Intrigerend bericht bij Ouders Online: Mag de politie jongeren volgen op Twitter? Het lijkt een gekke vraag – Twitter is bedóeld om mensen te volgen, dus wat maakt het beroep van de volger nu uit? Maar voor de politie is dit toch niet zo’n heel gekke vraag, aangezien het “volgen of stelselmatig diens aanwezigheid of gedrag waarnemen” van een burger volgens de wet alleen mag bij verdenking van een misdrijf en op bevel van de officier van justitie. En die frase is letterlijk wat je bij Twitter doet.
Het idee achter dit wetsartikel (art. 126g Sv) is dat stelselmatig volgen of registeren van gedrag van burgers door de politie een ernstige inbreuk op de privacy is. Kernwoord is ‘stelselmatig’: dat een agent vijf minuten achter je aanrijdt of toevallig ziet dat je een winkel in gaat, is niet verboden. Maar zou hij datzelfde de gehele dag doen, of met een opschrijfboekje voor je deur zitten om vast te leggen wanneer je naar binnen en buiten gaat, dan wordt het een ander verhaal.
Je kunt je echter afvragen of volgen op Twitter valt onder het soort volgen of ‘gedrag waarnemen’ waar dit artikel op doelt. Het artikel is immers geschreven voor fysiek volgen en fysiek waarnemen, hoewel ook het aanwenden van een technisch hulpmiddel wordt genoemd “voor zover daarmee geen vertrouwelijke communicatie wordt opgenomen”. Dit zou een GPS-beacon kunnen zijn, maar volgens de letter is een browser met Twitter ook zo’n hulpmiddel. Het neemt immers geen vertrouwelijke communicatie op.
Het opnemen van telefoongesprekken of aanbrengen van afluisterapparatuur is elders geregeld, net als het vorderen van digitale communicatiegegevens of opgeslagen privégegevens bij de provider. Zo regelt artikel 126m het opnemen van “niet voor het publiek bestemde communicatie die plaatsvindt met gebruikmaking van de diensten van een aanbieder van een communicatiedienst”. Dat lijkt wetssystematisch beter passen bij het opvragen van Twitterberichten – hoewel daarbij natuurlijk sprake is van wél voor het publiek bestemde communicatie, mits de twitterstream niet op slot zit.
Maar eigenlijk is de vraag of het hóórt te mogen, interessanter dan of het wetstechnisch mag. Enerzijds lijkt er niets op tegen, want je vertelt vrijwillig de hele wereld wat je doet dus wat is het probleem dat een agent meeleest. Anderzijds heeft het wel degelijk z’n weerslag als je wéét dat een agent meeleest. Net zoals er niets op tegen is dat een agent aan het verkeer deelneemt maar je tóch anders auto rijdt als er een politiewagen achter je zit. Zeker als dat tien minuten lang het geval is. En bij deze blog tripelcheck ik ook mijn juridische bronnen want ik wéét dat er politie en Justitie meeleest (hoi Lodewijk).
Maar goed, dat is de echte wereld. Een agent in je nek is een stuk indringender dan in je logfile of Twittervolgerlijst. Plus, het is niet zo dat je Twitter op móet, terwijl je de straat wél op moet als je iets te eten wil krijgen. En je kunt bij online media genoeg maatregelen nemen om oom agent te ontlopen.
Een sterker tegenargument vind ik dat het zo wel érg makkelijk wordt om massaal iedereen te volgen en te zien wat men uitspookt. Volg heel Nederland, hang er een leuke logging en keyworddetectie aan en je hebt een prachtig systeem ter bestrijding van allerlei misdrijven. Dat kan toch ook weer niet de bedoeling zijn.
Of is het niet meer dan gewenning? Ik zou echt niet meer weten welke agenten nu meelezen hier, hoewel ik dat aan IP-adressen best kan zien (en er van opkeek toen ik het voor het eerst zag).
Arnoud