Mag Rijkswaterstaat je flitsen en dan een enquete opsturen?

Wie volgende week op de A12 bij Zoetermeer of op de A4 bij Delft-Zuid rijdt, heeft de kans te worden ‘geflitst’. Niet voor te hard rijden maar vanwege een onderzoek van Rijkswaterstaat. Dat meldde Omroep West onlangs. De wegbeheerder wil meer inzicht krijgen in de ontwikkelingen op de autosnelwegen in de Randstad. Met camera’s langs de weg worden kentekens gescand (met welke criteria je wordt geselecteerd, is me niet duidelijk) en gelukkigen krijgen dan die enquête thuisgestuurd. Toestemming wordt niet gevraagd, wat diverse lezers geërgerd deed mailen of dit wel mocht.

In het kader van direct marketing mogen bedrijven post met reclame sturen zonder toestemming te vragen. De grondslag daarvoor heet het eigen legitiem belang, en die vereist wel een privacy-afweging maar geen voorafgaande instemming of verzoek van de betrokkene. Een enquête zou je binnen datzelfde kader kunnen rechtvaardigen.

Alleen: een overheidsdienst kan zich niet op deze grondslag beroepen, zo staat in de AVG (artikel 6 lid 1 sub f laatste zin). Zij moeten het dus op een van de andere gronden doen, en ik kom dan uit bij sub e:

de verwerking is noodzakelijk voor de vervulling van een taak van algemeen belang of van een taak in het kader van de uitoefening van het openbaar gezag dat aan de verwerkingsverantwoordelijke is opgedragen;

Kort gezegd, de overheid mag wat ze redelijkerwijs nodig vindt binnen de uitvoering van de overheidstaak. Zonder het expliciet te noemen, is dat ook wat de Autoriteit Persoonsgegevens erover zegt:

Het gebruik van uw persoonsgegevens door Rijkswaterstaat is alleen toegestaan als dit noodzakelijk is. Dat wil zeggen dat Rijkswaterstaat het doel niet op een andere manier kan bereiken. Is er geen andere mogelijkheid, die minder ingrijpend is voor de privacy van automobilisten?

Ik moet zeggen, ik zie ook weinig andere manieren om dit doel te bereiken. Als je een representatieve enquête wilt houden onder automobilisten op de A4 bij Delft-Zuid, dan zul je een populatie van automobilisten op de A4 aldaar moeten aanschrijven. Die gegevens zijn eigenlijk nergens anders te krijgen dan door aan de A4 aldaar te gaan staan en op basis van kenteken automobilisten te identificeren, zodat je brieven gericht eruit kunnen.

Het enige alternatief dat ik kan bedenken, is een oproep “Wie rijdt er vaak op de A4 bij Delft-Zuid” maar ik vrees dat je dan geen representatieve reacties krijgt. Daarmee zou denk ik de noodzaak redelijkerwijs wel gegeven zijn.

Wat wel nieuw is onder de AVG, is dat de overheidstaak in kwestie (en het bijbehorende noodzakelijke gebruik van persoonsgegevens) wel uitgewerkt moet zijn in een wet, zo staat in artikel 6 lid 3. Of er moet worden aangetoond dat de verwerking noodzakelijk is voor een bij wet geregelde verwerking. Wat die hier is, komt niet precies uit de verf maar gezien de aard van dit gebruik lijkt het me prima te passen binnen de taak van Rijkswaterstaat, meer specifiek het gebruik van het wegennet in kaart brengen en stappen voor verbetering nemen.

Natuurlijk is het vervelend dat mensen ongevraagd deze enquête krijgen, maar het gaat om één envelop met een verzoek. Zelfs automobilisten die daar dagelijks rijden, zullen niet vaak zo’n brief krijgen verwacht ik. Je kunt verder nog aangeven dat je geen herinneringen of andere uitnodigingen voor het specifieke onderzoek wilt hebben, maar niet algemeen dat je nóóit meer uitgenodigd wordt. Dat is overigens in dit geval ook geen recht onder de AVG – het recht van bezwaar geldt niet bij de overheidstaak.

Arnoud

Ja, de politie mag illegale camerabeelden gewoon gebruiken als bewijs

De politie kan nu een beroep doen op bijna 200.000 vrijwillig aangemelde privécamera’s. Politievakbonden willen een verplicht register, zoals in België. Dat meldde het AD vorige week. Het register stelt de politie in staat om snel camerabeelden te verkrijgen van strafbare feiten en andere misstanden. Een punt van aandacht daarbij is dat het dan vaak gaat om beelden van de openbare weg, en vaak filmt zo’n camera illegaal die openbare weg. Van Amerikaanse televisieseries hebben we geleerd dat die beelden dan onbruikbaar zijn. In Nederland is echter niets minder waar.

Vorig jaar schreef ik over de politiedatabank, Camera in beeld geheten. Dit politiesysteem geeft alle (particuliere en overheids-)camera’s op een kaart weer. Het gaat in dat register dus alleen om contactgegevens van de eigenaar en gegevens over de locatie van de camera en wat er wordt gefilmd. Er komen geen beelden in de databank en er is ook geen login op afstand op die camera’s.

Op dit moment is aanmelding in die databank vrijwillig. Het lijkt redelijk populair om eraan mee te doen, maar nog lang niet iedereen heeft ervan gehoord – of heeft zin in het administratieve gedoe. Want het is toch weer een formulier dat je in moet vullen, zonder duidelijk voordeel voor jezelf.

Mogelijk dat ook meespeelt dat de camera’s er in strijd met de wet hangen. Vaak filmen camera’s immers ook een stuk openbare weg, of ontbreken de verplichte waarschuwingsborden. Dat is een probleem, want in principe hoort cameratoezicht tot eigen erf beperkt te zijn. Ik zeg in principe, omdat er situaties zijn waarin het wel kan – omdat je een gerechtvaardigd belang hebt dat de privacy van onschuldige passanten overstijgt, even kort door de bocht in AVG taal.

Voor de politie maakt dat echter niet uit. Zij mogen nog steeds die beelden opvorderen als er bewijs op staat van een strafbaar feit. Dat de beelden illegaal zijn gemaakt, maakt voor de bruikbaarheid als bewijs niet uit. Onrechtmatig verkregen bewijs is alleen een zorg wanneer het de politie is die het bewijs verkrijgt. Hun handelwijze moet conform de wet zijn, en anders kan het bewijs uitgesloten worden. De politie mag dus niet stiekem ergens een camera ophangen en die beelden als bewijs gebruiken. Die beelden zijn onbruikbaar. Maar een particulier die hetzelfde doet, heeft bruikbare beelden voor het bewijs. Geheel los daarvan kan hij beboet worden door de politie omdat hij een camera heeft hangen die in strijd met de wet filmt.

Arnoud

Mag mijn deurbel de buren filmen?

Een lezer vroeg me:

Onlangs installeerde ik zo’n deurbel met camera, waarmee ik op mijn telefoon dan beeld en geluid krijg als er wordt aangebeld. Ik kan zelfs terugpraten naar de bezoeker, handig als ik niet thuis ben. Maar mijn buurman maakt bezwaar: de cameralens lijkt ook naar zijn deur (we wonen in een portiek) en hij ziet dat als een overtreding van de AVG. Volgens de politie was het legaal. Hoe zit het nu?

Een deurbel met camera is legaal, wanneer de camera alleen beeld produceert na het aanbellen en daar weer mee ophoudt na een korte periode, zeg 30 seconden na dat aanbellen. Ik denk dat dat ook nog wel zo is als je de camera op commando aan kunt zetten, mits het dan gaat om alleen meekijken en wederom maximaal een seconde of 30.

Zo’n bel valt in eerste instantie onder het strafrecht: het is een aangebrachte camera en die moeten duidelijk zichtbaar zijn (art. 441b Strafrecht). Daar voldoet zo’n bel aan, immers je ziet de lens maar je weet dat hij pas gaat filmen als je aanbelt. Veel duidelijker dan dat krijg je ze niet, volgens mij. (Daarom twijfel ik dus over het op-commandogedeelte, ik zou dan minstens een rood lampje verwachten bij de lens.)

Daarnaast valt zo’n bel ook onder de AVG: het maken en opsturen van camerabeelden naar een smartphoneapp is een verwerking van persoonsgegevens, wanneer op de beelden mensen herkenbaar zijn. En dat is hier natuurlijk de bedoeling, tenzij je ‘m inzet om het honden- dan wel kattenluik op afstand te kunnen openen voor je huisdier. In tegenstelling tot een camera die ook de openbare weg filmt, valt dit duidelijk binnen de particuliere exceptie. Maar zelfs als dat niet zo is, dan is het legaal onder de AVG omdat het gaat om een eigen legitiem belang (het bewaken van je voordeur) en je daarvoor het werkelijk minimaalste filmt dat je je kunt voorstellen.

Arnoud

De strafbaarheid van een verborgen camera in de sauna

De politie en het Openbaar Ministerie (OM) doen onderzoek naar de openbaar gemaakte beelden van ontklede mensen in de Sauna & Beauty Oase in Nederasselt (gemeente Heumen). Dat maakte de politie onlangs bekend. Dit naar aanleiding van gelekte beveiligingscamerabeelden van de sauna, met onder meer een aantal bekende sporters in beeld. Het onderzoek onthulde onder meer een werkende camera in de kleedkamer. Dat gaf voor veel mensen de vraag, hoe strafbaar is dat nu, het maken, publiceren of bekijken van die beelden?

Op zich is het legitiem om beveiligingscamera’s op te hangen in je bedrijfspand. Wel moet je daar duidelijk voor waarschuwen en in een reglement aangeven wat je met de beelden doet. Specifiek bij een sauna vind ik dat wel een moeilijke, omdat het risico van lekken of misbruik hier een stuk groter is dan zeg bij de slager. Het is een belangenafweging (privacy versus beveiliging of handhaving van goede orde, denk aan lastigvallen van andere bezoekers) maar het lijkt me moeilijk die rond te krijgen bij camera’s in naaktruimtes. Kom je daar niet uit, dan mag de camera er niet hangen. De camera overtreedt dan de Wbp en AVG.

Hangt de camera er verstopt, dan is dat ook een strafbaar feit (artikel 139f Strafrecht):

1°. hij die, gebruik makende van een technisch hulpmiddel waarvan de aanwezigheid niet op duidelijke wijze kenbaar is gemaakt, opzettelijk en wederrechtelijk van een persoon, aanwezig in een woning of op een andere niet voor het publiek toegankelijke plaats, een afbeelding vervaardigt;

De eigenaar/beheerder van die verborgen camera die de politie vond, pleegt dus een misdrijf. Let op dat het hier gaat om een niet publieke plaats, waardoor het niet uitmaakt of de camera permanent bevestigd is (wat wel vereist is bij camera’s in de openbare ruimte) of verborgen is in een handdoek die de eigenaar mee naar binnen neemt.

Of de camera er nu legaal hangt of niet, als de beelden door een computerinbraak worden verkregen dan is dat een misdrijf. Computervredebreuk en of aftappen van gegevens die niet voor jou bestemd zijn. Het is alleen niet apart strafbaar om de daarmee verkregen gegevens te bezitten of te verspreiden, behalve als de camera er illegaal hangt. Dan is ook het bezitten van die afbeeldingen strafbaar. Dus de gelekte beveiligingsbeelden mag je bezitten (voor jezelf), de beelden van die camera in de handdoek mag je niet eens op je eigen laptop hebben (artikel 139f lid 2).

Publiceren van deze beelden kan strafbaar zijn. Je loopt dan tegen het strafrechtelijk portretrecht aan (artikel 35 Auteurswet), het zonder recht publiceren van andermans portret. Dit is een overtreding, geen misdrijf, en er staat een geldboete op. Hierbij maakt het dan weer niet uit of de camera er legaal hing, wel is van belang dat de personen in kwestie herkenbaar zijn. Als de camera er illegaal hing, dan kun je dat ‘bezit’ van de afbeeldingen dat ik hierboven besprak, ook doortrekken naar publiceren en dan is het dus een misdrijf om ze te publiceren. Maar ik denk dat je dan wel moet hebben geweten (voorwaardelijke opzet) dat de beelden uit een stiekeme camera afkomstig waren.

Praktisch gezien is dit natuurlijk allemaal leuk maar heel moeilijk te handhaven. Want die beelden duiken op op een vage Amerikaanse site met buitenlandse domeinnaam zonder links naar een Nederlander die het beheert. Dan kun je wel een veroordeling uitspreken of een schadevergoeding toewijzen, maar dat ten uitvoer leggen gaat hem niet worden. De hostingpartijen aanspreken is ook ingewikkeld, zeker in de VS: het weghalen van zulke beelden gaat je niet lukken. Er zit geen auteursrecht op zulke camerabeelden, en in de VS is er geen andere grond om een takedown te eisen tenzij je kunt bewijzen dat de beheerder actief meegewerkt heeft aan het plaatsen van de beelden.

Arnoud

AP gaat vragen stellen over reclameschermen met camera’s op stations

De Autoriteit Persoonsgegevens gaat vragen stellen aan de NS over reclameschermen van ExterionMedia die camera’s bevatten, meldde Tweakers eergisteren. Digitale reclameschermen van het bedrijf op stations bevatten camera’s waarmee wordt waargenomen of passanten naar de advertentie kijken. Daarover is veel discussie ontstaan: valt dat nu onder de privacywet of zijn het “alleen maar enen en nullen”?

Exterion is een bedrijf dat buitenreclame met van die zuilen aanbiedt. Recent viel het mensen op dat daar cameralenzen in prijken, waardoor de gedachte ontstond dat mensen worden gefilmd terwijl ze bijvoorbeeld over het perron lopen. Dat is juridisch een tikje dubieus, zeker omdat er niet gewaarschuwd wordt.

Volgens Exterion is er niets aan de hand:

Het gaat hier om camera’s die geen beeld vastleggen, maar door middel van software in een fractie van een seconde kunnen bepalen of er een persoon langs het scherm loopt. Er worden nooit beelden vastgelegd en er bestaat geen database of iets dergelijks waarin beelden worden opgeslagen.

Uit het Tweakersbericht haal ik dat de software alleen generieke uitvoer geeft: een jonge vrouw keek 12 seconden en focuste daarbij 7 seconden op de tekstballon rechtsboven, bijvoorbeeld. Dergelijke uitvoer lijken mij geen persoonsgegevens, omdat dit een te algemene omschrijving is om tot iemand te herleiden.

De AP wil echter nader onderzoek, want om die uitvoer te maken ligt het voor de hand dat je een foto of videobeeld maakt op hoge resolutie, om zo ogen te herkennen en het gezicht als man/vrouw en jong/oud te classificeren. En ook als die foto maar een seconde in het systeem zit, dan nog is sprake van een verwerking van persoonsgegevens. Dat wil niet zeggen dat het dan niet mag, maar je zult dan aan regels moeten voldoen zoals het informeren van mensen dát deze verwerking plaatsvindt.

Heeft iemand meer informatie over hoe die camera, pardon sensor komt tot zijn uitvoer?

Arnoud

Incassobureau dreigt wanbetaler met filmpje op YouTube

Incassobureau Straetus uit Flevoland dreigt wanbetalers en oplichters met het online zetten van beelden op YouTube. Dat meldde de NOS onlangs. De directeur van het bureau spreekt de wanbetaler aan op zijn schulden terwijl de camera het gesprek vastlegt. Met dat extra drukmiddel wil men betaling afdwingen, zo te lezen met name bij partijen die al zijn veroordeeld. En het zou niet strafbaar zijn, omdat gezichten en kentekens worden geblurd.

Nee, dat vind ik geen heel sterk argument. Zeker niet onder de AVG die er volgend jaar aankomt. Een persoonsgegeven is ieder gegeven over een persoon, als dat herleidbaar is. Niet noodzakelijk is dat er een naam of contactgegeven bij staat, of dat een gezicht vrij van camouflagepixels is. Het lijkt mij dat een video van een persoon in diens deuropening al heel snel herleidbaar is (voorbeeldje) ook al is iemand onherkenbaar.

Ik zie eerlijk gezegd niet hoe dit te rechtvaardigen is onder de privacywet. Toestemming is er natuurlijk niet, dus dan moet je je beroepen op hetzij een noodzaak in de uitvoering van een contract of een eigen dringende noodzaak die zwaarder weegt dan de privacy. En in beide gevallen kom je heel snel uit bij de vraag, is dit wel écht nodig als drukmiddel, is er werkelijk niets anders dat je ter beschikking staat?

Naar de rechter gaan ligt bijvoorbeeld voor de hand. Alleen, dan zegt het bureau dat ze dat al gedáán hebben en dat er nog steeds geen geld komt. Kennelijk heeft beslag leggen op en verkopen van inboedel en dergelijke dan ook geen zin, want dat is wat er gebeurt met een wanbetaler na een vonnis. Maar denk ik dan, dan ís er dus kennelijk geen geld, wat wil je dan bereiken met dit dwangmiddel? Dat mensen elders gaan lenen om die schuld af te lossen, omdat ze zich schamen voor de videopublicatie? Dat lijkt me nogal kortzichtig.

Het deed me denken aan dit rapport van de WRR, waarin men vrij droogjes constateert dat dit een breed probleem is: incassopartijen die vanuit eigen belang hard incasseren en daarmee regelingen of andere incassopartijen passeren. Dat schiet natuurlijk niet op, en zorgt voor behoorlijk wat stress bij de wanbetalers. Wat er wetenschappelijk bewezen weer voor zorgt dat ze minder goed kunnen nadenken over wat te doen, zodat de ellende alleen maar toeneemt. Dus wie wat kort door de bocht wil gaan (en ik blog dus ik mag dat) die zou concluderen dat deze actie juist de schuldenlast van Nederland gaat verhogen. Lekker dan.

Voor zover ik kan zien, heeft Straetus nog geen video gepubliceerd.

Arnoud

Mag je een spionerende drone met je luchtbuks neerhalen?

Buurjongen schiet de drone uit de lucht. Dat zie je niet vaak in een vonnis, dat er wordt geschoten in Nederland. Maar in deze privacyzaak wel: de drone-eigenaar vloog met een drone met camera boven de tuin van de buren, waarop de buurjongen zich zó in zijn privacy aangetast voelde dat hij met een luchtbuks vanuit het raam van zijn ouderlijke woning op de drone geschoten heeft – en deze geraakt had ook. Drone stuk. Wie is nu waar voor aansprakelijk?

De zaak werd in twee delen beslist. Allereerst lag daar de kwestie of de drone-eigenaar wel mocht vliegen waar hij vloog. Het kan voor aansprakelijkheid nogal uitmaken of het slachtoffer zelf binnen de wet bleef of niet, immers. In dit geval ging het om een relatief kleine drone die binnen het zicht van de vliegenier bleef, en binnen de 300 meter vanaf de grond. Daar zijn verder dan geen specifieke regels voor over waar je dan mag vliegen. Ook is nergens expliciet vastgelegd of je met een drone-camera mag vliegen.

Dat wil echter niet zeggen dat het dan dus mag. Privacy is immers een grondrecht, dat dus ook geschonden kan worden met handelingen die op zich wettelijk toegestaan zijn. Het komt altijd neer op een afweging van belangen. Hier begint het dan met dat het ging om vrijstaande woningen op ruime percelen in een landelijke omgeving, waardoor je je thuis een stuk vrijer zou voelen dan in een kamertje in een pijpenla drie hoog achter.

Het vliegen met een drone, zodanig dat een aan de drone bevestigde camera beelden kan maken van hetgeen zich in de woning van [gedaagde] afspeelt levert een ongerechtvaardigde schending op van de persoonlijke levenssfeer. In de privésfeer van de eigen woning mag de bewoner absolute eerbiediging van zijn privacy verwachten. Voor een inbreuk daarop is geen rechtvaardiging aangevoerd. Ook indien de camera niet ‘aan’ staat en dus feitelijk geen beelden vastlegt, brengt het enkele gegeven dat de camera aanwezig is en dat onzeker is of deze in werking is, in werking zal worden gesteld, of ‘uit’ blijft een inbreuk op. De onzekerheid zorgt voor een gevoel van onvrijheid waarvan men in de eigen woning gevrijwaard behoort te blijven.

Dat over de uit-staande camera betrof een verweer van de drone-eigenaar: hij zou wel hebben gevlogen daar maar zonder camera aan. Maar dat is dus geen argument, want het gaat er uiteindelijk om of je je geschonden voelt of niet. Daarmee was de kwestie van de privacy-inbreuk dus gegeven: nee, de buurman mocht daar niet vliegen (tussenvonnis).

Vervolgens de schade in het eindvonnis. Want die drone is wel stuk door dat schieten (dat op zich óók onrechtmatig is, het is immers strafbaar andermans eigendom te vernielen) en wie gaat dat betalen?

Ieder de helft, in principe:

De beide onrechtmatige handelingen hebben samen de schade aan de drone veroorzaakt. Immers, wanneer geen inbreuk was gemaakt op de privacy van [gedaagde] had deze niet geschoten en wanneer [gedaagde] niet had geschoten was de drone niet beschadigd door het schot. In artikel 6:101 BW is opgenomen dat in een dergelijk geval de schade wordt verdeeld over beiden, in evenredigheid met de maakte waarin de aan ieder toe te rekenen omstandigheden tot de schade hebben bijgedragen. Daar kan een billijkheidscorrectie op worden aangebracht indien de ernst van de gemaakte fouten of andere omstandigheden dat eisen.

De rechter constateert dat hier zowel het grondrecht privacy als het grondrecht eigendom even zwaar wegen. Er is geen bijzondere reden waarom dan de een meer of minder zou moeten betalen dan de ander, dus het is en blijft 50/50. Er is nog wat discussie over de exacte hoogte van het bedrag, maar daar moeten partijen samen uit zien te komen.

De drone-eigenaar krijgt verder nog wel een verbod onder dwangsom om met een drone te vliegen boven het perceel van de buren, ongeacht of die drone filmt of niet.

Arnoud

Slimme vibrator met camera gekraakt door beveiligingsbedrijf

De Svakom Siime Eye, een slimme vibrator met aan het uiteinde een camera, blijkt relatief eenvoudig te kunnen worden gemanipuleerd. Hierdoor zijn de gemaakte beelden ook op afstand door vreemden te bekijken, zo las ik bij Nu.nl na diverse tips (dank, iedereen). En ergens hoop ik dat dit faalproduct ten voorbeeld wordt gesteld aan alle andere faalproducten die we het Internet der Dingen noemen. Maar ja.

De camera in het apparaat kan foto’s en video’s maken, die vervolgens via een app kunnen worden uitgelezen. Leuk bedoeld, alleen heeft men zo te zien hardware van een algemene IP-camera gebruikt. De camera is namelijk op afstand te benaderen, alleen is het wachtwoord een standaardwaarde en is de webinterface (de webinterface?!) geheel van wachtwoorden ontdaan. Ook kunnen zaken als lokale netwerknamen worden uitgelezen.

Een keiharde faal dus, dit apparaat. Alleen is dit dus enkel nieuws omdat het om een vibrator gaat: het is doodnormaal dat dergelijke internet-enabled apparaatjes worden voorzien van slechte beveiliging, standaardwachtwoorden en abuisievelijke achterdeuren. Wordt het niet eens tijd dat daar wat aan gedaan wordt?

In theorie zou dat hier kunnen: het apparaat verwerkt persoonsgegevens (de beelden zullen naar verwachting mensen in beeld brengen) en moet daarom adequaat beveiligd zijn tegen datalekken en misbruik van persoonsgegevens. Een stevige boete zou hier dus wel op zijn plaats zijn. Maar ja.

Arnoud

Belastingdienst mag camerabeelden met nummerplaatherkenning niet gebruiken

De Belastingdienst mag de foto’s die langs de snelweg zijn genomen met camera’s die zijn voorzien van automatische nummerplaatherkenning niet gebruiken, oordeelt de Hoge Raad. Dat meldde Tweakers afgelopen vrijdag. Door te datagraaien in de nummerplaatinfo vastgelegd door deze zogeheten ANPR-camera’s kon de Belastingdienst achterhalen dat een aantal zakelijke rijders een onjuiste ritregistratie had opgevoerd. De Hoge Raad acht dit in strijd met de wet: zonder aparte wettelijke regeling mag de overheid niet in databanken met persoonsgegevens grabbelen.

ANPR-camera’s zijn langs de weg aangebrachte camera’s die automatische kentekenherkenning kunnen uitvoeren. Deze worden door het Korps landelijke politiediensten opgehangen om onder meer gestolen auto’s te traceren en te kunnen vangen, of om verdachten of voortvluchtigen te kunnen achtervolgen. Dit is toegestaan onder de Wet politiegegevens, het broertje met platte pet van de Wet bescherming persoonsgegevens.

Function creep is ook de overheid niet vreemd, dus verbaast het niet dat de Belastingdienst zich al snel meldde om ook eens wat informatie over kentekens te achterhalen. Specifiek: ter verificatie van de rittenregistratie van zakelijke rijders, die immers niet meer dan 500 kilometer per jaar privé mogen rijden. Met de ANPR-registraties is na te gaan of de opgegeven privéritten kloppen, waarna bij discrepanties een naheffing kan worden opgelegd. De Belastingdienst kreeg toegang onder een convenant met de KLPD.

Dat mag alleen niet. Persoonsgegevens mogen alleen worden gebruikt voor de doelen waarvoor ze zijn verzameld, en delen met andere organisaties is al helemaal niet de bedoeling. Bij de overheid mag er iets meer, maar daar geldt een harde, duidelijke regel: dan moet in een wet zijn vastgelegd wat men gaat delen en waarom. De reden daarvoor is vrij simpel, dan kan het parlement beslissen of dit een gewenst overheidshandelen is en kan de rechter concreet toetsen of de wet wordt nageleefd.

De Hoge Raad is hier vrij snel klaar: er is geen wet die zegt dat dit mag, dus mag dit niet. Natuurlijk heeft de Belastingdienst altijd een kapstokartikel over het heffen van belasting, het controleren van aangiftes of het verkrijgen van informatie, maar een wet die raakt aan de privacy moet specifiek zijn. En dat zijn kapstokwetten per definitie niet.

Natuurlijk ziet iedereen de bui al hangen dat er dan nu snel een wetje komt om dit te regelen. Dat voelt als een makkelijke truc, maar juridisch gezien klopt het: zo ongeveer alles mág, als het maar expliciet in een wet vastligt.

Arnoud

De autodealer zette mijn naaktfoto’s op een datingsite!

ford-t-autoEen stel uit Texas klaagt het bedrijf Toyota aan omdat een van haar medewerkers naaktfoto’s van hun telefoon had geplukt en geupload naar een swingers-website, las ik bij The Register. Ze hadden de telefoon afgegeven omdat daar een financieringsovereenkomst op getoond werd, en die moest even achter getoond worden aan de directeur. Maar bij thuiskomst bleek er iets meer gedaan dan een financiële PDF gescrolld. Ahem. Mag dat?

Nou nee, wat denk je zelf. Die foto’s zijn privéportretten, en de verspreiding daarvan is strafbaar (art. 35 Auteurswet). Ook is het simpelweg een auteursrechtovertreding.

Iets lastiger: mocht die medewerker rondneuzen op de telefoon, even aannemend dat hij de foto’s vervolgens niet doorstuurde maar alleen bekeek? Nee. Ook dat is strafbaar en wel als computervredebreuk: het binnendringen in een geautomatiseerd werk, waar een smartphone zonder meer onder valt.

Voor binnendringen is niet vereist dat er een beveiliging wordt omzeild. Genoeg is dat je weet dat je niet mag zijn op de plek waar je bent. Als je toegang krijgt om dat bewijsstuk in pdf-vorm te bekijken, dan moet je weten dat je niet ook in de map Foto’s/Privé mag kijken. Doe je dat toch, dan zie ik dat als een vorm van binnendringen, net als wanneer je in een winkel een openstaande deur naar het magazijn binnenwandelt.

Het kan natuurlijk gebeuren dat je per ongeluk op een knop drukt die je dan naar een Recente Downloads-map of Afbeeldingen-map brengt, en dat je daar thumbnails ziet van ahem privémateriaal. Dat zou dan nog net op de grens zijn, maar als dat gebeurt moet je wel direct stoppen met bladeren. Doorklikken doe je met maar één doel en dat is welbewust die foto’s bekijken.

Arnoud