Internetrecht door Arnoud Engelfriet

Een gebruiker van een anoniem versleuteld p2p-netwerk is door de Duitse rechter verantwoordelijk gehouden voor het feit dat auteursrechtelijk beschermde muziek zijn node passeerde. Dat meldde Tweakers zaterdag. Het gaat om een “einstweilige Verfügung”, zeg maar een kortgedingvonnis, maar intrigerend is het wel. De achterliggende redenering gaat namelijk érg ver.

Retroshare is een peer-to-peer, pardon een friend-to-friend netwerk waarbij je naast chatten en dergelijke ook bestanden kunt delen, maar alleen met mensen die je als vriend hebt toegevoegd. Al het verkeer verloopt volledig encrypted over het netwerk, zodat niemand weet wat een vriend van een vriend met een vriendin van een vriendin uitwisselt. De eiser in deze zaak had ontdekt dat via het IP-adres van de gedaagde zijn muziekwerk te downloaden viel, als ik het goed lees omdat Retroshare ook een anonimiseringsfaciliteit heeft waarbij (net als Tor) de transmissie via willekeurige derden in het netwerk verloopt. En zoals dat gaat in Duitsland, stuur je dan een claimbrief en pak je door als het antwoord je niet bevalt.

De rechtbank begint met vast te stellen dat de gedaagde niet zelf auteursrechten schendt of daar medeplichtig aan is. Klaar, zou je zeggen. Maar nee, hij is wél aansprakelijk onder de gewone regels van de onrechtmatige daad, want:

Indem es der Antragsgegner anderen Teilnehmern des RetroShare-Netzwerks ermöglichte, seinen Anschluss zur Weiterleitung des streitgegenständlichen Titels zu benutzen, hat er für die angegriffene Verletzung gleichwohl einen adäquat-kausalen Tatbeitrag geleistet.

Oftewel: als jij een situatie schept waarin mensen auteursrechten kunnen schenden, en dat gebeurt, dan draai jij op voor de consequenties. Een vorm van gevaarzetting, als het ware. Als deze node er niet was geweest, dan had de schending niet plaatsgevonden en dus mogen we jou aansprakelijk stellen. Daar zit ergens wel wat in, maar het houdt compleet geen rekening met de werkelijkheid dat dat uitwisselen tóch wel gebeurt, ook als deze node er niet was geweest. Dus of je dan nog kunt spreken van een causaal onmisbare schakel?

Tevens pakt de rechtbank een eerdere uitspraak van de hoogste Duitse rechter erbij: als aanbieder van een Wifi-netwerk ben je aansprakelijk voor misbruik daarvan, als je niet genoeg gedaan hebt om dat misbruik te voorkomen. Die lijn kun je doortrekken naar mensen die software als Retroshare inzetten:

Gemessen daran ist dem Antragsgegner eine Prüfpflichtverletzung vorzuwerfen, denn er hat bewusst eine Software eingesetzt, die es anderen Teilnehmern des RetroShare-Netzwerkes ermöglichte, rechtswidrig Dateien über seinen Anschluss öffentlich zugänglich zu machen, ohne dass er dies in irgendeiner kontrollieren konnte.

Oftewel: wie software aanzet waarmee rechten geschonden kunnen worden en daarbij geen enkele maatregel inbouwt of neemt om schendingen zelfs maar te verminderen, is aansprakelijk als er vervolgens inbreuken plaatsvinden. En ja, dat geldt dus ook als je niet kunt zien wat er wordt uitgewisseld omdat alles encrypted is. Daarom moet meneer op straffe van een dwangsom verhinderen dat het nog een keer gebeurt. En de enige reële manier om daaraan te voldoen is de stekker eruit.

Dit is dus precies waarom we eind jaren negentig een beperkte aansprakelijkheid voor internetdienstverleners hebben ingevoerd, want deze redenering kun je 1-op-1 loslaten op accessproviders. Die doen immers ook niets om inbreuken door hun gebruikers tegen te gaan. Maar om voor mij onverklaarbare redenen komt die aansprakelijkheidsbeperking totaal niet aan de orde in dit vonnis. In die uitspraak van het hoogste Duitse hof werd alleen geoordeeld dat een Wifi-aanbieder geen provider is, maar mijn Duits zal wel niet goed genoeg zijn want ik snap ‘m niet. En van deze Engelstalige Duitse blog begrijp ik dat die uitspraak nu al leidt tot een roep om duidelijke coverage van Wifi-aanbieders zoals hotels of congresorganisatoren.

Persoonlijk zie ik niet hoe je niet onder die definitie kunt vallen. De eis is dat je niet filtert en je niet actief bemoeit met de inhoud, daar voldoet deze meneer evident aan. Hooguit zou je discussie kunnen krijgen over de vraag of wel sprake is van een “dienst van de informatiemaatschappij”. Als je zegt “alleen bedrijven kunnen diensten leveren” dan verklaar je dus burgers die zelf iets leveren juridisch buiten die bescherming. Maar het wil er bij mij niet in dat dát de bedoeling zou zijn geweest.

Arnoud

Een lezer vroeg me:

Actueel gezien de Tour de France: als een officiële videostream geblokkeerd wordt op basis van het land waar je bent, is het dan legaal of illegaal om een proxy IP-adres te gebruiken? En hoe zit het met een door een particulier aangeboden stream via zo’n Chinese site?

In Nederland is het legaal om videos uit illegale bron te downloaden. Streamen is natuurlijk ook gewoon downloaden (maar dan irritant), dus dat valt onder dezelfde regeling. Er is dus weinig mis met zoeken naar een particulier aangeboden stream als de officiële bron weigert te leveren.

Een proxy gebruiken om de IP-blokkade te omzeilen, kan natuurlijk ook. Dat is wel iets meer gedoe, maar er lijkt me weinig mis mee, juridisch gezien dan. (En als hier wél wat mis mee is, dan is er ook wat mis met de Auteurswet: dan is het legaal om een illegale stream te bekijken maar niet om de legale stream te bekijken met een digitale regenjas aan.)

Natuurlijk wél illegaal is het zelf streamen (uploaden) van video’s zonder toestemming, net als het exploiteren van een site die structureel linkt naar illegaal beschikbare streams. In maart wonnen de diverse Europese voetbalbonden van MyP2P. De site had een structureel aanbod aan hyperlinks naar illegaal aangeboden streams, en dat was “maatschappelijk onzorgvuldig”, hoewel geen auteursrechtinbreuk omdat ze niet zelf de streams doorgeven.

Het wordt de hoogste tijd voor een Europees auteursrecht en een verbod op geo-specifieke levering van entertainmentcontent.

Arnoud

Vorige week vernietigde het Gerechtshof Den Haag het vonnis in de eerste strafzaak rond P2P-filesharing. In onderstaande gastbijdrage bespreekt jurist Maarten van Amerongen het arrest en de opmerkelijke achtergrond van de zaak. Maarten studeerde Nederlands recht aan de Universiteit Utrecht en werkt bij de Centrale Raad van Beroep als zittingsgriffier.

Op 22 december 2010 kwam middels het arrest van het hof Den Haag een einde aan een zes jaar (!) lopende procedure tegen zeven beheerders van twee e-Donkey indexeringsites; Releases4U en ShareConnector.

De rechtbank Rotterdam kwam in 2007 nog tot een veroordeling van een enkele verdachte. Ondanks de forse strafeis van de officier van justitie van ” 5000,- kwam de rechtbank bij slechts een enkele verdachte tot een matige veroordeling in de vorm van een boete van ” 250,- als gevolg van, naar het oordeel van de rechtbank, het verspreiden van enkele auteursrechtelijke werken. Van beroeps- dan wel bedrijfsmatigheid in het verspreiden van auteursrechtelijk beschermde bestanden en een criminele organisatie in de zin van artikel 140 Strafrecht was geen sprake. Voor een overzicht van de overige feiten verwijs ik naar het vonnis. Drie verdachten werden veroordeeld tot een boete, vier werden vrijgesproken.

Het vonnis vormde aanleiding voor de verdediging en het OM om hoger beroep in te stellen. Na meerdere zittingsdagen, een verhoor van deskundige J.A. Pouwelse, een heropening van het onderzoek en uiteindelijk zelfs het verhoren van totaal vier (hulp-)officieren van justitie wijst het hof arrest. Het OM krijgt rake klappen in de vorm van niet-ontvankelijkheid.

Het hof stelt in het arrest de gang van zaken vast die voorafgingen aan de aanhoudingen buiten heterdaad en de inbeslagname van servers en PC’s op 14 december 2004. Gedurende die periode werden diverse dossiers (bewust lijkt niet langer het woord “aangifte” gebruikt, zoals in het vonnis door de rechtbank werd gedaan maar voor het meer algemene woord “dossier” gekozen), door Stichting Brein aan de FIOD-ECD overhandigd. De FIOD-ECD doet eigen onderzoek naar het dossier en doet verzoeken bij de ISP van de verdachten om NAW gegevens te verkrijgen en na overleg met de officier van justitie wordt besloten tot aanhouding buiten heterdaad.

Bijna een jaar later wordt het overzicht van verdenkingen opgesteld waarin men als basis van de verdenking voornamelijk gegevens gebruikt die zijn verkregen ná aanhouding en inbeslagname van de PC.

Bij de beoordeling wijst het hof op de Aanwijzing Intellectuele Eigendomsfraude van het College van Procureurs-Generaal, in werking getreden op 1 april 2002. Hierin is verwoord dat bij auteursrechtenschending civielrechtelijke handhaving de norm is en strafrechtelijke handhaving enkel aangewezen in indien dit in het algemeen belang is. Hiervan is bijvoorbeeld sprake indien de volksgezondheid of veilige samenleving in het geding is.

Het hof stelt dat uit het dossier evenmin uit het getuigenverhoor naar voren is gekomen dat hiervan sprake is. Evenmin kan het hof vaststellen dat de FIOD-ECD een zorgvuldig onderzoek heeft verricht en aldus komt het hof tot de conclusie dat er op het moment van aanhouding buiten heterdaad géén feiten of omstandigheden bestonden waaruit de verdenking van enig strafbaar feit door de verdachten bestond. Van de gestelde beroeps- en bedrijfsmatigheid is het hof niets gebleken en ook de getuigenverhoren ter zitting brachten het hof niet tot een ander inzicht.

Al met al lijkt dit een misbruik van bevoegdheden geweest te zijn. Stichting Brein klaagt bij de FIOD-ECD over twee websites. De FIOD-ECD komt tot de conclusie dat artikel 31b Auteurswet de enige mogelijkheid is de noodzakelijke dwangmiddelen toe te passen om de verdachten aan te kunnen houden en baseert vervolgens de verdenking op basis van gegevens die verkregen zijn na onderzoek aan de in beslag genomen PC’s en verhoren van de verdachten. Dit alles brengt het hof tot de slotsom dat het OM in redelijkheid niet tot de vervolgingsbeslissing mocht komen en verklaart het OM niet-ontvankelijk in de vervolging. Naar mijn inzicht een terechte conclusie.

Civielrechtelijk zijn er inmiddels meerdere uitspraken aangaande dit onderwerp. Vele daarvan zijn reeds op het weblog van Arnoud genoemd. Op strafrechtelijk gebied blijft met dit arrest de vraag onbeantwoord. Ik meen dat geconcludeerd kan worden dat een beheerder van een indexeringsite in beginsel strafrechtelijk niet makkelijk te vervolgen is. Ik beschouw dit niet als een probleem. Stichting Brein heeft voldoende middelen om over te gaan tot civielrechtelijke handhaving en de wet verzet zich tegen de inzet van zware middelen in de vorm van het strafrecht. Ik vraag mij af wat de conclusie geweest zou zijn indien er wel een inhoudelijk oordeel zou zijn gekomen”

Maarten

Weet u nog, die site MyP2P waar je handige hyperlinks naar illegaal doorgegeven televisieprogramma’s kon vinden? Eerst ex part verboden en toen in de echte rechtszaak wegens overmatige complexiteit niet veroordeeld. In hoger beroep heeft het Hof Den Bosch er minder moeite mee (PDF; en is dat een typemachine?). Hoewel MyP2P er niet voor wordt… Lees verder

Ik voel het vonnis al aankomen, schreef ik eind januari over linksite MyP2P. Nu is er een vonnis, maar dat is van een andere zaak tegen datzelfde MyP2P. Canal+-aanbieder C More vond dat MyP2P met haar verwijzingen naar P2P-streams om gratis Canal+ te kijken, inbreuk maakte op haar auteursrechten of in ieder geval onrechtmatig handelde…. Lees verder

Linken is geen openbaar maken, roep ik al een hele tijd. B/S roept al een hele tijd het omgekeerde. En zo af en toe komt er een vonnis langs dat de discussie weer eens lekker stimuleert. Boek 9 bericht over een ex parte beschikking (een vonnis-zonder-wederhoor, een juridisch onding dat op zich een blogpost of… Lees verder

De economische effecten van file sharing op de Nederlandse welvaart op de korte en de lange termijn zijn per saldo sterk positief, zowel op korte als op lange termijn. Consumenten krijgen als gevolg van file sharing toegang tot een breed scala aan cultuurproducten. Daar staat tegenover dat een daling van de omzet uit de verkoop… Lees verder

Een netwerkprinter aan de University of Washington kreeg een DMCA takedown notice omdat deze zich bezig zou hebben gehouden met illegale verspreiding van films via peer-to-peer netwerken. Nee, niet door ze uit te printen. Netwerkprinters hebben ook IP-adressen, en die adressen kunnen opduiken in filesharing netwerken, waar organisaties zoals Mediasentry weer door getriggerd worden om… Lees verder

Helemaal vergeten te melden, sorry. Twee weken terug werd provider Leaseweb in een arrest in hoger beroep veroordeeld wegens het hosten van de site Everlasting, waar torrentbestanden naar illegaal aangeboden films, muziek, software en dergelijke te vinden waren. In eerste instantie werd Leaseweb verplicht de site te sluiten en de NAW-gegevens van de klant aan… Lees verder

Een Amerikaanse rechtbank heeft p2p-site Torrentspy een boete opgelegd van 110 miljoen dollar (72 miljoen euro), meldden Nu.nl en Tweakers. De site bood links aan waarmee films en tv-programma’s kunnen worden gedownload. Toch zegt dit weinig over de legaliteit van andere filesharing sites. Torrentspy kreeg deze schadevergoeding vooral opgelegd vanwege haar klunzige manier van omgaan… Lees verder