Tag: Arbeidsrecht

About Arbeidsrecht

Subscribe Feeds

Google en Facebook werken aan regels rond werk van kinderen op sociale media

Geplaatst op in Ondernemingsvrijheid, 9 reacties

Google en Facebook werken aan regels rond kinderen die figureren in Instagram-posts of YouTube-video’s. Dat las ik bij Tweakers onlangs. Daar zijn allerlei juridische zorgen over, zoals hoe de strenge AVG uitpakt voor zo’n situatie. Maar degene die er hier uitgelicht werd, vond ik wel een erg aparte: is hier sprake van (kinder-)arbeid in de zin dat er een arbeidsverhouding ontstaat tussen de minderjarige vlogger/figurant en de dienstverlener die die video’s online zet? De vraag lijkt absurd want je tekent geen arbeidscontract met Google. Maar juridisch gezien is het zo absurd nog niet, omdat je prima een arbeidscontract kunt sluiten zonder ooit een handtekening te zetten.

In het bronartikel in The Guardian lees ik over een zevenjarige die miljoenen binnenharkt met het recenseren van speelgoed. Dat is dan wel gelijk het extreemste voorbeeld, maar het geeft wel aan waar het om gaat; er wordt goed geld verdiend met het maken van zulke video’s en de advertenties (en affiliate-links) er omheen.

Wanneer je structureel geld krijgt van iemand voor arbeid die je levert, dan trigger je het arbeidsrecht want dat riekt naar werknemerschap. In Californië helemaal, want daar kent men de strengste regels over werknemerschap ter wereld. Mede vanwege Hollywood en de kindsterren die daar figureren. Als je werk doet voor de camera en daar geld voor krijgt, dan ben je werknemer binnen de entertainmentsector en dan gelden er dwingend allerlei speciale regels over wat er met je vergoedingen moet gebeuren en welke waarborgen je werkgever moet nemen.

Geldt dat ook voor Google, eigenaar van videoplatform Youtube? Volgens Amerikaanse arbeidsrechtprofessor Veena Dubal zeer zeker wel:

“You could argue that YouTube is the joint employer [dus samen met de ouders, AE] of the child,” said Dubal. “YouTube controls what the child can and cannot do. They control the dissemination of the money. They would very likely be considered joint employers under California wage laws and child labor laws.”

In Nederland kennen we niet zo’n bijzondere constructie voor kindacteurs. De regels of sprake is van een arbeidsverhouding kennen eigenlijk drie factoren: werkgeversgezag, persoonlijke arbeid en loon. Dit betekent:

  1. De werkgever moet zeggenschap hebben over hoe het werk wordt uitgevoerd. Dus niet alleen “het moet vrijdag af”, maar ook “ik wil dat je maandag hier om 9 uur zit en gaat werken tot 17 uur”. Hij hoeft dat niet perse daadwerkelijk te dóen maar hij moet de mogelijkheid hebben dit te eisen.
  2. De werknemer moet persoonlijk het werk uitvoeren, vervanging is niet toegestaan. Een werknemer mag geen collega laten opdraven of zijn vrouw het werk laten doen. Een ingehuurde freelancer zou dat wel mogen.
  3. De werknemer krijgt loon. Deze is tricky want ook in andere verhoudingen kun je geld ontvangen, en is dat nu loon of niet?

Er zijn nog aanvullende factoren, zoals of je doorbetaald krijgt bij ziekte, of je bij meerdere opdrachtgevers tegelijk mag werken, wie de gereedschappen verzorgt en wie er aansprakelijk is voor fouten.

In de Youtube-situatie zie ik het argument (in theorie) wel opgaan voor de ouders als werkgever. Die krijgen dan te maken met het arbeidsrecht, en dat kan behoorlijk streng zijn voor kinderarbeid, ook in de entertainmentsector.

Maar hoe je Youtube zelf er met de arbeidsrechtelijke haren erbij sleept, zie ik even niet. Youtube oefent geen inhoudelijke zeggenschap uit op het werk, tenzij je de Terms of Service over acceptabele inhoud als “zeggenschap” ziet maar dat vind ik nogal gezocht. Verder zal het Youtube een worst wezen wie er deze keer figureert. Dus tenzij er specifieke constructies zijn voor invloedrijke vloggers die op afroep video’s maken voor Youtube, zie ik die constructie niet.

Arnoud

Rechtbank: Deliveroo-bezorger is zzp’er en geen werknemer

Geplaatst op in Ondernemingsvrijheid, Regulering, 29 reacties

Deliveroo fietskoerier Sytse Ferwerda (20) is een zelfstandig ondernemer en geen werknemer, las ik bij de NOS. De overeenkomst die Ferwerda sloot met de maaltijdkoerier is een overeenkomst van opdracht, ondanks het feit dat hij eerder in dienst was en eigenlijk onder dit nieuwe contract exact hetzelfde werk deed. Dat vonniste de Amsterdamse rechtbank afgelopen maandag. De uitspraak bevestigt dat de platformeconomie goed de gaatjes opzoekt van het recht, in dit geval het arbeidsrecht. De bal is dus aan de politiek om hier wat aan te doen.

De zaak van fietskoerier Ferwerda is redelijk standaard bij platforms als deze: hij had zich aangemeld om maaltijden te bezorgen, en kreeg in eerste instantie een arbeidscontract voor bepaalde tijd. Op zeker moment besloot Deliveroo dat het beter voor haar bezorgers was om als freelancer aan de slag te gaan, zodat ook Ferweda geen nieuw arbeidscontract kreeg maar een overeenkomst van opdracht waaronder hij op eigen titel aan het werk ging. Daar kreeg hij achteraf spijt van, en hij stapte naar de rechter met in de kern het argument dat dit een verkapt arbeidscontract was.

De wet kent een sterke bescherming voor werknemers, althans op papier. Een contract is een arbeidscontract wanneer aan zekere feitelijke omstandigheden is voldaan, ongeacht wat partijen op papier zetten. Het is dus mogelijk dat iets dat “Freelanceovereenkomst” heet, aangemerkt wordt onder de wet als een arbeidsovereenkomst. (Dit is waarom opdrachtgevers vroeger altijd een VAR wilden, dat was een garantie dat dit niet zou gebeuren.)

Kern van een arbeidscontract is dat sprake is van betaling van loon, van een gezagsverhouding en persoonlijke arbeid. Dat laatste betekent dat een werknemer zichzelf niet mag laten vervangen, hij moet zelf het werk doen. Hij moet daarbij de instructies van de werkgever opvolgen over hoe het werk gebeurt (de gezagsverhouding), terwijl een opdrachtgever alleen kan zeggen wat hij wil hebben en wanneer. En als laatste heeft een werknemer recht op loon voor de gewerkte uren.

In dit geval staat heel duidelijk op papier dat geen sprake was van persoonlijke arbeid: de bezorger mocht zich laten vervangen. Ook was er op papier geen gezagsverhouding: de bezorger mocht in eigen kleding en met eigen warmhoudbox op pad, en had daarbij het recht iedere opdracht te weigeren als hij daar zin in had. Papier alleen is niet genoeg: ook de werkelijke uitvoering telt mee. Als die anders uitpakt dan het papier, dan is dat doorslaggevend. In dit geval had Ferweda zich ingeschreven als zzp-er bij de Kamer van Koophandel, wat volgens de rechter een zekere indicatie is dat hij zich bewust was van de veranderde arbeidsrelatie.

Belangrijk daarbij was de wijze waarop Deliveroo orders voorstelt aan bezorgers. Daarbij wegen factoren mee als hoe vaak je orders aanneemt of weigert en hoe netjes je die uitvoert. Dit ranking systeem kun je zien als een truc om mensen te dwingen alle orders te accepteren, en zo alsnog een soort arbeidsverhouding te creëren. Maar nee:

14. Al is van een direct rankingsysteem geen sprake, vast staat wel dat bezorgers die naar de maatstaven van Deliveroo goed presteren “priority acces” krijgen om een tijdvak in een zone te reserveren en daardoor meer kans hebben om op gewilde tijden bestellingen aangeboden te krijgen. Daar staat tegenover dat ook bezorgers die naar de maatstaven van Deliveroo minder goed presteren nog steeds (zij het later dan degenen met voorrang) tijdvakken kunnen boeken. Eveneens bestaat de mogelijkheid zonder van te voren tijdvakken te boeken in te loggen en de op dat moment aangeboden bestellingen te bezorgen, al bestaat daarbij de kans dat een tijdvak in een bepaalde zone al is volgeboekt.

Er is dus altijd een reële mogelijkheid om werk te krijgen als opdrachtnemer, zodat van dwang eigenlijk geen sprake is.

Deliveroo stelde wel eisen aan de manier van werken, maar dat ging eigenlijk alleen over veiligheidseisen. De kleding die men draagt, is een vrijwillige keuze: je mag in eigen kleding of zelfs in de kleding van de concurrent gaan bezorgen. Ja, ik viel ook van mijn stoel toen ik het las. Maar de advocaat van Deliveroo heeft het gezegd. En als laatste kijkt de rechtbank naar de relatief lage inkomsten per maand – 14 uur werk per maand is niet veel.

Alles bij elkaar is de conclusie onvermijdelijk: dit is echt een zelfstandige bezorger, geen pseudo-werknemer van Deliveroo. Althans volgens de formele juridische theorie. Praktisch rammelt er hier van alles, maar dat komt omdat de “platform economie” (je personeel aansturen met een app) keurig de gaatjes opzoekt van de wetgeving. De rechter kan daar echter niet op ingrijpen, omdat die gaten herstellen toch echt de taak van de wetgever is. Vorig jaar december fronste de Kamer de wenkbrauwen over deze actie van Deliveroo, dus ik ben benieuwd.

Arnoud

“Mijn werkgever wil me een contract met boete over de AVG laten tekenen, is dat normaal?”

Geplaatst op in Ondernemingsvrijheid, Privacy, 6 reacties

Diverse lezers tipten me (dank) over deze vraag op Reddit:

Mijn werkgever wilt mij een contract laten tekenen ivb met de nieuwe privacywet (avg). Is dit normaal?

Wie het contract in kwestie leest, ziet dat het een addendum is op een arbeidscontract waarbij de werknemer geheimhouding opgelegd krijgt, en belooft netjes met persoonsgegevens om te gaan en alle documenten en dergelijke te retourneren aan het einde van het dienstverband. Dat zijn op zich geen rare afspraken. De teksten vind ik als jurist volkomen standaard. Je zou zelfs kunnen zeggen dat dat gewoon werkinstructies zijn, zo werken wij hier nu eenmaal en jij dus ook.

Wat de wenkbrauwen doet fronsen, is dat de werkgever er een stevig boetebeding aan koppelt: iedere overtreding van één van deze instructies wordt gestraft met een boete van €2.500 per keer en 250 euro per dag. Dat is natuurlijk geen instructie, dat is een afspraak. Boetes mogen in arbeidscontracten worden opgenomen, maar dat is een tweezijdige vrijwillige keuze die je in zo’n contract maakt, en geen eenzijdige “hier even tekenen en dan hang je vanaf nu”.

Een werkgever kan in principe niet eisen dat je iets ondertekent, tenzij de handtekening uitsluitend dient als bewijs dat je iets gezien hebt. Een akkoord op een aanpassing van je arbeidscontract kan niet worden afgedwongen, behalve als het gaat om een kleine wijziging die je in redelijkheid niet kunt weigeren. Dat is natuurlijk niet aan de orde bij een boetebeding, omdat dit zozeer 100% in het nadeel van de werknemer is.

Dus nee, ik denk niet dat je dit hoeft te tekenen. Als de werkgever bewijs wil dat jij deze instructies (artikel 1 dus) hebt gelezen, dan kan hij je verplichten bij artikel 1 “voor gezien” en krabbel te zetten. Artikel 2 is niet eenzijdig op te leggen, een boete vereist instemming van de werknemer. Dat moet er dus uit. En je persoonlijk aansprakelijk stellen voor de schade gaat ‘m ook niet worden, de lat daarvoor ligt héél hoog en enkel dat je een instructie negeert of je werkgever schade berokkent is nadrukkelijk bij lange na niet genoeg.

Arnoud

Hoe hard zoek je de openbaarheid als je dingen op Facebook zet?

Geplaatst op in Ondernemingsvrijheid, Privacy, 31 reacties

De privacywetgeving hoort niet van toepassing te zijn als iemand zelf de openbaarheid zoekt, las ik bij Netkwesties. Als mensen beslissen allerlei zaken openbaar te maken, betekent dat tegelijkertijd dat zij het ‘risico’ nemen dat anderen, waaronder wellicht potentiële werkgevers, daar kennis van nemen. Een standpunt dat hier ook recent voorbij kwam, zij het op een voor mij wat ergerlijke manier: het is me iets te makkelijk, dat “iedereen kiest voor Facebook dus wat je daar zet is vogelvrij”.

De kern van dit standpunt komt erop neer dat Facebook en andere sociale media inzetten een bewuste keuze is, die weloverwogen wordt gemaakt door een gemiddeld omzichtige consument na zich adequaat geïnformeerd te hebben. Na die keuze is het inderdaad wat raar om ineens te gaan schermen met allerlei privacybezwaren. Wie zijn arts aanklaagt voor een amputatie na middels diverse gesprekken over de beste medische behandeling daar welbewust voor gekozen te hebben, zal ook niet snel gelijk krijgen.

Alleen: dat de gemiddelde burger zo’n omzichtige consument is, klopt natuurlijk van geen kant. Mensen kiezen niet welbewust en na zorgvuldig inlezen voor die diensten, men gebruikt het omdat iedereen het gebruikt, het er netjes en overzichtelijk uitziet en het wel snor lijkt te zitten. Wie zou er immers niet een keurige nette dienst afnemen van een groot beursgenoteerd bedrijf? Betrouwbaarder kan haast niet, zou je denken.

En er zitten ook keurige knopjes in om je privacy mee te bedienen. Alleen, zo makkelijk is dat nog niet. Uit onderzoek blijkt dat slechts een derde van de mensen snapt hoe Facebook-privacyinstellingen werken. De meeste mensen denken te snel dat ze iets privé hebben gemaakt. Je moet er een behoorlijke studie van maken om zeker te weten wat je doet als je dingen dicht wil zetten.

Sterker nog: je kúnt je haast niet adequaat inlezen in wat die diensten doen. De privacyverklaring staat vol wollige taal, en wie dat allemaal door wil spitten is daar 76 werkdagen per jaar mee kwijt. En nog erger, die privacyverklaringen zijn niet volledig dus zelfs als je die 76 dagen er voor gaat zitten, kom je er nog niet uit.

En zelfs als je wél eruit komt, de boel goed dichttimmert en oplet wat je post, dan nog loop je tegen vrienden en kennissen aan die zonder nadenken dingen posten met jouw naam of foto erin. Een fotoverslag van een leuk feestje met als grappig commentaar dat jij weer helemaal teut was “maar je zal je wel ziek gemeld hebben vandaag he” om eens wat te noemen. Of tegen een naamgenoot die het wat minder nauw met de werkethiek neemt.

Natuurlijk zijn er mensen die welbewust hun hele leven delen. Die zullen er ook weinig bezwaar tegen hebben dat hun werkgever dat leest. Maar daar zal ook weinig echt privés te vinden zijn. Deze regels over werknemers googelen zijn natuurlijk niet voor deze groep bedoeld. Het gaat om het gros van de mensen dat niet weet, en eigenlijk ook niet kán weten hoe Facebook en consorten werken, die in een vervelende positie komen als hun socialmediainformatie al te makkelijk gebruikt kan worden.

Die mensen wegzetten als “ze kiezen er welbewust voor” vind ik gewoon wereldvreemd. Hetzelfde geldt voor “je hoeft niet op Facebook te zitten”, waar ik eerder al over tireerde.

(En dat raakt aan een aanverwant punt waar het Netkwesties-stuk overheen scheert: de benodigde zorgvuldigheid om die informatie op waarde te schatten. Weet jij als werkgever of zo’n bericht waar is? Klopt de datum wel? Is het echt je werknemer? En is het opschepperij/stoerdoen naar vrienden of serieus bedoeld?)

Arnoud

Mag ik mijn collega haar Out of Office aanzetten met een gereset wachtwoord?

Geplaatst op in Ondernemingsvrijheid, Security, 24 reacties

Een lezer vroeg me:

Vanochtend ontdekten wij dat een collega die er een maand niet is, haar Out of Office niet aan heeft staan. Om dit voor haar te doen, hebben we haar wachtwoord nodig. Is het toegestaan om hiervoor het account te resetten, of stuit dat op privacybezwaren? We hebben geen reglement dat ons toegang zou geven tot haar mailbox.

Ook op het werk heb je recht op privacy – en ja, zelfs als je met vakantie bent. Collega’s mogen dan ook niet ineens in je bureaulades kijken of de achtergelaten broodtrommel eens inspecteren.

Niet ineens – er moet een goede werkgerelateerde reden voor zijn die deze privacyinbreuk kan rechtvaardigen. Die broodtrommel stinkt, dat is een gevaar voor de gezondheid. Dus openmaken en leeggooien dat ding. Dat ene dossier dat nú nodig is, dat mag je zoeken in die bureaulade maar die portemonnee die daar ligt, daar blijf je natuurlijk af. (Om een of andere reden vindt iedereen dit heel logisch, maar wordt het meteen heel ingewikkeld bij ICT-equivalenten.)

Bij het doorzoeken van mailboxen moet er dus ook een goede reden zijn. Het werk moet worden overgenomen, er is een specifieke mail nodig om afspraken na te kijken of een ruzie te voorkomen. Dan is het in principe oké om in die mailbox te kijken. Je moet dan rekening houden met de privacy van de werknemer, bijvoorbeeld door het doorzoeken op basis van trefwoorden (zoals afzender) te doen. Dan verklein je de kans dat je per abuis privézaken ziet.

Bij het aanzetten van een out-of-officebericht zie ik eerlijk gezegd die privacyzorg eigenlijk niet. Ja, je krijgt met het wachtwoord toegang tot de mailbox, maar je gáát er niet in. Je opent de mailbox, negeert de map Inbox die dan getoond wordt en zet in Instellingen een en ander aan. Daarna de browser sluiten.

Als je je écht zorgen maakt, dan moet je een vierogenprincipe toepassen: een IT-er en een manager (of iemand van HR) gaan samen die mailbox in en navigeren naar dat menu om het bericht aan te zetten. Voor het nazoeken van werkmails zou ik dat een redelijke stap vinden, maar voor een out of office lijkt mij dat nogal overdreven.

Natuurlijk moet de werknemer na haar vakantie tekst en uitleg krijgen van deze actie, maar dat terzijde.

Arnoud

Opensourcewerk als nevenactiviteit in het arbeidscontract

Geplaatst op in Intellectuele rechten, Ondernemingsvrijheid, 18 reacties

Een lezer vroeg me:

Ik ga binnenkort als programmeur aan de slag bij een middelgroot bedrijf. Naast mijn werk wil ik aan allerlei open source projecten kunnen blijven werken, maar dat botst met de auteursrechtclausule uit hun contract: alles is automatisch van hen, ook als ik het in eigen tijd maak. Is daar juridisch iets aan te doen?

Het is zeer standaard om in een arbeidscontract binnen de ICT een auteursrechtclausule op te nemen. Als werkgever wil je immers zeker weten dat je de auteursrechten krijgt op wat je personeel maakt. Op zich staat dat al in de wet, maar je mag van die wettelijke regeling afwijken bijvoorbeeld door scherpere en/of bredere grenzen te trekken.

Als potentieel werknemer hoef je zo’n clausule natuurlijk niet te accepteren. Je mag hier vrij over onderhandelen. Natuurlijk loop je wel enig risico dat de werkgever dan geen zin meer in je heeft, maar ik mag hopen dat een werkgever extra enthousiast wordt van een programmeur die ook in zijn vrije tijd bezig is met zijn werk-skills aanscherpen.

Er zijn verschillende manieren om dit te doen. Vrijwel iedere werkgever gaat akkoord met “Ik mag aan nevenactiviteiten programmeren en de auteursrechten worden van mij, mits ik vooraf toestemming vraag”. Dit klinkt mooi, maar de cynische jurist zal meteen opmerken dat dit niets toezegt, want toestemming mag (binnen het redelijke) immers altijd worden geweigerd. Toevoegen “Toestemming mag alleen worden geweigerd als” met een beperkte lijst argumenten is dus wel zo verstandig. Denk aan “als de activiteit concurreert met het werk”, “als het werk gaat lijden onder het nevenwerk” of “als de nevenactiviteit gerund wordt door een concurrent/leverancier”.

Je kunt het ook generieker houden: nevenactiviteiten mogen tenzij ze concurreren of tenzij ze conflicteren met het werk. Dan is toestemming niet meer aan de orde maar moet de werknemer zelf inschatten of er een probleem kan ontstaan. In de praktijk komt het dan toch neer op een soort van toestemming, want bij twijfel gaat de werknemer natuurlijk vragen of iets mag of niet.

Vaak wordt ook gewerkt met een lijst met projecten waar men aan werkt. Dat kan, maar het onderhouden van die lijst is waar het dan vaak mis mee gaat. Maak dus dan in ieder geval een afspraak over hoe vaak die lijst wordt herzien en hoe eenzijdig de werknemer er projecten aan mag toevoegen. Is dat “ik zal nieuwe projecten mailen en ze zijn goedgekeurd tenzij men piept binnen 14 dagen” of “ik mag pas beginnen na schriftelijke goedkeuring van de directie”?

Mijn ervaring is wel dat dit soort clausules vaak discussie geven in het onderhandeltraject, en vervolgens compleet onder het tapijt verdwijnen. Ik vraag me dan ook wel eens af of het wel écht nodig is dit zo uitgebreid te regelen. Maar goed, het is altijd beter dingen vooraf te bespreken dan achteraf er ruzie over te maken.

Wat is bij jullie bedrijf het beleid over buiten het werk om aan open source te werken?

Arnoud

Mag mijn werkgever toegang eisen tot mijn BYOD telefoon?

Geplaatst op in Ondernemingsvrijheid, 29 reacties

telefoon-smartphone-kinderen-schoolEen lezer vroeg me:

Ons bedrijf heeft onlangs een Bring-Your-Own-Device beleid uitgerold waarbij je je eigen smartphone mag gebruiken voor werkzaken. Daarin vielen me twee dingen op. Allereerst moet ik een stukje software installeren waarmee men op afstand de telefoon kan overnemen en wissen. En ten tweede ben ik verplicht de telefoon af te geven als het bedrijf dat nodig acht in het kader van een rechtszaak. Kunnen ze dat zo eisen?

Dat wissen op afstand zie ik vaker bij BYOD policies (beleiden? beleids?). Het idee is dat als er bedrijfsdata op zo’n telefoon staat, en die telefoon gestolen of verloren raakt, de werkgever de schade kan beperken door de inhoud te wissen. Op zich logisch, en bij een zakelijke telefoon niet meer dan normaal denk ik. Maar bij een BYOD telefoon raakt dat natuurlijk óók privédata van de werknemer.

Het afgeven van de telefoon is een stukje conservatisme volgens mij. In met name de VS is het een ding dat je bij rechtszaken een discovery-procedure kunt krijgen, waarbij alle relevante documenten moeten worden afgegeven aan de wederpartij. Dat omvat ook elektronische documenten, dus dat kunnen ook bestanden op een BYOD-telefoon zijn.

In principe zullen die bestanden kopieën bevatten van gegevens van bedrijfsservers zijn, het hele punt is natuurlijk dat je dingen daar downloadt en gebruikt. Maar het is niet uit te sluiten dat er data op maar één plek staat (die telefoon), en dan moet de inhoud van die telefoon worden afgegeven. Dus dan komt er een stukje in het beleid dat je daaraan moet meewerken.

Daarnaast is er natuurlijk de mogelijkheid dat Justitie of een toezichthouder inzage eist in bedrijfsdata, en ook dan geldt dat die inzage er moet komen. Ook als dat bij een medewerker thuis ligt. Je hebt dan een medewerkingsplicht. Bij een fysiek dossier zal niemand dat gek vinden, die doos moet dan naar kantoor. Maar bij een BYOD telefoon voelt het ineens een stuk complexer.

Wat is dat toch, dat dingen ineens moeilijker zijn omdat er ICT in zit? Waarom is inzage in een fysiek dossier thuis niet gek en inzage in een telefoon wel?

Arnoud

Mag de werkgever je privételefoon gebruiken voor tweefactorauthenticatie?

Geplaatst op in Ondernemingsvrijheid, Security, 56 reacties

mobieltje-sms-bellen-06.pngEen lezer vroeg me:

Vanwege de Wet datalekken is bij ons bedrijf de security aangescherpt. We moeten nu altijd met tweefactorauthenticatie inloggen: na aanmelden met wachtwoord krijg je een SMS met een code die je dan ook moet invoeren. Maar mensen die geen bedrijfstelefoon hebben, moeten nu hun privé-06-nummer opgeven. Mag ik dat weigeren? Ik wil niet dat die telefoon voor zakelijke dingen wordt gebruikt.

Hoofdregel is dat de werkgever de “gereedschappen” waarmee het werk wordt uitgevoerd (art. 7:658 BW) beschikbaar moet stellen. Hij bepaalt immers hoe het werk wordt uitgevoerd, dus hij moet ook de spullen leveren. De werkgever maakt ook de keuze: wel of geen laptop, wel of niet flexwerken, et cetera. Of in dit geval: we gaan met tweefactorauthenticatie werken, dus je typt gewoon die sms codes in vanaf nu.

Het is mogelijk af te spreken dat werknemers zelf voor bepaalde hulpmiddelen zorgen. Denk aan bedrijfskleding die mensen liever zelf kopen omdat ze dan zelf voor iets passends kunnen shoppen. Een bring-your-own-device constructie kan dus hierop worden gebaseerd.

Een dergelijke afspraak kan echter alleen als dit in het arbeidscontract is opgenomen (of een CAO) dan wel als het een zeer gebruikelijke afspraak in de branche is. Dat je van een chefkok verwacht dat hij zijn eigen messen meeneemt, lijkt me bijvoorbeeld heel normaal. Maar van een ‘gewone’ medewerker dat hij een privételefoon meeneemt voor werk, vind ik daarmee niet vergelijkbaar.

Daar staat tegenover dat je anno 2016 mag verwachten dat een werknemer een mobiele telefoon bij zich heeft waar hij sms-berichten op kan ontvangen. Vanuit dat perspectief is het een uiterst kleine moeite voor de werknemer om de daarop ontvangen code over te typen. In alle redelijkheid kun je dan moeilijk zeggen “koop maar voor iedere werknemer een telefoon met abonnement van X euro per maand” lijkt me. Dus specifiek voor die situatie denk ik dat je het wel kunt verlangen.

Uiteraard moet de werkgever iets anders verzinnen als de werknemer geen telefoon heeft of om zwaarwegende redenen weigert zijn 06-nummer te geven. En het 06-nummer mag natuurlijk niet meteen ook voor de bedrijfs-whatsapp of gewoon werkoverleg worden ingezet.

Arnoud

Gemeentemedewerker moet Facebookprotestberichten weghalen van werkgever

Geplaatst op in Ondernemingsvrijheid, Uitingsvrijheid, 9 reacties

facebook-dislike-like.pngEen medewerker van de gemeente Eindhoven, werkzaam bij het IJssportcentrum en tegenstander van het sluiten van deze accommodatie, heeft op last van zijn leidinggevende berichten van zijn Facebook-pagina tegen de voorgenomen sluiting moeten verwijderen. Dat las ik in het ED. De man had diverse posts geplaatst die het verzet tegen de sluiting ondersteunen. Merkwaardig zou je denken, je mag privé toch wel zeggen dat je tegen een sluiting bent ook al is je werkgever degene die de sluiting wil doorvoeren?

Vrijheid van meningsuiting versus de werkgever is een gevoelig punt. Op zich mag je je mening uiten, dat is een grondrecht. Echter, als je ergens in dienst treedt dan heb je vanaf dat moment óók rekening te houden met de rechten en belangen van je werkgever. En als je dan iets wil dat lijnrecht in gaat tegen wat je werkgever wil, dan ontstaat er een botsing. Het kan dan zijn dat je je in moet houden.

Dit is niet hetzelfde als “je mag niets meer zeggen als je werkgever vindt van niet”. Het gaat om een afweging van belangen. Hoe zwaar is jouw belang om te zeggen wat je wil zeggen, en hoe zwaar is het belang van de werkgever om dat niet te willen? Daarbij spelen tal van factoren een rol, zoals of je je bekendmaakt als werknemer (al dan niet met op persoonlijke titel erbij), hoe relevant het onderwerp is voor het werk en hoe controversieel je mening is. Landskampioen PSV liken als medewerker van een Amsterdams juristenkantoor zou geen probleem moeten zijn, maar werk je bij de Amsterdamse voetbalclub dan zou ik daar toch anders tegenaan kijken.

Bij ambtenaren ligt dit nog iets gevoeliger. Artikel 125a Ambtenarenwet bepaalt dat een ambtenaar “dient zich te onthouden van het openbaren van gedachten of gevoelens” wanneer daardoor “een goede vervulling van zijn functie of de goede functionering van de openbare dienst” in gevaar zou komen. Mijn collega Mathieu Paapst schreef eerder over de situatie van een ambassadeur die een anti-regeringspagina likete, waarvoor hij op de vingers werd getikt door de minister. Een ambtenaar moet dus meer dan gewone werknemers terughoudend zijn met zijn mening uiten als dat in de buurt komt van zijn werk of de overheid in het algemeen.

Ook dit wil niet zeggen dat een ambtenaar niets mag zeggen, maar uitkijken geblazen is het wel. En ik denk dat als je rechtstreeks ingaat tegen een genomen besluit van je eigen afdeling, je toch wel de grens overschrijdt. Of je dat nu doet door met een spandoek de straat op te gaan of door op Facebook een anti-site te liken, maakt daarbij voor mij niet uit.

Arnoud

Mag mijn werkgever zomaar mijn inkomende post scannen en mailen?

Geplaatst op in Ondernemingsvrijheid, Privacy, 27 reacties

e-mail-email-brief-post-envelopEen lezer vroeg me:

Op mijn werk geldt sinds kort de regel dat alle papieren post centraal wordt geopend, gescand en per e-mail wordt doorgestuurd naar de medewerker. Dit “vanwege de efficiency”. Maar soms wordt die mail naar een centraal adres of een collega gestuurd. Ik voel me hier niet prettig bij, kan dit zomaar?

In principe kan dit. De werkgever bepaalt hoe het werk wordt uitgevoerd, dus als hij vindt dat post voortaan als gescande mail het bedrijf in moet, dan heb jij daar maar mee te werken. Ook als hij vindt dat bepaalde brieven naar een centraal adres of een collega moeten, dan is dat in principe zijn bevoegdheid.

Natuurlijk is het de vraag of zoiets wel handig is, maar uiteindelijk is dat een zakelijke beslissing.

Je beroepen op briefgeheim zal niet veel zin hebben: het briefgeheim is met name iets voor de postbode en voor onbevoegden die jouw post in handen hebben gekregen. Maar je werkgever is bevoegd wanneer de post aan het bedrijf is geadresseerd, ook als het ter attentie van jou is.

Een uitzondering zou moeten gelden als de post evident persoonlijk is. Ook op het werk heb je immers recht op privacy. Bij post die dan ook expliciet als “persoonlijk” of “uitsluitend voor geadresseerde” is gemarkeerd, zou je dan ook mogen verwachten dat die niet wordt gescand maar als stuk papier aan je wordt overhandigd.

Arnoud