Internetrecht door Arnoud Engelfriet

Een lezer vroeg me:

Als softwareleverancier in de zakelijke markt werken wij veel met onderhoudscontracten. Ik zie echter vaak klanten die garanties in onze licentie stoppen (althans, dat proberen) en dan zeggen dat dat beter is dan een onderhoudsafspraak. Hoe kijk jij als contractsjurist daar tegenaan?

Herstel onder een garantie is feitelijk hetzelfde als onderhoud, maar juridisch betekent het met name dat de kosten van de werkzaamheden bij de leverancier blijven liggen. Garantie eisen is dus gratis onderhoud verlangen.

De klassieke manier voor ICT-leveranciers om klanten aan zich te binden, is het onderhoudscontract. Software slijt; na verloop van tijd zijn altijd aanpassingen nodig om een en ander werkende te houden. Hetzelfde geldt voor online diensten. De redenen hiervan zijn divers, maar vaak met name te wijten aan vernieuwingen in andere software of diensten en nieuwe inzichten over het gewenste gebruik. Daarnaast worden onderhoudscontracten vaak “voor de zekerheid” genomen, wie wil er immers op een cruciaal moment met een storing zitten waar de leverancier geen onderhoud op komt plegen?

Het grote nadeel van onderhoudscontracten is natuurlijk dat zij geld kosten. Meestal gaat het dan om niet onaanzienlijke bedragen die maandelijks of jaarlijks moeten worden voldaan, en waarbij de klant slechts eens per jaar of zelfs vijf jaar mag opzeggen. Het verbaast dan ook niet dat afnemers hier steeds kritischer naar kijken, met name waar het onderhoud betreft op fouten en onvolkomenheden die eigenlijk gewoon als tekortkoming van de leverancier aangemerkt kunnen worden. In dat geval is het beter om een garantie te eisen dat dergelijke fouten afwezig zijn.

Ik zie het dus als een onderhandelspel dat met name neerkomt op grenzen trekken en kosten verdelen. Welke fouten of problemen zie je als echt tekortkoming, dat had er gewoon niet mogen zijn, en welke zijn gewoon dingen die kunnen gebeuren? Is verbeterde logica het herstel van een fout of een vernieuwde feature? Als een externe koppeling breekt, moet de leverancier dat dan gratis herstellen of juist niet?

Garanties kunnen overigens op diverse wijzen worden ingeperkt. Vaak wordt gekozen voor een beperkte toezegging dat de betreffende fout kosteloos wordt hersteld, hetgeen inhoudt dat er geen aanvullende schadevergoeding mogelijk is.

Arnoud

De Amerikaanse markttoezichthouder FTC heeft de “warranty void if seal is broken” stickers als ongeldig aangemerkt, las ik bij Ars Technica. Elektronica wordt vaak standaard met zo’n sticker verkocht, of met een beperking in de garantievoorwaarden dat je nergens aanspraak op kunt maken als je zelf aan het apparaat prutst of er mee naar een ongeautoriseerd herstelpunt gaat. Maar dat is in strijd met de Amerikaanse wet, aldus de FTC. Je mag als bedrijf deze uitzondering niet opnemen in je garantievoorwaarden, en je misleidt de consument door dan toch zulke afschrikkende taal te gebruiken. Daarmee zou de Amerikaanse praktijk opschuiven naar hoe het bij ons is.

In de VS geldt sinds 1975 specifieke consumentenwetgeving over garanties. Je bent niet verplicht een product met garantie (wat wij “conformiteit” zouden noemen) te verkopen, maar je moet er wel bij zetten wát voor garantie je levert. Dat mag dus gaan van “AS IS with all faults” tot “levenslang onbeperkt herstel of vervanging”, zolang je het maar uitlegt.

Er gelden een aantal beperkingen, en de beperking waar de FTC nu op inzoomt is deze:

No warrantor of a consumer product may condition his written or implied warranty of such product on the consumer’s using, in connection with such product, any article or service (other than article or service provided without charge under the terms of the warranty) which is identified by brand, trade, or corporate name.

In gewone taal: je mag niet zeggen dat de garantie alleen geldt wanneer je een bepaald specifiek product of specifieke dienstverlener daarvoor inzet. Het is dus niet legaal om te zeggen dat je alleen garantie hebt als je teruggaat naar de originele leverancier of een aangewezen servicepunt, of dat je garantie vervalt als er onderdelen van willekeurige derden als vervanging worden gebruikt. Ook die sticker “void if broken” is daarmee verboden: dat schrikt immers herstel door willekeurige derden af, en komt dus impliciet neer op een voorwaarde dat je naar de leverancier zelf terug moet.

In Europa kennen we niet zo’n expliciete bepaling maar effectief komt onze conformiteitswetgeving op hetzelfde neer. Een winkel die een product verkoopt, moet zorgen dat het product voldoet aan de redelijkerwijs gewekte verwachtingen. Haalt het product die niet, dan moet dat gratis worden hersteld of vervangen. Dat er elders in het product onderdelen van derden zijn gebruikt, of dat het product eerder is hersteld door een ander, mag daarbij geen probleem zijn.

De enige uitzondering is natuurlijk als het conformiteitsprobleem komt door dat onderdeel of door het (ondeskundig) herstel door die ander. Dan is het immers geen gebrek aan het apparaat zols het is verkocht. Dus als je telefoon niet meer belt, mag dat niet worden afgewezen omdat er een scherm is verwisseld door de GSM-boer op de hoek, maar wel als het probleem is dat het scherm niet goed aanraakgevoelig meer is. Idem voor custom roms en eigen software, zeg ik er gelijk even bij, hoewel het daar lastiger kan zijn om aan te wijzen wat waar dan nog door veroorzaakt wordt.

Helaas blijkt dat stickers en teksten als deze hardnekkig zijn. Ik denk dat dat komt omdat het in de VS een staande praktijk is, en de rest van de wereld immers altijd mee mag genieten van de Amerikaanse invulling van wetgeving. Daarom is het significant dat de FTC deze stap neemt, want Amerikaanse bedrijven zullen (hoop je) dan die sticker weghalen en daar profiteren wij dan ook van.

Arnoud

Gadgetmakers zoals Sony en Microsoft schenden Amerikaanse garantiewetgeving, las ik (dank) bij Vice. Vrijwel iedereen heeft van die stickertjes: maak dit apparaat niet open, op straffe van verlies van je garantie. Dat blijkt dus onzin volgens Vice, er is dwingend Amerikaans recht die je toestaat je apparaten te openen. En zo is het ook bij ons.

Vice baseert haar argument op de Magnuson-Moss Warranty Act uit 1975. Deze verbiedt het koppelen van een garantie aan specifieke dienstverleners of onderdelen. Die wet is er ooit gekomen omdat autofabrikanten alleen garantie gaven als je bij de dealer je auto liet repareren met originele onderdelen, maar de wet is generiek genoeg om ook op computerhardware en gadgets te lezen.

Bij ons hebben we geen MMWA, maar wel het algemene begrip conformiteit. Een product moet voldoen aan de redelijkerwijs gewekte verwachtingen, en doet deze dat niet dan moet de winkel het gratis herstellen of vervangen. Daar kunnen geen voorwaarden aan worden gesteld, en al helemaal niet “je mag het product niet open maken”.

Wat je met dat apparaat hebt gedaan, is alleen relevant als daar het probleem door is ontstaan. Heb je een aftermarket-voeding geplaatst en is het moederbord vervolgens opgeblazen, dan zul je moeilijk kunnen claimen dat het moederbord niet conform de verwachtingen was. Maar breid je het geheugen uit en houdt het toetsenbord er vervolgens mee op, dan moet de winkel toch echt dat defecte toetsenbord herstellen.

Maar let wel: het gaat hier om de wettelijke garantie, de plicht van de winkel tot herstel en vervanging bij problemen. Een fabrikant of importeur heeft die plicht niet. Het staat hem dus vrij om aanvullende reparatie- of vervangingsregelingen te bieden, en daarbij mag hij dus eisen stellen. Inclusief de eis “vervalt als je hem open maakt”. Heb je dus liever fabrieksgarantie dan een claim bij de winkel, houd je dan wél aan de eisen die de fabriek stelt.

Die sticker is dus ook bij ons betekenisloos. Als waarschuwing is hij misschien handig: pas op, weet wat je doet als je deze sticker verbreekt. Maar als je een apparaat koopt, heb je gewoon het récht dat ding open te maken en erin te prutsen. Zolang je maar accepteert dat de kosten van dat prutsen voor jou zijn. Maar de rést van het product blijft de verantwoordelijkheid van de winkel.

Arnoud

Als je als consument een iPhone koopt en die blijft defect, hoef je geen genoegen te nemen met een refurbished toestel. Dat maak ik op uit een recent vonnis van de rechtbank Amsterdam. De winkel (in dit geval toevallig Apple zelf) moet een nieuw toestel leveren. Dit volgt uit het consumentenrecht. Apple zal haar beleid… Lees verder

Een wereld van pijn, meldde jurist Richard Hak toen hij een garantieclaim wilde doen bij Nokia. Geen telefonische ondersteuning, maar vooral: het verplicht aanmaken van diverse accounts én het afnemen van een enquête wanneer men een garantieclaim wil indienen. Een verkoper van een product zoals een telefoon is verplicht te zorgen dat deze functioneert conform… Lees verder

Een lezer vroeg me: Ik weet dat ik van de wet twee jaar garantie moet geven op de elektronica die ik verkoop. Maar hoe ver gaat dat? En mag ik ook méér dan twee jaar garantie geven? Een garantie is een toezegging dat een product voldoet aan een bepaalde kwaliteit gedurende een bepaalde periode. Je… Lees verder

Een lezer vroeg me: Ik had bij een webwinkel een nieuw toetsenbord besteld, waarvan na levering de E-toets niet bleek te werken. Het artikel is teruggestuurd, waarop er direct een nieuw, goedwerkend toetsenbord is verzonden door de webshop. Ik heb echter wel verzendkosten moeten betalen voor het terugsturen. Deze wil de webshop niet aan mij… Lees verder

Een lezer vroeg me: Is mijn Internet Service Provider aansprakelijk voor schade die ontstaat door een fout of een bug in de door hem aan zijn klanten beschikbaar gestelde router? Hierbij ga ik er van uit dat mijn eigen PC qua veiligheid op orde is. Wie een product levert, moet zorgen dat die aan de… Lees verder

Een lezer vroeg me: Ik las op Tweakers dat mijn oude router een backdoor bevat. Dat is natuurlijk niet wat ik mocht verwachten, dus kan ik nu bij de winkel mijn geld terug vragen? Een product zoals een router moet aan de redelijkerwijs gewekte verwachtingen voldoen. Dat heet de conformiteitseis, soms ook wel de wettelijke… Lees verder

Bij Tweakers las ik een intrigerende vraag: als door het vervangen van de systeembesturingssoftware (rom) van je tablet deze functioneel identiek wordt aan een baksteen, kun je dan een gratis herstel verlangen van de fabrikant of winkel? En maakt het daarbij uit of dit bricken (bakstenificeren?) het gevolg is van een fout ergens in het… Lees verder