Mag je een speciaal voor jou ingepakte kamerplant uitsluiten van het retourrecht?

misskursovie2013 / Pixabay

Een lezer vroeg me:

Bij de Hornbach kun je planten online bestellen. Maar dan lees ik ineens: “Let op! Omdat deze plant speciaal voor jou ingepakt en verstuurd is, komt het recht van retour te vervallen.” Sinds wanneer is dat juridisch toegestaan?
Nou ja, dat lijkt me niet.

Ik denk dat ze hier bederfelijk en maatwerk door elkaar halen. In theorie is verdedigbaar dat een levende plant versturen de houdbaarheid aantast, het is een forse tik voor een plant om getransporteerd te worden. Dus daarna moet ie in een pot en niet meer aankomen. Dat heeft iemand dan heel simpel willen uitleggen.

In de FAQ staat “producten die kunnen bederven binnen de bedenktermijn, zoals sommige bloeiende planten ” en dat klopt beter bij hoe het feitelijk zit. Je ziet dit ook bij meer plantenwinkels, zoals speciaalzaak Bulbi die expliciet wijst naar de bederfelijkheid.

Wat natuurlijk niet klopt, is wat Hornbach in de FAQ  nog zegt “en artikelen waarbij expliciet genoteerd staat dat deze uitgesloten zijn van retourrecht.” Want het is niet mogelijk om zelf te kiezen welke producten je wilt uitsluiten. De wet noemt de categorieën, en het enige dat je kunt doen is expliciet bevestigen dat die bij jou ook gelden. Of niet, want het is mogelijk dat je toestaat dat uitgesloten producten wél teruggezonden worden.

Arnoud

Mag een webshop je tweede bestelling annuleren omdat je de eerste retour stuurt?

Een interessante vraag bij Tweakers:

Ik heb een bestelling gedaan bij een een webshop (installatiemateriaal) Verzendkosten zelf betaald. Deze zending retour gestuurd ivm verkeerde maat (ook zelf retourkosten betaald) l. Na mijn tweede bestelling annuleert de webshop mijn bestelling met het bericht dat retouren duur zijn en ze het risico niet nog een keer willen lopen. Ik mag dus niet meer bij ze bestellen omdat ik een product retour heb gestuurd… Mag dat zomaar?

Een overeenkomst komt tot stand door aanvaarding van een aanbod (art. 6:217 BW). Wanneer er wordt betaald of geleverd is volstrekt irrelevant. In de ecommercepraktijk is er dus een overeenkomst zodra de automatische bevestiging binnen is (art. 6:227b BW).

Een overeenkomst is niet te annuleren tenzij in de wet staat van wel, of rechtsgeldig is afgesproken dat dit mag. De consument heeft bijvoorbeeld een wettelijk annuleringsrecht binnen 14 dagen na ontvangst. De ondernemer mag annuleren bij bijvoorbeeld dwaling of bedrog door de consument.

Zelf een reden voor annuleren verzinnen mag, maar a) dat moet dan in de algemene voorwaarden staan die bij de bestelling gelden en b) die reden mag niet in strijd zijn met dwingend recht. En daar gaat het hier volgens mij mis: de consument wordt hiermee afgeschrikt om zijn retourrecht uit te oefenen, want dan mag hij nooit meer wat kopen daar.

De strekking van het consumentenrecht op afstand is dat je vrijelijk moet kunnen bestellen en annuleren als het je niet bevalt. Als een winkel bijvoorbeeld een boete zou zetten op een annulering, dan zouden we het er meteen over eens zijn dat dit niet in de haak is. Maar ‘je mag nooit meer wat bestellen’ of zelfs ‘je volgende bestelling voor iets vergelijkbaars gooi ik eruit’ komt op mij neer als hetzelfde als een boete.

Natuurlijk is het voor de ondernemer knap vervelend dat iemand twee keer iets retourneert, dat kan fors geld kosten. Zeker als het product effectief onverkoopbaar wordt door het retoursturen (van een poststicker erop tot gebruikssporen, dingen die je niet kunt verhalen op de consument). Maar dat is voor de wet écht het risico van de ondernemer, en dat mag hij of zij niet zo verleggen naar de consument.

Arnoud

Nee, een domeinnaam is geen maatwerk onder de Wet Koop op afstand

Regelmatig zie ik bij domeinnaamverkopers en webhosters staan dat aangeschafte domeinnamen niet kunnen worden geannuleerd onder de Wet koop op afstand, omdat het om maatwerk zou gaan. Immers, je vult zelf in welke naam je wilt hebben. Maar een recent vonnis over maatwerkdomeinnamen laat zien dat dit écht niet klopt. Domeinnamen zijn diensten, en daarvoor geldt een ander (complexer) regime.

In deze zaak had een particulier bij een domeinnaamdienstverlener een domeinnaam gekocht, en een dag later de overeenkomst geannuleerd met een beroep op de Wet koop op afstand. Het bedrijf erkende dat niet: een domeinnaam aanvragen is een maatwerktransactie, bovendien werd deze transactie direct uitgevoerd. Dat leidde tot een rechtszaak, waarbij de rechter dan eindelijk eens een knoop hierover door moest hakken.

De Wet koop op afstand is in 2014 vervangen door een nieuwe serie wetsartikelen, maar voor het gemak blijf ik die artikelen gewoon Wet koop op afstand noemen. In essentie blijft het systeem van annuleren hetzelfde, hoewel de praktijk veel consumentvriendelijker uitpakt: een consument mag binnen 14 dagen iedere online transactie ongedaan maken, tenzij een van de wettelijke uitzonderingen van toepassing is.

De bekendste uitzondering is denk ik die van maatwerk, of zoals de wet het nu formuleert (art. 6:230p punt f sub 1 BW):

de levering van volgens specificaties van de consument vervaardigde zaken, die niet geprefabriceerd zijn en die worden vervaardigd op basis van een individuele keuze of beslissing van de consument, of die duidelijk voor een specifieke persoon bestemd zijn;

Het standaardvoorbeeld is het t-shirt dat wordt bedrukt met een door de consument aangeleverde foto. Die ‘zaak’ bestond nog niet en wordt vervaardigd op basis van een individuele keuze: deze ene foto en geen andere. Dit is wat bedrijven bedoelen met ‘maatwerk’ als ze zeggen dat maatwerk niet mag worden geannuleerd.

Je kunt inderdaad verdedigen dat een domeinnaam “volgens specificatie van de consument” is vervaardigd. Je typt inderdaad zelf de domeinnaam in die je wilt hebben. Alleen: een domeinnaam is geen ‘zaak’, geen fysiek object zoals de wet dat definieert. Daarom kan deze uitzondering niet worden ingeroepen bij domeinnamen.

Als iets geen zaak is, dan is de transactie er omheen een dienst. Daar is ook een annuleringsregeling voor, zij het dat die ingaat binnen 14 dagen na het sluiten van de overeenkomst (en niet na de dag van levering van de zaken). Deze regeling kent ook weer een uitzondering (art. 6:230p sub d BW):

een overeenkomst tot het verrichten van diensten, na nakoming van de overeenkomst, indien:
1°. de nakoming is begonnen met uitdrukkelijke voorafgaande instemming van de consument; en
2°. de consument heeft verklaard afstand te doen van zijn recht van ontbinding zodra de handelaar de overeenkomst is nagekomen;

De aanschaf van een domeinnaam mag dus wél worden geannuleerd, tenzij aan deze twee eisen (allebei dus) is voldaan.

De eerste eis is dat er met uitdrukkelijke voorafgaande instemming van de consument is begonnen met nakoming. In deze context betekent dat: er is expliciet gezegd “graag deze domeinnaam aanvragen en wel nu”. Dat komt uit het bestelproces van het bedrijf wel naar voren.

De tweede eis zegt dat als de levering afgerond is binnen die 14 dagen, de consument niet meer alsnog mag ontbinden. Direct vragen om levering, geleverd krijgen en dán nog zeggen “oh nee laat maar, graag geld terug” was net even te oneerlijk.

Maar bij wijze van balans is wel weer vereist dat de consument apart verklaart afstand te doen van dat annuleringsrecht. En dat is waar het hier misging: nergens in het bestelproces moest de consument een vinkje zetten (of iets dergelijks, bij wijze van verklaring) bij een tekst als “Ik geef opdracht tot directe aanvraag van de domeinnaam en doe afstand van mijn recht deze aanvraag te annuleren onder de Wet koop op afstand”. Daarom mocht de consument deze aanschaf kosteloos annuleren.

Slecht nieuws dus voor het bedrijf , ze krijgen die 29 euro (aanschafprijs plus diverse kosten) waar de zaak over ging, niet terug. Ook voor andere domeinhandelaren is dit iets om zenuwachtig over te worden: ook zij kunnen dus geen beroep doen op de maatwerkuitzondering. Maar er is een sprankje hoop, want wie nu bovenstaande tekst met aanvinkvakje toevoegt in zijn bestelproces, kan een latere annulering eenvoudig pareren.

Natuurlijk geldt dit recht alleen voor consumenten; bedrijven (dus ook eenmanszaken) hebben géén rechten onder de Wet koop op afstand, en dus ook niet op het recht de aanschaf van een domeinnaam te annuleren. Tenzij ze zich kunnen beroepen op de zogeheten reflexwerking, waarbij ze kunnen aantonen dat zij voor deze transactie eigenlijk niet te onderscheiden zijn van een consument. Die zie ik eerlijk gezegd niet voor een domeinnaam, dat lijkt me typisch iets dat je écht bedrijfsmatig aanschaft.

Arnoud

Steam laat gebruikers geld terugvragen bij games

steam-valve-gamingVia Steam kunnen gebruikers voortaan het aanschafbedrag van een game terugkrijgen van Valve als zij bijvoorbeeld niet tevreden zijn over hun aankoop, las ik bij Nu.nl. Men lijkt hiermee verder te gaan dan in maart aangekondigd: je hebt veertien dagen en ook maximaal twee uur speeltijd, en dat is méér dan de wet voorschrijft. Wel is het verboden misbruik te maken van de retourregeling, bijvoorbeeld door heel vaak even een spel te proberen.

Het recht van retournering van online aankopen geldt ook bij diensten, en Steam-spellen worden gezien als diensten. Binnen veertien dagen na het sluiten van de overeenkomst mag je deze herroepen, zo staat in de wet. Alleen is er een uitzondering: als de levering al begonnen is én je daar uitdrukkelijk toestemming voor hebt gegeven, dan is de dienst niet meer te herroepen.

Dat is hoe ik in maart dacht dat Valve de wet zou gaan toepassen – je mag wel annuleren maar niet als je begint te spelen. Maar het bedrijf is flexibeler: je mag het spel wel spelen, maar niet meer dan twee uur in veertien dagen. Dat vind ik een hele nette oplossing, die beter aansluit bij de geest van de wet.

Voor downloadable content geldt een kortere periode: 48 uur na aanschaf. En ook dat hoeft het bedrijf niet te doen: dlc is iets dat je meteen gebruikt, en de wet zegt dat je bij dergelijke zaken géén retourrecht hebt, mits dit duidelijk vooraf is uitgelegd.

Ik moet zeggen, ik ben positief verrast. Eindelijk eens een bedrijf dat meer doet dan de wet eist. Is het werkelijk zo treurig dat je blij moet zijn met een bedrijf dat wél klantvriendelijk is?

Arnoud

Wanneer mag een beschadigde bestelling in de open haard?

Een lezer vroeg me:

Ik had een reproductie van een schilderij besteld op internet. Deze bleek helaas beschadigd bij het bezorgen, en de leverancier was zo netjes om meteen een nieuwe te sturen die wel goed aankwam. Maar nu zit ik met de oude. De leverancier heeft gezegd dat ik hem op hun kosten terug mag sturen, maar TNT Post (die het heeft bezorgd) weigert hem terug te nemen. De leverancier reageert niet meer op mijn mails met de vraag hoe het terug moet en wat het maximaal mag kosten. Hoe lang moet ik nu door zoeken naar een andere bezorger, en wanneer mag ik dat schilderij in de open haard duwen?

Het is inderdaad goed van de leverancier dat hij gratis een nieuwe heeft gestuurd, want zo hoort dat: een beschadigd schilderij is niet conform de verwachtingen van de koper en dan moet het gratis hersteld of vervangen worden.

Inderdaad moet het oude schilderij dan terug. De leverancier heeft gezegd dat het op zijn kosten gaat, maar hoewel dat klinkt als een blanco cheque moet je wel zorgen dat het redelijke kosten zijn.

Je moet je nu dus maximaal inspannen om een vervoerder te vinden tegen redelijke kosten. Je kunt bv. twee of drie offertes van DHL, TNT en nog eentje opvragen om zo te laten zien dat dit echt de goedkoopste (maar toch best duren) manieren zijn. Dat stuur je ze dan per mail met het dringend verzoek te reageren met hun keuze. Wil je het helemaal netjes doen, dan stuur je het per post.

In de kachel stoppen kan eigenlijk alleen als zij weigeren het schilderij terug te nemen of tegen jou zeggen “als het zo duur wordt om terug te sturen dan laat maar”. Ik zou dat nooit uit mezelf doen, dan zul je namelijk net zien dat ze een dag later zelf even langskomen omdat ze net in de buurt waren.

Arnoud