Internetrecht door Arnoud Engelfriet

De Nederlandse ReClaim, die op Facebook geplaatste foto’s van een watermerk voorziet om zo commercieel hergebruik te saboteren, is zonder reden verwijderd. Dat meldde Webwereld. Heel vervelend voor Reclaim en haar gebruikers, maar ik struikelde juridisch even over de frase “akkoord met het feit dat van alle geplaatste content de rechten worden overgedragen aan het sociale netwerk” want dat is gewoon niet wáár en ik word er een beetje moe van dat iedereen dat blijft zeggen.

De app Reclaim is ontwikkeld naar aanleiding van de nieuwe voorwaarden van Facebook, waarin staat dat Facebook alle geüploade content mag exploiteren voor commerciële doeleinden. Door een watermark op je foto te zetten, maak je dit minder aantrekkelijk. Een stuk slimmer dan een disclaimerpaste op je wall.

Natuurlijk kun je ook handmatig een watermerk of tekst in je foto’s knallen, maar het bijzondere aan Reclaim is dat het watermerk vrijwel onzichtbaar is tenzij je goed in de achtergrond kijkt. Plus, de originele foto’s blijven bewaard en zijn te downloaden. Creatief en nuttig dus.

Afijn. Dat Facebook die app niet leuk vindt (want het verstiert de gebruikservaring, of zoiets, vul de PR-reutel maar in), dat begrijp ik ergens nog wel. Dat ze dan de macht hebben om het ding uit te zetten, daar kunnen we een boom over opzetten of dat nou hoort of niet.

Maar eigenlijk wilde ik vooral even NÉÉ zeggen tegen deze passage van Webwereld:

Facebook-gebruikers gaan immers – in tegenstelling tot wat veel mensen denken- al lange tijd akkoord met het feit dat van alle geplaatste content de rechten worden overgedragen aan het sociale netwerk.

Dat is niet waar en wel zo niet waar dat het niet leuk meer is. Auteursrechten kún je niet overdragen aan een ander, behalve als je een stuk papier ondertekent waarop staat dat je auteursrechten overdraagt (en welke). Nu mag dat stuk papier ook elektronisch, maar dan moet er natuurlijk wel een elektronische handtekening bij staan. En die staat er niet in de Facebook voorwaarden.

Natuurlijk heeft Facebook wel een uitgebreid recht van gebruik van je foto’s en dergelijke, maar dat staat los van je eigendom. Misschien is dat een te subtiele juridische nuance, maar hee, dit is een juridische blog.

Arnoud

Onderstaande screencap met zeer vermoeiend “be like”-bijschrijft doet de ronde. Dat roept natuurlijk de vraag op, kán dat, iemand via Facebook ontslaan? En vooral zo per direct zoals het bericht lijkt te suggereren?

Je onterecht ziekmelden mag natuurlijk niet, maar is geen automatische grond voor een ontslag. In het arbeidsrecht geldt algemeen dat je proportionele sancties moet opleggen, en ontslag wordt gezien als een uiterst middel in plaats van het eerste ding dat je inzet. Een waarschuwing en een dag geen loon zou bijvoorbeeld meer voor de hand liggen.

Een ‘staandevoetje’ oftewel ontslag wegens een dringene reden is helemaal moeilijk. Het moet zo ernstig zijn dat er “redelijkerwijs niet gevergd kan worden” dat de arbeidsovereenkomst voortgezet wordt. Diefstal of mishandeling van collega’s zijn standaardvoorbeelden. Het standaard tegenvoorbeeld is detentie: wie veroordeeld wordt tot een celstraf, mag niet om die reden worden ontslagen op staande voet.

Werkweigering, oftewel niet komen werken terwijl je dat wel kunt, is genoemd als een grond voor ontslag op staande voet. Maar het moet dan gaan om een ernstige vorm van werkweigering. Onterechte ziekte wordt daar niet snel onder gerekend. De eis uit de rechtspraak is dat enkel loon inhouden te mager is als sanctie.

Zou Dynabyte de ziekmelding hebben willen betwisten op grond van het gegeven dat [appellant], in strijd met de verzuimvoorschriften, niet thuis was toen de controleur kwam, al dan niet in combinatie met de activiteiten die [appellant] volgens haar ondertussen elders ontplooide, dan had Dynabyte de loondoorbetaling kunnen opschorten. Het enkele feit dat controlevoorschriften niet zijn nageleefd, is volgens vaste rechtspraak onvoldoende voor ontslag op staande voet (zie ook HR 8 oktober 2004, JAR 2004/259), tenzij bijkomende omstandigheden dat anders maken.

In dit geval lijkt het vrij evident dat er sprake is van een onterechte ziekmelding, maar er zijn ook genoeg situaties denkbaar waarin iemand wél ziek is en toch gaat shoppen of sporten of iets dergelijks. Ziek zijn is niet per se hetzelfde als in bed liggen met een thermometer in je mond. Natuurlijk zal dit wel meestal in overleg met de arts moeten, maar het kan dat je in het kader van herstel een dag er tussenuit gaat, terwijl je toch niet in staat bent om te werken.

Het is natuurlijk mogelijk dat de vrouw in haar proeftijd zit, of via een uitzendbureau werkzaam is. In dat geval is het een stuk makkelijker. Een werkgever hoeft dan eigenlijk geen reden te hebben. (Maar als hij die heeft, mag dat geen ‘verboden’ reden zijn zoals dat de vrouw zwanger blijkt of religieus actief is.)

Een ontslagmelding via Facebook is als zodanig toegestaan. Ontslag hoeft niet per se op schrift, tenzij in de arbeidsovereenkomst staat van wel.

Het is niet de eerste keer dat zoiets via Facebook opduikt en het zal ook niet de laatste zijn. En dat roept bij mij de vraag op: hoe ver mag je kijken als werkgever? Mag je bv. verlangen dat je gevriend wordt op Facebook zodat je dit soort updates kunt zien?

Arnoud

“Invloed social media op verklaringen”, samenvat Rechtspraak.nl het droogjes. In een strafzaak over poging tot moord waren de nodige getuigenverklaringen beschikbaar, maar uit reacties op een helaas geanonimiseerde website ontstond het vermoeden dat sommige van die getuigen best wel eens “anders dan de waarheid” zouden kunnen hebben verklaard. Waarom verklaringen op een website “invloed van social media” heten?

In 2012 was er een schietpartij in een woonwijk in Middelburg. Vrijwel direct daarna verschenen “op de website [naam website]” berichten met details daarover, kennelijk van getuigen dus. (Zouden ze Twitter.com bedoelen? Social media én website en typisch waar direct na een ophefmakende gebeurtenis berichten gaan komen.) Latere getuigenverklaringen leken niet helemaal overeen te komen met wat daar te lezen was, en dan moet je je als strafrechter toch even kritisch gaan opstellen.

Het is frustrerend hoe weinig details er zijn over precies welke berichten en waarom die twijfel opriepen over de getuigenverklaringen. Maar wat ook meewoog was dat een getuige had verklaard dat diverse mensen hadden afgesproken valse verklaringen te gaan doen. Er was al een tijd sprake was van oplopende spanningen tussen de verdachte en anderen, en die getuigen kwamen uit die groep anderen. Dus ja dan zou ik ook vraagtekens gaan stellen.

Een intrigerend punt dat de rechter aansnijdt is dat het mogelijk is “dat de verklaring (mede) is beïnvloed door informatie verkregen nadien van derden of mogelijke via social media.” Daarvan zou hier sprake zijn geweest (wat we dus niet kunnen analyseren wegens gebrek aan feiten) maar het punt op zich is al intrigerend genoeg. Als een gebeurtenis de nodige tweets, foto’s en dergelijke oproept dan kun je je als pseudo-getuige aardig geloofwaardig voordoen. Lees je in, prent wat dingen uit de foto’s in je hoofd en verwijder even je Facebookupdate dat je die avond ergens anders was. Wie heel gehaaid is, gaat meetwitteren op basis van wat hij leest en versterkt zo zijn geloofwaardigheid als aanwezige.

Dat klinkt ergens wel als een bug in het bewijsrecht. Maar hoe los je dat op?

Arnoud

Een lezer vroeg me: Als ik een portemonnee vind met bankpasjes en dergelijke erin, mag ik dan foto’s daarvan op Twitter (of Facebook) zetten met de vraag wie deze persoon kent? Zo hoop ik dat de portemonnee snel terugkomt bij de originele eigenaar. Dit lijkt me niet echt verstandig. Door kaartnummers en dergelijke te publiceren,… Lees verder

Een lezer vroeg me: Ik word een erg moe van de vele (ik gok een stuk of 10 per week) emails die ik van mijn LinkedIn-contacten krijg met volgens mij ordinaire reclame: – hoera, mijn boek is uit – ik geef een workshop voor 500 euro – mijn website is vernieuwd – ik verloot een… Lees verder

Volgens het mailtje dat ik vanochtend kreeg, zitten er 93 mensen met smart te wachten op mijn terugkeer op LinkedIn. Hoe veel er op Plaxo zitten weet ik niet, maar ik word er regelmatig aan herinnerd dat dat nog bestaat. En op Facebook is het ook heel gezellig maar zou het toch leuker zijn met… Lees verder