Bloggen over de huizenbouwperikelen van een BN’er is geen AVG overtreding

| AE 13626 | Privacy, Uitingsvrijheid | 5 reacties

Gedaagde hoeft artikel over woning niet te verwijderen, las ik bij ITenRecht.nl. Een lokale website had een artikel geplaatst over de bouwperikelen van de directeur en oprichter van het bedrijf Prijsvrij vakanties, inclusief foto en straatnaam. De directeur in kwestie maakte bezwaar en beriep zich op privacyschending en de AVG. De rechter wijst de eisen af (mede naar aanleiding van het inkorten van het artikel en weghalen foto) en bevestigt daarbij dat zo’n artikel onder de journalistieke exceptie valt.

Mag je als nieuwssite schrijven dat de bouw van een woning ‘niet wil vlotten’? En dat de opdrachtgever een bekende ondernemer is die het ‘hoog in zijn kop’ heeft? Zo vatte het AD in september de zaak samen. Heel aardig is dat inderdaad niet, maar feit was – zoals uit het vonnis blijkt – dat de verbouwing lang niet zo snel ging als verwacht. Weliswaar door overmacht (personeels- en materiaaltekorten, coronazorgen bij het bedrijf) maar nog steeds vlot het dan bepaald niet.

De verbouwing was trouwens erg grondig, zo grondig dat de journalist sprak van een ‘kaalslag’. Dat klinkt ook onaardig, maar mag gezegd: het is een mening, een waardeoordeel, en niet volledig onjuist want het oude huis (gebouwd 1923) was geheel gesloopt.

De AVG komt om de hoek kijken bij het argument van de publicatie van relevante lokatiedetails:

[Eiser] heeft er daarnaast bezwaar tegen dat in de aangehaalde passage zijn persoonlijke gegevens in het artikel worden genoemd: zijn naam, onderneming en de straatnaam. Dat zou volgens [eiser] een onnodige inbreuk op zijn privacy maken.
Die gegevens opgenomen op een website vormen daarmee tevens een verwerking van persoonsgegevens, immers ze identificeren de eisende directeur en onthullen ook zijn woonadres. Het privacy-aspect sneuvelt snel:
[eiser] betwist weliswaar dat hij een publiek figuur is, maar uit de (mede ook door hemzelf) overgelegde stukken is voldoende aannemelijk geworden dat [eiser] zelf met enige regelmaat actief in de media optreedt (in de vorm van interviews en televisie-optredens) als directeur van Prijsvrij, waaronder ook in landelijke, op een breed publiek gerichte media. Onweersproken is in dat kader gesteld dat [eiser] zich bij deze mediaoptredens niet altijd beperkt tot louter zakelijke aspecten van zijn leven, maar in voorkomend geval ook meer persoonlijke aspecten uit zijn leven niet onbesproken laat.
Bij lokale media is het dan gerechtvaardigd dat je hierop terugkomt, en ook privé aspecten van een BN’er betrekt in publicaties als daar (lokaal) nieuws in zit. Dat mag, ook van de AVG:
Zoals [gedaagde] terecht stelt is het ook niet in strijd met de AVG om die gegevens te melden omdat het onweersproken gaat om de verwerking van persoonsgegeven voor journalistieke doeleinden.
Dit klopt maar gaat natuurlijk wel wat snel. Het is niet zo dat publiceren met een colofon of NVJ-perskaart je een vrijbrief geeft onder de AVG. De “journalistieke uitzondering” zegt in feite dat een trits aan rechten van betrokkenen niet ingeroepen kunnen worden tegen een publicatie met uitsluitend journalistiek oogmerk. Dit om te voorkomen dat een journalistiek rechtmatige publicatie alsnog via de AVG tegengehouden kan worden. In dit geval had de eiser zich beroepen op recht van verwijdering (“vergetelheid”) en/of correctie, en dat recht geldt dus niet bij journalistieke publicaties.

Natuurlijk moet de journalist nog steeds een AVG-grondslag hebben; toestemming had hij uiteraard niet, maar dat hoeft ook niet want een journalistieke uiting past binnen het eigen gerechtvaardigd belang (artikel 6 lid 1 sub f AVG) op grond van de vrijheid van meningsuiting / persvrijheid.

Arnoud

 

Geldt de persexceptie bij Twitter als bron?

| AE 8566 | Intellectuele rechten, Uitingsvrijheid | 11 reacties

oude-krant.jpgBegin april hadden we een discussie over kranten die tweets afdrukken, waarbij ik twijfelde of dat als citaat te rechtvaardigen is. In de comments deed Alex de Kruijff een suggestie: valt dit overnemen niet onder artikel 15 Auteurswet, de persexceptie? Die is immers gemaakt voor het overnemen van actuele zaken, en die tweets (met cartoon-reacties op de aanslag te Zaventem) zijn toch evident nieuws.

De persexceptie uit artikel 15 Auteurswet is bedoeld om het overnemen van nieuws te vergemakkelijken. Actueel nieuws móet worden gebracht, en het is niet de bedoeling dat auteursrecht daar al te hard in de weg bij zit. Kort gezegd is toegestaan

het overnemen van berichten of artikelen over actuele economische, politieke, godsdienstige of levensbeschouwelijke onderwerpen alsmede van werken van dezelfde aard die in een dag-, nieuws- of weekblad, tijdschrift, radio- of televisieprogramma of ander medium dat eenzelfde functie vervult, zijn openbaar gemaakt,

mits je aan een aantal eisen voldoet, zoals naamsvermelding van de auteur en bronvermelding van het medium waar je het in vond. De belangrijkste twee eisen zijn echter

  1. De bron is een “dag-, nieuws- of weekblad, tijdschrift, radio- of televisieprogramma of ander medium dat eenzelfde functie vervult”;
  2. Het overnemende medium ook.

Kort gezegd: het moet gaan om overnemen uit de pers door de pers. Wat de vraag oproept, wat is dan “de pers”. Die definitie is vrij breed: ook websites die nieuws brengen, vallen eronder. En als er iets is waar Twitter goed in is, dan is het wel berichtgeving over de actualiteit. Het lijkt me dan ook goed verdedigbaar dat Twitter een persmedium is vandaag de dag. Het vervult voor veel mensen dezelfde functie als de krant of televisie vroeger.

Maar de persexceptie is dood, zeg ik altijd. Maar dat heeft ermee te maken dat het Hof Leeuwarden in 2011 bepaalde dat de persexceptie niet geldt wanneer ergens in het bronmedium een auteursrechtvoorbehoud staat. En dat heeft iedereen. Maar bij Twitter zie ik dit niet; de eerste Twitteraar met een voorbehoud in zijn bio moet ik nog tegenkomen. (Wie dat wil: Zet “Auteursrechten uitdrukkelijk voorbehouden” aan het einde van je tekst.)

Arnoud

Is een goed doel commercieel in de zin van Creative Commons?

| AE 6067 | Intellectuele rechten | 17 reacties

creative-commons.gifEen lezer vroeg me:

Wij zijn een stichting met een website die nieuws brengt over het goede doel waar wij ons voor inzetten. Hierbij gebruiken wij foto’s van Flickr.com die onder Creative Commons beschikbaar zijn. Maar nu zegt een fotograaf dat wij dat niet mogen, omdat de pers altijd commercieel is en zijn foto de GelijkDelen-NietCommercieel variant van Creative Commons gebruikt. Klopt dat?

Allereerst gebruik ik deze gelegenheid even om een ander misverstand uit de weg te ruimen: de pers mag géén foto’s overnemen met een beroep op het pers-zijn. Nieuwsmedia zijn gewoon bedrijven die net als iedereen de Auteurswet moeten naleven. “Dit is nieuws” is onvoldoende basis om een foto te mogen tonen, tenzij de foto zélf nieuws is of functioneel, inhoudelijk relevant (citaatrecht).

Ja, er is een persexceptie in de wet maar a) of die voor beeld geldt, is onduidelijk en b) de persexceptie geldt niet als in een colofon de magische zin “Alle rechten voorbehouden” staat.

Maar goed, dat was de vraag niet. De vraag was, mag een nieuwssite beeld onder Creative Commonslicenties (zoals op Flickr veel staat) gebruiken? Nou ja, in principe wel, zolang ze maar de licentie naleeft. Er wordt vaak gedacht dat gebruik door de pers niet commercieel is, zeker als de foto bij een redactioneel artikel staat. Dat is onjuist. Een krant, tijdschrift of nieuwssite verkoopt abonnementen of advertenties en dat zie ik als “zakelijk of persoonlijk financieel gewin”, zoals CC het noemt. Ook als de foto bij redactionele inhoud staat.

Je rechtsvorm doet er niet toe. Ook een stichting of vereniging mag winst maken, de enige juridische beperking is dat die winst niet aan het bestuur of de leden wordt uitbetaald.

Natuurlijk kán het zo zijn dat de partij die nieuws brengt, stiekem toch niet commercieel is. Bij een goeddoelstichting is dat goed denkbaar: die is niet uit op gewin maar op dat doel, en dan is verdedigbaar dat ze niet commercieel handelen.

Tegelijk voelt dit wel een beetje krom. Je gebruikt de foto indirect om meer geld binnen te halen. Dat je dat niet gebruikt om je aandeelhouders tevreden te stellen maar om waterpompen voor hongerige kindjes te kopen, is nobel maar is dat niet ergens tóch “gewin”?

Arnoud

Einde van de persexceptie in het auteursrecht

| AE 2649 | Intellectuele rechten | 22 reacties

In de categorie “Blijven liggen tijdens de vakantie”: de doodsteek aan de persexceptie, zoals uitgedeeld door het Hof Leeuwarden in een zaak tussen de Nederlandse Dagbladpers en de Provincie Flevoland. De persexceptie staat nieuwsmedia toe actuele nieuwsberichten over te nemen. Een auteursrechtvoorbehoud kan dit recht beperken, behalve bij “nieuwsberichten en gemengde berichten”. Maar volgens het… Lees verder

Haalt Google de Belgische kranten uit haar index, is het weer niet goed

| AE 2630 | Intellectuele rechten, Ondernemingsvrijheid | 22 reacties

Diverse Franstalige kranten uit België zijn niet meer te vinden in de zoekresultaten van Google, meldde Nu.nl. Franstalige kranten als La Capitale (dat het een boycot noemt) zijn uit de complexe index van de zoekmachine verwijderd. Het Belgische Hof van beroep had in mei Google News inbreukmakend geacht, en volgens Google moet men nu zo… Lees verder

“GeenStijl is gericht op digitale nieuwsvoorziening”

| AE 2096 | Intellectuele rechten | 18 reacties

“Dit is een principezaak”, zeggen ze zelf. Maar een leuke opsteker is het wel: GeenStijl mocht een nieuwsbericht uit de Nijmeegse Stadskrant overnemen op haar eigen site, en pleegde daarbij geen inbreuk op het auteursrecht. Dat blijkt uit een vonnis (Een, Twee, Drie, Vier, Vijf, Zes) van de rechtbank Amsterdam van vorige week. Overnemen van… Lees verder