Internetrecht door Arnoud Engelfriet

De Autoriteit Consument & Markt (ACM) heeft aan een bedrijf een boete van 1.84 miljoen euro opgelegd omdat ze een onderzoek van de ACM heeft belemmerd. Dat meldde de toezichthouder onlangs. Medewerkers van het bedrijf dat wordt onderzocht voor het maken van concurrentievervalsende afspraken, hebben WhatsApp groepen verlaten en chats gewist tijdens een inval van de ACM. Die viel daar binnen omdat het bedrijf werd verdacht van overtreding van de Mededingingswet, zeg maar kartelvorming. En dan is het natuurlijk wel héél erg de bedoeling dat iedereen van zijn spullen afblijft en geen bewijs gaat zitten vernietigen.

De inval gebeurde in 2018, het bedrijf wordt niet genoemd omdat het onderliggende onderzoek naar die kartelvorming nog niet is afgerond. Het bedrijf zou met andere bedrijven samenspannen om de markt te verpesten, maar vanwege anonimisering is niet precies duidelijk op welke manier. Het zou bijvoorbeeld prijsafspraken kunnen zijn (samen gelijkluidende offertes maken, of afspreken dat de rest even wat hoger offreert zodat jij deze keer de opdracht krijgt), of samen coördineren hoe een concurrent uit de markt te houden, of ga zo maar door.

In ieder geval iets dat de ACM ernstig genoeg vond om een onaangekondigde inval te doen. Doel daarvan is om bewijs te vergaren om de zaak rond te krijgen, iets wat lastig is omdat dergelijke verboden afspraken (“onderling afgestemde feitelijke gedragingen”) natuurlijk niet formeel in notulen vastliggen. In dit geval bleken medewerkers dus WhatsApp in te zetten om af te stemmen met die andere partijen – althans waarschijnlijk, want vlak na de inval bleken mensen uit relevante groepen te zijn gestapt en chats te hebben gewist.

De ACM was daar natuurlijk niet blij mee, maar het is goed te lezen dat de directie zelf dat ook niet was:

Volgens de advocaat hebben zij, toen hij en de leidinggevende medewerker rond 13:30 uur erachter kwamen dat één van de hierboven genoemde werknemers chats had gewist, de relevante werknemers van de Onderneming onmiddellijk de instructie gegeven van al hun app-berichten af te blijven en uit geen enkele app-groep te stappen dan wel berichten te wissen.

Het bedrijf gaf vervolgens volledige medewerking aan het onderzoek en verstrekte zelfs meer informatie dan waar ze van de wet verplicht toe waren. Dat laat voor mij wel zien dat dit geen bewuste tactiek was om die berichten te laten wissen en dan te zeggen “ja sorry eigengereide medewerker, had niet mogen gebeuren”.

Desondanks kiest de ACM er voor om een boete van 1.8 miljoen euro op te leggen, als duidelijk signaal dat dit écht niet door de beugel kan. En vooral als signaal dat je als werkgever moet zorgen dat je werknemers dit niet kunnen doen, ook niet op eigen houtje. Ik verwacht dus dat de nodige bedrijven nu beleid gaan maken dat WhatsApp niet meer mag en/of dat de chats centraal gelogd moeten worden. Maar ja, als mensen de Mededingingswet willen gaan overtreden dan verzinnen ze daar ook weer een oplossing voor.

Arnoud

Ik raakte mijn portemonnee kwijt in de supermarkt en toen ik terugkwam, bleek het ding te zijn vernietigd want de AVG he meneertje. Nee, niet mijzelf overkomen maar ik las het op Reddit (dank tipgever). Oké, in Engeland waar ze wel meer rare dingen doen maar het voelt zomaar als een beleidsregel die ook bij ons gaat rondzingen als we niet uitkijken. Immers, als je ongevraagd toegezonden persoonsgegevens, moet vernietigen, dan toch zeker ook met ongewenst aangetroffen fysieke dragers met die gegevens?

Een vuistregel bij juridische uitkomsten is, als de uitkomst absurd is dan is je redenering fout. De winkelketen (het Engelse Co-op) maakt dus een fout, maar waar gaat het mis? Je kunt het op twee manieren bekijken.

Allereerst puur de AVG: het in bezit nemen van een gevonden portemonnee met pasjes is nog geen verwerking van persoonsgegevens die onder de AVG valt. Het betreft hier immers geen elektronische verwerking, dus geldt de AVG alleen wanneer de gegevens bestemd zijn om (bij jou) in een bestand opgenomen te worden. En daar is geen sprake van, de kluis van de manager is geen bestand. De AVG stelt dus überhaupt geen eisen aan deze verwerking, laat staan de eis tot vernietiging.

Ook kun je zeggen dat dit gewoon mag van de AVG, want dit is in het belang van de eigenaar (artikel 6 lid 1 sub f AVG) en als je het ding gewoon in de kluis laat liggen dan zijn de risico’s voor de eigenaar minimaal, mag ik aannemen. Het ligt in de kluis. Natuurlijk, als je portemonnees bewaart op een plankje achter de kassa dan wordt dat anders maar dat is gewoon dom en moet je dus niet doen. (Soms is juristerij makkelijk.) Er is dus niet a priori een eis dat die pasjes meteen vernietigd moeten worden.

Ten tweede speelt er naast de AVG – als die dus al geldt – ook nog gewoon andere wetgeving, zoals dat het strafbaar is om andermans eigendom te vernietigen. Nu is er in het recht de regel dat jonger recht (zoals de AVG) wint van ouder recht (zoals het wetboek van strafrecht), en ook de regel dat hoger recht (Europees) boven lager recht (Nederlands) gaat. Maar die regels spelen pas bij een conflict, en dat conflict is er pas als de AVG ondubbelzinnig zou zeggen dat die pasjes vernietigd moeten worden. En dat doet de AVG dus niet.

Arnoud

Stel je schrijft je in voor een opleiding, die maar liefst €3.630 kost. De opleiding valt fors tegen, en dan ontdek je ook nog dat de opleider zichzelf op een bekende vergelijkingssite met nepreviews flink de hemel in geprezen heeft. Je zou om minder boos worden. En je zou denken dat je dan de cursus wel geannuleerd krijgt, dat is toch een vorm van bedrog om een cursus zo vals voor te spiegelen? Maar uit een recent vonnis (via) maak ik op dat dit juridisch niet mee zal vallen.

Dat sprake was van neprecensies, komt al snel vast te staan als ik het vonnis lees. Sterker nog, de gedaagde van het opleidingsinstituut gaf toe dat ze had “geëxperimenteerd met deze vorm van reclame”. Daarmee is buiten twijfel dat de neprecensies zijn geplaatst om de verkoop te bevorderen, en dat is juridisch te kwalificeren als een bedrieglijke handeling. Dus dan zou het een inkoppertje moeten zijn dat je als student er vervolgens van af kunt.

Toch niet helemaal. De wet (art. 326 Strafrecht, oplichting) eist namelijk dat er een “causaal verband” is tussen de bedrieglijke handeling en het uiteindelijke besluit, in dit geval om zich tot de cursus in te schrijven. En daarvan was geen sprake, althans dat kon de cursist niet aantonen. Tussen de regels door maak ik op dat hij pas ná de inschrijving ontdekte dat er óók nog eens neprecensies waren geschreven, naast de prutscolleges die hij had gevolgd. En dan gaat het dus juridisch mis, want als je niet door de truc bent overgehaald om de cursus te doen, dan doet het er dus niet toe hoe legaal of illegaal de truc was.

Persoonlijk had ik ingestoken op de oneerlijke handelspraktijk. Dan ben je sneller rond met het bewijs, voldoende is dan dat je aantoont dat de handelaar zich op “bedrieglijke wijze voordoen als consument” (art. 6:193g sub v BW). En dan is de overeenkomst direct vernietigbaar. Maar het probleem is uiteindelijk hetzelfde: de overeenkomst moet dan “als gevolg van een oneerlijke handelspraktijk tot stand [zijn] gekomen” en dat geeft hetzelfde bewijsprobleem.

De volgende keer dus vóóraf zoeken naar dubieuze reviews, en daarnaar verwijzen in je inschrijving onder “Hoe heb je ons gevonden”. Of ben ik nu te cynisch?

Arnoud

Een lezer (dank!) wees me op deze Tweakersdiscussie met de volgende casus: Iemand kocht een televisie bij Bol.com “met forse korting”, kreeg deze ook geleverd maar hoorde de maandag erop dat de order was geannuleerd want ‘kennelijke vergissing’. Het ging om een korting van 50%, wat op zich best een vergissing kan zijn, alleen had… Lees verder

Een lezer vroeg me: Ik bied op internet een spel aan waarbij je moet betalen voor premiumfunctionaliteit. Vorige week kreeg ik een brief van een rechtsbijstandsverzekeraar dat ik een bepaalde dienst moet annuleren, en al het betaalde geld moet teruggeven, omdat een minderjarige de creditcard van zijn vader had gebruikt zonder toestemming. Ik heb het… Lees verder

Vandaag een gastpost van Remko S. over het beperkte belang van de Wet Oneerlijke Handelspraktijken voor misleide consumenten. Van de wet oneerlijke handelspraktijken (WOHP), de implementatie van richtlijn 2005/29/EG, wordt vaak ten onrechte verondersteld dat het een machtig wapen is in de handen van de consument tegen de handelaar die hem een oor heeft aangenaaid…. Lees verder

Een meelezende moeder kwam erachter dat haar vijftienjarige zoon een domeinhosting-abonnement van 180 euro per jaar had afgesloten. Zij was het daar niet mee eens. De meelezende hostingverkopers ongetwijfeld ook niet (wie heeft een betere offerte?) maar deze moeder wilde van het abonnement af. Kan zij dat? De vijftienjarige zoon is minderjarig. De wet (art…. Lees verder