Mag ik onder een alias met mijn klanten mailen?

Een lezer vroeg me:

Ik ben eigenaar van een website en wil vanwege mijn privacy en veiligheid niet met mijn echte voor- en achternaam bekend zijn bij mijn klanten. Ik communiceer dus onder een alias. Bijkomend voordeel is dat mijn collega en ik zo elkaars communicatie kunnen overnemen. Maar is dat wel rechtsgeldig? Ik las ergens dat je officiële stukken (zoals contracten?) moet tekenen met je volledige echte naam.

Bij sommige officiële stukken moet dat inderdaad, maar dan gaat het echt over diploma’s of aanvragen bij de overheid. Bij het rechtsverkeer tussen burgers onderling (zoals dat zo mooi heet) geldt een dergelijke eis niet.

Sterker nog: het is niet eens verplicht dat je weet hoe je wederpartij heet, en je voorstellen is ook niet verplicht. In veel branches wordt dat als netjes gezien, en het kan raar overkomen om te ontdekken dat je zaken doet met iemand die onder een alias werkt, maar zeker op internet heb je toch geen manier om dit te ontdekken.

Daar komt bij dat je vaak geen zaken doet met die persoon, maar met het bedrijf achter die persoon. De naam van de werknemer dóet er dan niet toe. Zelfs als je elk bericht van een andere werknemer krijgt, dan nog hangt het bedrijf gewoon aan de uiteindelijk tot stand gekomen afspraak.

Een issue kan zijn of de werknemer het bedrijf wel mag vertegenwoordigen. Dit is te achterhalen via de KVK, maar dat is zo’n plek waar dus wél officiële namen moeten staan. In de praktijk doet echter geen hond zo’n controle (behalve advocaten en notarissen die alles gecheckt willen hebben) en wordt er gewerkt met de vertrouwensregel: als het bedrijf redelijkerwijs de indruk wekt dat deze werknemer dit mag doen, dan zit het bedrijf eraan vast ook al stond die werknemer niet bij de KVK als bevoegd persoon.

Ik zou zeggen dat als je mailt met iemand achter een bedrijfsmailadres en die persoon gaat vrolijk de onderhandelingen en dergelijke met je aan, je wel mag verwachten dat het bedrijf dit goed vindt. En als het gaat om klantenservice en dergelijke (want je bestelt gewoonlijk via een automatisch proces) dan is de kwestie van vertegenwoordiging al helemaal minder relevant.

Mag je in een Git repository andermans merknaam gebruiken als verwijzing?

github-octocatDiverse lezers wezen me (dank!) op dit artikel over het Docker-merk dat strenge regels hanteert over wat je met hun merknaam mag doen. Eén van die regels is dat je geen extensies mag publiceren op Docker als je daarbij de term ‘Docker’ gebruikt. Kan dat zomaar?

Docker is een containersysteem voor software, waardoor deze makkelijker te verspreiden is. Het is mogelijk hier allerlei extensies of scripts bij te ontwikkelen, en waar Docker zich dus tegen verzet is wanneer mensen zo’n eigen werk een naam geven die begint met docker. Zij zien dit als verwarringwekkend: mensen kunnen denken dat Docker, Inc. zelf deze projecten beheert of ze heeft goedgekeurd of gesponsord.

Het doet vagelijk denken aan dit geval uit maart waar een discussie over de merknaam 'Kik' zelfs lijdde tot een tijdelijk stukgaan van het internet. Maar daar ging het over het bezet houden van een naam (kik) door één van meerdere merkhouders. Hier gaat het over aanvullingen: docker-existdb bijvoorbeeld, een script waarmee je bij het bouwen van een container makkelijk verbinding kunt leggen met een database van eXist.

Is het nu verwarrend, docker-x als je wilt zeggen, een X voor/met Docker? Ik zou zeggen van niet. Het is toegestaan onder de merkenwet om te refereren naar een merkproduct, met name om aan te geven dat je daarmee compatibel bent of dat jouw product daarvoor bestemd is. "Hoesje voor Samsung Galaxy S" is dus legaal om te zeggen.

Daar staat tegenover dat je ook merkinbreuk pleegt door te onduidelijk te zijn over wie je wél bent. "Hoesje-voor-samsung-galaxy-s.nl" als webshop die zegt "Welkom, koop snel het mooiste hoesje voor uw Samsung Galaxy S" zou merkinbreuk zijn, omdat het hier (door stilzwijgen) lijkt alsof deze site van Samsung zelf is. Je moet dus als merkenverkoper expliciet en groot duidelijk maken wie je wél bent.

Bij Github-projecten wordt altijd vermeld wie de beheerder is van een project. De ontwikkelaar uit het artikel onderhoudt bijvoorbeeld zijn repositories op Github onder de naam 'zopyx', en dat kun je prima zien bij zijn projecten. Ik denk niet dat iemand hier uit zou halen dat dit een project van Docker is. Die zien er zo uit. Plus, in de opensourcegemeenschap dóe je dat nu eenmaal zo, de naam van het origineel combineren met wat jouw project daaraan toevoegt.

Maar toegegeven, deze informatiepresentatie is wel érg zakelijk en strak. De grootste en duidelijkste termen zijn de naam van het project. Als daar dan 'docker' in staat, dan zou je wellicht kunnen zeggen dat je daarmee de nadruk legt op Docker en zo dus stilzwijgend de indruk wekt dat dit project van Docker afkomstig is.

Wat vinden jullie? Overdreven zorg, of zou Docker legitiem kunnen vrezen dat mensen die onafhankelijke projecten aanzien voor die van hen?

Arnoud

Mag je een productnaam noemen zonder toestemming van het bedrijf?

http-www-url-merk-adres-hand.pngEen opmerkelijke tweet zag ik gisteren voorbij komen: automatiseerder Centric meldt aan concullega Zaaksysteem.nl dat het gebruik van Centric’s productnamen niet toegestaan is zonder haar toestemming. Opmerkelijk, want het gaat hier om een opsomming van koppelingen naar onder meer Centric-producten en niet om de verkoop van concurrerende producten onder die namen. Mag dat nu ook al niet meer?

Update (09:21) Centric reageert in de comments:

We betreuren het dat er een onjuist beeld is ontstaan van ons verzoek aan Zaaksysteem.nl. Onze zorg betrof niet zozeer het vermelden van onze productnamen, maar de combinatie met de informatie die via het aanklikken van onze productnamen beschikbaar is gesteld. Wij hadden hier graag vooraf afstemming over gehad met zaaksysteem.nl , omdat het belangrijk is dat de vermelde koppelinformatie actueel en betrouwbaar is. Inmiddels hebben de heer Moen van Zaaksysteem.nl en Pierro Baas van Centric telefonisch contact gehad. Onze reactie op de berichtgeving vindt u op onze website: http://www.centric.eu/NL/Default/Branches/Lokale-overheid/Reactie-op-berichtgeving-over-vermeldingen-productnamen

Als de productnaam niet als merk is gedeponeerd, dan is deze vogelvrij. Je kunt nagaan bij het Beneluxmerkenregister of een naam als merk is gedeponeerd. Houd er rekening mee dat de spelling in het depot af kan wijken. En als het depot een plaatje (beeldmerk) blijkt te zijn, krijg je mogelijk eerst de discussie over beschrijvende termen in beeldmerken.

Welke merken Centric heeft, is me onduidelijk. Zo vind ik bijvoorbeeld een beeldmerk voor eHerkenning maar dat staat niet op naam van Centric. De merken die ik vind op deposantnaam Centric zie ik dan weer niet terug in de klachtmail. Maar goed.

Als iemand andermans merk gebruikt voor concurrerende producten of diensten, dan is dat een probleem. Daar is het merkenrecht voor gemaakt: geen concurrentie middels een beschermde merknaam. Ga je eigen naam verzinnen of zo.

Echter, niet elk gebruik door een concurrent is verboden. Met name uitgezonderd zijn verwijzingen naar merkproducten om de bestemming of het beoogde gebruik van je eigen product aan te geven. “Past op alle Bosch-stofzuigers” of “vereist Windows 8.1” bijvoorbeeld. En volgens mij is dat precies wat hier gebeurt: die Zaakherkenning-software heeft koppelingen (API’s) voor diverse Centric producten, en daarbij worden de namen van die producten genoemd. Dat mag.

Het zou problematisch worden als de verwijzing zo prominent wordt dat je in de war kunt raken over wiens dienst het is, of over de relatie tussen de twee bedrijven. Heel klein “compatibel met” en dan “Windows 8.1!” heel groot is merkenrechtelijk dus verkeerd. Maar dat zie ik niet bij deze site.

Afijn. Gevalletje merkenrechtelijk blaffen lijkt me. Het verbaast me wel dat dat nog vaker voor lijkt te komen dan auteursrechtelijk blaffen. Zijn mensen banger voor merken dan voor auteursrechten?

Arnoud

Is de naam van onze groepsblog juridisch beschermd?

Een lezer vroeg me:

Ik ben lid van een groepsblog dat al enkele jaren actief is. Een aantal leden is opgestapt na ruzie, en nu willen ze een eigen blog beginnen met vrijwel dezelfde naam als wat wij hebben. Wat kunnen we daar juridisch aan doen?

Dat is een lastige. Een naam van een blog of groep is eigenlijk niet beschermd, in ieder geval niet automatisch.

We hebben in Nederland het handelsnaamrecht. De naam van een bedrijf is beschermd; concurrenten mogen zich niet ook zo noemen. Echter, dan moet je wel handelen als bedrijf. En dat is geen automatisme bij een blog of online groep. Ik zou zeggen dat je daar pas aan komt als de blog geld oplevert, bv. advertenties of verkopen van workshops of zoiets (denk aan Marketingfacts.nl of Sargasso.nl).

Een verenigingsnaam kan een handelsnaam zijn. En een groep die samen blogt, kan een vereniging zijn volgens de wet. Ook als ze niet bij de notaris zijn opgericht of bij de KVK zijn ingeschreven. Dat weten we uit de zaak over het IE-groepsblog Boek9. Enige vorm van structuur, samenwerking en met z’n allen een bepaald doel nastreven is wel vereist. Ik ben geen vereniging omdat ik soms gastbloggers toelaat.

Vereist is wel dat die vereniging dan handelt, oftewel commercieel actief is. Niet elke vereniging is een bedrijf. Je moet op een of andere manier structureel dingen ondernemen om geld binnen te halen. Adverteren en het geld in een kas beheren voor dat doel dat je met z’n allen nastreeft zou daaraan kunnen voldoen.

Ook is er natuurlijk het merkenrecht. De naam van een product of dienst kun je vastleggen als merk als deze onderscheidend (creatief) is. Dit vereist een registratie. En net als bij handelsnamen speelt hier een commerciële eis. Wie niet handelt onder het merk, verliest na vijf jaar zijn merk. En omgekeerd, wie het merk gebruikt zonder commercieel oogmerk, pleegt in principe geen inbreuk. Tenzij hij afbreuk doet aan de reputatie van het merk. Dit speelt nog wel eens bij klaagsites over merkproducten.

Er zijn dus mogelijkheden maar die vereisen eigenlijk allemaal dat je op structurele wijze commercieel bezig bent. Bij een hobbyblog heb je dus eigenlijk geen rechten. Je kunt dan alleen proberen door groepsdruk of publiciteit maken de andere groep proberen over te halen hun naam te wijzigen.

Arnoud

Blizzard gaat echte namen weergeven in gamesfora

blizzard-real-id-real-name-echte-naam.jpgGamesaanbieder Blizzard (o.a. World of Warcraft, Diablo en StarCraft) gaat op haar online forums een wijziging doorvoeren waardoor alle posters verplicht met hun echte voor- en achternaam moeten posten, las ik bij Tweakers. Het doel van deze actie is kort gezegd de boel gezellig houden: door de anonieme nicknames die men nu graag gebruikt, loopt het getrol, geklier en geflame nogal de spuigaten uit. Blizzard is dat nu zat en voert daarom deze maatregel in.

Niet iedereen is daar blij mee, en lang niet alleen maar omdat ze dan niet meer kunnen trollen. Voor veel mensen is het een vervelend idee dat hun echte naam – en daarmee hun echte identiteit – ineens wereldwijd te zien is. Je kunt erop aangesproken worden op het werk (“haha, jij speelt World of Warcraft”) en mocht je iemand anders boos maken, dan weet hij nu hoe je heet en met enig googelen misschien ook waar je huis woont. Zeker als – zoals hier en daar wordt gemeld – Blizzard vervolgens je account koppelt aan je Facebook-account.

Nu is Blizzard een Amerikaans bedrijf, en de Amerikaanse privacywet kan worden samengevat als “zodra je met de buitenwereld interacteert, heb je geen privacy meer”, dus heel veel zal er niet aan te doen zijn. Maar hoe zou dat volgens de Europese privacyregels uitpakken?

Hoofdregel van de privacywet is hier dat je toestemming nodig hebt van de betrokkene, in dit geval dus de persoon die op het forum gaat posten. De richtsnoeren van het CBP vermelden hierbij:

Als het gaat om een openbaar toegankelijk discussieforum of gastenboek op internet, hoeft de verantwoordelijke echter niet expliciet toestemming te vragen voor publicatie van een reactie; hij mag er redelijkerwijs van uitgaan dat de betrokkene begrijpt dat de reactie op internet verschijnt.

Daarbij wordt echter vooral gedacht aan de situatie dat mensen zelf kíezen om hun naam (of andere dingen over zichzelf) in te vullen. Omdat de identiteit hier door het systeem van Blizzard wordt ingevuld, weet ik niet of die regel zonder meer opgaat.

Ik dénk dat het uiteindelijke wel mag, omdat Blizzard vooraf duidelijk genoeg meldt dat het gaat gebeuren. Niemand is verplicht de forums te gebruiken (ze staan los van de spellen). En de forums zijn niet dusdanig van levensbelang dat iemand per se anoniem moet kunnen posten daar.

Wanneer een site zó groot wordt dat het gebruik daarvan vrijwel onvermijdelijk is (zeg Hyves), dan zou dit wel eens anders kunnen liggen. Als zo’n site de regel invoegt dat iedereen met echte voor- en achternaam bekend moet zijn, dan word je namelijk wél gedwongen je identiteit te onthullen bij alles wat je online doet. Nu heeft World of Warcraft meer spelers dan Hyves leden, maar ik denk niet dat iemand kan zeggen dat het spelen van WoW (laat staan discussiëren op hun forum) onvermijdelijk is.

Update (12 juli) Blizzard ziet er vanaf naar aanleiding van massale protesten, pardon ‘feedback uit de gemeenschap’.

Arnoud

Jezelf uitgeven voor een ander, mag dat?

Een lezer Twitterde:

hoort van internet jurist @engelfriet dat je uitgeven voor iemand anders legaal is zolang je niemand oplicht. Hmmmm.
en het aantal followers van dat account schiet meteen naar 68. Ja, dat is mijn Twitteraccount en nee ik Twitter niet.

Maar het klopt, hoewel het erg kort door de bocht is geformuleerd. (Jaja, 140 tekens). Er is geen wetsartikel dat verbiedt om onder andermans naam te handelen. Je moet dus naar andere artikelen grijpen om hiertegen op te treden, en oplichting ligt het meest voor de hand bij “je voor iemand andres uitgeven”.

Van oplichting (art. 326 Strafrecht) is sprake als je met slinkse trucs iemand anders geld, producten of iets dergelijks probeert af te troggelen. Expliciet genoemd als slinkse truc is “valse naam”. Wie zich dus bij u aan de deur meldt als zijnde mij en een donatie voor deze blog vraagt, pleegt oplichting.

Specifiek voor auteursrechten is er nog de plagiaatvariant: een valse naam aanbrengen op een werk, of de echte naam vervalsen, om het zo te doen lijken alsof het van een ander afkomstig is. Dat kan dus je eigen naam zijn of die van een ander. Maar dan moet het wel gaan om een auteursrechtelijk beschermd werk, en dat is bij Twitter zelden het geval.

Wie commercieel handelt onder een naam die als merk is gedeponeerd, kan via het merkenrecht worden aangepakt, maar ik vind het moeilijk daar een voorbeeld van te verzinnen. Zeggen dat je Wesley Sneijder bent en voetbalschoenen verkoopt, misschien.

Als de valsenaamgebruiker echter geen enkel materieel doel heeft met zijn uitingen, dan is geen sprake van oplichting. Deze eikel bijvoorbeeld die onder mijn naam reacties plaatste op diverse blogs overtreedt dus geen wet. Nou ja, misschien smaad of laster als hij met die reacties geruchten op gang wil krijgen over mij of mijn reputatie aan wil tasten. Maar dat is niet echt uit die berichten te halen.

De vraag komt trouwens uit een discussie of je iets kunt doen aan fake Twitteraccounts. En dat kan wel. Niet op grond van wetboeken, maar op grond van de terms of service van Twitter. Die verbieden namelijk “[to] use the Services to send altered, deceptive or false source-identifying information” en daar valt Twitteren onder andermans naam onder.

Arnoud

Laster of smaad tegen een nickname

anoniem-pseudoniem-nickname-bijnaam-naam.pngEen lezer vroeg me:

Mensen gebruiken bij het schrijven van berichten op internetfora en weblogs veelal schuilnamen (nicknames) om hun privacy te beschermen. Echter zij bouwen onder deze nicknames wel een reputatie op op internet en zijn niet alleen door hergebruik van deze nickname op bijvoorbeeld een ander forum of weblog, maar anders gauw door hun schrijfstijl en inhoud, herkenbaar voor anderen. Als nu een ander een smadelijke of lasterlijke uiting tegen deze nicknaam publiceert, is dat dan strafbaar?

Smaad is “opzettelijk iemands eer of goede naam aanranden door telastlegging van een bepaald feit”, oftewel van iets concreet beschuldigen. Ook als de beschuldiging waar is, kan het smaad zijn. Als je weet dat de beschuldiging niet waar is, dan pleeg je laster.

Smaad en laster kunnen ook op websites en forums worden gepleegd, zelfs als ze relatief besloten zijn. Formeel heet het dan “smaadschrift”, omdat een webpagina een geschrift is in de ogen van de wet, en daarmee verdubbelt de maximale straf (een jaar in plaats van zes maanden cel).

Het wetsartikel eist niet letterlijk dat je de besmade persoon bij naam noemt. Maar wel moet uit de uiting duidelijk zijn om wie het gaat. “Er zit een oplichter op dit forum” is geen smaad, maar “de topicstarter in deze draad is zelf een oplichter” is dat wel. Het lijkt me dan ook niet dat het uitmaakt of die topicstarter bekend is als “Henk de Vries” of “henkiepenkie78” dan wel “Dark Avenger”. Zolang mensen weten wie ermee wordt bedoeld, is sprake van een “iemand” in de zin van de wet, en als die iemand zijn eer of goede naam wordt aangerand, kan sprake zijn van smaad.

Een lastig punt voor de praktijk is wat je kunt doen als besmade forumdeelnemer als je alleen onder zo’n nickname bekend zijn. Je kunt natuurlijk aangifte doen of zelf een rechtszaak beginnen, maar dan ben je wel je anonimiteit kwijt. En het is nog maar zeer de vraag of zo’n aangifte daadwerkelijk tot vervolging leidt of dat een eigen rechtszaak het geld en de moeite waard zijn.

Een klacht bij de forumbeheerder kan natuurlijk altijd. Lastig is alleen dat die moeilijk kan bepalen of een klacht terecht is. Een nare opmerking is lang niet altijd smaad, en zelfs als de uiting duidelijk iemands goede naam door het slijk haalt, hoeft nog geen sprake te zijn van smaad. Als namelijk “het algemeen belang de telastlegging eiste” en de poster oprecht meende dat de uiting waar was, dan kan geen sprake zijn van smaad. Maar hoe bepaal je dat in vredesnaam als forumbeheerder?

Een tussenvorm zou kunnen zijn dat je het e-mail- of IP-adres vordert van de beheerder, zodat jij zelf achter de plaatser aan kunt. Maar ook daar zit de forumbeheerder met het probleem van die afweging.

Kortom: ja, het kan smaad zijn maar praktisch gezien zie ik niet zo goed wat je kunt doen.

Arnoud