Het klinkt ontzettend stoer: “In verband met de privacy/vrije meningsuiting van onze klant/onze positie als neutrale tussenpersoon geven wij geen gehoor aan uw verzoek tot weghalen/afgifte NAW gegevens. U dient een gerechtelijk bevel te overleggen.” Maar juridisch houdbaar is het niet. Ook private partijen kunnen gegevens opeisen of dingen laten weghalen zonder dat een rechter zich daar vooraf over heeft gebogen.
Het standpunt “geen persoonsgegevens zonder gerechtelijk bevel” is over komen waaien uit de VS. Daar speelt internetrecht als vakgebied al wat langer dan hier, en veel van onze vroege algemene voorwaarden en FAQs zijn dan ook simpelweg vertaalde Amerikaanse documenten. De “subpoena” en “court order” die men daar eist, zijn volgens het woordenboek bij ons “gerechtelijk bevel” dus dat zal dan ook wel bij ons de eis zijn, toch?
In Nederland werkt het echter anders. Je bent aansprakelijk als je zaken niet weghaalt terwijl het onmiskenbaar is dat deze tegen de wet zijn. En de Hoge Raad bepaalde in het Lycos/Pessers-arrest dat ook het weigeren NAW-gegevens te geven onrechtmatig is, als voldoende duidelijk is dat deze behoren wél te worden afgegeven. Hier komt geen voorafgaande gerechtelijke toets bij kijken: dat is immers nooit het geval bij onrechtmatig handelen. Wie onrechtmatig handelt, moet de schade vergoeden – en niet pas vanaf het moment dat de rechter bevestigt dat de handeling onrechtmatig was.
Natuurlijk, in twijfelgevallen kun je zeggen: we laten de rechter bepalen óf het onrechtmatig is. Maar formeel is dat een achterafvaststelling, en dat betekent dat de schade die in de tussentijd geleden is door het bericht te laten staan, gewoon vergoed moet worden.
Maar weinig mensen willen aan de uitspraak in Lycos/Pessers. Met name de grote internetproviders weigeren in mijn ervaring categorisch ieder verzoek om afgifte op basis van een klacht, en verwijzen naar de rechter. Mogelijk dat deze houding ingegeven wordt door bureaucratie of onwetendheid bij de klachtendesk (never attribute to malice what can be attributed to incompetence). Ook denkbaar is dat men erop gokt dat de klager tóch niet gaat procederen. Een gok die in 90% van de gevallen juist is, want wie de rechtspraak erop naslaat komt afgezien van de onvermijdelijke stichting Brein slechts een handjevol eisers tegen.
Dat een dergelijke houding daadwerkelijk gevolgen kan hebben voor de provider, blijkt uit de XSnetworks-zaak. In deze zaak had stichting Brein NAW-gegevens geëist van een hostingprovider, maar niet alles gekregen dat de provider tot haar beschikking had. De rechtbank vond dat XSnetworks daarmee onrechtmatig had gehandeld en veroordeelde haar tot betaling van de schade die Brein had geleden, op te maken bij staat. Pijnlijk dus voor providers die menen een gerechtelijk bevel te kunnen verlangen.
En nee, ook deze blog gaat geen bal veranderen aan die opvattingen. Maar je moet toch wát.
Arnoud