Commercieel Archives

Wanneer is iets “commercieel” in de zin van een Creativecommonslicentie?

Geplaatst op 5 oktober 20163 oktober 2016 in Intellectuele rechten, 20 reacties

Is het tegen betaling laten drukken van kopieën van een werk nu ook al commercieel? Volgens lesmateriaalmaker Great Minds wel, las ik bij Ars Technica onlangs. Zij hebben Federal Express aangeklaagd voor het in opdracht van scholen afdrukken van hun werk, dat onder de CC-BY-NC-SA licentie wordt verspreid. Omdat FedEx betaald krijgt voor dat kopiëren (weliswaar door nonprofit scholen), zou er toch sprake zijn van commercieel handelen. Hoe ver gaat dat nu bij Creative Commons?

De familie van standaardlicenties die Creative Commons publiceert, kent een onderscheid van wel of geen commercieel gebruik toestaan. Daarbij zitten geen nuances: een beetje commercieel gebruik toestaan of alle geldelijk gewin verbieden behalve als je een kleine ondernemer bent, mag bijvoorbeeld niet. Het is alles of niets.

De definitie van “commercieel” uit de Creative Commons-licentie is:

NonCommercial means not primarily intended for or directed towards commercial advantage or monetary compensation. For purposes of this Public License, the exchange of the Licensed Material for other material subject to Copyright and Similar Rights by digital file-sharing or similar means is NonCommercial provided there is no payment of monetary compensation in connection with the exchange.

De activiteit in kwestie mag dus niet primair gericht zijn op commercieel gewin of een financiële compensatie. Je zou zeggen dat een kopie tegen betaling (die meer is dan kostendekkend) iets is dat primair gericht is op een financiële compensatie, omdat het gaat om een bedrijf dat als kernactiviteit het maken van zulke kopieën heeft. Daarmee zou FedEx dus inderdaad de NC-restrictie overtreden.

Daar staat tegenover dat de organisatie die de opdracht tot kopiëren geeft en de kopieën gaat gebruiken, wél keurig voldoet aan de definitie uit NonCommercial. Men zou dus niets verkeerd doen als men zelf een kopieerapparaat had gekocht. Het voelt dan raar om het uitbesteden van die handeling als het probleem aan te merken.

Het komt er dus op neer of je de handeling van FedEx ziet als een zelfstandige exploitatie of als een handeling die eigenlijk bij de opdrachtgever ligt. Ik neig zelf naar het laatste, gezien doel en strekking van de Creative Commons licentie. Maar ik kan niet ontkennen dat het een derde partij is die uit commercieel gewin kopieën maakt, en dat is nu eenmaal een verveelvoudiging.

Wat vinden jullie? Legaal of niet?

Arnoud

Is embedden van mijn nietcommerciële Youtubevideo een inbreuk op auteursrecht?

Geplaatst op 25 januari 201622 januari 2016 in Intellectuele rechten, 34 reacties

Een lezer vroeg me:

Ik publiceer films op Youtube, maar ik wil niet dat die commercieel worden gebruikt. Dat heb ik ook netjes in de beschrijving staan én middels een tekst aan het begin van de video. Toch embedt een lokale krant mijn films steeds, omdat zij ze nieuws vinden. Ze overtreden dus mijn licentie, wat kan ik doen?

Hier valt denk ik erg weinig tegen te doen. Volgens de hoogste Europese rechter is het geen inbreuk op auteursrechten om te linken naar een foto of film, maar ook niet om deze te embedden.

Omdat het geen inbreuk is om dit te doen, heb je als embedder ook niets te maken met eventuele voorwaarden die de maker van het werk stelt. Voorwaarden zijn immers pas aan de orde als je iets doet dat normaal auteursrechtinbreuk is. Dan heb je een licentie nodig, en dan moet je de licentievoorwaarden nakomen.

Het is dus toegestaan een Youtube-video te embedden, ongeacht wat de plaatser van de film daarvan vindt. Pas als de film werd gedownload en opnieuw gepubliceerd, zou je met je voorwaarden nog iets kunnen doen.

Bij herpublicatie door de pers is trouwens “het is nieuws” een erg zwak argument. Als de beelden zelf het nieuws zijn (unieke beelden van een ontsnapte gorilla, bijvoorbeeld), dan misschien. Maar gewoon willekeurig beeld van een nieuwswaardige gebeurtenis mag niet zomaar geherpubliceerd worden. Een kort fragment met bronvermelding wel, bij wijze van citaat, maar niet de gehele film.

Arnoud

De legaliteit van WhatsApp voor je klantenservice

Geplaatst op 28 oktober 201527 oktober 2015 in Innovatie, 10 reacties

Voor wie het nog niet wist: WhatsApp is de next big thing in klantcontact, las ik bij Klantcontact.nl. De chatapplicatie staat bij 90% van de Nederlanders op de telefoon, en het ligt dan ook voor de hand om met je klanten te gaan appen in plaats van ze te verplichten te bellen. Maar ik lees op diverse plekken (ook bij Klantcontact in de comments) dat dat niet zou mogen, omdat WhatsApp commercieel gebruik van haar dienst zou verbieden. Eh, nee.

De voorwaarden van WhatsApp verbieden commercieel gebruik van de dienst niet. Ze verbieden wel ‘commercial solicitation’ ofwel cold calling en acquisitie. De voorwaarden zijn daar duidelijk over:

You agree not to collect or harvest any personally identifiable information, including phone number, from the Service, nor to use the communication systems provided by the Service for any commercial solicitation or spam purposes. You agree not to spam, or solicit for commercial purposes, any users of the Service.

Met andere woorden, het is dus prima om met je klanten te appen, zelfs als dat voor een direct commercieel doel is, denk aan verlengen of upsells. Wat niet mag, is mensen ongevraagd appen en ze commerciële aanbiedingen doen. Zelfs niet als je hun 06-nummer legaal verkregen hebt. Maar dit mag sowieso al niet vanwege onze antispamwet. Voor de wet zijn ongevraagde chatberichten gelijk aan ongevraagde e-mails. Ongevraagde, koude acquisitie per e-mail is verboden.

Iets lastiger wordt het als je chatlogs in je CRM-systeem wil opslaan. WhatsApp verbiedt namelijk de ontwikkeling van spiders en tools om automatisch berichten over te brengen in een ander systeem. Diverse partijen die API’s bouwden om WhatsApp-data op te vragen, hebben ook al een advocaat op hun dak gehad. Heel strikt gezien moet je dus handmatig het log van elk gesprek exporteren en dan in je CRM-systeem plakken.

Ook krijg je dan te maken met de Wet bescherming persoonsgegevens. Die zegt namelijk dat je klanten moet informeren wat er met hun logs gebeurt en voor welke doelen je die informatie gebruikt. Je zou dan bij de WhatsApp-chat als opening moeten zeggen: “Deze chat wordt gelogd voor kwaliteitsdoeleinden – zie onze privacy policy [link] voor details”. Erg vriendelijk komt dat niet over, maar een andere optie zie ik zo niet.

Alles bij elkaar lijkt me de juridische zorg om WhatsApp voor een bedrijf een storm in een glas water. Maar ja, dit is internetrecht en dan is automatisch alles juridisch een noviteit hè 😉

Arnoud

Creative Commons-licentie in VS gewoon bindend op fotograaf

Geplaatst op 3 september 201527 augustus 2015 in Intellectuele rechten, 14 reacties

Een serieus gevalletje dúh: een Amerikaanse fotograaf verloor een rechtszaak omdat de inbreukmaker zich kon beroepen op de Creative Commonslicentie die de fotograaf op zijn werk had geplakt, las ik bij Petapixel. De fotogebruiker handelde commercieel, tot consternatie van de fotograaf, maar bleef binnen de grenzen van de CC-BY-SA licentie en schond daarom geen auteursrechten.

De fotograaf had een foto op Flickr gezet van een rustieke locatie in Maryland. Enkele jaren later besloot een uitgever van landkaarten die foto op de cover van een boekje te zetten en die boekjes te verkopen. Dat was tegen het zere been van de fotograaf en die spande een rechtszaak aan wegens dit evident commercieel profiteren van zijn harde creatieve arbeid.

Alleen had hij de foto dus als CC-BY-SA online gezet, oftewel naamsvermelding verplicht en afgeleide werken ook weer Creative Commons maken. Het is me niet duidelijk of de fotograaf het commerciële aspect over het hoofd gezien had of gewoon dacht dat dít toch te ver ging. Dat laatste hoor ik wel vaker: ja, het op je site zetten met een advertentie erbij is toegestaan maar “echt” commercieel gebruik is toch niet de bedoeling. Maar zo werkt Creative Commons niet. Commercieel is commercieel.

Plaintiff repeatedly voices consternation in his pleadings about defendant’s distribution of the publication that displayed his work on its cover for profit, but of the many licenses available to choose from, plaintiff selected the one that specifically authorized commercial use.

De enige vraag was nog of de uitgever zich hield aan de voorwaarden. Aan naamsvermelding was voldaan: de fotograaf werd keurig achterin genoemd. De eis om de “Uniform Resource Identifier” van de licentie te noemen leek iets ingewikkelder. Er stond alleen “CC-BY-SA” en geen hyperlink of wat dan ook. Maar de rechter citeert Internet STD 66 over de URI en concludeert dat gezien de omstandigheden het genoeg is om die specifieke lettercode te noemen, want dat identificeert op een uniforme manier de licentie.

Dan de ShareAlike. Niets uit die uitgave mocht openbaar gemaakt of verveelvoudigd worden zonder toestemming van de uitgever, stond er (zoals gebruikelijk) bij. Maar ShareAlike zegt dat je afgeleide werken alleen mag verspreiden onder dezelfde CC-BY-SA licentie. Dus: is het boekje (of een deel daarvan) een afgeleid werk?

Nee, aldus de rechter. Een afgeleid werk is een transformatie, aanpassing of bewerking van de foto. De inhoud van het boek is bezwaarlijk als een aanpassing van de coverfoto te zien. Die twee hebben niets met elkaar te maken. Ook de cover an sich niet: dat is een samenstel van foto en tekst, geen bewerking van de foto. Hadden ze nu de foto paginavullend gebruikt en daar tekst overheen gezet, dan zou het waarschijnlijk wel als afgeleid te zien moeten zijn.

Het doet wat gek aan dat die fotograaf hierover een rechtszaak startte. Maar prettig is het wel: nu weten we een stuk beter wat “afgeleid” is bij Creative Commons, en natuurlijk dat het écht gewoon bindend is als je je werk onder zo’n licentie online zet.

Arnoud

IKEAhackers mag geen IKEAhackers meer heten als er advertenties bij staan

Geplaatst op 26 juni 201419 juni 2014 in Intellectuele rechten, Ondernemingsvrijheid, 11 reacties

ikeahacker-magniet De in 2006 opgerichte site IKEAhackers kreeg onlangs een blafbrief van de Zweedse zelfbouwmeubelgigant: bij nader inzien pleegt u merkinbreuk, want er staan sinds kort advertenties op uw site. Dat meldde Ars Technica vorige week. De brief verraste de site-eigenaar nogal, omdat men al acht jaar bestond en nooit het idee had gekregen dat IKEA problemen zou hebben met de site.

Je pleegt merkinbreuk als je iemands merk gebruikt voor dezelfde of vergelijkbare producten of diensten op een manier die verwarring opwekt over de afkomst daarvan. Doen of je de merkhouder bent of dat het officiële merkproducten zijn, is de meest gebruikelijke vorm van merkinbreuk. Daarvan is geen sprake bij IKEAhackers.

Maar dat “doen of je de merkhouder bent” vereist niet een actieve kwade handeling. Niet duidelijk zijn over wie je wél bent, is eigenlijk al problematisch. Ik heb hier al eerder geblogd over Welkom bij merknaam-sites en gevallen als Talensshop waarbij die duidelijkheid ontbreekt in de naam. De eis is dus eigenlijk dat je actief duidelijk maakt dat je niet de merkhouder bent. Bij IKEAhackers denk ik persoonlijk dat dat wel goed zit: die term kun je alleen maar lezen als “mensen die IKEA spul hacken”, en dat kan logischerwijs niet IKEA zelf zijn.

Misschien als je zegt, het lijkt erop dat ze officieel zijn. Goedgekeurd door de IKEA. Maar daar zou ik tegenover willen zetten dat de term ‘hacker’ toch niet echt klinkt als een officiële term. “IKEAdealer”, ja dat wel. “IKEAwebshop”, oh zeker. Maar hácker?

Vereist is ook dat je commercieel handelt. En met advertenties op je site voldoe je daar wel aan. Maar het gaat natuurlijk wel érg snel om te zeggen “ik zie ons merk én advertenties, aanpakken die hap”. Want het kan wel, andermans merk gebruiken in je domeinnaam en sitenaam.

En nee, IKEA is niet verplicht iedere vorm van merkgebruik aan te pakken omdat ze anders haar merk verliest. IKEA moet ervoor waken dat haar merk geen generieke term wordt (“leuke ikeastoel, komt ie van de Leen Bakker?”) en dáár kan ze dus maar beter stevig optreden.

Maar ik zie eerlijk gezegd werkelijk geen reden waarom IKEA hiertegen zou moeten optreden. Het enige dat het oplevert, is slechte publiciteit – en een hackersclub die onder een andere naam precies hetzelfde gaat doen maar nu misschien óók de meubels van de concurrent gaat hacken. En dan ontdekt dat die nóg beter is. Dus nee. Gewoon jammere actie.

Arnoud

Mijn Creative Commons foto wordt misbruikt!

Geplaatst op 9 februari 201218 september 2012 in Intellectuele rechten, 26 reacties

Een lezer vroeg me:

Ik publiceer al jaren foto’s op Flickr.com vanuit mijn hobby van fotografie. Nu zag ik laatst dat een krantensite een foto had overgenomen. De foto is Creative Commons, maar ik had gekozen voor de Naamsvermelding-Nietcommercieel variant. En een krant is toch commercieel? Ik heb ze benaderd maar zij zeggen dat dit onder de persexceptie valt. Wat kan ik nu doen?

Een krant is zonder meer een commerciële instelling, ze verdienen immers geld met wat ze publiceren. Ze mogen dus geen foto’s publiceren die onder een Creative Commons-variant met “nietcommercieel” vallen.

De verwijzing naar de persexceptie is echt onzin. Die gaat over het overnemen van actueel nieuws uit de pers door de pers. Een foto zoals van de vraagsteller zal zelden of nooit nieuws zijn, dus dat beroep zal niet opgaan. En je kunt er voor de zekerheid nog even “Alle rechten voorbehouden” bij zetten, want dan geldt de persexceptie per definitie niet.

Je kunt dus eisen dat men de foto verwijdert. Een schadeclaim is lastiger, want wat is je schade als amateurfotograaf? In de al wat oudere Curry/Weekend-zaak werd daar eenvoudig over geoordeeld:

De commerciële waarde van de vier foto’s is echter gering te achten, nu zij reeds op internet voor eenieder toegankelijk zijn.

Ik denk dat daarbij ook meespeelde dat Curry niet aannemelijk had gemaakt dat hij op een of andere manier geld wilde verdienen met de foto’s. En wie zijn foto’s gratis weggeeft, kan niet klagen over gemiste inkomsten.

Tegenwoordig heeft Flickr een samenwerking met Getty (ieuw). Wie die optie kiest, kan Getty zijn commerciële rechten laten exploiteren. Dat zou een wezenlijk verschil kunnen zijn ten opzichte van de Curry-zaak. En wie niet met Getty in zee wil, kan er ook zelf bijzetten “Mail me voor de commerciële tarieven” of ergens een plaatje met die tarieven neerzetten. Want dan is de schade bij ongeautoriseerd commercieel gebruik eenvoudig: dat tarief.

Arnoud

Hoe kan ik sommig commercieel gebruik toestaan bij Creative-Commonslicenties?

Geplaatst op 28 september 20118 september 2012 in Intellectuele rechten, 10 reacties

Een lezer vroeg me:

Ik ben fotograaf en maak portretfoto’s. Nu had ik het idee om een dienst aan te bieden waarbij je gratis een portretfoto kunt maken, onder de Creative-Commonslicentie Naamsvermelding-NietCommercieel-GeenAfgeleideWerken (BY-NC-ND). Zo kunnen mensen als privépersoon een mooie foto publiceren op hun Facebookpagina en krijg ik naamsbekendheid. Willen mensen die foto commercieel gebruiken, dan moeten ze apart komen betalen.
Nu liep ik tegen één probleem aan: wat nu als mensen die foto op een bedrijfswebsite zetten of aan hun Linkedin- of Plaxo-profiel koppelen? Dat zijn immers zakelijke netwerken. Is dan sprake van ‘commercieel gebruik’? Hoe kan ik aangeven dat dat wel mag (met mijn naamsvermelding natuurlijk) zonder meteen ál het commercieel gebruik toe te staan?

Creative Commons is een set standaardlicenties waarmee je kunt aangeven dat mensen je werk mogen gebruiken, behoudens enkele uitzonderingen Auteursrecht zoals het zou moeten werken dus. Omdat het standaardlicenties zijn, zijn de regels zwartwit en is het niet mogelijk om eigen uitzonderingen toe te voegen.

Speciaal voor commercieel gebruik betekent dat dat je alleen mag kiezen of dat wél of niet mag, maar niet welke vormen van commercieel wel of niet mogen. Je mag bijvoorbeeld niet zeggen dat een goed doel je foto wél mag gebruiken voor een wervingscampagne maar een bedrijf niet in zijn advertentiecampagnes. Beide campagnes zijn gericht op “financieel gewin” en dat is de definitie van “commercieel”. Dus of beiden mogen, of geen van beiden.

Een oplossing die soms werkt, is toelichten hoe je een bepaald twijfelgeval interpreteert. Zo’n toelichting is formeel geen deel van de licentie, maar hij kan wel tegen je worden gebruikt want hij bewijst hoe jij het licentiecontract interpreteerde. En daar mag de wederpartij je dan aan houden.

Je zou dus kunnen zeggen “Ik vind het gebruik van een portretfoto op een profielpagina geen ‘gebruik voor direct of indirect geldelijk gewin’ zolang geen geld wordt gevraagd voor het bekijken, publiceren of kopiëren van de foto.” Dit is een verduidelijking van het verbod, en deze gaat niet in tegen de tekst van het verbod zelf. Dat is dus prima.

Natuurlijk zitten hier grenzen. Een uitzondering als “ik vind het maximaal 50 euro vragen voor een kopie geen commercieel gebruik” gaat natuurlijk niet werken, want die tekst spreekt de definitie van ‘commercieel’ tegen. Geld vragen voor een kopie is zó evident commercieel dat je dat niet met een uitzondering opzij kunt zetten.

Arnoud

Google Streetview is volgens mij toch echt commercieel

Geplaatst op 12 februari 20108 september 2012 in Intellectuele rechten, Ondernemingsvrijheid, 30 reacties

Sinds kort heeft Google Streetview een nieuwe feature: als je op een plek komt waarbij gegeotaggede Flickr-foto’s beschikbaar zijn, dan kun je die bekijken. Handig, maar er gaat wel iets fout want er komen ook gewoon Creative Commonsfoto’s in beeld die niet commercieel gebruikt mogen worden (bedankt, Marco).

Bij bijvoorbeeld het Zeeheldenkwartier in Den Haag staan linksboven een viertal kleine thumbnails waaronder één van Akbar Simonse. Nu zijn die thumbnails op zich te verexcuseren onder citaatrecht, maar als je erop klikt dan krijg je echt de foto zelf in groot formaat te zien en dat is geen citaatrecht meer:

Op de Flickr-pagina staat duidelijk dat deze foto Creative Commons is maar wel met de “nietcommercieel” optie. En een Streetviewpagina met advertenties erop lijkt mij commercieel.

Nu dacht ik even dat er in de algemene voorwaarden van Flickr iets zou staan als “oh ja wij mogen je foto’s verkopen aan iedereen” maar dat staat er dus niet in. En een andere manier waarop dit zou mogen, zou ik zo niet weten.

En een incidenteel foutje is het niet: ik vond ook een Eindhovense foto van ene Noud (nee, iemand anders) met ook wederom de commerciële rechten voorbehouden.

Ik vermoed dus dat Google gewoon de hele CreativeCommons-stream van Flickr gebruikt en niet kijkt naar de specifieke labeltjes zoals “geen afgeleide werken” of “niet voor commercieel gebruik”. Jammer, want bij Creative Commons zijn dat soort checks juist heel eenvoudig omdat die informatie ook machineleesbaar aangeleverd wordt.

Arnoud