Een één voor plagiaat toekennen nadat met Ephorus een match van 93% was vastgesteld, mag. Dat bepaalde de Raad van State onlangs in een rechtszaak van een scholier die bij een examenopdracht met deze tool betrapt was. Natuurlijk ging het niet alléén om Ephorus, de rector had nader onderzoek uitgevoerd. Ik ben heel benieuwd of meelezende forensisch experts een geloofwaardig weerwoord kunnen produceren op de bevindingen daarvan.
De scholier had een opstel ingeleverd (“Vettaks onzin!”) dat door het antiplagiaatprogramma Ephorus was gescand met een score van 93% overeenstemming met een opstel dat op 23 februari 2012 door een andere eindexamenkandidaat was ingeleverd. Dat is een stevige aanwijzing voor plagiaat, maar je kunt niet een besluit (zoals uitsluiting of een cijfer) opleggen uitsluitend op basis van wat een computerprogramma zegt.
Verder onderzoek dus. Stap 1: wat staat er in de bestandseigenschappen van meneers opstel? De naam van de eerdere mevrouw. Eh, oeps. En inhoudelijk was het ook vrij snel klaar:
Vergelijking van de twee opstellen wijst uit dat het door [de scholier] ingeleverde opstel, afgezien van de titel, een beperkt aantal woorden en de laatste paar zinnen, identiek is aan het opstel van een eindexamenkandidate, die haar opstel twee weken eerder heeft ingeleverd. Zelfs een taalfout komt overeen.
De scholier had nog aangedragen dat hij echt de auteur was, omdat hij het al in februari 2012 op internet had gezet, dus een week voor het inleveren van die collega-scholiere. Daar was alleen geen bewijs van (en, vraag ik me dan af, waarom zóu je). Bovendien is het dan bepaald onlogisch dat de naam van een ander in de bestandseigenschappen terechtkomen, lijkt mij.
Goed, in theorie zou iemand anders na het inleveren die eigenschap hebben kunnen wijzigen, maar een dergelijke theorie klinkt nogal onwaarschijnlijk en vereist dus stevig bewijs. Het recht werkt niet met mathematische zekerheden maar met waarschijnlijkheden – en zaken die onwaarschijnlijk zijn op het niveau “kóm nou” mag je gewoon negeren.
Meneer mag nog wel door met zijn examens, de 1 telt voor 12% mee en het is dus mogelijk dat hij alsnog slaagt.
Arnoud