De autodealer zette mijn naaktfoto’s op een datingsite!

ford-t-autoEen stel uit Texas klaagt het bedrijf Toyota aan omdat een van haar medewerkers naaktfoto’s van hun telefoon had geplukt en geupload naar een swingers-website, las ik bij The Register. Ze hadden de telefoon afgegeven omdat daar een financieringsovereenkomst op getoond werd, en die moest even achter getoond worden aan de directeur. Maar bij thuiskomst bleek er iets meer gedaan dan een financiële PDF gescrolld. Ahem. Mag dat?

Nou nee, wat denk je zelf. Die foto’s zijn privéportretten, en de verspreiding daarvan is strafbaar (art. 35 Auteurswet). Ook is het simpelweg een auteursrechtovertreding.

Iets lastiger: mocht die medewerker rondneuzen op de telefoon, even aannemend dat hij de foto’s vervolgens niet doorstuurde maar alleen bekeek? Nee. Ook dat is strafbaar en wel als computervredebreuk: het binnendringen in een geautomatiseerd werk, waar een smartphone zonder meer onder valt.

Voor binnendringen is niet vereist dat er een beveiliging wordt omzeild. Genoeg is dat je weet dat je niet mag zijn op de plek waar je bent. Als je toegang krijgt om dat bewijsstuk in pdf-vorm te bekijken, dan moet je weten dat je niet ook in de map Foto’s/Privé mag kijken. Doe je dat toch, dan zie ik dat als een vorm van binnendringen, net als wanneer je in een winkel een openstaande deur naar het magazijn binnenwandelt.

Het kan natuurlijk gebeuren dat je per ongeluk op een knop drukt die je dan naar een Recente Downloads-map of Afbeeldingen-map brengt, en dat je daar thumbnails ziet van ahem privémateriaal. Dat zou dan nog net op de grens zijn, maar als dat gebeurt moet je wel direct stoppen met bladeren. Doorklikken doe je met maar één doel en dat is welbewust die foto’s bekijken.

Arnoud

Bouwvakkers filmen vrouw die naakt door huis loopt, mag dat?

camera-foto-filmen-straat-openbare-weg.pngEen 28-jarige inwoonster uit De Lier is door bouwvakkers gefilmd terwijl ze naakt in haar keuken liep. Dat meldde het AD vorige week. Uiteraard gaat dat dan de socialemedias rond. Een betrokkene is door zijn werkgever geschorst, maar ik kreeg er vragen over: de vrouw stond achter een raam zonder rolgordijn en het filmpje was vanaf de openbare weg. Mag dat dan niet?

Ik weet dat ik altijd zeg dat de hoofdregel is dat je vanaf de openbare weg mag filmen wat en wie je wilt. Dat is ook zo, maar zoals altijd in het recht zijn er uitzonderingen op dergelijke regels. Wat iemand doet in zijn eigen huis, is er zo eentje. Daar kom je echt in een grijs gebied terecht, omdat dan de privacy toch best zwaar tegengewicht biedt.

Word je gefilmd, ongeacht locatie, dan kun je je bij publicatie daarvan beroepen op je portretrecht. De rechter moet dan afwegen wat zwaarder weegt, de vrijheid van meningsuiting bij het publiceren van het filmpje of de privacy van de persoon in beeld.

In dit concrete geval kan ik eigenlijk geen enkele reden bedenken waarom de vrijheid van meningsuiting zou moeten winnen. Dat het vanaf de openbare weg zichtbaar was, vind ik te weinig. Mensen kunnen altijd vergeten een gordijn dicht te doen, en dat iemand dat dan ziet is tot daar aan toe, maar je hebt rekening met elkaar te houden. Zeker als je daar aan het werk bent.

Onder het AD-artikel suggereren diverse mensen dat deze mevrouw het erom deed, en graag naakt gezien wilde worden. Dat lijkt me sterk gezien haar reactie in het artikel, maar stel nu eens dat dat waar is. Dat zou dan haar privacybelang een heel eind onderuit halen, want wie ervoor kiest uit de schaduw te stappen, moet niet klagen gezien te worden. Ook als de gevolgen tegenvallen.

Alleen ligt de bewijslast hiervan bij de publicerende partij, en ik zou niet weten hoe je dat rond krijgt zonder zeg maar een getekende verklaring “ja dit wilde ik”. Enkel dat het raar is dat er één gordijn open was, is echt niet genoeg. Ook niet dat ze de camera had kunnen zien of had kunnen vermoeden dat er werd gefilmd omdat die bouwvakkers allemaal naar een klein schermpje stonden te kijken. Het is goed mogelijk dat je dat niet door hebt, zeker niet als je net uit de douche komt of je bril niet op hebt, en misschien heb je het wel door maar ben je te verbouwereerd om er wat aan te doen. Dus nee, dat zie ik niet.

Lastig is natuurlijk om er wat aan te doen tegen al die partijen die je filmpje verspreiden. Je beroepen op je privacy kan, maar niet iedereen geeft daar gehoor aan. Bovendien zijn de meeste sociale media niet geneigd filmpjes weg te halen op basis van een privacyclaim. Sterker is dan ook een auteursrechtclaim: laat de bouwvakker via een akte de rechten op de film overdragen, en dien dan een notice/takedownverzoek in bij Twitter en collega’s op grond van je auteursrecht.

Arnoud

De strafbaarheid van gestolen naaktfoto’s

simpsons-cloud-diefstal-data-fotoNooit gedacht dat ik ooit ‘fap’ in een juridische blog zou gebruiken, maar vooruit. De Amerikaanse FBI onderzoekt de diefstal van naaktfoto’s van tientallen actrices en artiesten in de Verenigde Staten, meldde Tweakers. De foto’s zouden zijn ontvreemd na inbraken op Apple’s iCloud en aangeboden op de beruchte site 4chan. Hetgeen aanleiding gaf voor allerlei figuren om dit “The Fappening” te noemen. Ondertussen wordt er hard opgetreden en vele forums zijn bezig links en foto’s te verwijderen.

In Nederland hebben we een aantal jaren terug iets vergelijkbaars meegemaakt. In deze zaak had iemand privéfoto’s van een televisiepresentatrice gekopieerd en verspreid na inbraak op haar thuisnetwerk. Hij kreeg hiervoor een werkstraf en 3.000 euro boete, hoewel de Hoge Raad uiteindelijk de zaak gedeeltelijk ongeldig verklaarde omdat er onjuist was gedagvaard.

Dat het verkrijgen van die foto’s strafbaar is, lijkt me niet echt een discussie. Ook niet als het bleek te gaan om misbruik van een zwak wachtwoord – voor computervredebreuk is niet nodig dat je een sterke beveiliging omzeilt of hele ingewikkelde dingen doet.

Het publiceren van deze foto’s is evenzo strafbaar. Dit levert namelijk op “het openbaar maken van een portret zonder daartoe gerechtigd te zijn” (art. 30 Auteurswet). En natuurlijk kun je ook als slachtoffer een schadeclaim indienen (onrechtmatige daad, schending van portretrecht) wanneer zo’n privéfoto wordt gepubliceerd.

Ik zie diverse persmedia de beelden publiceren, vermoedelijk vanuit het idee dat dit hoort bij hun taak van het publiek informeren over het nieuwsfeit dat die foto’s gestolen zijn. Maar als het gaat om gestolen privéfoto’s dan is de rechtspraak streng: er is eigenlijk géén nieuwsbelang te bedenken dat rechtvaardigt dat je die foto publiceert. Dat weten we bijvoorbeeld uit deze zaak waarin de digitale camera van prinses Maxima gestolen werd. Dat nieuwsfeit melden mocht (natuurlijk) maar wat foto’s uit die camera erbij diende geen algemeen belang.

Maar mag je ze hebben op je eigen computer, in het kader van je deelname aan The Fappening of gewoon uit nieuwsgierigheid? Dat is een lastige. Momenteel is het niet strafbaar om digitale gegevens te bezitten die uit misdrijf zijn verkregen. Digitale heling is dus niet strafbaar. In het nieuwe wetsvoorstel computercriminaliteiter zal dit veranderen: er komt tot een jaar cel te staan op het verwerven of voorhanden hebben van “niet-openbare gegevens” wanneer je wist of redelijkerwijs had moeten vermoeden dat deze door misdrijf zijn verkregen (nieuw art. 139f Strafrecht). Echter:

Degene die door misdrijf verkregen gegevens via het internet openbaar maakt is op grond van deze bepaling strafbaar, maar niet de persoon die via het internet openbaar gemaakte gegevens download. Zonder deze beperking zou het van het internet downloaden van gegevens die eerder door misdrijf zijn verkregen en door een ander zijn geupload in het algemeen strafbaar worden.

Wel is er een apart lid dat bepaalt dat als je het eenmaal weet en je ze uit winstbejag bewaart of gaat gebruiken (ahem) je alsnog strafbaar bent. Denk aan bedrijfsgeheimen die je downloadt van pastebin en daarna gebruikt om je eigen bedrijf te verbeteren.

En toch nog even een vraag voor de “vrijheid van meningsuiting/informatievrijheid staat voorop”-mensen: mogen deze foto’s nu eeuwig online blijven, nu ze ondertussen effectief publiek zijn geworden? Er zijn vertoningen op televisie geweest, diverse kranten hebben foto’s afgedrukt en ga zo maar door. Of mag in dit geval misschien de privacy het toch winnen?

Arnoud

Ex-geliefden moeten elkaars naaktfoto’s wissen

pasfoto-lijstje-kader-polaroid.jpgEx-geliefden moeten elkaars naaktfoto’s wissen als ze uit elkaar gaan, las ik in The Local. De Duitse krant berichtte over een uitspraak van het gerechtshof in Koblenz in een zaak waarin de vrouw van de man eiste dat deze alle naaktfoto’s met haar beeltenis zou wissen nu de relatie voorbij was. Hoewel de foto’s destijds met toestemming waren gemaakt, moeten de foto’s toch vernietigd: die toestemming is niet meer geldig nu de relatie voorbij is. Een opmerkelijk vonnis.

Over ‘revenge porn’ is de laatste tijd het nodige te doen. Het publiceren van privéfoto’s van je ex is een leuke manier om wraak te nemen, en omdat het internet nu eenmaal niets vergeet, kun je zo iemand behoorlijk wat schade doen oplopen. Zeker bij ranzige figuren die dan honderden dollars vragen voor het verwijderen van de foto’s.

In de VS is dit een erg lastige zaak om aan te pakken, tenzij de dame (het is vrijwel altijd een dame) in kwestie minderjarig is. Want privacy bestaat daar niet echt, en portretrecht al helemaal niet. Plus, beheerders van zulke sites zijn niet aansprakelijk voor eventuele schendingen van privacy – notice/takedown bestaat daar alleen voor auteursrecht.

Bij ons is het iets makkelijker: een beheerder moet ook bij evidente privacyschendingen ingrijpen, en bovendien ziet de rechtspraak bij ons het publiceren van naaktfoto’s als smaad – mits de intentie van publicatie maar is om iemand voor gek te zetten. Bij naaktfoto’s van een Bekende Nederlander ligt dat vreemd genoeg anders.

Deze Duitse rechter gaat een stapje verder en legt een preventieve maatregel op: er wordt geen sanctie uitgesproken op basis van een begane smaad of schending privacy, maar er wordt een preventieve maatregel opgelegd om te voorkomen dat zoiets zou kunnen gebeuren. Het persoonlijkheidsrecht van de vrouw gaat bij dergelijke foto’s boven het eigendomsrecht op de foto’s van de man. Daarom moeten ze worden gewist. Dit in tegenstelling tot ‘gewone’ foto’s, waarbij de belangenafweging anders uitvalt.

Natuurlijk gaat er grotendeels een symbolische waarde uit van zo’n uitspraak: er is geen enkele manier om te controleren of de foto’s nu werkelijk gewist zijn. Maar de uitspraak heeft wel praktische waarde, want er staat nu een dwangsom op het toch publiceren van de foto’s. En een dwangsom incasseren is makkelijker dan bewijzen dat je financiële schade hebt geleden door die publicatie. U herinnert zich vast nog mijn stokpaardje van de vaste schadevergoeding voor privacyschendingen, dit is de hack om die voor elkaar te krijgen.

Arnoud

Israëlische wet verbiedt ‘wraakporno’, hoe zit dat bij ons?

porno.jpgIsraël heeft het uploaden van seksueel getinte foto’s en filmpjes zonder toestemming van de personen in beeld verboden, om ‘wraakporno’ tegen te gaan, las ik bij Tweakers. Wie seksueel expliciete afbeeldingen van een ander publiceert, is strafbaar als hij geen toestemming heeft. Daarmee wil men het fenomeen ‘revenge porn’ oftewel wraakporno aan banden leggen: het publiceren van expliciet privébeeld om zo de ex-partner terug te pakken. En hoe zit dat in Nederland?

In Nederland is geen aparte wetgeving tegen wraakporno. Er zijn twee sporen waarlangs een dergelijke publicatie kan worden aangepakt: smaad en portretrecht.

Van smaad is sprake als je opzettelijk iemands eer of goede naam aanrandt. Dat kan ook per foto: in 2008 werd een man veroordeeld voor het verspreiden van naaktfoto’s van zijn exvriendin via internet. Door deze foto’s te voorzien van haar naam, was het duidelijk dat zijn doel was haar reputatie te beschadigen.

Wel moet daarbij sprake zijn van een publiek aanbieden, zo leerden we afgelopen juli. Een filmpje met één persoon delen via WhatsApp is geen smaad; daarmee komt het filmpje niet “voor het publiek” beschikbaar en dat is een vereiste bij smaad.

Een ander discusiepunt is of de publicatie wel bedoeld is om iemands reputatie te beschadigen. Dat klinkt evident, maar in de Manon Thomas-zaak werd in hoger beroep bepaald dat daar geen sprake van was. Kennelijk is het voor een BN-er een compliment als je naakt over internet gaat?

Thomas kreeg wél gelijk op het punt van portretrecht. Wie herkenbaar in beeld is (wat ook zonder je gezicht mogelijk is, bv. omdat mensen je naam erbij zetten), kan zich verzetten tegen publicatie van dat beeld. Daarbij onderscheidt de wet twee situaties. Als de foto’s in opdracht van het model zijn gemaakt, dan is toestemming nodig. Zijn de foto’s zonder opdracht gemaakt (zoals bij straatkiekjes) dan is een belangenafweging nodig tussen nieuwswaarde en privacy (of ander portretrechtbelang).

Veel wraakporno is door het slachtoffer zelf gemaakt of door diens toenmalige partner, je mag dan veronderstellen dat dit in opdracht is gemaakt. De expartner mag dit dan niet publiceren zonder toestemming. Echter, als de partner de foto’s stiekem maakte dan zou je inderdaad spreken van een portret zonder opdracht, zodat het slachtoffer zou moeten aantonen dat de privacy zwaarder weegt dan de publicatiewaarde. Maar de nieuwswaarde van zulke foto’s lijkt me minimaal en de privacyschending maximaal, dus dat zou wel een héél uitzonderlijke situatie moeten zijn die publciatie rechtvaardigt.

Een aparte wet tegen dit fenomeen lijkt me dus niet echt nodig. Maar ja, het klinkt stoer.

Arnoud

Seksfilmpje versturen via WhatsApp is geen smaad of belediging

webcamHet versturen van een seksfilmpje via WhatsApp naar één persoon maakt je niet schuldig aan smaad, ook niet als die persoon het vervolgens doorstuurt. Dat bepaalde de rechtbank Overijssel deze week. Van smaad kan pas sprake zijn als “het publiek” kennisneemt van die berichten, en daarvan is bij een WhatsApp bericht geen sprake. Daarbij is de bedoeling immers dat alleen de ontvanger het bericht leest. Hoe juridisch om te gaan met ongewenst naakt blijft dus een lastige.

De verdachte had een seksfilm met hem en zijn partner (gemaakt tijdens zijn relatie) verspreid naar een gezamenlijke vriendin, en daarbij aangegeven dat deze het niet verder mocht verspreiden. En dan, eh, “bevestigt [zij] dat en verklaart dat zij dat desondanks tóch heeft gedaan. Vanaf dat moment is het filmpje verder verspreid en naar verluidt ook op internet beland.”

(Waarom dat filmpje nu zo nodig moest worden verspreid, wordt niet echt duidelijk. De verdachte was ‘boos’ dat zijn ex-vriendin een ander had, maar hoe je die situatie verbetert door iemand anders een naaktfilm te whatsappen ontgaat me.)

De politie kwam vervolgens bij hem aan met de strafbare feiten smaadschrift en belediging. Beiden komen kort gezegd neer op iemands eer en goede naam aantasten, hoewel het bij smaad vooral gaat om een specifiek feit (“Henk is een oplichter”) en bij belediging meer om gewoon nare taal (“Henk is een eikel”). Beiden zijn prima met een afbeelding te plegen – juridisch gezien heet zo’n afbeelding een geschrift, ook als het elektronisch is, en dat maakt het bij smaad in ieder geval erger want op smaadschrift staat een zwaardere straf.

Wel is bij beiden vereist dat sprake is van een uiting in het “openbaar”, althans “waaraan ruchtbaarheid wordt gegeven” bij smaad dan. Anderen moeten het gehoord of gezien hebben. Logisch ook wel: je kunt iemands reputatie moeilijk aantasten als niemand merkt dat dat gebeurt. Als niemand deze blog kan lezen, heeft Henk nergens last van.

Dat je iemands reputatie of goede naam kunt aantasten door een naaktfoto of -filmpje te verspreiden, lijkt me vrij duidelijk. Al in 2008 werd een man veroordeeld voor het publiceren van dergelijke foto’s van zijn ex. Wel moet je intentie erop gericht zijn om die goede naam aan te tasten. In de Manon Thomas-zaak was er geen sprake van smaad of belediging, hoewel me nog steeds niet duidelijk is waarom. Is het een compliment als iemand je foto’s online zet?

Hoe dan ook, een ander vereiste is dus dat de foto’s wel openbaar moeten zijn. En daarvan was hier geen sprake:

kan het versturen van één ‘WhatsApp’ naar één persoon, met de opdracht dit niet verder te sturen, niet gelden als in het openbaar gedaan. Evenmin kan bewezen worden dat verdachte, zoals ook is tenlastegelegd, heeft beledigd door via de ‘social media’ het filmpje naar derden te sturen. Hij heeft het filmpje immers naar slechts één persoon, anders dan het slachtoffer, verstuurd.

Dat vervolgens die andere persoon het verspreidde, valt hem niet aan te rekenen. Dat voelt wel een beetje gek aan, maar dat zat hem erin dat de verdachte het duidelijk had gemaakt dat het niet mocht. Eigenlijk had die andere persoon dus vervolgd moeten worden, maar dat was niet gebeurd. Onbevredigend voelt het wel.

Arnoud

Bericht verwijderd, excuses

Gistermiddag stond op deze plaats een blogbericht dat als 1-aprilgrap bedoeld was. Ik had me echter niet gerealiseerd dat dit bericht gemakkelijk verkeerd te lezen zou zijn geweest. Hierdoor heb ik een aantal personen zwaar geschoffeerd, hetgeen ik ten zeerste betreur want dat was niet mijn bedoeling. Mijn welgemeende excuses aan de betrokkenen.

Ik heb het bericht alsmede alle reacties per direct verwijderd en deze post ervoor in de plaats gezet. Ook de RSS-feed is aangepast. Mensen die het bericht nog in hun cache hebben staan, verzoek ik vriendelijk doch dringend deze per direct te verwijderen en niet verder te verspreiden. Ook wil ik u verzoeken hieronder niet uit te wijden over de inhoud van dit bericht.

Het is jammer dat het niet altijd even duidelijk is wanneer een bericht wel of niet serieus is bedoeld. Achteraf gezien had ik meer aandacht moeten besteden aan hoe de tekst over zou komen en meer hints had moeten geven waaruit mensen meteen hadden kunnen afleiden dat deze post slechts als (droge) humor bedoeld was.

Volgend jaar zal ik ervoor zorgen dat de grap binnen de grenzen van het goed fatsoen blijft. Nogmaals, het spijt me!

Arnoud

Veroordeling voor publicatie naaktfoto’s ex-partner op internet

Afgelopen vrijdag is een man tot 6.000 euro schadevergoeding veroordeeld voor het verspreiden van naaktfoto’s van zijn exvriendin via internet (Emule en MSN), las ik op Nu.nl. De foto’s bleken via Emule, een filesharing netwerk, aangeboden te worden. Ook had de verdachte deze foto’s via MSN gedeeld met allerlei mensen. Gauw het vonnis erbij gepakt, want zo’n hoge boete had ik nog niet eerder gezien. Waarom is dat nu strafbaar?

De grondslag blijkt smaadschrift: aantasting van de eer en goede naam van de vrouw in kwestie door het verspreiden van geschriften. Logisch. Door het publiceren van pornografische foto’s kun je iemands goede naam behoorlijk schaden. Zelfs als de foto’s, zoals hier, met toestemming waren gemaakt. En digitale foto’s zijn prima te zien als geschriften.

Met het verweer dat het wellicht iemand anders was geweest, maakt de politierechter korte metten:

Naar eigen zeggen is verdachte de enige persoon die gebruik maakt van zijn computer, is zijn Windows gebruikersnaam [usernaam] en zijn e-mailadres [e-mailadres]. Bij de hierboven aangehaalde via MSN Messenger gevoerde gesprekken, waarbij de genoemde bestanden werden verzonden, werd gebruik gemaakt van het genoemde e-mailadres, terwijl er was ingelogd onder de genoemde gebruikersnaam. Hiermee staat voldoende vast dat verdachte de genoemde MSN Messenger gesprekken heeft gevoerd en ook de genoemde bestanden heeft verzonden.

Hetzelfde gaat op voor het delen via het P2P programma Emule: de verdachte had zelf gezegd dat hij verstand had van computers, en daarom vond de rechter het onwaarschijnlijk dat de foto’s per ongeluk in een gedeelde map terecht waren gekomen. Wat ook meewoog, is dat alle foto’s hernoemd waren van de bekende nietszeggende naam (DSC00007.JPG) naar “Ex-vriendin [bestandsnaam], uit [plaatsnaam]”. Dat kan alleen iemand gedaan hebben die weet hoe de ex-vriendin heette en waar deze woont. Een willekeurige grapjas die de foto’s toevallig had gevonden, had ze waarschijnlijk niet hernoemd, of in ieder geval niet naar die specifieke namen.

De gevolgen voor de ex waren zeer ernstig:

Bij de uitoefening van haar beroep en in haar woongenot heeft zij zodanig problemen ondervonden dat zij klanten verloor en is verhuisd.

De verdachte kreeg dan ook een boete van 1500 euro opgelegd, plus een schadevergoeding voor het slachtoffer van 5860,50 euro.

Update (16 mei 2012) de Hoge Raad bepaalt dat het fotograferen an sich geen ontucht is. Je moet meer doen.

Arnoud