Je eigen gesprekken opnemen is je goed recht en daarmee basta

Via de onvolprezen Charlotte Meindersma op Twitter:

Als ik jullie goed advies mag geven: wees bij een belangrijk gesprek nooit zo fatsoenlijk om te vragen of je het op mag nemen, maar doe het gewoon. Als je zelf deelnemer bent aan het gesprek, is het niet strafbaar.

Dat gaf enige heftige reacties, van ongeloof (“mag dat echt zonder te vragen”) tot gefronste wenkbrauwen gevolgd door grote woorden over de AVG en zelfs de Grondwet. Dat schiet bij mij in het verkeerde keelgat, want het is gewoon juist wat ze zegt.

Het is inderdaad niet strafbaar om gesprekken op te nemen waar je deelnemer aan bent (art. 139a Strafrecht). Je hoeft het niet te melden aan je gesprekspartner, en komt het uit dan heeft zhij ook geen recht op een kopie. De gedachte van de strafwet is dat afluisteren van andermans privégesprekken kwalijk is, maar als je zelf in het gesprek zit, dan is er geen probleem op dat gebied.

Naast het strafrecht heb je natuurlijk de AVG. Die vindt inderdaad iets van het maken van gespreksopnamen, want dat zijn persoonsgegevens die je dan verwerkt. Alleen: wanneer je die opname maakt voor jezelf, omdat je bewijs wil van wat er is gezegd en dat bewijs hooguit inzet in juridische procedures, dan valt dat onder de exceptie voor huishoudelijke doeleinden.

Krijg je natuurlijk meteen het verwijt dat “huishoudelijke doeleinden” heel beperkt uitgelegd wordt. Daar ben ik dus even ingedoken, en dat valt reuze mee. Het is natuurlijk in zoverre beperkt, want het moet gaan om iets particuliers (dus niet met je zakelijke pet op, ook niet als eenmanszaak) en iets dat tot jouw huishoudelijke activiteiten beperkt is. Oftewel jij in je eentje doet de hele verwerking, het gaat om mensen die dichtbij je staan en alles gebeurt op kleine schaal.

Ik zie werkelijk niet hoe “ik neem mijn eigen gesprekken op en bewaar die voor het geval er een juridisch conflict is waarbij ik de opname nodig heb” conflicteert met bovenstaande.

Minstens zo belangrijk: het opnemen van je eigen gesprekken valt vrij evident onder de informatievrijheid, het recht feiten en inlichtingen te mogen verzamelen (artikel 10 EVRM, artikel 11 Handvest). Dat is een grondrecht, net zo goed als privacy (artikel 8 EVRM) en bescherming van persoonsgegevens (artikel 9 Handvest). Vanuit dat perspectief is het raar om te zeggen “moet dat nou, je kunt het toch even vragen”. Je hebt geen ‘moet’ nodig om een grondrecht uit te mogen oefenen. Dat mag je, punt.

Natuurlijk kan het ene grondrecht botsen bij het andere, en dat is wat hier dan gebeurt. Een opname is inderdaad een inperking op iemands bescherming van persoonsgegevens, en mogelijk ook een privacyschending (ik twijfel, want je was erbij tijdens het gesprek en waarom is het dan privé als de ander terug kan halen wat je zei). Je komt dan in een afweging van belangen terecht, waarbij uitgangspunt is dat beide grondrechten even zwaar wegen.

Voor mij geeft uiteindelijk de doorslag dat a) het gaat om opname ten behoeve van bewijs, dus géén publicatie b) welk bewijs je niet op andere wijze kunt krijgen en c) een gesprek van karakter verandert als je zegt dat je het opneemt. Je verliest dus je positie als je zegt wat je gaat doen, en de privacy- of persoonsgegevensinbreuk zie ik als minimaal omdat het gaat om dat beperkte doel als bewijs.

Praktische tip nog: als je dit doet, maak dan pas zo laat mogelijk bekend dat je een opname hebt. Het netste lijkt mij dat je eerst gewoon samenvat wat er is gezegd (bijvoorbeeld in je bezwaarschrift of dagvaarding), als daar over gepiept wordt dan reproduceer je wat er letterlijk is gezegd en pas als men dán nog ontkent dan laat je de opname horen.

En nog eentje: het is handig als je de opname ergens bewaart waar er een onafhankelijke timestamp op gezet wordt (wellicht een soundcloud of online cloudopslag) en liefst waar bewerken niet zomaar mogelijk is zonder dat dat sporen achterlaat. Dan weerleg je meteen het verwijt dat je de opname gemanipuleerd hebt.

(En voor de zekerheid: wie om welke reden dan ook die gesprekken publiceert anders dan in een gerechtelijke procedure die kan zich niet op bovenstaande beroepen.)

Arnoud

Mag mijn werkgever een gesprek opnemen omdat dat voor eigen gebruik is?

Een lezer vroeg me:

Mijn baas heeft het gesprek opgenomen toen wij een serieus gesprek hadden. Ik vroeg omdat ik ook deelnemende aan het gesprek was en het deels ook over mij ging en hij een buitenstaander is of ik ook de opname mocht. Maar hij zei dat het voor eigen gebruik is en dat hij het mij niet kan geven. Mag hij dat zeggen?

Nee, dat mag hij niet zeggen. (Soms zijn juridische vragen makkelijk.)

Wanneer de werkgever een zakelijk gesprek opneemt, dan valt dat onder de AVG. De werknemer heeft dan bepaalde rechten, zoals het recht op een kopie van de opname (artikel 15 AVG). Hooguit kunnen stukjes worden weggelaten als daardoor de privacy van anderen in gevaar komt, maar als het gaat om een gesprek tussen werkgever en werknemer dan zie ik dat zo even niet.

In theorie kun je als werkgever zeggen, ik neem dit op voor privédoeleinden. Dat valt buiten de AVG – dat is de uitzondering voor huishoudelijk of particulier gebruik. Die kan ook gelden in de zakelijke context, mijn eigen aantekeningen in mijn adresboek met bijvoorbeeld de geboortedatum van een relatie vallen buiten de AVG.

Alleen, als het gaat om een “serieus gesprek” zoals de vraagsteller stelt, dan zie ik het puur particuliere even niet meer. Die werkgever neemt dat op als bewijs wat er is gezegd, dat is het enige dat ik in die context kan bedenken. En in die context is dat bewijs dus zakelijk bedoeld: de ontkenning van de werknemer weerleggen, aantonen dat er wél dat gezegd of zus gescholden of weet ik veel is. Dat bewijs is daarmee niet particulier, ook al doet de werkgever dat met een eigen opname-apparaat en doet hij het thuis ook.

Arnoud

Uber laat passagiers audio opnemen als ze zich niet op hun gemak voelen, mag dat?

Uber test een nieuwe functie die passagiers audio laat opnemen wanneer ze zich niet op hun gemak voelen tijdens een rit. Dat las ik bij Tweakers. De opname wordt verstuurd naar Uber, zodat die de opname als bewijs kan dienen mocht dat nietpluisgevoel in verband staan met een daadwerkelijk onrechtmatig handelen. Creatief idee, al is het nog niet duidelijk hoe breed het zal worden ingezet. Maar het riep meteen bij mensen de vraag op of dat wel mag, zo stiekem de conversatie met de chauffeur opnemen enkel omdat jou het niet bevalt.

Bij het opnemen van gesprekken heb je in de praktijk te maken met zowel de AVG als de strafwet. Eerst maar die laatste. In veel landen (waaronder alle Europese landen en de VS) is het strafbaar om gesprekken van anderen op te nemen of stiekem af te luisteren met apparatuur. Iets ingewikkelder wordt het wanneer je zelf gesprekspartner bent. Dan verschilt het nogal per land of dat mag of niet.

In Nederland is de wet duidelijk: het is alleen strafbaar een gesprek op te nemen als je daar geen deelnemer aan bent – en ook niet opdracht van een deelnemer hebt om dat te doen. Maar in bijvoorbeeld Duitsland is het ook strafbaar om je eigen gesprekken op te nemen, tenzij de wederpartij daarmee instemt. (Wikipedia heeft een lijst per land.) Het is me niet duidelijk hoe ‘papier’ die wetten zijn, het voelt nogal cru dat je een slachtoffer van aanranding in de taxi gaat vervolgen wegens illegaal opnemen en de chauffeur vrijuit laat. Ik heb zoals u leest wel hele grote moeite met dit soort wetten, vanwege de bewijsnood die het vaak geeft en de botsing die je (mede daarom) met de vrijheid van informatiegaring krijgt.

De AVG kan ook een rol spelen, maar die is beperkt. Je eigen gesprekken opnemen is een verwerking van persoonsgegevens – van je gesprekspartner immers. Maar wie dat enkel doet om voor zichzelf dat gesprek vast te leggen (als bewijs dat er iets toegezegd is, dat er een bedreiging langskwam of iets dergelijks) die handelt daarmee voor strikt eigen huishoudelijk gebruik. Daarop is de AVG dan in het geheel niet van toepassing. (Zou je die opname gaan publiceren, dan geldt de AVG wel maar kom je wellicht in de journalistieke exceptie terecht.)

Zou de chauffeur deze functie gebruiken, dan wordt dat anders. Weliswaar kan die ook prima behoefte hebben aan een gespreksopname, want ook chauffeurs worden bedreigd, aangerand, uitgescholden of opgelicht (“geef me korting of ik geef je maar één ster”), maar een chauffeur handelt bedrijfsmatig en zijn verwerkingen van persoonsgegevens vallen dan wél gewoon onder de AVG. Hij zou dus op de taxi een sticker moeten doen dat er opnames in de taxi gemaakt worden, en een reglement hebben wat daarmee gebeurt. Ook als het een zzp’er is.

Voor Uber zelf is me nog niet duidelijk hoe het uitpakt. Als ze de opname alleen bewaren ten behoeve van de passagier, dan stellen ze zich op als verwerker en dan lijkt me er verder weinig mis mee. (Ik moet een examenvraag maken over de verplichtingen van een verwerker voor een niet onder de AVG vallende partij voor mijn opleiding senior privacyjurist.) Maar ik krijg het gevoel van dat tekstje dat Uber zélf gaat beslissen wanneer de opname wordt vrijgegeven en waarvoor, en dat zou maken dat ze zelf de verantwoordelijke worden (mogelijk samen met de passagier). In dat geval valt de opname wél onder de AVG en dan moet de app duidelijk aan de chauffeur maken dat er wordt opgenomen.

Arnoud

Hoe lang mag een bedrijf gespreksopnames eigenlijk bewaren onder de AVG?

Een lezer vroeg me:

Bij ons bedrijf kunnen telefoongesprekken bij de klantenservice worden opgenomen voor trainingsdoeleinden, zo zegt ons bandje keurig. Dat gebeurt willekeurig bij 1 op de 10 gesprekken, die de HR medewerker vervolgens reviewt. Maar we maken ook opnames als een klant vervelend is, dat kan de servicemedewerker doen met een druk op de knop (retroactief wordt dan het gehele gesprek vastgelegd). Mag dat van de AVG? En wat is de bewaartermijn?

Het structureel opnemen van gesprekken met klanten is een vorm van verwerken van persoonsgegevens. Je moet dat dus onder de AVG kunnen rechtvaardigen als bedrijf of organisatie. Meest voor de hand ligt dat je het gooit op de grondslag “uitvoering overeenkomst” (dit hoort bij het netjes nakomen van het contract) of “eigen legitiem belang” (je wilt als organisatie weten hoe je werkt).

Het trainen of evalueren van je personeel lijkt me wel onder die laatste te rechtvaardigen. Optreden tegen lastige klanten vind ik een voorbeeld van het eerste, de klant moet netjes nakomen en moet dus ook netjes blijven aan de telefoon. Dus zolang je dit allebei netjes in je register uitwerkt, lijkt me dit oké.

Ik vind het een mooie dat het systeem zelf kiest welke gesprekken voor evaluatie in aanmerking komen. Zo voelt de medewerker zich niet continu bekeken maar is er wel de kans dat iemand van HR wat vindt van zijn gesprekstechnieken. Evenzo is de opnameknop (met retroactief effect) een slimme truc om lastige gesprekken op te nemen zonder dat je altijd álle gesprekken opneemt.

Natuurlijk moet je de opnames zorgvuldig bewaren en beveiligen. Dat is een algemeen probleem bij organisaties, en volgens mij is er niets specifieks of complex aan deze situatie.

De bewaartermijnen zijn lastig. De wet zegt niet dat je gespreksopnames moet maken, en er is dus geen wettelijke bewaartermijn. Je moet dus zelf verzinnen hoe lang je dat wil doen, en dat onderbouwen. Mijn advies is altijd om dat te koppelen aan functionele criteria. Bij de evaluaties kun je zeggen, we bewaren ze tot het eerstvolgende evaluatiemoment met de medewerker en die zijn eens per kwartaal. Of je zegt, de HR man/vrouw luistert ze wekelijks af en daarna gaan ze weg tenzij er een leermoment op te horen is.

De opnames van lastige klanten zou ik bewaren totdat het met de klant besproken is en/of de escalatie is afgehandeld. Dat kan kort of lang zijn: één opvolggesprek aan de telefoon waarin de klant zegt het niet meer te doen, of een rechtszaak inclusief hoger beroep waarbij het bedrijf een contactverbod eist. Maar met deze formulering vang je allebei.

Arnoud

Mag je met een Kapture armband je hele omgeving opnemen?

kapture-armbandEen lezer vroeg me:

Mag je met een Kapture armband rondlopen en alles opnemen dat in je buurt gezegd wordt?

De Kapture armband is een simpel apparaatje dat continu een minuut aan geluid opneemt dat in de buurt te horen is. De opname staat in een buffertje dat continu wordt overschreven. Twee drukken op een knop zorgt er voor dat de laatste minuut permanent wordt opgeslagen en naar je mobiel wordt gestuurd.

Het is legaal in Nederland om gesprekken op te nemen waar je deelnemer aan bent. Dus als je de armband daarvoor gebruikt, zit je goed.

Lastiger wordt het als de armband dingen opneemt waar je zelf niet aan deelneemt. Denk aan het gesprek achter je in de bus of iemand die toevallig voor je loopt en net wat harder praat. Dat zijn geen eigen gesprekken, dus die regel hierboven geldt niet. Maar het zijn wél gesprekken aan de openbare weg, dus hoe zit dat dan?

Gesprekken in een woning of besloten ruimte mogen niet worden opzettelijk opgenomen zonder dat een deelnemer daarmee instemt (art. 139a Strafrecht). Het maakt dus niet uit of het heimelijk gebeurt – tenzij je de eigenaar bent van de ruimte en de opnameapparatuur duidelijk zichtbaar ophangt.

Gesprekken buiten de woning mogen niet heimelijk worden opgenomen (art. 139b Strafrecht). Buiten rondlopen met een prominente boom-microfoon is dus altijd legaal, dat ziet en snapt iedereen.

Maar die armband lijkt me een stuk minder prominent, dus daar kun je echt een probleem hebben als die het gesprek achter je opneemt. Voor de wet doet het er niet toe of het gesprek in de openbare ruimte werd gevoerd. Het gaat erom dat mensen niet verwachten opgenomen te worden, ook niet in de bus en ook niet op straat als ze vlakbij iemand anders lopen.

Arnoud

Is een stiekeme geluidsopname bruikbaar als bewijs?

Een lezer vroeg me:

Mag je telefoongesprekken (of gewone gesprekken) opnemen zonder de wederpartij dat te zeggen? En zijn zulke opnames dan bruikbaar als bewijs?

Ja en ja.

Het Wetboek van strafrecht verbiedt het opnemen van gesprekken (telefonisch of mondeling gevoerd) als je daar geen deelnemer aan bent. Dat betekent dus dat wie wél deelnemer is, niet in strijd met dit verbod handelt. Publiceren van die opname zal vaak wel een schending van de privacy van de wederpartij opleveren, dus daar zul je een fors nieuwsbelang voor moeten hebben.

Een bedrijf dat structureel telefoongesprekken opneemt en opslaat, verwerkt daarmee persoonsgegevens van zijn klanten. Dergelijke verwerkingen kunnen gerechtvaardigd zijn: bewijs vergaren van contractsluiting is een legitiem doel, net als zorgen dat je klantenservice goed gaat. Maar men moet dat dan wél melden op grond van de Wbp, vandaar al die “dit gesprek kan worden opgenomen” meldingen bij grote callcenters. Hoewel het dan overigens weer niet de bedoeling is dat een opname met een klant nog jarenlang op de opleidingsafdeling rondzwerft als voorbeeld hoe het wel of niet moet.

Een privépersoon die voor zichzelf structureel gesprekken opneemt, verwerkt ook persoonsgegevens maar er is een uitzondering in de privacywet voor “uitsluitend persoonlijke en huishoudelijke doeleinden”, en ik meen dat je zulke privéopnames daar wel onder kunt rekenen. Dus ook onder de Wbp hoef je je privéopnames niet te melden.

Gebruik als bewijs naar de wederpartij is natuurlijk toegestaan. Maar gebruik bij de rechter, daar voelen mensen nog wel eens wat aarzeling. Uit de rechtspraak die ik ken, kan ik daarvoor geen rechtvaardiging halen. Bewijs in rechtszaken tussen burgers onderling is eigenlijk zelden tot nooit onrechtmatig. Ook niet bij privacyschendingen. De Hoge Raad oordeelde al in 1987 dat voor uitsluiting van bewijs sprake moet zijn van een “rechtens ontoelaatbare inbreuk op de privacy, zulks op basis van bijkomende omstandigheden die deze conclusie rechtvaardigen”. Oftewel: een inbreuk op zich is niet genoeg, het moet wel een hele erge zijn.

Veelal zal het gaan om zakelijke gesprekken, daarbij kunnen immers conflicten ontstaan waarbij je wilt bewijzen dat er iets wel of niet is gezegd. En in zulke gesprekken is het privacybelang toch een stuk kleiner. In deze zaak ging het om gesprekken tussen een werkgever en werknemer die bij deze rechter stonden toen de werknemer ontslagen werd. De werknemer had de gesprekken stiekem opgenomen en zelfs ontkend toen de manager in kwestie vroeg of er iets werd opgenomen. Geen probleem:

De gesprekken met [werknemer] heeft [naam 1] gevoerd in zijn hoedanigheid als directeur van NAM, als werkgever van [verweerder], waarbij deze gesprekken in overwegende mate een zakelijk karaker hadden. Het enkele feit dat [naam 1] er niet bedacht op hoefde te zijn dat zijn gesprekken met [werknemer] zouden worden opgenomen – zeker niet nadat hij [werknemer] daarnaar had gevraagd en deze dit ontkende – leidt niet tot de conclusie dat sprake is van een rechtens ontoelaatbare inbreuk op de privacy. Wel acht de kantonrechter dit een omstandigheid die bij de beoordeling van het goed werknemerschap in het kader van toepassing van de kantonrechtersformule aan de orde kan komen.

Het kan dus wel “niet goed werknemerschap” zijn, oftewel in die specifieke verhouding kan het tegen je werken als je stiekeme dingen doet. Dit omdat je als werknemer en werkgever goed – netjes – naar elkaar moet zijn. In de relatie klant/leverancier moet je redelijk naar elkaar zijn, maar ik vind niet dat dat hetzelfde is als de eis van goed werknemer/-geverschap. Dus in die relatie lijkt het me veel lastiger om te zeggen, misschien mag het dan wel maar ik ga het tóch tegen je laten werken.

Ik neem eigenlijk standaard mijn gesprekken op, en snap eigenlijk niet waarom anderen dat nou niet doen. Het scheelt zó veel discussie als je gewoon de opname kunt terugluisteren. Of mis ik iets?

Arnoud

Wat mag ik met een opgenomen zakelijk gesprek?

richtmicrofoon.jpgEen lezer vroeg me:

In een zakelijk conflict heb ik een gesprek met de helpdesk van de wederpartij opgenomen. Nu heb ik in een brief aan de bedrijfsjurist hiernaar verwezen, en deze wil nu een kopie van de opname. Mag ik deze afgeven? Hoe zit het met de privacy van de wederpartij?

Een gesprek opnemen waar je zelf deelnemer aan bent, is eigenlijk altijd toegestaan. De strafwet verbiedt alleen het afluisteren van andermans gesprekken.

Wanneer je dat gesprek alleen bewaart en gebruikt als bewijs, is dat volkomen legaal. Ook de wet bescherming persoonsgegevens zit hier niet in de weg: hoewel een gespreksopname met naam en tijdstip een persoonsgegeven is, is een dergelijk beperkt gebruik gerechtvaardigd onder je “dringende eigen noodzaak”, je moet immers bewijs kunnen verzamelen van zakelijke gesprekken. En dan mag dat, ook zonder toestemming te vragen. Bedrijven die structureel gesprekken opnemen, moeten het wél melden onder de Wbp, dat hoort bij de informatieplicht (die zin is dus een gesproken privacystatement, zeg maar).

Naast de Wbp is er ook nog ‘gewoon’ de privacy, de persoonlijke levenssfeer. Het is niet echt prettig om opgenomen te worden zonder dat te weten. Maar een werknemer die een zakelijk gesprek voert met een klant, heeft daar eigenlijk geen privacyverwachting in. Vergelijk het met een zakelijke brief, ook daar is niets privé aan.

Het afgeven van een kopie van het gesprek, of een transcriptie, lijkt me een redelijk verzoek. Als het ooit bij de rechter komt, zul je het toch ook moeten overleggen als bewijs en dan krijgt de wederpartij ook al een kopie. En je zou zelfs kunnen zeggen dat er een récht op afgifte is: de persoon wiens persoonsgegevens worden verwerkt, heeft recht van inzage en daaronder vallen ook het opvragen van kopieën van geluidsopnames, zo blijkt uit het Dexia-arrest van de Hoge Raad.

Arnoud

Mag een stiekem gemaakte geluidsopname gebruikt worden als bewijs?

Regelmatig krijg ik in diverse varianten de vraag of een stiekem gemaakte geluidsopname van een gesprek gebruikt mag worden als bewijs. Dit meestal naar aanleiding van mijn artikel Opnemen van gesprekken, waarin dat met zoveel woorden staat:

Een telefoongesprek opnemen dat je zelf voert, mag je dus opnemen – ook wanneer je dat niet meldt aan de tegenpartij. Alleen het heimelijk opnemen van zo’n gesprek zonder deelnemer te zijn is dus strafbaar (tenzij je toestemming hebt van één van de deelnemers).

Dit artikel gaat over de context van het strafrecht: het is verboden gesprekken af te luisteren met een technisch hulpmiddel als je geen deelnemer bent. Dat betekent dus dat als je wél deelnemer bent (of namens een deelnemer handelt) je wél het gesprek mag afluisteren en opnemen. Publiceren van die opname zal vaak wel een schending van de privacy van de wederpartij opleveren, dus daar zul je een fors nieuwsbelang voor moeten hebben.

Gebruik als bewijs is eigenlijk altijd toegestaan. In het gewone (civiele) recht gelden namelijk geen specifieke eisen voor hoe het bewijs verkregen mag zijn. De rechter mag zelf alles beoordelen op de merites. Hij hoeft bewijs niet uit te sluiten omdat het een stiekeme opname is. Wel zou hij het bewijs anders kunnen waarderen: een informeel gesprekje op de vrijmibo zal minder bewijskracht hebben over de intenties van een bedrijf dan een formele verklaring van de directie bij een persconferentie. Maar dat gaat dan over de inhoud, niet over de vorm.

Er zijn diverse rechtszaken waarbij partijen hebben geprobeerd een geluidsopname van tafel te krijgen met het argument dat deze onrechtmatig is verkregen. Dat wordt echter niet geaccepteerd. De Hoge Raad oordeelde in 1987 dat voor uitsluiting van bewijs sprake moet zijn van een “rechtens ontoelaatbare inbreuk op de privacy, zulks op basis van bijkomende omstandigheden die deze conclusie rechtvaardigen”. Oftewel: een inbreuk op zich is niet genoeg, het moet wel een hele erge zijn.

Op grond van deze uitspraak vond de Amsterdamse rechter dat een gespreksopname tussen een werkgever en werknemer best beluisterd mocht worden. De werkgever zat in een zakelijk gesprek, en een beroep op de privacy is dan niet doorslaggevend.

De rechtbank Groningen formuleerde in 2010 het als volgt:

Of het opnemen van een gesprek zonder dat de wederpartij hiervan op de hoogte is onrechtmatig is, hangt volgens de jurisprudentie af van de omstandigheden van het geval. Dat de opname is gemaakt met het doel deze als bewijs te kunnen gebruiken en het gesprek daarop gericht is geweest maakt het opnemen van dat gesprek, anders dan [de wederpartij] meent, op zich nog niet onrechtmatig. Met betrekking tot het onderhavige gesprek is van belang dat het in een zakelijke setting plaatsvond en “voor zover daaruit in de dagvaarding is geciteerd- niet over zaken ging die de persoonlijke levenssfeer betreffen.

Deze uitspraken laten ruimte open voor uitsluiting van het bewijs wanneer het gesprek zeer persoonlijk is. Ik kan me echter geen situatie voorstellen waarin je zo’n gesprek aan zou willen voeren in een rechtszaak. Wat voor zaak zou dat dan zijn? Héél misschien een rechtszaak over een echtscheiding. Als daar een van de partners in een intiem moment een bekentenis doet, en de andere partner heeft dat opgenomen en speelt dat dan af in de zitting over wie de kinderen krijgt, dan kan ik me voorstellen dat dat niet goed valt bij de rechter. Maar dat lijkt me wel een erg hoge uitzondering.

Arnoud