” kan ik met geen mogelijkheid rechtvaardigen binnen die vuistregel.

De Belgische toezichthouder ook niet. Heel misschien was er wat mogelijk geweest op grond van eigen gerechtvaardigd belang, maar (a) dat was niet vooraf in de privacyverklaring zo uitgewerkt en (b) er was geen opt-out aangeboden zoals artikel 21 AVG wel eist.

Moraal van het verhaal: serviceberichten laat je niet door de marketingafdeling schrijven maar door een chagrijnige senior magazijnmedewerker. Marketing werkt met toestemming, en anders niet.

Arnoud

Ik word een beetje moe van al die ongevraagde commerciële DMs op Linkedin wat kan ik doen?

| AE 13290 | Ondernemingsvrijheid | 18 reacties

Een lezer vroeg me:

Ik krijg in toenemende mate ongewenste commerciële berichten via Linkedin van niet-contacten. Soms wederom niet gericht op mijn werk en/of interesses, maar meestal wel, want “We zitten toch in dezelfde groep op Linkedin!” Dit nog los van de officiële gesponsorde berichten die je via LinkedIn zelf kunt versturen. Hoezo is dat legaal, en wat kan ik er aan doen?
Ik herken zelf deze ergernis maar al te goed, ik loop ook vol met zulke berichten. Soms ook nog eens heel generiek “even weer bellen?” bijvoorbeeld, en dan blijkt het een cold call. Dat schiet dus niet op.

Hoofdregel is dat ongevraagde commerciële DM’s niet mogen, niet per mail, niet per Linkedin bericht, gewoon niet. Je moet toestemming hebben, en dat moet expliciet. De antispamwet (artikel 11.7 Telecommunicatiewet) is daar duidelijk in:

Het gebruik van automatische oproep- en communicatiesystemen zonder menselijke tussenkomst, faxen en elektronische berichten voor het overbrengen van ongevraagde communicatie voor commerciële, ideële of charitatieve doeleinden is verboden, tenzij de verzender kan aantonen dat de desbetreffende eindgebruiker daarvoor voorafgaand toestemming heeft verleend.
Bij die frase “elektronische berichten” denken mensen vaak aan e-mail, en dat is natuurlijk ook de bulk van de spam, maar de term is breder. Al in 2009 werd een spammer beboet voor het sturen van ongewenste berichten op Hyves (jaja, dat heette krabbels, weet u het nog). LinkedIn is in principe in dezelfde positie juridisch gezien, en dezelfde wet is dus van toepassing.

Het maakt niet uit of iemand in jouw netwerk zit, of een uitnodiging om te linken heeft gecommuniceerd. Natuurlijk is “hoi kunnen we linken” gevolgd door “link” wel een toestemming om communicatie met elkaar uit te wisselen, maar ongevraagde commerciële communicatie heeft nu eenmaal een andere status. Ik zou zeggen dat alleen “mag ik je een commercieel voorstel doen, accepteer mijn linkverzoek dan praten we verder” nog net kan. Die vraag zou ik in de context van LinkedIn nog niet als een reclamebericht zelf willen zien, en uit de tekst blijkt dat het accepteren dan bedoeld is als toestemming voor het reclamebericht.

Wel anders is natuurlijk de gesponsorde InMail, dat is een dienst van LinkedIn zelf en dat hoort dus gewoon bij hoe het platform werkt. Dus daar zou dan aparte toestemming niet meer aan de orde zijn. LinkedIn biedt overigens hiervoor een afmeldmogelijkheid, en sinds ik die gebruik lijkt dat ook echt te werken.

Arnoud

Mag een gemeente WhatsApp-reclamebordjes ophangen ter buurtpreventie?

| AE 12653 | Informatiemaatschappij | 50 reacties

Via Twitter:

Het logo van WhatsApp op de borden [met “Attentie buurtpreventie” zie hiernaast] heeft geen enkele functie bij het attenderen van burgers op de aanwezigheid van buurtpreventie. Het is dus weldegelijk reclame.
Dit haakt in op een discusssie de de Piratenpartij Delft voerde met de gemeente, naar aanleiding van diens oproep om een vragenlijst over veiligheid in te vullen. De PP had bij de oproep een foto gezien van zo’n bordje in Delft, en vroeg zich af waarom de gemeente stug reclame blijft maken voor privacy schendende diensten van WhatsApp-eigenaar Facebook.

“De gemeente gebruikt facebook, maar bijvoorbeeld ook Twitter, Instagram en de gemeentewebsite als ‘middel’ om bepaalde informatie te verspreiden en om bepaalde doelgroepen te bereiken,” reageerde een woordvoerder. Wat natuurlijk geen antwoord is, vandaar dat men doorvroeg en dit antwoord kreeg:

Veel bewonersgroepen werken met WhatsApp voor buurtpreventie. De borden zijn standaard borden die men erop attendeert dat er buurtpreventie actief is. Het is dus geen reclame. De vormgeving van de attenderingsborden sluiten aan op wat landelijk gebruikt wordt.
Het terechte punt van de PP is natuurlijk waarom men WhatsApp noemt bij die dienst. Dat een buurt zich bezighoudt met buurtpreventie is op zich logisch en een gemeente kan dat prima toejuichen. Maar net zoals de gemeente zal verwijzen naar supermarkten in plaats van naar de Albert Heijn, zou men dan toch moeten verwijzen naar, eh ja, een chatdienst buurtpreventie? Ik geef toe dat dat volstrekt niet bekt.

Het concept van “WhatsApp buurtpreventie” stamt voor zover ik kan zien uit 2015. Toen was WhatsApp eigenlijk de enige serieuze groepsmessenger in Nederland, dus als je snel elkaar tips wilde geven over verdachte sujetten of vervelende situaties in de openbare ruimte, dan was een WhatsApp-groep de enige echte optie. Dat dat dan groeit tot “het” woord voor dat soort gezamenlijk opletten, dat begrijp ik dan wel.

Daaruit volgt dat je als gemeente ook gewoon “WhatsApp buurtpreventie” zegt als je bedoelt dat men buurtpreventie doet en daarbij een groepschatapp gebruikt. Want met die term herkent iedereen het, en het logo is ook zeer aansprekend. Bordje erbij, klaar is Trevor.

En ja, dan promoot je als gemeente dus een commerciële dienst – die óók nog eens een keer gekoppeld is aan rechtsextremisme-aanwakkerende datagraaiende dienst Facebook, dus hoe haalt Delft het in zijn hoofd. Ja, ik zie de raadslieden zich al warmlopen bij de interruptiemicrofoon. Maar ik zou zelf deze wijze van gebruik van het logo niet direct als “reclame voor WhatsApp” benoemen. Dit is hoe we dit soort diensten noemen in Nederland.

Arnoud

 

Wanneer is mijn reclamemail voor “gelijksoortige” producten toegestaan zonder opt-in?

| AE 12531 | Ondernemingsvrijheid, Regulering | 12 reacties

Een lezer vroeg me: Ik heb een webwinkel en wil meer reclame maken. Nu las ik dat je daarvoor normaal toestemming nodig hebt, maar niet als je “soortgelijke” producten adverteert aan je klant. Wanneer is het volgens de wet “soortgelijk”? Voor veel ondernemers is deze uitzondering interessant, omdat het verzamelen van toestemming voor reclame toch… Lees verder

Kijk die Belgen delen wél AVG boetes uit waar je wat aan hebt

| AE 12043 | Ondernemingsvrijheid | 7 reacties

De Belgische Gegevensbeschermingsautoriteit heeft een AVG-boete van 10.000 euro uitgedeeld aan een bedrijf, meldde Tweakers begin deze week. Het bedrijf stuurde “door een menselijke fout” een marketingmail naar een verkeerd persoon en deed te weinig om dat probleem op te lossen. Zo te zien was zijn mailadres zonder zijn medeweten toegevoegd aan een commercieel mailbestand… Lees verder

Hoe misleidend mag je zijn in aanvulling op je kleine lettertjes?

| AE 11364 | Ondernemingsvrijheid | 16 reacties

De Australische consumentenorganisatie ACCC heeft Samsung aangeklaagd, omdat die vindt dat Samsung consumenten misleidt met advertenties voor zijn Galaxy-smartphones. De advertenties laten mensen zien die hun telefoon in een zwembad of in zee gebruiken. Dat meldde Tweakers vorige week. Samsung heeft niet getest of de smartphones tegen zwembad- of zeewater kunnen, raadt in de handleiding… Lees verder

Een cent overmaken is wel een heel creatieve manier van spammen

| AE 11245 | Informatiemaatschappij | 19 reacties

Het betreft een door klaagster via haar privé bankrekening ontvangen uiting, onder meer omtrent de bijschrijving van € 0,01 op haar bankrekening. Wacht, wat. Ja inderdaad, dat is hoe een recente uitspraak van de Reclame Code Commissie over ongewenste elektronische reclame begon. KPN had een consument een cent gegeven, en in de omschrijving reclame opgenomen… Lees verder

Kamer van Koophandel neemt maatregelen tegen zzp-spam

| AE 11175 | Ondernemingsvrijheid | 8 reacties

De Kamer van Koophandel stopt met het op grote schaal verkopen van kant-en-klare bestanden met adressen, las ik bij de NOS. Dit na aandringen van de Autoriteit Persoonsgegevens, omdat dergelijke handel in persoonsgegevens in strijd is met de AVG. De Kamer van Koophandel biedt al sinds jaar en dag bestanden aan met contactgegevens van ondernemers,… Lees verder

Moet je bij een Linkedin-wervingsbericht een opt-out opnemen?

| AE 10517 | Privacy | 18 reacties

Een lezer vroeg me: Onder de AVG ben je verplicht om bij alle direct marketing uitingen mensen apart te wijzen op het recht van opt-out (verzet). Hoe pakt dat uit bij Linkedinberichten, waar immers het doel van de dienst bestaat uit het contacteren van mensen voor (in mijn geval) bijvoorbeeld personeelsbemiddeling? Het is volstrekt ondoenlijk… Lees verder

Mag een vereniging met instemming van de ALV je postadresverkopen?

| AE 10444 | Privacy | 18 reacties

Verandering in de manier waarop de KNLTB met jouw persoonsgegevens omgaat, las ik op de site van de Koninklijke Nederlandse Lawn Tennis Bond (KNLTB), en ik moest ook even zoeken wat de L was. De verandering houdt in dat men op zoek gegaan is naar manieren om “meerwaarde voor jouw KNLTB-lidmaatschap te creëren”, wat inderdaad… Lees verder