Internetrecht door Arnoud Engelfriet

Nieuwe voorwaarden alleen op je site zetten is niet genoeg, las ik bij de onvolprezen Eric Goldman (althans Kieran McCarthy): die zijn in de VS alleen bindend als je ze daadwerkelijk actief mededeelt aan je gebruikers. In de oude voorwaarden zetten “kom regelmatig maar controleren of bovenstaande anders is” kan dus echt niet meer, en interessant genoeg eist de rechtszaak waar McCarthy over blogt ook nog eens bewijs van het actief mededelen. Dat kan nog een pittige worden, ook bij ons.

In het Amerikaans recht noemen ze website-voorwaarden vaak nog “browsewrap” voorwaarden, je gaat er mee akkoord door op de site te bladeren. Daar zit dus een grens aan: je moet wel constructive notice hebben gehad dat er voorwaarden zijn, en hetzelfde geldt voor wijzigingen daarvan. Zoals Goldman zegt, “The Company may update these terms of use at any time by posting updates to this site.”  is dus altijd al dubieus geweest.

In Nederland had zoiets ook niet gewerkt. Bij ons moet bij het aanbod gemeld zijn dat de voorwaarden van toepassing zijn, en moet je ze kunnen lezen (en downloaden/opslaan, bij internettransacties). Je hoeft geen apart akkoord op de voorwaarden te geven, zo’n tekst als “Door op Bestellen te klikken ga je mede akkoord met de voorwaarden” of zelfs “Op ieder gebruik van deze dienst zijn onze voorwaarden van toepassing” is genoeg. Mits er een link naar de PDF bij staat en die zin niet te missen is in het bestelformulier. Dit geldt ook voor nieuwe voorwaarden, die moeten op dezelfde manier worden gemeld.

Wat nog intrigerend is is de afsluiter die McCarthy signaleert:

What’s more, the burden on websites to provide technical evidence of notice is perhaps greater than we might previously have expected. Mere assertions and declarations might not get the job done anymore. It was always a good idea for IT departments to track with cookies or logs whenever a user assents to an online agreement. But now it’s looking like a “need to have” instead of just a “good to have.”

In Nederland hebben we zoiets in 2015 bij de hand gehad: een IT-leverancier stelde dat de klant bij een offerte via de website akkoord was gegaan met de de bekende FENIT voorwaarden:

Dat ter hand stellen [van de voorwaarden, wat verplicht is om ze verbindend te verklaren] kwam hier neer op bewijzen dat de voorwaarden op de site stonden op 31 mei 2010, de dag dat de overeenkomst werd gesloten. De persoon die de website had gebouwd, verklaarde als getuige dat hij in 2010 een document had gehad en dat zonder te lezen op de pagina van de voorwaarden had gezet. Niet heel sterk, en bovendien was deze persoon óók nog eens directeur van Quantaris. Een partijgetuige, zoals dat heet, wordt niet zomaar geloofd als ze dingen verklaren in hun eigen voordeel.

[Er] kan uit die schermafdrukken op geen enkele wijze worden opgemaakt dat de FENIT-voorwaarden 2003 op de ten deze relevante datum 31 mei 2010 gemakkelijk toegankelijk waren via de site http://www.quantaris.nl. De schermafdrukken vermelden geen enkele, in dit verband relevante datum. Bovendien wijkt de schermafdruk van de website van Quantaris.nl af van de screendumps van de website van Quantaris.com die Quantaris als producties 18 tot en met 20 in het geding heeft gebracht.

Arnoud

Via Twitter deze screenshot van een Volkswagen:

Wijzig uw privésfeerinstellingen (dat geforceerde nepnederlands alleen al) om de juiste juridische teksten te kunnen laden. Wat krijgen we nou. Ik vermóed dat men op basis van locatie andere landgebonden teksten wil tonen, want in sommige landen is het explicieter verboden om aan je navigatie te zitten tijdens het rijden dan andere, zoiets.

Als dat vermoeden klopt, dan heeft dit dus geen betekenis en mag je het negeren. Ik weet niet of dat kan, dit soort onderdelen van IT-systemen hebben de neiging in beeld te blijven tot ze zijn opgelost “want dat moet van Legal” of iets dergelijks. Maar als het kan, mijn zegen heb je.

Als het wel gaat om een juridisch bindende tekst, bijvoorbeeld een landgebonden EULA met andere regels over aansprakelijkheid of zo, dan heeft Volkswagen een probleem. Want dan zijn ze wel rijkelijk laat, de auto is al verkocht en mensen dán nog binden aan voorwaarden heeft geen enkele betekenis. Te laat.

Ook niet als mensen dan alsnog op “Akkoord” klikken. Dat argument kwam ik laatst ergens tegen – je zou dan weliswaar de voorwaarden mogen afwijzen wegens te laat, maar als jij in plaats daarvan op akkoord klikt ga je alsnog akkoord en doe je afstand van het recht ze te mogen afwijzen wegens te laat. Zoiets.

Dat zie ik niet. Dit soort systemen is ontwikkeld voor een verplicht akkoord. En in een situatie waarin je akkoord kunt vragen dit opeisen is tot daar aan toe – contractsvrijheid is in principe een ding, dus afgezien van speciale gevallen zoals de AVG is het mogelijk akkoord af te dwingen als deel van een transactie. Maar als de boel al verkocht en geleverd is dán nog eisen dat iemand op akkoord klikt, is echt onmogelijk. In juridische taal is het eenvoudigste argument dat de op rechtsgevolg gerichte wil ontbrak – men wil verder met die boordcomputer, men wil geen overeenkomst sluiten.

Arnoud

Een lezer vroeg me:

Al een tijdje onderhandel ik met vijf partijen om tot een samenwerking te komen, waarbij we een opensourcepakket gaan exploiteren onder gezamenlijke winstdeling. Het contract ondertekenen is blijven liggen vanwege de crisis, maar we zijn wel al soort van begonnen. Nu stelt een van de partijen dat hij het eigenlijk toch niet eens is met het contract (lees: de winstdeling) en hij zegt dat hij nergens aan vast zit omdat hij nooit getekend heeft. Is dat zo, en wat kunnen wij nu doen?

Of een overeenkomst gesloten is, hangt in eerste instantie af van wat in de tekst zelf staat. Soms staat er iets van “Deze treedt in werking na de laatste handtekening” en dan is het evident dat de overeenkomst nu nog niet gesloten is omdat er handtekeningen missen.

Minstens zo vaak staat er een aanvangsdatum en is er geen duidelijke reden waarom de handtekeningen gezet moeten worden. Of er staat helemaal niets over wanneer het contract aanvangt. Dan moet je gaan duiden hoe de rest van het contract opgezet is. Wat was het doel van de overeenkomst, en is het daarvoor echt nodig dat dan iedereen moet tekenen? Wat waren, anders gezegd, de bedoelingen van partijen toen ze kozen voor een document waar een krabbel onder zou komen.

In veel gevallen geldt: niet ondertekend hebben is niet hetzelfde als niet akkoord zijn. Ook uit feitelijk handelen kun je akkoord afleiden, bijvoorbeeld omdat die ene partij ze de oprichtingsbijdrage betaald heeft, alvast het afgesproken werk ging doen of op zijn minst inhoudelijk ging discussiëren op de groepsapp waar de samenwerking mee gerund wordt. Dan is het ontbreken van de handtekening geen beletsel meer.

Uitzonderingen zijn natuurlijk mogelijk. Als de partij zich in het onderhandeltraject altijd wat afhoudend had opgesteld, dan kun je nu niet claimen dat hij stilzwijgend er aan vast zat bijvoorbeeld. Of als hij een unieke bijdrage gaat leveren (en dat nog niet gedaan heeft), dan is het ook nogal prematuur.

Maar zoals gezegd, een handtekening is niet verplicht. Juridisch zitten ze er bijvoorbeeld al aan vast als de vertegenwoordiger appt dat ze akkoord zijn en de handtekening nog even laat wachten vanwege coronaperikelen. Je kunt dus prima snel schakelen door aan te dringen op een anders gecommuniceerd akkoord, en later zien hoe je die krabbel gaat krijgen. Want die is eigenlijk nergens voor nodig, behalve je héél bang bent dat je ruzie gaat krijgen over wat er exact afgesproken is.

Arnoud

Iedere ondernemer zoekt continu naar meer omzet. Meer klanten en meer verkopen aan bestaande klanten zijn de meest voor de hand liggende strategieën. Juridische zaken zoals je algemene voorwaarden lijken daarbij irrelevant en dat zijn ze natuurlijk ook. Maar er is een foefje dat je uit kunt halen met je algemene voorwaarden waardoor je toch… Lees verder

Een lezer vroeg me: Hoe zit het nu precies met die vinkjes die je overal moet zetten om toestemming te geven voor van alles en nog wat? Sommige sites doen dat niet (met algemene voorwaarden), anderen zelfs niet met nieuwsbrieven. Wat zegt de GDPR hierover? Het is een misverstand dat je alleen akkoord kunt gaan… Lees verder

Een lezer vroeg me: Bij een webshop waar ik laatst bestelde, moest ik een account maken. Oké, maar daarbij moest ik ook akkoord gaan met de verkoopvoorwaarden. Daarin bleek te staan dat deze op ieder moment konden wijzigen en dat ik maar bij elke bestelling moest controleren of ik nog akkoord was. Een beetje slinkse… Lees verder

Een lezer vroeg me: Mijn werkgever (een mkb bedrijf) is overgestapt naar een Google domein voor mail, en nu moeten wij bij ingebruikname akkoord gaan met de privacyvoorwaarden van Google. Kan ik dat weigeren? Natuurlijk, het gaat om werk mail, maar toch, Google accounts doen veel meer dan alleen werkgedrag in de gaten houden. Dit… Lees verder

Een lezer vroeg me: Deel van mijn werk is het uitrollen van Office 365. Eén van de installatiestappen is het akkoord gaan met de hele riedel gebruiksvoorwaarden en privacy condities van de firma Microsoft. Dit snap ik niet. Waarom moet dat, als wij al een contract hebben? En hoe voorkom ik dat ik straks privé… Lees verder

Gebruik van mijn browser betekent akkoord met mijn gebruiksvoorwaarden, een idee van David Rosenthal, digitaal conservator uit Amerika. Hij vroeg zich af waarom al die sites wegkomen met “Gebruik van onze site betekent akkoord met onze voorwaarden” en of dat niet om te keren was. Dan stel jij voorwaarden aan gebruik van je browser, en… Lees verder

Een lezer vroeg me: Op een forum waar ik vaak kom, werden ineens nieuwe voorwaarden doorgevoerd. Ik kreeg een groot scherm met de tekst en een knop “Ik ga akkoord”. Als ik die niet indruk, kan ik niets meer doen terwijl ik al jaren lid ben. Kan dat zomaar, zo eenzijdig en ineens? Op zich… Lees verder