Kan een presidentieel bevel een wet opzij zetten?

| AE 11978 | Regulering, Uitingsvrijheid | 9 reacties

De Amerikaanse president Donald Trump dreigt sociale media ‘streng te reguleren of te sluiten’. Dat meldde Tweakers vorige week. Trump is boos omdat Twitter onlangs enkele van zijn tweets labelde met een ‘disputed’ tag. De remedie lijkt nu bekend: hij heeft een executive order oftewel presidentieel bevel getekend waarin grofweg staat dat het overheidsbeleid vanaf nu is dat dergelijk ingrijpen ervoor zorgt dat je niet langer immuun voor rechtszaken bent als platform. Dat gaat dus nog ahem interessant worden.

Section 230, want daar gaat het om, is het wetsartikel waardoor internet mogelijk werd. Tussenpersonen zoals Twitter (in die tijd bbs’en, discussieforums en chatrooms) waren niet aansprakelijk voor wat zij gebruikers lieten plaatsen. Gewoon niet – behalve bij auteursrechtinbreuk, daar moesten ze snel ingrijpen (dat was dan weer de DMCA). In Europa ligt dit iets genuanceerder, daar geldt snel ingrijpen bij álle soorten inbreuk.

Daar staat tegenover dat tussenpersonen sommige dingen gewoon niet willen op hun platform. Vandaar dat sectie 230 toestaat dat je te goeder trouw mag modereren en dingen weghalen die je “objectionable” vindt, zonder dat je dan ineens je immuniteit verliest omdat je de rest laat staan. Oftewel, Twitter is niet aansprakelijk voor bijvoorbeeld racistische of tot geweld aanzettende tweets van willekeurige gebruikers, maar mág als zij daar beleid op heeft (inderdaad, de Terms of Service) besluiten dergelijke tweets te verwijderen.

De EO kan zo’n wet niet opzij zetten, want de president maakt niet de wetten. Maar de president heeft wel een heleboel macht, en kan bijvoorbeeld bepalen dat ‘zijn’ overheidsinstanties een zeer nauwe interpretatie van section 230 moeten volgen vanaf nu. Namelijk dat je een hoop dingen (zoals, tussen de regels door, het labelen van presidentiële tweets als wat dan ook) als te kwader trouw moet zien en daar “gepaste” conclusies uit moet trekken.

Dat is natuurlijk leuk en aardig maar juridisch gezien kan dat niet: een wet wordt niet anders omdat de uitvoerende macht dat wil. Maar een wetswijziging er doorheen krijgen is onmogelijk (gezien de Democratische meerderheid in het Huis van Afgevaardigden). En rechtbanken zijn ook in de VS onafhankelijk. Natuurlijk heeft Trump veel rechters benoemd, maar traditioneel was de opvatting dat alles moest kunnen online dus ik zou verwachten dat conservatieve rechters juist tégen deze interpretatie zijn.

Het bevel roept toezichthouders FCC (over telecommunicatie) en FTC (over handel) op om maatregelen te nemen. Alleen zijn dat, net als bij ons, onafhankelijke instanties die niet onder presidentieel bevel staan. De FCC is natuurlijk heel erg pro-bedrijf (zo hebben ze recent netneutraliteit opgeheven) maar dat pleit juist tegen het doorvoeren van deze maatregel. De FTC kan via het Amerikaanse equivalent van oneerlijke handelspraktijken wellicht ingrijpen, al is onduidelijk of zij bevoegd zijn om sectie 230 te handhaven.

Mogelijk maakt nog enige indruk het bevel aan alle overheidsinstanties om niet meer te adverteren op netwerken die “te kwader trouw” content modereren, hoewel ik niet de indruk had dat er nou héél veel overheidsgeld naar Twitter-advertenties ging. En puntje van orde is natuurlijk dat wat er in het bevel staat over sectie 230, niet is wat er wérkelijk staat. Zo zegt de wet nergens dat het weghalen van “ongepaste” dingen alleen op politiek neutrale gronden zou mogen, of dat beschermde free speech altijd ‘gepast’ is en dus moet blijven staan.

Dat gezegd hebbende gáát dit natuurlijk een heleboel rechtszaken geven, want het blijft Amerika.

Arnoud

Mag Twitter haar eigen huisregels opzij zetten op grond van de vrijheid van meningsuiting?

| AE 11373 | Uitingsvrijheid | 11 reacties

Twitter gaat vanaf donderdag tweets van politici die de regels voor gebruik van het sociale netwerk overtreden, niet langer verwijderen. Dat meldde Tweakers onlangs. Het moet daarbij gaan om een tweet die het Amerikaanse sociale netwerk normaal zou verwijderen, maar die afkomstig is van een politicus en die dus beschikbaar moet blijven voor het publieke debat. Dergelijke tweets krijgen een speciale markering en blijven buiten de gewone weergave, je moet er dus nadrukkelijk naar op zoek gaan. Dat doet wat raar aan, als ik iets fouts zeg dan wordt het weggehaald en de grote jongens mogen dat blijven zeggen in strijd met de regels?

Vrijheid van meningsuiting op social media, pardon platforms, is natuurlijk een lastig verhaal. Freedom of the press belongs to those who own one, zei Amerikaans journalist H.L. Mencken ooit. Je mag zeggen wat je wilt, de overheid mag je daarin niet zomaar belemmeren, maar anderen hoeven niet mee te helpen om jouw mening te verspreiden. Koop maar een drukpers, begin maar een radiostation.

Met internet is het allemaal veel makkelijker geworden om je mening te verspreiden. Tientallen platforms zijn beschikbaar om dat te kunnen doen, waarbij de regels vaak zo laks, pardon transparant en uitingsvriendelijk mogelijk opgezet zijn. Zeg wat je wilt, bij klachten grijpen we eventueel in maar verder mag alles. Dat heeft die platforms geen windeieren gelegd.

Natuurlijk heeft elk platform ook huisregels – de EULA of TOS geheten. Al sinds Compuserve kwamen er dergelijke gedragsregels. Vaak nogal generiek – houd het netjes, geen gescheld – maar soms ook heel specifiek over wat er wel of niet mocht. Mensen konden elkaar daarop aanspreken, en moderatoren konden ingrijpen bij gesignaleerde of geconstateerde overtredingen.

Daarbij was altijd al snel de kritiek dat er ongelijk werd behandeld. De een mocht alles zeggen, de andere gebruikte een uitroepteken te veel en werd geband voor schelden. De waarheid daarbij laat ik even voor wat die is, maar dit voorbeeld van Twitter maakt het wel heel bont: ja, we weten dat dit bericht tegen de regels is, we zouden het ook weghalen maar deze persoon vinden we zo belangrijk dat we het toch laten staan.

De onderbouwing van Twitter is creatief: als zulke belangrijke personen zulke regelschendende dingen zeggen, dan is dat op zichzelf nieuws en je moet oud nieuws kunnen terugzoeken. Zoiets. Anders krijg je volgend jaar discussie of politicus A dan wel Bekend Persoon B dit nu echt gezegd heeft of niet, of die screenshots echt zijn of nep, enzovoorts. En dat is dan van belang bij bekende personen, omdat daar die discussie redelijkerwijs te verwachten is en Twitter dus een taak heeft om daar in ieder geval de feiten beschikbaar te stellen.

Een creatief verhaal, waar ik wel wat in zie. Daar komt bij dat volgens mij nog nooit is bepaald of clubs als Twitter nu werkelijk iedereen even streng moeten behandelen. Huisregels zijn juridisch algemene voorwaarden – regels waarmee ik als gebruiker te maken heb als ik op dat platform actief ben. Ik kan ze niet inroepen tegen andere gebruikers, ik ben geen partij bij hun contract. Tenzij je zegt dat de belofte dat anderen óók zich aan de regels houden, deel is van mijn contract (een contractuele toezegging van Twitter). Dan kan ik eisen dat er wordt gehandhaafd. Maar een dergelijke belofte kan ik niet halen uit de Twitter-regels.

Arnoud

Mag je van de AVG een foto met kenteken van een parkeerovertreder Twitteren?

| AE 11273 | Privacy, Uitingsvrijheid | 22 reacties

Via Twitter: mag je van de AVG een foto met leesbaar kenteken op Twitter plaatsen om zo een verkeersovertreding te tonen? In dit geval ging het om een persoon die parkeerde op een gehandicaptenplaats, zonder een vergunning daarvoor te hebben. “Wie kent de eigenaar van deze auto ? Hij mag onze #invalideparkeerkaart hebben als hij ook de #HuntingtonsDisease van mijn man erbij neemt.” aldus de Twitteraar, inclusief hashtags van de locatie. En dus het kenteken herkenbaar. Daar kwamen -naast vele steunbetuigingen- ook een aantal kritische noten: mag dat wel van de AVG? Een kenteken is immers een persoonsgegeven, en zo schend je die persoon zijn privacy onnodig.

Ja, onnodig, want je had ook aangifte kunnen doen. Op de foto was zelfs al een parkeerboete te zien (380 euro, zo laat ik me vertellen) dus deze eigenaar is al gestraft. Wat is dan nog de toegevoegde waarde van alles herkenbaar op Twitter zetten?

Volgens mij is “toegevoegde” hierin een foute term. Het gaat niet om iets toevoegen, iets erbij doen. Een publicatie als deze zie ik als een meningsuiting, een schandaal(tje) aan de kaak stellen dat in dit geval ongetwijfeld een veel voorkomende ergernis van de Twitteraar is. Je mening geven is niet iets dat je “bij” andere dingen doet, of alleen maar mag doen als je geen andere opties meer hebt. Je uitingsvrijheid is een grondrecht, en dat mag je inzetten wanneer je wilt.

Binnen de grenzen van de wet natuurlijk, en de AVG is een wet die ook geldt bij journalistieke uitingen. Weliswaar zijn een aantal zaken niet van toepassing (zoals het inzage- en correctierecht en het recht te worden vergeten, en de registerplicht) maar ook bij een journalistieke verwerking moet je een grondslag hebben en zorgvuldig te werk gaan, zo staat in de AVG. Effectief komen die regels neer op hetzelfde kader als waar journalistieke uitingen altijd al aan getoetst werden. Het is niet zo dat de AVG de vrijheid van meningsuiting inperkt, dat je sinds 25 mei 2018 minder mag zeggen dan voorheen.

Maar ben je wel journalistiek bezig eigenlijk? Ja, is het korte antwoord. Ook als particulier die los staat van een of ander persmedium. Dat is vaste jurisprudentie, iedereen mag zich journalist noemen. Het gaat er niet om of je een perskaart hebt, maar of het relevant om te melden is wat je doet. Feiten, meningen of ideeën aan het publiek bekend maken, dat is de definitie.

Daar staat tegenover dat de Autoriteit Persoonsgegevens heeft gezegd dat je alleen journalistiek publiceert als je aan vier eisen voldoet:

  1. Objectieve informatieverzameling
  2. Regelmatige bezigheid
  3. Maatschappelijke strekking
  4. Recht van repliek
Waar deze eisen op gebaseerd zijn, weet ik echter niet. In de AVG staan ze in ieder geval niet, noch in de jurisprudentie over wat een journalistieke verwerking is of wanneer sprake is van een legitieme meningsuiting. In Nederland kennen we bijvoorbeeld dat recht van repliek helemaal niet, het is vaste prik dat je als journalist geen weerwoord hoeft op te nemen voor een rechtmatige perspublicatie. Ik vermoed dat de AP hier het criterium “verwerking voor journalistieke doeleinden” en de uitwerking van de grondslag “legitiem belang [bij publicatie]” samenvoegt voor het gemak.

Arnoud

Rechter oordeelt dat Trump op Twitter geen gebruikers mag blokkeren

| AE 10610 | Informatiemaatschappij | 40 reacties

President Donald Trump mag op Twitter geen gebruikers blokkeren, omdat dit in strijd is met de Amerikaanse grondwet. Dat meldde Nu.nl vorige week. “Op die manier wordt de vrijheid van meningsuiting daadwerkelijk, hoewel bescheiden, ingeperkt. Meer is er niet nodig om de grondwet te schenden.” aldus de rechtbank. Wanneer de overheid immers de burger toegang… Lees verder

‘Overheid kan nepnieuws op digitale platformen aanpakken’

| AE 10074 | Ondernemingsvrijheid, Uitingsvrijheid | 37 reacties

De overheid kan verschillende maatregelen nemen om te voorkomen dat digitale platforms als Facebook, Google en Amazon misleidende informatie doorgeven. Dat meldde Nu.nl op gezag van een CPB-rapport dat waarschuwt tegen de snelle groei en steeds kleiner wordende transparantie van deze platformaanbieders. Met name de aanbeveling voor een vergunningenstelsel springt in het oog. Digitale platforms… Lees verder

‘Dikke problemen’ voor grappenmaker die Trump van Twitter haalde

| AE 9783 | Ondernemingsvrijheid | 14 reacties

Op zijn laatste werkdag haalde een medewerker van Twitter het account van Donald Trump offline, las ik bij RTL. Elf minuten was @realDonaldTrump onbereikbaar voor de 41 miljoen Twittervolgers. Ondanks die beperkte tijd toch pijnlijk natuurlijk, en het zal zeker dan ook gevolgen hebben voor de ex-medewerker. Maar zou Trump zelf ook wat te claimen… Lees verder

Is een internetdienst verplicht haar voorwaarden na te komen?

| AE 9604 | Informatiemaatschappij | 9 reacties

De discussie van vorige week over Trumps militaire tweet gaf aanleiding voor een interessante vraag: zijn sociale netwerken zoals Twitter verplicht hun eigen voorwaarden na te komen? Het lijkt er immers op dat Twitter wat eenzijdig met de TOS omgaat, als ze sommige mensen wel en andere mensen niet verbannen wanneer beiden dezelfde overtreding begaan…. Lees verder

Mogen onze politici mensen op social media blokkeren?

| AE 9575 | Uitingsvrijheid | 17 reacties

Amerikaanse politici mogen van een rechter in de staat Virginia geen mensen blokkeren op sociale media, las ik bij Nu.nl. Dit is strijd met het 1st Amendment, de vrijheid van meningsuiting, omdat politici in een openbaar forum niet zomaar mensen mogen verbieden hun mening te uiten. En daaronder valt ook het als politicus jezelf afschermen… Lees verder

Hoe een Tweet een voorgenomen overname ongeldig maakte

| AE 9443 | Informatiemaatschappij | 6 reacties

Een deal van energiebedrijf Eneco met Nigeria ketste af vanwege een tweet, las ik in het Financieele Dagblad. De onderhandelingen over de verkoop mislukten doordat het kopende bedrijf, 3D Hi Tech Systems, een tweet stuurde over de deal voordat deze was beklonken. Eneco wilde haar Enecogen-energiecentrale verkopen. Uit het vonnis blijkt dat 3D Hi Tech… Lees verder

Wanneer twitter je op persoonlijke titel?

| AE 9377 | Ondernemingsvrijheid | 8 reacties

Wanneer ben je voor een tweet aansprakelijk als bedrijf, meldde Media Report onlangs. Een recent vonnis handelde over die kwestie. Twee bestuurders van een beleggingsadviesbedrijf hadden op Twitter gepraat over een bepaald fonds dat volgens hen oplichters zouden zijn. Het fonds had het bedrijf aangeklaagd, maar het bedrijf verweerde zich met de opmerking dat er… Lees verder