Mogen Hyvesfoto’s zomaar in de krant?

verkeerde-karst-tates.pngEen lezer vroeg zich af:

Mag een krant, omroep of weblog zomaar foto’s van een Hyves profiel halen als degene van wie het profiel is in het nieuws is. Bij voorbeeld de foto van de verkeerde Karst Tates op de voorpagina van het AD en het gebruik van Hyves foto’s door Geenstijl.

Ook op “amateurfoto’s” zoals op Hyvesprofielen, Flickr-pagina’s en weblogs zit auteursrecht. Wil een krant of ander medium die foto publiceren, dan hebben ze in principe toestemming nodig van de fotograaf. Er zijn wettelijke uitzonderingen zoals het (beeld)citaatrecht. Als de foto nieuws is, dan mag deze worden getoond bij het nieuwsbericht, maar uiteraard wel met bronvermelding.

In het Karst Tates-voorbeeld denk ik dus dat het wel had gemogen, hoewel de verplichte bronvermelding lijkt te ontbreken. En natuurlijk had men wel de goede foto moeten pakken. Je ziet het vaker, ik herinner me een voorbeeld van langer geleden van een meisje dat onder de trein was gekomen. Een foto van haar Hyve stond bij het artikel.

De Hyves-voorwaarden bepalen alleen dat je Hyves en haar hulppersonen een licentie geeft, en die is beperkt tot gebruik door Hyves zelf. Zo mag Hyves je foto’s laten zien in een reclamefilmpje, en misschien ook wel als illustratie bij een artikel over Hyves aanleveren. Maar daar gaat het hier niet om: de persoon op de foto is in het nieuws en dus leent de krant maar even een foto van iemands Hyves.

Wel heb ik sterk het gevoel dat er hier met twee maten gemeten wordt door de betreffende media. Kranten nemen foto’s over omdat het materiaal er is en “wij de pers zijn”. Maar neem je een foto uit diezelfde pers over voor je weblog, dan krijg je binnen de kortste keren een hoge rekening wegens auteursrechtschending.

Arnoud

Impliciete licenties op toegestuurde productfoto’s

envelop-hand.pngVia Boek9.nl een interessant vonnis over productfoto’s. Als je een CD-ROM met productfoto’s ontvangt, mag je die dan publiceren als winkel zijnde? En, intrigerend: wie heeft die CD eigenlijk opgestuurd als zowel de fotograaf als de groothandel ontkennen dit gedaan te hebben?

Het bedrijf Moooi handelt in designmeubels en had een fotograaf ingehuurd voor een setje mooie productfoto’s. Deze productfoto’s waren auteursrechtelijk beschermd (wat niet altijd zo hoeft te zijn) en doken na enige tijd op op de website “fundadesign.nl” (nu: “designwonen.nl”) en op de website van NPU, waar de fotograaf niet blij mee was. Die stuurde dan ook een rekening, die NPU weigerde te voldoen omdat zij meende een licentie te hebben gekregen om deze foto’s te mogen gebruiken.

NPU had namelijk enkele jaren als wederverkoper van Moooi gewerkt, en in die tijd had zij een CD-ROM gekregen per post waarop de foto’s stonden, plus productomschrijvingen van de producten van Moooi. Dat kon maar één doel hebben: dat NPU die foto’s en teksten op haar site zou plaatsen om zo de Moooi-producten te herverkopen. En dus mocht NPU er vanuit gaan dat zij ook een licentie had onder de auteursrechten op die foto’s om dit te doen. Zoals de rechtbank het formuleert:

Het is immers gebruikelijk dat informatiemateriaal, dat rechtstreeks afkomstig is van de producent/leverancier, door de afnemer van de producten waarop dat informatiemateriaal ziet ten behoeve van de verkoop van die producten in de regel wordt gebruikt en mag worden gebruikt. Dit uitgangspunt wordt overigens bevestigd door de omstandigheid dat ook andere afnemers van Moooi-producten, dus niet zijnde NPU, op hun websites de door [eiser] gemaakte foto’s toonden (en thans tonen).

Alleen: Moooi ontkende die CD-ROM ooit opgestuurd te hebben. En de fotograaf gooide daar nog bovenop dat Moooi die licentie helemaal niet kon geven zelfs als ze die CD hadden verstuurd, omdat de afgesproken licentie alleen voor de geautoriseerde dealers van Moooi gold en dus niet voor NPU. Maar, zo reageerde NPU dan weer, hoe had zij moeten weten dat Moooi slechts voor bepaalde dealers licenties afspreekt?

Een lastige kwestie dus, die sterk draait om de vraag waar die CD dan toch vandaan kwam. Want:

  1. Als de CD direct van Moooi afkomstig was, dan mocht NPU er vanuit gaan dat zij geautoriseerd was om de inhoud daarvan online te zetten om de Moooi-producten te helpen verkopen.
  2. Als de CD van een ander afkomstig was, dan had NPU eerst moeten onderzoeken hoe het zat met licenties op de inhoud.

Omdat niet duidelijk is waar de CD vandaan komt, krijgt NPU de gelegenheid om eens in het archief van de postkamer te gaan zoeken. Ook mag ze getuigen laten opdraven die kunnen verklaren wat er op de envelop stond of wat ze aan begeleidende brieven hebben aangetroffen in die envelop.

Een leuke: ik bewaar echt niet alle licentieteksten bij het materiaal van derden dat ik gebruik. Ik lees het bij het moment dat ik het kopieer, en ga er vanuit dat er later nooit meer iemand komt klagen. Maar kennelijk kun je een jaar later opdracht krijgen om alsnog een licentie te overleggen. Oeps. Ik ga toch maar wat vaker screenshotten wat ik kopieer.

Arnoud

Imiteren van je concurrent, hoe ver mag je gaan? (bij Netters.nl)_

Productfoto’s en -tekst overnemen van je concurrent, mag dat, schreef ik in juni vorig jaar naar aanleiding van een rechtszaak tussen reformwebwinkels De Roode Roos en De Rooij. Nu is er een bodemvonnis (via Boek9.nl) dat een en ander bevestigt. Naar aanleiding hiervan schreef ik een artikel bij webbouwersgemeenschap Netters:

Het sleutelwoord voor een goede site is en blijft goede content. Veel mensen hier bouwen webwinkels voor allerlei artikelen. Wat is dan goede content? Inderdaad, productomschrijvingen, fotootjes en een goede categorie/tagstructuur zodat mensen je producten kunnen vinden en je goed gevonden wordt op de producttermen. Maar ga je dat voor elke winkel opnieuw schrijven? Zeg eens eerlijk, wie hier heeft er nog nooit een producttekstje of foto geleend van de concurrent?

Lees verder in Imiteren van je concurrent, hoe ver mag je gaan? bij Netters.nl.

En ook voor u de vraag: wat vinden jullie van de twee websites? (De Roode Roos en De Rooij). Webwinkels van dertien-in-een-dozijn? Of zit er bij De Roode Roos toch echt wel iets bijzonders?

Arnoud

AP boos over Obama-foto

obama-foto-auteursrecht-associated-press-oeps.pngHet Amerikaanse Associated Press (AP) wil geld hebben van de kunstenaar Shepard Fairey, meldde NRC Handelsblad woensdag. Fairey, de maker van het beroemde Obama-schilderij (rechts), heeft zich namelijk gebaseerd op een foto van AP-fotograaf Mannie Garcia (links). De overeenkomsten zijn evident, en Fairey heeft ook toegegeven de foto te hebben gebruikt.

Nu doet Associated wel vaker gek, maar hier lijken ze toch een punt te hebben. Een schilderij maken van een foto vereist toestemming van de fotograaf. Dat is een ‘verveelvoudiging in gewijzigde vorm’, zelfs als je een geheel nieuw werk schept in plaats van alleen de foto wat bij te snijden bijvoorbeeld.

Maar kan Fairey hier toch mee wegkomen? De Nederlandse pers heeft het consequent over een beroep op het citaatrecht, maar dat zal hem niet redden. Het Amerikaanse fair use-begrip daarentegen is een stuk breder, en dit lijkt mij een duidelijk voorbeeld van een ‘eerlijk gebruik’ van andermans werk.

De eisen voor een beroep op fair use zijn:

  1. Het doel en karakter van het gebruik, inclusief de vraag of het gebruik commercieel is of educatief en non-profit; het kunstwerk was ooit als non-profit bedoeld, maar tegenwoordig zijn er tientallen varianten op t-shirts, mokken en dergelijke te vinden. Ik denk dus dat het gebruik als commercieel gezien moet worden. Dit pleit dus tegen een beroep op fair use. Het gebruik is wel als transformerend te zien, er is echt iets nieuws van gemaakt. Dat pleit sterk vóór fair use.
  2. De aard van het beschermde werk; het gaat om een nieuwsfoto, waarvan het te verwachten is dat deze veel verspreid worden. Dit pleit dus voor fair use. Hoe exclusiever het werk, hoe moeilijker een beroep op fair use.
  3. De omvang en de scope van het overgenomen deel in verhouding tot het beschermde werk als geheel; het hele werk is overgenomen, zij het in bewerkte vorm. Dat pleit minder voor fair use.
  4. Het effect van het gebruik op de potentiële markt voor of waarde van het beschermde werk; dit effect lijkt me nul want de markt voor nieuwsfoto’s en voor dit kunsticoon zijn volstrekt gescheiden. Niemand gaat minder foto’s van AP kopen omdat dit schilderij (of een t-shirt met dit schilderij) bestaat, en niemand wil de AP-foto op een t-shirt zetten en verkopen.

Alles bij elkaar dus een duidelijke neiging naar fair use. De verwachting is dan ook dat er geschikt zal worden. Ik hoop echter stiekem dat dit toch naar de rechter zal gaan en dat die een vonnis zal wijzen waarin dit wordt bevestigd. Dit om een duidelijk signaal af te geven dat dit soort gebruik gewoon toegestaan moet zijn.

Ik kan ook maar moeilijk een reden bedenken waarom AP deze zaak begint, afgezien van het simpele geldruiken natuurlijk. Welk zakelijk belang wordt er hier geschaad? Waarom is het vervelend voor AP-fotograaf Garcia dat Fairey deze foto bewerkte en als schilderij uitbracht? Waarom zou je hier met je auteursrecht iets tegen moeten kunnen doen?

Arnoud

Productfoto’s en -tekst overnemen van je concurrent, mag dat?

Stel je wilt een webwinkel beginnen. Dan zijn foto’s en teksten van je producten natuurlijk een must. Dat kun je wel zelf gaan schrijven en fotograferen, maar niet iedereen heeft daar zin in. Wat doe je dan? Dan kopieer je dat van de concurrent. En wat doet die dan? Die begint een rechtszaak wegens inbreuk op het auteursrecht.

Webwinkel De Roode Roos had teksten en foto’s van “orthomoleculaire voedingssupplementen” (wie weet wat dat zijn, mag het zeggen) online. Concurrent De Rooij bleek dezelfde foto’s en teksten te hebben, inclusief spelfouten. Inbreuk op het auteursrecht, volgens De Roode Roos. Welnee, volgens De Rooij. Die teksten kwamen uit het Vademecum Integrale Geneeswijzen, en die foto’s waren helemaal niet auteursrechtelijk beschermd.

Pardon? Natuurlijk, als er geen creativiteit bij een foto komt kijken, zit daar geen auteursrecht op. Denk aan een pasfoto uit zo’n fotohokje, of de opnames van een vast opgehangen beveiligingscamera. Maar er is meestal maar bar weinig creativiteit nodig. Een productfoto vereist toch enig nadenken over hoek, belichting, kleurstelling en dergelijke om het product goed uit de hoek te laten komen. Maar De Roode Roos had toch iets meer moeten doen:

Het product maakt het hoofdbestanddeel uit van de foto, daaromheen is slechts een klein wit kader te zien. Kennelijk stond bij het maken van de foto’s een zo objectief mogelijke weergave van het product, van hoge kwaliteit en met goede zichtbaarheid van het etiket, centraal. … Hoewel de voorzieningenrechter niet ontkent dat ook binnen dit kader nog marginale variaties mogelijk zijn, zijn deze in dit geval van ondergeschikt belang aan de zo natuurgetrouw en correct mogelijke weergave van het te fotograferen product.

Daarmee waren deze productfoto’s niet auteursrechtelijk beschermd. Het enige creatieve was het watermerk met het logo van De Roode Roos, en juist dat had De Rooij er afgesloopt voordat ze de foto overnamen.

Ook op de teksten zat geen auteursrecht. De Roode Roos had niet letterlijk overgetypt, maar zich wel zwaar gebaseerd op dat Vademecum, en op de etiketten van de producten. Bovendien beschreven de teksten alleen kort en zakelijk objectieve informatie over de producten. En een opsomming van eigenschappen en ingrediënten van een product is niet auteursrechtelijk beschermd.

Toch kwam De Rooij niet zomaar weg met het overnemen van al die teksten en foto’s. Zo veel materiaal van je concurrent overnemen is maatschappij onzorgvuldig (“niet netjes”) en daarom toch onrechtmatig. In plaats van alles bij je concurrent te halen, had je ook zelf wat foto’s en teksten kunnen maken. Profiteren van het werk van je concurrent is niet de bedoeling.

Via Volledig bericht, pardon Boek 9.

Arnoud

Inline link is inbreuk op auteursrecht

Een inline link, waarbij een plaatje op andermans site getoond wordt alsof het een onderdeel is van je eigen site, is inbreuk op het auteursrecht. Dat is al vaker zo geoordeeld, maar nu is er weer een rechtszaak waarin inline linken zonder toestemming als inbreuk werd aangemerkt:

Dat het werk van [eiseres] in technisch opzicht niet wordt verveelvoudigd nu het werk op de oorspronkelijke server blijft staan, doet er niet aan af dat van een auteursrechtelijk relevante handeling sprake is. Het werk is immers als onderdeel van een ander werk weergegeven en als zodanig opnieuw (en zonder toestemming van [eiseres]) geopenbaard. Naar het oordeel van de kantonrechter levert een en ander schending op van het auteursrecht van [eiseres], op grond waarvan [gedaagde] aan [eiseres] een vergoeding verschuldigd is.

In juni werd profielensite CU2 nog vrijgesproken voor aansprakelijkheid wegens een dergelijke link. Dat kwam omdat ze de link meteen verwijderden bij een klacht.

Via Volledig bericht, pardon Boek 9.

Arnoud

Profielensite CU2 niet aansprakelijk voor inline links gebruikers

Hyperlinks zijn legaal, behalve in bijzondere gevallen. Inline linken, het direct verwijzen naar een afbeelding op een andere site in je eigen site, kan zo’n bijzonder geval zijn. In september 2004 oordeelde de Rotterdamse rechter in kort geding dat zulk hergebruik van plaatjes inbreuk was. Maar nu is er een vonnis (wederom in kort geding) waarin profielensite CU2 juist vrijuit ging nadat een gebruiker een inline link had gelegd in zijn profiel naar een afbeelding van een schilderij.

In de voorwaarden van CU2 staat dat het verboden is om inline te linken naar andermans afbeeldingen zonder toestemming, en de afbeelding werd dan ook prompt verwijderd na de klacht van de schilder. De vraag was nu of CU2 al eerder had moeten ingrijpen, omdat de link er al een tijdje stond. Dat hoefde niet:

Naar het oordeel van de kantonrechter is niet gebleken dat CU2 zich schuldig heeft gemaakt aan een onrechtmatige gedraging, of onrechtmatig nalaten, jegens [eiseres], omdat CU2 onmiddellijk na de melding van [eiseres], inhoudende dat de op haar auteursrecht inbreuk makende afbeelding op de website van CU2 was gezien, deze (link) heeft verwijderd. Gesteld noch gebleken is dat CU2 al langer op de hoogte was, of had kunnen zijn, van de plaatsing van de afbeelding van het schilderij van [eiseres] op de website [website 2], laat staan van het onrechtmatige karakter van die plaatsing.

CU2 is een hosting provider, en in de wet staat dat hosting providers pas aansprakelijk zijn als ze gewezen zijn op het inbreukmakend materiaal en het dan niet meteen weghalen.

De algemene voorwaarden en het actief reageren op klachten gaveb waarschijnlijk de doorslag:

Daarnaast heeft CU2 in haar algemene voorwaarden haar gebruikers verboden om te linken naar afbeeldingen die niet van de gebruiker zelf zijn, zonder voorafgaande toestemming van de rechthebbende op die afbeelding. Met het voorgaande heeft CU2 genoegzaam voldaan aan haar verplichtingen als beheerder van die website. Geen rechtsregel verplicht CU2 elke onrechtmatige gedraging van derden, waaronder haar klanten, bij voorbaat te voorkomen of onmogelijk te maken, wanneer dat in dit geval technisch al uitvoerbaar zou zijn.

Tip via Volledig bericht, pardon Boek 9.

Arnoud