Bedienen van telefoon in houder is ook een vorm van vasthouden

Onder het begrip vasthouden moet ook worden verstaan het met een hand bedienen van een telefoon terwijl deze geplaatst is in een telefoonhouder die bevestigd is op het dashboard. Dat bepaalde de rechtbank Noord-Nederland vorige maand (pas dinsdag gepubliceerd) in een van de vele vonnissen rond wat je nu wel en niet mag doen met een telefoon als bestuurder van een motorvoertuig. Een tikje vreemd misschien want het ding zit niet in je hand. Maar dit is waarom rechters do-what-I-mean compilers van het recht zijn.

Een man kreeg in december vorig jaar een boete voor het vasthouden van een mobiele telefoon tijdens het besturen van een motorvoertuig (art. 61a Reglement verkeersregels en verkeerstekens). Maar hij ging in bezwaar, want:

Betrokkene heeft ter zitting aangevoerd dat hij zijn mobiele telefoon niet heeft vastgehouden. Betrokkene heeft zijn mobiel altijd in een dashmount die geïnstalleerd is aan de linkerkant van het dashboard bij de linker raamstijl. Betrokkene heeft zijn arm altijd ter hoogte van de raamstijl, hetgeen voor hem een comfortabele houding is.

Taalkundig gezien is dus inderdaad geen sprake van overtreding van het verbod: de man hield de telefoon niet fysiek vast. Hij bediende deze wel, maar met een vinger het scherm aanraken kun je moeilijk taalkundig als ‘vasthouden’ aanduiden. Maar wetsteksten worden op meer manieren gelezen dan enkel taalkundig. Ook het doel van een wet, en hoe het artikel was bedoeld door de wetgever, weegt zwaar bij bepalen of iets er nu onder valt of niet.

In dit geval was het doel van dit wetsartikel de verkeersveiligheid verhogen. Het is al decennia bekend dat handmatig telefoneren en het gelijktijdig besturen van een motorvoertuig, invalidenvoertuig of bromfiets vormt een gevaar voor de verkeersveiligheid vormt. Een belangrijk aspect daarvan is dat je dan maar één hand over had om het voertuig te besturen (denk aan schakelen of sturen). Vandaar dat het verbod is geformuleerd als “vasthouden”.

Datzelfde probleem doet zich voor als je de smartphone weliswaar in een carkit hebt zitten maar vervolgens een hand gebruikt om deze te bedienen. Ook dan is die hand niet beschikbaar om het stuur te bedienen et cetera. Daarom rekent de rechter dit nu ook onder het verbod. Dit was de bedoeling van de wet en daarom is dit een overtreding van de wet.

En nee, het betekent niet dat je nu te allen tijde twee handen aan het stuur moet hebben of dat je niet mag bellen met een handsfreekit. Het betekent grofweg dat je van je telefoon af moet blijven tijdens het rijden. Dus ook niet een gesprek accepteren, als dat via een toets op je scherm of telefoon gaat.

Arnoud

Welke data over mijn auto mag worden doorgeappt?

ford-t-autoEen lezer vroeg me:

Ik zag dit artikel met de intrigerende opmerking “Verzekeraars willen bij een ongeluk nu weten of iemand op zijn telefoon zat te appen.” Met een speciale app kun je bijvoorbeeld je telefoon laten uitschakelen als je snelheid te hoog gaat, en je kunt lees ik zelfs kiezen voor een app die (in ruil voor korting) je verkeersgedrag doorstuurt naar de verzekeraar. Een voorbeeld is Flo. Mag dat?

Wettelijk gezien is er voor een verzekeraar op dit moment geen grond om bij een verkeersongeval data van iemands telefoon te vorderen. Dus nee, onder normale omstandigheden mag dat niet.

Verkeersgedrag is geen gevoelige informatie, dus met vrijwillig gegeven toestemming zou die wel mogen worden verstrekt. Dus als een verzekeraar daar apart om vraagt en geen negatieve gevolgen verbindt aan een weigering (zoals uitsluiting of opzegging van de verzekering) dan denk ik dat dit wel kan. (En nee, het mag niet als stiekeme functionaliteit in een “Declareer snel uw autoschade”-app, ook niet als in de privacypolicy er een mooie braaftaalzin over staat.)

Ik vraag me alleen wel af hoe vrijwillig dit is. Natuurlijk, korting is altijd optioneel dus in zoverre kun je het zien als vrijwillig. Je hóeft geen korting te accepteren. Maar als ze het andersom hadden geformuleerd – wie de app niet installeert, krijgt een boete/toeslag – dan zou iedereen het als afdwingen zien. Principieel vind ik het dan ook moeilijk om het verschil aan te geven.

Maar zelfs als je zegt, het is een korting dus vrijwillig dus prima. Dan zitten we over vijf jaar met de situatie dat 90% van de mensen de kortingsregeling heeft. Dan ís de verzekering toch goedkoper en dan ís de volle mep betalen toch een vorm van boete?

Arnoud

Google’s AI wordt aangemerkt als ‘bestuurder’ onder Amerikaanse Wegenverkeerswet

google-zelfrijdende-autoNou nou, poe poe, de Amerikaanse National Highway Traffic Safety Administration heeft Google’s zelfdenkende auto-OS aangemerkt als de ‘bestuurder’ in de zin van de Federal Motor Vehicle Safety Standards, zeg maar het Reglement Voertuigen en Verkeerstekens. Dat meldde Mashable vorige week. Maar betekent het dus dat het ding zelfstandig de weg op mag? Nou nee, bepaald niet.

Google had de NHTSA gevraagd hoe hun autonome auto binnen de Amerikaanse regels voor auto’s op de weg zouden passen. Men wil immers met die dingen de weg op, en net als bij ons geldt in de VS dat dat alleen mag als je aan alle wettelijke eisen voldoet.

In hun reactie concludeert de toezichthouder inderdaad dat het prima past binnen de wet om de AI van zo’n zelfrijdend voertuig als “bestuurder” aan te merken.

Echter, het gaat daarna meteen al fout want wie er ook bestuurder is, het voertuig moet blijven voldoen aan de wettelijke eisen. Zo moet er een hand- of voetrem in een auto zitten, maar een AI heeft hand noch voet. Dat gaat dus mis. Ook gaat het mis bij de snelheidsmeter en de indicatielampjes voor knipperlichten en dergelijke, die moeten “zichtbaar” zijn voor de bestuurder en het is onduidelijk of de AI wel kan zien in de zin van de wet. En zo gaat het nog even door.

Uiteindelijk is de conclusie inderdaad dat de AI gezien kan worden als bestuurder, maar dat de toezichthouder niet bevoegd is om dan allerlei regels maar aan te passen zodat het werkbaar wordt voor deze kunstmatige intelligentie. Google moet maar bij een ander loket vragen om vrijstelling van deze wettelijke eisen. Dit nog geheel los van de vraag wie er aansprakelijk is bij een ongeval. Dat is normaliter namelijk de bestuurder, maar dat kan natuurlijk niet bij een AI. Die vraag valt echter buiten de bevoegdheid van de NHTSA. Dus vandaar, nou nou, poe poe.

Nee, wat mij betreft is Nederland verder: de RDW mag ontheffing verlenen voor zo ongeveer alle regels uit het RVV voor zelfrijdende auto’s,

voor zover en voor zolang dat nuttig is voor het testen van verder geautomatiseerde functies in voertuigen en het daarmee ervaring opdoen in het verkeer.

Dat maakt het een heel stuk makkelijker voor de praktijk. Maar waarom is dat Amerikaanse bericht nieuws en dat Nederlandse niet?

Arnoud

Mag je autorijden met een tablet in je hand?

sms-belasting-telefoon.pngDe politie is de komende maanden extra alert op smartphone-gebruik in de auto en op de fiets, las ik bij Webwereld. De boete voor automobilisten die rijden met een telefoon in de hand staat sinds 1 januari op 227 euro. Aha, maar denkt menig lezer nu: dan zet ik de belfunctie uit of neem ik een tablet die wel internet heeft maar niet kan bellen. Mag dat dan wel?

Nee. Artikel 61a van het Reglement verkeersregels en verkeerstekens 1990 (RVV 1990) verbiedt bestuurders van een motorvoertuig tijdens het rijden een mobiele telefoon vast te houden. Een ’telefoon’ is “een apparaat dat bestemd is voor het gebruik van mobiele openbare telecommunicatiediensten”, waaronder ook datadiensten vallen. Wie dus een apparaat vasthoudt dat via 3G data kan ophalen of besturen, houdt een mobiele telefoon vast en krijgt 227 euro boete.

In april 2010 werd een man vrijgesproken omdat het bedienen van zijn TomTom niet onder dit wetsartikel viel. Dat de afstandsbediening via Bluetooth werkte, deed daar niet aan af. Hoewel Bluetooth een draadloze elektronische communicatiedienst is, is het geen “openbare telecommunicatiedienst”. Daarmee is de afstandsbediening nog geen mobiele telefoon. Ook niet trouwens als deze een daadwerkelijke telefoon bedient.

De campagne van de politie tegen bellend rijden richt zich ook tegen fietsers. Dat is opmerkelijk want dat artikel 61a noemt expliciet motorvoertuigen, en een fiets heeft per definitie geen motor. Er kan dus geen boete voor worden opgelegd, behalve via de kapstok van Koos, artikel 5 Wegenverkeerswet – gedrag dat gevaar veroorzaakt of kan veroorzaken. Een zin die ik nooit heb begrepen trouwens, gevaar ís een potentieel iets. “Kan veroorzaken” impliceert ook potentie. Dus de potentie iets in potentie te doen?

Wat is het grootste voorwerp dat jullie ooit in de hand hebben gehouden als bestuurder van een motorvoertuig?

Arnoud

Is een iPhone een telefoon?

iphone-tomtom-navigatie.jpgEen lezer vroeg me:

Vorige week werd ik op de snelweg aangehouden omdat ik zou hebben zitten bellen achter het stuur. Dat was niet zo: ik was de navigatie op mijn iPhone opnieuw aan het instellen. Dat mocht echter niet baten volgens de agenten. Een iPhone is een telefoon, en het maakt niet uit of je aan het bellen bent of iets anders. Maar je navigatie-apparaat instellen is toch heel wat anders dan zitten te bellen?

Op het gevaar nu écht als Koos Spee te klinken: artikel 61a van het Reglement verkeersregels en verkeerstekens 1990 (RVV 1990) verbiedt bestuurders van een motorvoertuig tijdens het rijden een mobiele telefoon vast te houden. Het is expliciet niet nodig dat je daadwerkelijk telefoneert. Dit is zo vastgelegd om te voorkomen dat de politie moet bewijzen dat je een gesprek aan het voeren was, wat vaak erg onpraktisch is.

Natuurlijk kun je met een iPhone meer dan alleen bellen, maar dat maakt hier niet uit. De wetgever bedoelt met “mobiele telefoon”

een apparaat dat bestemd is voor het gebruik van mobiele openbare telecommunicatiediensten

en het lijkt me evident dat een iPhone daar ook onder valt. Een iPod touch met navigatie kan niet bellen en valt buiten het verbod.

In april 2010 werd een man vrijgesproken omdat het bedienen van zijn TomTom niet onder dit wetsartikel viel. Dat de afstandsbediening via Bluetooth werkte, deed daar niet aan af. Hoewel Bluetooth een draadloze elektronische communicatiedienst is, is het geen “openbare telecommunicatiedienst”. Daarmee is de afstandsbediening nog geen mobiele telefoon. Ook niet trouwens als deze een daadwerkelijke telefoon bedient.

Verder was bij de invoering van deze regeling het oorspronkelijke voorstel geschrapt om naast een telefoon ook het vasthouden van “een op een mobiele telefoon gelijkend voorwerp” te verbieden. Zo’n breed verbod zou zijn doel voorbij schieten, aldus het ministerie destijds. Dan kan men niet nu alsnog optreden tegen afstandsbedieningen en navigatie-apparatuur natuurlijk.

Ik vraag me nog wel af hoe het zou zitten met een iPhone waarbij de telefonie-functie is uitgeschakeld en/of de simkaart is verwijderd. (Werkt een iPhone nog zonder simkaart?) Het toestel is dan niet meer geschikt om mee te bellen, hoewel het natuurlijk nog wél bestemd is om mee te bellen. Omgekeerd zou mijn laptop (met HSDPA-stick) ook een “telefoon” zijn omdat deze de openbare telecommunicatiedienst “3G internet” gebruikt.

Met dergelijke redeneringen komen we wel een heel eind in giecheltoets-land. En er ís me een partij onzinnige argumenten aangevoerd tegen boetes voor overtredingen van dit verbod. Zo werd het dronken-aardbei-argument dat dit artikel ongeldig is omdat de keuze voor mobieltjes willekeurig is en het vasthouden van eten, drinken of andere voorwerpen ook gevaarlijk is, gelukkig wel verworpen. Net als “ik hield hem niet vast, hij zat met een bandje om mijn pols / geklemd onder mijn hoofddoek“.

Tentamenvraag: mag een rijinstructeur tijdens de rijles een telefoon vasthouden terwijl de leerling aan het rijden is?

Arnoud

Een nummerbord op Youtube

nummerborden.pngEen lezer vroeg me:

Ik heb een camera in de auto waarmee ik opvallende verkeerssituaties vastleg. De opvallendste situaties deel ik via Youtube. Mag dat? De gefilmde bestuurders zijn niet (herkenbaar) in beeld, maar de kentekens wel. Ik weet dat ze bij Wegmisbruikers (SBS6) alle kentekens wel onleesbaar maken, maar dat gaat altijd om mensen die bekeurd worden.

De camera zit trouwens geklemd tussen de hoofdsteun en de bijrijdersstoel, maar ik overweeg nu een nieuwe camera te kopen die ik met een zuignap aan de voorruit kan hangen. Maakt dat nog uit?

Elk opzettelijk filmen of fotograferen van personen met een aangebrachte camera in de openbare ruimte is verboden, tenzij dit vooraf duidelijk is aangekondigd (art. 441b Wetboek van Strafrecht). De wetgever bedoelde hiermee “elke vorm van min of meer permanent installeren” van de camera. Het lijkt mij dat het klemmen tussen de hoofdstoel of met een zuignap aan de voorruit ophangen daar niet onder valt, maar met een schroef aan het dak vastmaken zeker wel.

Artikel 441b verbiedt je om met zo’n camera personen te filmen, dat wil zeggen opnames te maken waarbij mensen herkenbaar in beeld komen. Als je erop let dat dit niet gebeurt, en in ieder geval bij beelden de mensen onherkenbaar maakt, dan moet dit geen probleem zijn.

Ik zou echter toch adviseren om ook kentekens onherkenbaar te maken. Dat doet Wegmisbruikers vanwege de privacywetgeving: via kentekens zijn mensen alsnog te herkennen, en op grond van de Wet Bescherming Persoonsgegevens moet je die gegevens dan onherkenbaar maken. Die regel geldt niet alleen voor verdachten maar ook (juist?) voor gewone mensen die ineens in beeld komen.

Arnoud<br/> Foto afkomstig van Worldlicenseplates.com.

Portretrecht en privacy voor geparkeerde auto’s

Diverse lezers, die voorzover ik kan zien niets met elkaar te maken hebben, mailden me vorige week met min of meer dezelfde vraag over portretrecht. Doorhalen wat niet van toepassing is:

In onze [straat, buurt] [rijden, parkeren] veel mensen nogal onveilig. Door al die fout geparkeerde auto’s [ontstaat veel verkeershinder, lopen overstekende kinderen gevaar, kunnen fietsers er nauwelijks nog langs]. Nu hadden wij bedacht om deze verkeerssituatie [met, zonder] de verantwoordelijke personen te fotograferen en die foto’s [op een plakbord, op school, in het wijkcentrum, op een website] te plaatsen om aandacht te vragen voor dit probleem. Het gaat ons er [niet, niet direct] om om mensen aan de schandpaal te nagelen. We willen alleen dat [mensen gaan, de gemeente gaat] inzien dat het zo niet langer kan. Maar mag zo’n actie eigenlijk wel van [het portretrecht, de privacywet]?

Fotograferen van mensen en auto’s in je omgeving mag gewoon. Het is publicatie die problematisch kan zijn. De mensen kunnen dan hun portretrecht inroepen. Portretrecht geldt zodra mensen herkenbaar in beeld zijn. Zou je dus mensen alleen onherkenbaar op de foto’s hebben, dan is er geen probleem met portretrecht. Let er wel op dat mensen soms ook herkenbaar zijn zonder dat je hun gezicht ziet. Iemand kan een opvallend kapsel hebben of herkenbare kleding (“die vrouw met de korte rokjes en het rode haar”).

Voor auto’s geldt geen portretrecht. Daar kan wel weer de Wet Bescherming Persoonsgegevens spelen. Een foto van een auto kan te herleiden zijn tot de eigenaar. Daarmee is het tonen van zo’n foto mogelijk een inbreuk op diens privacy.

Nummerborden afplakken kan daartegen helpen, maar het is geen perfecte oplossing. In zo’n beperkte omgeving als een buurt of straat weten mensen ook vaak wie de eigenaar is als het nummerbord afgeplakt is. Als er maar 1 moeder is met een Smart (of een Hummer), weet iedereen meteen wie dat is als je die Smart laat zien. Ook zonder nummerbord en zonder haar op de foto. Of wat te denken van de bakker die zijn kind met de bedrijfsauto afzet.

De inbreuk op de privacy kan te rechtvaardigen zijn omdat je een verkeersprobleem aan de orde wilt stellen. Het zal dan afhangen van de context waarin de foto wordt getoond. Als je foto’s van diverse situaties laat zien, met hooguit één of twee keer een bepaalde auto, dan lijkt me dat geen probleem.

Ga je één auto of eigenaar er uit lichten, dan is het nog maar de vraag of dat mag. Heeft die ene eigenaar het verdiend om zo in het zonnetje (koplamp?) gezet te worden? Dat riekt naar eigenrichting, zeker als nog helemaal niet vaststaat dat die persoon werkelijk verantwoordelijk is voor de overlast. Herkenbare foto’s tonen van verdachten is vrijwel altijd een inbreuk op hun privacy.

Ook zal meespelen hoe veel mensen de foto’s zien. Bij die school zou men de foto’s op een ouderavond kunnen laten zien aan de parkerende ouders. Dat is een heel wat beperktere groep dan het publiek van een website, en daarom zou dat eerder mogen dan foto’s met naam en toenaam op een website.

Kortom, dit mag [wel, niet, misschien].

Weten jullie nog buitengerechtelijke oplossingen voor parkeerproblemen? Het liefst legaal.

Arnoud

Gaspedaal.nl mag Autotrack.nl blijven doorzoeken

Alweer een zoekmachine vrijgesproken. Dit keer eens geen huizenzoekmachines maar een autozoekmachine: Gaspedaal.nl. Via deze zoekmachine kun je aan de hand van dingen als merk, kilometerstand, bouwjaar, prijs en postcode zoeken in een aantal sites met aangeboden tweedehands auto’s. Dat vond Wegener, de beheerder van die sites, geen leuk idee want zij hadden ruim 1,9 miljoen Euro gestoken in die sites. Door Gaspedaal liep men zo een deel van de gehoopte advertentie-inkomsten mis.

Trouwe lezers van deze blog herinneren zich ongetwijfeld nog de Jaap-zaak uit augustus van dit jaar, en de heel trouwe lezers ook nog het Zoekallehuizen-arrest uit 2006. Beide huizenzoekmachines opereerden ongeveer op dezelfde manier als Gaspedaal. En in beide gevallen riep de eigenaar van de doorzochte sites hun databankenrecht in om dit tegen te gaan.

Bij de huizenzoekmachines ging dat niet op, omdat je voor een databankrecht een substantiële investering in de databank moet doen. En makelaars investeren niet in een databank, die databank is een bijproduct en dus niet beschermd.

Wegener’s investering van 1,9 miljoen was echter wel substantieel en dus had zij een databankenrecht op haar autodatabank. De site van Gaspedaal.nl vraagt, zoals dat juridisch zo mooi heet, “herhaald of systematisch niet-substantiële gedeelten van de databank op”. Als dat ongerechtvaardigde schade toebrengt aan Wegener, pleegt Gaspedaal inbreuk op het databankenrecht.

Maar nee:

Er kan dan ook in dit geding niet op voorhand van worden uitgegaan dat het aantal bezoekers van AutoTrack.nl als gevolg van het op de markt komen van Gaspedaal.nl zal teruglopen. Dit betekent dat evenmin kan worden aangenomen dat – als Wegener stelt en Innoweb betwist – vanwege de terugloop van het aantal bezoekers van AutoTrack.nl de occasionbedrijven hun abonnementen bij Wegener zullen opzeggen en dat daardoor een terugloop van de inkomsten van Wegener te verwachten is.

Wegener had nog één laatste redmiddel. Net als bij Jaap neemt Gaspedaal stukjes tekst en fotootjes over van onder andere Autotrack. Dus net als bij Jaap werd de geschriftenbescherming in stelling gebracht. En net als bij Jaap haalde dat niets uit. Gaspedaal kopieert niet simpelweg de gegevens, maar selecteert de volgens haar belangrijkste en presenteert deze op haar eigen manier. En alleen als je (vrijwel) integraal alles klakkeloos overneemt, kun je inbreuk op deze bescherming plegen.

Kortom, niets onrechtmatigs aan deze zoekmachine.

Via Volledig bericht, pardon Boek 9 en SOLV.

Arnoud