Vraag aan Europees Hof: wanneer zijn Adwords legaal?

Verkopen van “genuine replica” merkproducten is een populaire bezigheid. Je moet natuurlijk wel kunnen adverteren, en onlangs maakte Google het met haar nieuwe Adwords-policy bedrijven een stuk gemakkelijker. In de EU is het nu toegestaan om advertenties te kopen op andermans merknaam. Daar maken verkopers van “echte replicaproducten” handig gebruik van. In Frankrijk werd Louis Vuitton daar erg boos om. Zij stapte naar de rechter, en deze heeft nu vragen gesteld aan het Europese Hof van Justitie over hoe het Europese merkenrecht moet worden geinterpreteerd als het gaat om gesponsorde koppelingen.

Het Hof stelt drie vragen, die ik niet letterlijk ga overnemen (lees ze bij Legalis in het Frans of probeer de Google Vertaling eens).

1. Is het verkopen van gesponsorde koppelingen naar imitatie- of replicasites een vorm van merkinbreuk?<br/> Dit is natuurlijk de hamvraag. Het verkopen van replica- of imitatiemerkproducten is meestal merkinbreuk, zelfs als je erbij zet “replica vuitton”. Maar Google verkoopt de producten niet zelf. Zij verwijzen alleen naar sites die dat wel doen. Die sites maken ook reclame met behulp van de merknaam, en dat is al snel merkinbreuk. Uit uitspraak C-228/03 van het Hof van Justitie (Gilette/ La Laboratories) blijkt dat dat bijvoorbeeld het geval is als het aangeboden product wordt voorgesteld als een imitatie of namaak van het merkproduct.

Alleen, wie publiceert nu eigenlijk de reclame? Google of de adverteerder?

2. Kan de houder van een beroemd merk optreden omdat door dit gebruik ongerechtvaardigd voordeel getrokken wordt van het merk?<br/> Louis Vuitton is een zogeheten “beroemd merk” (art. 6bis van het Unieverdrag van Parijs) en heeft daarom recht op extra bescherming van haar merk tegen allerlei vormen van misbruik. Niet alleen mag je zulke merken niet gebruiken voor dezelfde of vergelijkbare producten, maar je mag ze ook niet op andere manieren gebruiken als je daardoor zonder geldige reden ongerechtvaardigd voordeel trekt uit het merk. Deze vraag komt dus neer op: zijn Google’s advertentieinkomsten uit advertenties naar sites met namaakproducten “ongerechtvaardigd voordeel” dat Google verkrijgt uit het merk?

In Nederland werd Google in 2007 nog vrijgesproken van merkinbreuk op het merkrecht van Farmdate. Daar speelde wel mee dat “Farm date” niet bepaald een sterk merk is voor daten met boeren.

3. Zou je Google als “provider” (dienstverlener) kunnen aanmerken zodat zij aansprakelijk wordt op het moment dat ze op de hoogte is gesteld door de eigenaar van het handelsmerk van het illegale gebruik?<br/> Google slaat advertentieteksten op haar servers op, en toont die wanneer mensen bepaalde zoekwoorden intypen. Daarmee is Google vergelijkbaar met een provider die webpagina’s opslaat en op verzoek opstuurt. Providers, in mooi juridisch “dienstverleners van de informatiemaatschappij” zijn pas aansprakelijk als ze op de hoogte zijn gesteld en dan niet ingrijpen. Deze constructie wordt bij auteursrecht veel gebruikt, maar je zou het bij merkinbreuk ook kunnen toepassen.

In 2006 speelde in Nederland iets dergelijks bij een zaak van merkhouder Stokke tegen Marktplaats. Deze probeerde te verhinderen dat mensen op Marktplaats namaakkinderstoelen verkochten met het merk “Tripp Trapp”. De rechtbank vond het echter niet nodig dat Marktplaats een preventief filter voor zulke advertenties zou moeten invoeren. Controle achteraf hoefde ook niet – Marktplaats had een notice and takedown systeem (“Melding van Inbreuk Programma”) waarmee merkhouders klachten konden indienen:

Met het ontwikkelen en in bedrijf houden van een programma met behulp waarvan inbreukmakende advertenties kunnen worden gemeld en verwijderd, voldoet Marktplaats aan hetgeen van haar op grond van de voor haar geldende zorgvuldigheidsplicht kan worden verlangd.

Google zou dus bij Adwords een vergelijkbare dienst kunnen invoeren. Merkhouders kunnen dan klagen over advertenties van namaakproducten op hun merknaam, en Google kan dan net als andere providers een notice en takedown procedure voeren.

Zou dat kunnen werken? Het lijkt me erg kwetsbaar voor misbruik en onderling gepest.

Arnoud

Gaspedaal.nl mag Autotrack.nl blijven doorzoeken

Alweer een zoekmachine vrijgesproken. Dit keer eens geen huizenzoekmachines maar een autozoekmachine: Gaspedaal.nl. Via deze zoekmachine kun je aan de hand van dingen als merk, kilometerstand, bouwjaar, prijs en postcode zoeken in een aantal sites met aangeboden tweedehands auto’s. Dat vond Wegener, de beheerder van die sites, geen leuk idee want zij hadden ruim 1,9 miljoen Euro gestoken in die sites. Door Gaspedaal liep men zo een deel van de gehoopte advertentie-inkomsten mis.

Trouwe lezers van deze blog herinneren zich ongetwijfeld nog de Jaap-zaak uit augustus van dit jaar, en de heel trouwe lezers ook nog het Zoekallehuizen-arrest uit 2006. Beide huizenzoekmachines opereerden ongeveer op dezelfde manier als Gaspedaal. En in beide gevallen riep de eigenaar van de doorzochte sites hun databankenrecht in om dit tegen te gaan.

Bij de huizenzoekmachines ging dat niet op, omdat je voor een databankrecht een substantiële investering in de databank moet doen. En makelaars investeren niet in een databank, die databank is een bijproduct en dus niet beschermd.

Wegener’s investering van 1,9 miljoen was echter wel substantieel en dus had zij een databankenrecht op haar autodatabank. De site van Gaspedaal.nl vraagt, zoals dat juridisch zo mooi heet, “herhaald of systematisch niet-substantiële gedeelten van de databank op”. Als dat ongerechtvaardigde schade toebrengt aan Wegener, pleegt Gaspedaal inbreuk op het databankenrecht.

Maar nee:

Er kan dan ook in dit geding niet op voorhand van worden uitgegaan dat het aantal bezoekers van AutoTrack.nl als gevolg van het op de markt komen van Gaspedaal.nl zal teruglopen. Dit betekent dat evenmin kan worden aangenomen dat – als Wegener stelt en Innoweb betwist – vanwege de terugloop van het aantal bezoekers van AutoTrack.nl de occasionbedrijven hun abonnementen bij Wegener zullen opzeggen en dat daardoor een terugloop van de inkomsten van Wegener te verwachten is.

Wegener had nog één laatste redmiddel. Net als bij Jaap neemt Gaspedaal stukjes tekst en fotootjes over van onder andere Autotrack. Dus net als bij Jaap werd de geschriftenbescherming in stelling gebracht. En net als bij Jaap haalde dat niets uit. Gaspedaal kopieert niet simpelweg de gegevens, maar selecteert de volgens haar belangrijkste en presenteert deze op haar eigen manier. En alleen als je (vrijwel) integraal alles klakkeloos overneemt, kun je inbreuk op deze bescherming plegen.

Kortom, niets onrechtmatigs aan deze zoekmachine.

Via Volledig bericht, pardon Boek 9 en SOLV.

Arnoud

Hack uw concurrent – mag dat?

Voor bedrijven die hun concurrenten online te pakken willen nemen zijn er dan ook genoeg mogelijkheden, meldt Security.NL.

Wat te denken van het spammen van de concurrent z’n blog, zodat zoekmachines het blog slecht indexeren. Ervoor zorgen dat “sociale media” de URL van de concurrent bannen. Het kopiëren van RSS content en dan snel zelf online plaatsen, het gebruik van 301 redirects, DoS-aanvallen, clickfraude, AdSense misbruik en het manipuleren van de rating binnen zoekmachines.

In de VS is wetgeving om misbruik tegen te gaan, aldus het artikel. En in Nederland? Sommige voorbeelden zijn evident computercriminaliteit, dus daar ga ik niet op in. De moeilijke gevallen:

Spammen namens de concurrent<BR/> Al langer bekend in e-mail (de joe job) maar kennelijk nu ook op websites. Spam alle mogelijke forums vol, zogenaamd uit naam van je concurrent en met links naar diens site. Zo maak je een hoop mensen boos – op die concurrent. En met een beetje geluk ziet Google zijn site nu ineens voor een spamvertised site aan en gaat ‘ie lager in de index.

Een aanverwante truc is de site van de concurrent te spammen op sociale sites als Digg, Reddit of NUjij. Als dat te vaak gebeurt, wordt deze door de site geblokkeerd en kan niemand meer artikelen van die site nomineren.

Dit is waarschijnlijk te zien als valsheid in geschrifte (art. 225 Wetboek van Strafrecht):

het valselijk opmaken of vervalsen van een geschrift dat bestemd is om tot bewijs van enig feit te dienen, met het oogmerk om het als echt en onvervalst te gebruiken of door anderen te doen gebruiken

Een elektronisch document is ook een “geschrift”. Andermans naam invullen is “valselijk opmaken” van het geschrift. En de bedoeling daarvan is de hele wereld te laten denken dat die ander het heeft geschreven.

Je zou ook kunnen denken aan oplichting (art. 326 Wetboek van Strafrecht):

met het oogmerk om zich of een ander wederrechtelijk te bevoordelen,
– hetzij door het aannemen van een valse naam of van een valse hoedanigheid,
– hetzij door listige kunstgrepen,
– hetzij door een samenweefsel van verdichtsels,
iemand beweegt tot de afgifte van enig goed, tot het ter beschikking stellen van gegevens met geldswaarde in het handelsverkeer, tot het aangaan van een schuld of tot het teniet doen van een inschuld

Alleen is dan de vraag wie er wordt aangezet tot het afgeven van die goederen of dat geld. En wat wordt er afgegeven?

De site-beheerder (of de stemmende gebruikers) kunnen misschien nog betogen dat ze bedrogen zijn (art. 3:44 Burgerlijk Wetboek):

het iemand aanzetten tot een rechtshandeling door enige opzettelijk daartoe gedane onjuiste mededeling, door het opzettelijk daartoe verzwijgen van enig feit dat de verzwijger verplicht was mede te delen, of door een andere kunstgreep.

Maar dat is geen strafbaar feit! Het is een reden om een overeenkomst (contract) te kunnen vernietigen. Hiermee kan de site bijvoorbeeld een gebruikersaccount opheffen als blijkt dat de gebruiker een valse naam heeft ingevuld. Jezelf registreren bij een site is tenslotte een overeenkomst, inclusief gebruiksvoorwaardenf waar je mee akkoord moet gaan.

Als bij zo’n actie de merknaam van het bedrijf wordt gebruikt, is dat soms te zien als merkinbreuk: afbreuk doen aan de reputatie van het merk.

Duplicaat content
Zoekmachines zijn allergisch voor gedupliceerde content. Met allerlei algoritmes worden pagina’s herkend die te veel op elkaar lijken, zodat alleen het ‘origineel’ getoond wordt bij de zoekresultaten. Maar ja, wat is het origineel? Precies, en daar kun je misbruik van maken: kopieer de site van je concurrent een paar keer, zorg dat de kopie aandacht krijgt, en daar gaat het origineel.

Inbreuk op auteursrecht. Duh.

Adsense sabotage
Google’s Adsense programma is berucht hypergevoelig als het gaat om klikfraude. Klik te vaak op de advertenties op je eigen site, en hop je ligt er uit. De mogelijkheden voor misbruik bij de site van de concurrent laat zich raden. Vooral omdat Google niet in discussie gaat over uitsluiting wegens fraude.

Dit is de lastigste. In principe is er niets mis met veel klikken op een advertentie. Maar hier is het doel natuurlijk niet netjes: je wilt een inkomstenbron van je concurrent saboteren. Dat lijkt me juridisch niet in de haak, al zou ik zo gauw geen wetsartikel weten. Gelukkig hebben we in Nederland dan altijd nog het grote kapstokartikel: strijd met hetgeen volgens ongeschreven recht in het maatschappelijk verkeer betaamt (6:162 BW).

Arnoud

Keyword meta-tags zijn dood; lang leve de magneetwoorden

Ooit, toen zoekmachines nog naïef waren, kon je met een META-tag in je webpagina extra trefwoorden toevoegen. “Britney Spears” was een populaire (dit is lang geleden), en als je het een paar keer herhaalde, kwamen fans van de zangeres vanzelf op jouw homepeetsj met foto’s van je cavia. Nee, het nut van die truc heb ik nooit echt begrepen.

Trefwoorden toevoegen kan natuurlijk wel een nuttig doel hebben. Bijvoorbeeld synoniemen of fout gespelde varianten van het onderwerp van de pagina vermelden. Maar er werd zo veel misbruik van gemaakt dat zoekmachines er steeds minder waarde aan hechtten. En nu zijn meta-tags dood, meldt Search Engine Land (gevonden via Technology & Marketing Law Blog).

Ondertussen gaf het onderwerp de nodige commotie bij juristen: mag je andermans merk in je meta-tag vermelden? Is dat gebruik van het merk? Geen triviale vraag (wel een leuk afstudeeronderwerp. Bij merkgebruik moet het merk wel zichtbaar zijn voor de klant, maar meta-tags zijn onzichtbaar. Is het dan wellicht subliminaal adverteren?

Tegenwoordig draait het om de Google Adwords, Yahoo Search Marketing, gesponsorde koppelingen of magneetwoorden: advertenties die verschijnen bij bepaalde zoekopdrachten of trefwoorden bij zoekmachines. In principe zijn die toegestaan, zo blijkt uit de jurisprudentie.

De oudste zaak is VNU/Monsterboard. In hoger beroep werd het toegestaan dat Monsterboard haar vacature-advertenties toonde bij zoekopdrachten met het woord “intermediair” er in. Dit ondanks het merkrecht op de tijdschrift-titel Intermediair van VNU.

In de zaak van Douwe Egberts (Sara Lee) tegen koffieveroper Capriole werd toegestaan dat Capriole advertenties toonde voor DE koffie bij zoekopdrachten voor “douwe egberts”:

Door het handelen van Capriole worden de eigen websites van Sara Lee/DE niet minder bereikbaar dan zij zonder dat handelen geweest zouden zijn. Capriole maakt gebruik van de mogelijkheden die het internet biedt om hoog op de resultatenpagina’s te komen en daardoor de kans te vergroten dat de eigen website wordt bezocht. Dat is, zonder bijkomende omstandigheden waarvan in dit geval niet is gebleken, ten opzichte van anderen die die mogelijkheden niet wensen te benutten niet als misbruik te kwalificeren.

De zoekmachine zelf pleegt trouwens ook geen merkinbreuk, zo bepaalde de rechter in de Farm date-uitspraak.

Arnoud

“Advertenties niet bekijken is inbreuk en diefstal”

Speciaal voor Branko: Dit is Adblock PlusIk bekijk geen advertenties, mag dat? Veel Firefox gebruikers installeren de AdBlock Plus plugin, die automatisch advertenties en popups wegfiltert uit webpagina’s. Dat bladert een stuk rustiger, maar sitebeheerders zien hun advertentie-inkomsten natuurlijk wel omlaag gaan. Eén sitebeheerder is daar zo boos over geworden dat hij de site Why FireFox is Blocked is begonnen. Daarop fulmineert hij:

Software that blocks all advertisement is an infringement of the rights of web site owners and developers. Numerous web sites exist in order to provide quality content in exchange for displaying ads. Accessing the content while blocking the ads, therefore would be no less than stealing. Millions of hard working people are being robbed of their time and effort by this type of software.

Inbreuk van welke rechten, vraag ik me dan af. Het recht om geld te verdienen? Niemand is verplicht om advertenties te bekijken, laat staan er op te klikken. Het verschil tussen een advertentie waar ik overheen lees, en eentje die ik niet eens opmerk, zie ik niet.

Het auteursrecht dan? Het weghalen van een stuk van een webpagina is tenslotte een bewerking van een beschermd werk, en dat mag niet zonder toestemming. Zo is bijvoorbeeld een dienst die andermans webpagina’s naar WAP of andere formaten omzet, niet zomaar toegestaan. Maar daarbij is cruciaal dat de dienst de gewijzigde werken aanbiedt. Dat is openbaarmaking, doorgifte, en dat mag eenvoudigweg niet.

Een privépersoon die op zijn eigen PC een werk bewerkt, heeft veel meer auteursrechtelijke ruimte. De belangrijkste ruimte krijgt hij -alweer- door de thuiskopie:

de verveelvoudiging welke beperkt blijft tot enkele exemplaren en welke uitsluitend dient tot eigen oefening, studie of gebruik van de natuurlijke persoon die zonder direct of indirect commercieel oogmerk de verveelvoudiging vervaardigt

Nu is advertenties filteren niet zomaar een kopie maken, maar een kopie in gewijzigde vorm. Echter, ook dat valt onder de thuiskopie. Want:

Onder de verveelvoudiging van een werk … wordt mede verstaan … iedere geheele of gedeeltelijke bewerking of nabootsing in gewijzigden vorm, welke niet als een nieuw, oorspronkelijk werk moet worden aangemerkt. (artikel 13 Auteurswet)

Waar dus “verveelvoudiging” staat, mag je ook lezen “iedere bewerking die geen nieuw werk oplevert”. En alleen de advertenties ergens uitknippen, levert geen nieuw werk op.

Via Security.nl, dat mogelijkheden voor misbruik signaleert: Internet Explorer is zo lek als een mandje qua beveiliging, dus je kunt nu onder het mom van broodroof mensen overhalen zich kwetsbaar op te stellen.

Arnoud

Providers plakken advertenties op webpagina’s

Advertenties op webpagina’s zijn niets nieuws, maar wat te denken van advertenties toegevoegd door uw provider? Middels een klein stukje software op de proxy kan aan elke door de klant opgevraagde webpagina een advertentie worden toegevoegd. Geheel transparant: de klant ziet het verschil niet en de maker van de webpagina merkt er niets van.

De vraag is natuurlijk: mag dat?

Mij lijkt van niet. Een webpagina is een auteursrechtelijk beschermd werk. Daar advertenties (of wat dan ook) onder plakken is een wijziging van dat werk, en dat mag niet zonder toestemming van de maker. Zeker niet als je profiteert van die wijziging. Een virus er uit halen is één ding, maar geld verdienen gaat echt een stuk verder.

Een provider mag webpagina’s tijdelijk opslaan (cachen). Dat scheelt in het netwerkverkeer en maakt het sneller voor de gebruiker. Maar de provider mag de pagina daarbij niet wijzigen.

Voorbeelden en discussie bij Slashdot.

Arnoud

Google koopt DoubleClick – privacy-probleem of niet?

Vorige week werd bekend dat Google het advertentiebedrijf DoubleClick koopt. Alhoewel Google heeft laten weten dat DoubleClick naar alle waarschijnlijkheid als zelfstandig bedrijf zal blijven opereren onder het nieuwe moederbedrijf, blijven een hoop mensen zich toch zorgen maken over de privacy-aspecten van deze aankoop. Zowel Google als Doubleclick houden gigantische hoeveelheden gegevens bij over de sites die je bezoekt.

Google weet precies wat je zoekt, en Doubleclick weet welke sites je bezoekt. De combinatie van die twee betekent dan dat Google alles weet wat je op het Web uitspookt. In een recente column (gevonden via Tech Law Prof Blog) geeft David Lazarus een paar mooie voorbeelden. In Nederland werd Remy Chavannes er ook al nerveus van. En Google heeft nu zelfs de Web History dienst die je laat zoeken in alles wat je gedaan hebt via Google, zo las ik op Ars Technica.

Maar is dit nu wel zo’n reden tot zorg? Beide bedrijven bestaan al lang, en houden al even lang al zelf genoeg gegevens bij over gebruikers. Daarmee kunnen ze passende advertenties tonen, en kennelijk zitten een hoop mensen daar op te wachten. Google sleepte tenslotte alleen vorig kwartaal al vier miljard dollar aan advertentie-inkomsten binnen.

Tekenend vind ik wel dat de grootste protesten komen van Microsoft en AT&T. Microsoft was immers eerder zelf van plan om Doubleclick te kopen. Als privacy vooral een zuur argument blijkt van de verliezende concurrent, dan zal het wel meevallen met die inbreuken die GoogleClick gaat plegen. Toch?

Arnoud