Mag ik mijn klanten verplichten SSL/TLS te gebruiken?

security-beveiliging-ketting-slot-chainEen lezer vroeg me:

Mag ik, als hostingprovider, klanten dwingen om SSL/TLS te gebruiken? Via een aantal scripts is het gehele proces te automatiseren, zodat er tijdens het aanmaken van een account een certificaat wordt aangemaakt (via Let’s Encrypt, dus geen meerkosten) en verbindingen vervolgens over SSL/TLS forceren (mod_rewrite en HSTS header). Ik heb veel kleine ondernemers als klant die hier écht steken laten vallen en ik wil ze tegen zichzelf beschermen.

Ik denk dat dit in principe wel kan. Je kunt in je algemene voorwaarden opnemen dat je verlangt dat klanten hun websites en software goed beveiligen, en dat jij maatregelen mag nemen, zoals SSL/TLS beveiligde verbindingen, om dat af te dwingen.

Dit is wel een tikje ongebruikelijk (helaas) dus je moet de klant daar wel expliciet over informeren. Ik zou zelf dat heel proactief willen zien: stuur ze een mail dat er wat mis is, vraag of ze dat binnen 14 dagen willen herstellen en anders doe jij het. Aangenomen dat dit geen nadelige effecten heeft voor de site, zie ik dan het probleem niet.

Maak je dingen wél stuk, dan komt dat op jouw bordje te liggen. En natuurlijk heb je als hoster in je algemene voorwaarden je aansprakelijkheid beperkt, maar bij dit soort handelen gaat dat niet zomaar op. Voor opzettelijk handelen ben je altijd volledig aansprakelijk, en dit neigt daar toch wel een tikje naar. Een hoster zou er dan ook voor kunnen kiezen om te zeggen, binnen 14 dagen herstellen en anders de site in een sandbox of op zwart. (Ja, de wet vindt het erger dat je iets half doet dan wanneer je iemand op zwart zet.)

Arnoud

Marathon oplezen gebruikersvoorwaarden apps duurt bijna 32 uur

ie-aagree-ezelEen marathon gebruikersvoorwaarden van populaire apps voorlezen in Noorwegen, is na 31 uur en 49 minuten afgerond. Dat meldde Nu.nl vorige week. De Noorse Consumentenbond had deze actie georganiseerd om de absurditeit van de app EULA aan te tonen: niemand leest ze, redelijkerwijs kán niemand ze lezen, dus waar zijn wij met zijn allen mee bezig.

Heel creatief. Het deed me denken aan Richard Dreyfuss die iTunes voorleest, hoewel dat een stuk aangenamer was om te horen dan die Noorse marathon. Maar het punt is in beide gevallen hetzelfde: inhoudelijk zijn standaardvoorwaarden voor consumenten zo onbelangrijk dat het lezen ervan een opmerkelijkheid is.

Ik schrijf die dingen voor mijn brood, maar zelfs ik kom met het lezen meestal niet verder dan de helft. En als ik dat zeg, dan lacht er normaal niemand. En er zijn meer juristen met zulke problemen.

Waarom werkt iedereen dan toch met die dingen? Gewoonte, voornamelijk. Cargo culting: iedereen doet het, het ziet er juridisch uit, dus zal het juridisch wel wat doen. Maar het voegt over het algemeen bar weinig toe, zeker als de app gratis wordt verspreid. Meestal komt het neer op: 1) we denken dat ie het doet, maar zo niet dan heeft u pech 2) ©, hij is van ons, afblijven 3) wij zijn niet aansprakelijk 4) er komen soms updates, zie 1 t/m 3, en 5) deze voorwaarden kunnen wijzigen. Maar dan dus met veel meer woorden.

Oké, er zit iets meer achter. Er is geen relevante contractwetgeving voor apps (en software in het algemeen, om over internetdiensten en SaaS maar niet te spreken). Je moet dus eigenlijk elke keer opnieuw het wiel uitvinden, en dan heeft iedere jurist zijn of haar eigen formulering die net wat beter klinkt. Maar wat mij betreft is het de hoogste tijd voor wettelijke standaardvoorwaarden. Dat hebben we ook voor webwinkels en een heleboel andere soorten contracten. Waarom dan niet voor de meest voorkomende vorm, de softwarelicentie?

Arnoud

Zijn voorwaarden ook algemeen als ze in het contract zelf staan?

algemene-voorwaarden-karwei-bouwmarktEen lezer vroeg me:

Een paar jaar terug tekende ik een contract voor onderhoud van mijn cv-ketel. Ik wil dit nu opzeggen via de Wet Van Dam, maar het bedrijf zegt dat die niet geldt omdat hun regels over duur en opzegging (steeds per twee jaar) in het contract zelf staan. Daarom zijn het geen algemene voorwaarden. Klopt dat?

Eh nee, dat klopt niet.

De wet noemt een bepaling uit een contract een algemene voorwaarde als deze bestemd is om in een aantal overeenkomsten te worden opgenomen (art. 6:231 BW). Het gaat er dus om dat dezelfde bepaling bij meerdere klanten wordt gebruikt. De enige uitzondering is het ‘kernbeding’, oftewel iets dat de essentie van een contract betreft, bijvoorbeeld de dienst die wordt geleverd of de prijs die daar tegenover staat. Nergens in de wet staat dat zo’n bepaling in een document moet staan dat “Algemene voorwaarden” heet.

Wanneer een ondernemer werkt met standaardcontracten, zal de inhoud daarvan in principe dus als algemene voorwaarden worden aangemerkt, behalve de kernbedingen (zie bijvoorbeeld dit arrest en dit arrest). Standaardcontracten zijn immers contracten die standaardbepalingen bevatten, oftewel bepalingen die bij meerdere klanten in gelijke vorm worden gebruikt. Daarmee voldoen ze keurig aan de definitie van algemene voorwaarden uit de wet. Een standaardcontract is (zijn? Ruud, help) dus algemene voorwaarden.

De gedachte hierachter is dat men tegenwicht wil bieden aan standaardclausules die bedrijven hanteren waarover eigenlijk niet te onderhandelen is (Wessels/Jongeneel/Hendrikse, Algemene voorwaarden, Kluwer 2010, p. 7). Het zou juist raar zijn als men standaardclausules buiten de regels van algemene voorwaarden kan houden enkel door ze op een andere plek in een contract op te nemen.

Het doet wél raar aan als het contract de uitkomst is van een onderhandeling. Op zich verliest een beding zijn status als algemene voorwaarde als het begon als standaardbeding maar door onderhandeling is gewijzigd. Het is dan immers specifiek geworden. Maar hier zit wel een rare juridische kronkel: als je over een beding onderhandelt maar uiteindelijk het laat zoals het is (de ander noemt het een breekpunt, of je trekt je voorstel in omdat je elders meer wist te halen), dan is het beding gewoon nog steeds een algemene voorwaarde. Wessels/Jongeneel/Hendrikse, p.105:

Indien een beding wordt gewijzigd verliest het daardoor haar karakter van algemene voorwaarde.. Indien een beding ondanks de onderhandelingen ongewijzigd blijft, heeft dit geen consequenties. Het beding blijft een algemene voorwaarde (…).

Het is dus niet zo dat een beding in een ondertekend contract altijd een individueel beding is – het moet door onderhandeling tot stand zijn gekomen.

De duur van dit contract is standaard, het bedrijf hanteert die clausule naar meerdere partijen toe. De duur van een contract is geen ‘kernbeding’, het is niet essentieel. De bepalingen over duur en opzegging zijn ook niet in een onderhandeling aangepast. Derhalve is er maar één conclusie mogelijk en dat is dat hier sprake is van een algemene voorwaarde. En die is in strijd met de Wet Van Dam, omdat het gaat om een stilzwijgende verlenging van meer dan een maand. De consument kan dit dus van tafel vegen en is daarmee van het contract af.

Arnoud

Telecomproviders mogen inflatiecorrectie toepassen van EU-Hof

bonnetjes-btw-ontvangst-betalen-bewijs-rekening-kassabon.jpgTelecomproviders hebben het recht om een regelmatige inflatiecorrectie toe te passen op hun tarieven, mits dit juist in de algemene voorwaarden van hun diensten staat. Dat las ik bij Nu.nl. Het Europese Hof van Justitie bepaalde in een Oostenrijkse zaak dat een inflatiecorrectie redelijk is, ook als de consument in dat geval niet op mag zeggen.

Over het wijzigen van prijzen of de overige inhoud van een contract bestaan de nodige broodjeaapverhalen. Een daarvan is dat prijsverhogingen altijd betekenen dat je als wederpartij mag opzeggen. Een aanverwante is dat voorwaarden altijd mogen worden aangepast (en dan ook weer, dat je als wederpartij mag opzeggen). Beiden zijn onjuist.

In het Nederlands contractenrecht is het heel simpel: het contract is wat je samen afgesproken hebt. Eenzijdig daar verandering in brengen, is dus niet mogelijk. Hooguit kan de rechter in uitzonderingssituaties besluiten dat een bepaald stuk van het contract even buiten toepassing blijft.

De enige manier om eenzijdig het contract te wijzigen, is door in het contract te zetten dat dat mag. Als de ander daar immers akkoord mee is, dan gaat het goed.

In zakelijke contracten gebeurt dat niet vaak, want waarom zou een wederpartij daarmee akkoord gaan? In consumentencontracten zie je het vaker, want a) niemand leest die, b) als je het toch ziet, dan is het slikken of stikken. Gelukkig zijn er daarom wettelijke regels, de grijze lijst voor algemene voorwaarden, waarop onder meer staat:

[Verdacht is een algemene voorwaarde die] de gebruiker de bevoegdheid verleent een prestatie te verschaffen die wezenlijk van de toegezegde prestatie afwijkt, tenzij de wederpartij bevoegd is in dat geval de overeenkomst te ontbinden;

Verdacht wil in dit verband zeggen dat de gebruiker van de voorwaarden (het bedrijf dus) moet bewijzen dat het wél redelijk is voor hem om zo’n algemene voorwaarde in zijn contract te zetten. En in dit geval geeft de wetgever al een voorzetje: als je bij zo’n wijzigingsbeding zet dat de consument in dat geval mag opzeggen, dan is het in principe wel redelijk. Dit is dus waar “als ze je contract wijzigen, mag je opzeggen” vandaan komt.

Een harde regel is het echter niet. Dan had het wel op de zwarte lijst gestaan. Er zijn dus situaties waarin eenzijdig wijzigen mag, zónder dat opzeggen nodig is om het contract redelijk te houden. En het Hof van Justitie bepaalt nu dat een beding à la “Leverancier mag de prijzen aanpassen aan de inflatie op grond van de consumentenprijsindex” een voorbeeld daarvan is. Dit is eenvoudigweg de prijzen bij de tijd houden, en dat is zó redelijk dat een opzegrecht niet meer nodig is.

Bij ons is het specifiek voor telecomproviders anders. Art. 7.2 Telecomwet bepaalt namelijk dat voor élke wijziging van een telecomcontract een opzegrecht geldt. Een prijswijziging is ook een “wijziging van een beding”, dus ook daar geldt dit recht. Ook bij inflatiecorrectie, zo bepaalde de OPTA (nu ACM) al in 2009.

En voor de duidelijkheid: het moet er wel stáán in het contract, dat de leverancier het aan mag passen. Als er niets staat, dan mag het niet (behalve soms, het blijft recht).

Arnoud

Een abonnement afsluiten in de algemene voorwaarden, kan dat?

algemene-voorwaarden-kleine-lettertjes-tos-eulaHet bedrijf Hotelpas.com mailt consumenten dat ze een abonnement niet tijdig hebben opgezegd en daarom aan een verlenging vastzitten, las ik bij Emerce. Dit gaf honderden klachten bij de Consumentenbond: mensen hadden naar eigen zeggen slechts een voucher geactiveerd voor een gratis hotelovernachting, en werden nu verrast met algemene voorwaarden die een abonnementsdraai geven aan iets dat eenmalig leek. Kan dat zomaar?

Volgens de Consumentenbond mag Hotelpas.com dergelijke cruciale informatie niet enkel in algemene voorwaarden verstoppen, zo schreven ze in hun bericht over deze dienst. En dat klopt: je bent verplicht de consument vooraf te melden wat “de voornaamste kenmerken van de zaken of de diensten” (art. 6:230m BW), plus alle informatie over de prijs:

In het geval van een overeenkomst voor onbepaalde duur of een overeenkomst die een abonnement inhoudt, omvat de totale prijs de totale kosten per factureringsperiode.

En niet te vergeten:

de duur van de overeenkomst, voor zover van toepassing, of, wanneer de overeenkomst voor onbepaalde duur is of stilzwijgend vernieuwd wordt, de voorwaarden voor het opzeggen van de overeenkomst;

De informatie moet “op duidelijke en begrijpelijke wijze” worden verstrekt. En daar voldoe je nadrukkelijk niet aan door alleen in je voorwaarden te melden dat er een abonnement wordt gesloten. Ongeacht hoe vaak mensen zich met een vinkje akkoord verklaren met die voorwaarden of hoe hard die voorwaarden an sich dan ook voldoen aan de Wet Van Dam of wat dan ook.

Bij Emerce reageert het bedrijf in de comments:

De klanten die worden aangeschreven voor een verlenging hebben een kaart aangekocht met een doorlopend abonnement, dan wel bij activatie van een voucher of kaart gekozen voor een andere kaart waar een doorlopend abonnement aan verbonden was. Vóórdat men de bestelling/activatie kon uitvoeren is men verwezen naar de algemene voorwaarden. Tevens is men op de activatiepagina uitvoerig geïnformeerd over de bijbehorende voorwaarden van verlenging en de richtlijnen conform de Wet van Dam voor het opzeggen van een abonnement.

Enig googelen levert mij echter alleen maar klachten van mensen (zoals bij Consumentenbond en Klacht.nl) die zeggen een gratis kaart gewonnen te hebben en nooit expliciet een tekst te hebben gezien over verlengingen en/of opzegging.

Bij Klachtenkompas wordt gemeld dat consumenten op de Huishoudbeurs of via Veilingacties.nl een voucher van Hotelpas.com kochten en daarbij niets te horen kregen over dat het een abonnement met stilzwijgende verlenging zou zijn. Misschien zit daar de juridische spraakverwarring? Het bedrijf spreekt hierboven van “bij activatie” en die consumenten hebben het over “kopen”. Kopen doe je ver vóór de activatie. De activatie is juridisch irrelevant, een leuke hoepel om de geldigheid te laten starten maar informatie voorwaarden gepresenteerd bij activatie van zo’n pas zijn eenvoudigweg te laat om aan de wet te voldoen.

De site is uit de lucht ondertussen, dus dat maakt het lastig dingen bij hen na te zoeken. Via de Google Cache-versie van het formulier kan ik bijvoorbeeld niet ontdekken of er echt uitleg stond over een automatisch verlengd abonnement. De FAQ lijkt in orde maar gezien de voorbeelden met einddata in 2016 is die pagina wel zeer recent aangepast.

Gelukkig voor de consument ligt de bewijslast bij het bedrijf dat zij aan de informatieplichten heeft voldaan (art. 6:230n lid 4 BW. Hotelbon moet dus laten zien dat ze bij elke pas vóór het sluiten van de overeenkomst (de schenking of aanschaf van de pas, niet de activatie) heeft gemeld dat er sprake is van een abonnement met verlenging. Ik ben heel benieuwd of dat gaat lukken. Want als het niet lukt, dan zijn die verlengingen simpelweg juridisch niet af te dwingen.

Update (11 september) de ACM heeft op de vingers getikt:

Consumenten die onlangs een rekening van Hotelpas hebben ontvangen hoeven deze niet te betalen. Deze toezegging heeft de eigenaar van Hotelpas vandaag gedaan aan ACM (Autoriteit Consument & Markt) . Via ConsuWijzer kreeg ACM de laatste weken heel veel klachten van klanten die een rekening hadden ontvangen voor de verlenging van de Hotelpas. Zij bleken zonder dat zij hierover geïnformeerd zijn aan een abonnement vast te zitten.

Ook de ACM vindt dat er te weinig informatie is verstrekt over de verlenging en meent daarom dat de ongevraagde verlenging niet hoeft te worden betaald.

Arnoud

De veranderende algemene voorwaarden

asn-wijzigenRecent logde ik in bij de ASN bank, en ik werd daar verrast door een scherm dat me uitvoerig uitlegde dat de voorwaarden gewijzigd zijn:

Per 1 juli 2015 veranderen de reglementen en/of (product)voorwaarden van uw ASN-rekening(en). ASN Bank is verplicht u te wijzen op deze wijzigingen. Wij vinden het vervelend dat u, uitsluitend door te bevestigen dat u dit bericht gelezen heeft, verder kunt met ASN Online Bankieren. Onze excuses daarvoor. Wij hebben het alternatief om deze nieuwe reglementen en voorwaarden aan u op papier toe te sturen afgewogen en niet duurzaam bevonden.

Heel netjes allemaal, inclusief een mooie overzichtspagina waar een en ander te printen was.

Toevallig kwam ook Microsoft onlangs met nieuwe voorwaarden, waarin alle diensten samengevoegd werden en alleen Skype nog een aparte naam overhield. Deze zijn sinds afgelopen weekend van kracht, las ik bij Tweakers, maar ik heb daar zelf nog niets van gehoord. Dus hoe zijn die voorwaarden dan van kracht verklaard, vraag je je af.

Kan dat zomaar, wordt me regelmatig gevraagd. Ja, dat kan, hoewel niet zomaar. Voorwaarden wijzigen van een langlopende dienst is in principe legitiem. Omstandigheden wijzigen, zakelijke inzichten ook en dan wil je je voorwaarden bijstellen.

Je zit dan met twee formele stappen:

  1. Wat staat er in je oude voorwaarden over het wijzigen daarvan?
  2. Hoe vraag je akkoord op de wijzigingen?

De eerste lijkt triviaal, maar menig algemene voorwaardendocument vermeldt niet dat de voorwaarden gewijzigd kunnen worden. Dat is pijnlijk, want zonder zo’n clausule kan dat eigenlijk niet. Afspraak is afspraak, en alleen in heel specifieke uitzonderingen kun je afspraken bijstellen.

De tweede, hoe vraag je akkoord, is een lastiger vraag. In principe gelden hierbij dezelfde regels als bij de originele contractsluiting. Dat betekent dus dat de voorwaarden aangeboden moeten worden zodanig dat ze later opgeslagen kunnen worden. Enkel een popup met “Dit zijn de nieuwe voorwaarden, klik op OK om akkoord te gaan” is dus niet genoeg, je kunt de inhoud van die popup immers normaliter niet opslaan. Wat ASN doet, is dus wel in orde: je krijgt de tekst in beeld, je kunt hem opslaan en je kunt akkoord geven wanneer je wilt.

Maar moet je eigenlijk wel akkóórd geven? Dat lijkt me van niet, wederom heel formeel sprekend. Er is immers afgesproken dat de voorwaarden anders mogen worden. Het is dus juridisch gezien niet meer dan een mededeling dat dit nu gaat gebeuren. Net zoals een prijswijziging in principe een mededeling is – in het contract staat dat we eens per jaar de prijs 3% mogen verhogen, bij deze is het moment gekomen. Een “ik heb het gelezen”-knop is dus eigenlijk genoeg.

Amerikaanse grapjassen volstaan daarbij nog wel eens met “deze voorwaarden kunnen wijzigen, lees ze dus elke dag voor het geval wij ze wijzigen”. Dát is dus niet genoeg, ook niet onder Amerikaans recht (voor zover ik weet). Je moet je wederpartij actief informeren over zo’n wijziging. En nee, dát kun je dus niet in de voorwaarden uitzonderen. Dit is dwingend recht.

Er wordt overigens vaak gezegd dat je mag opzeggen bij een contractswijziging. Dat is onjuist, behalve bij telecomcontracten waar dat expliciet in de wet staat (art. 7.2 Telecomwet). Bij gewone contracten is de regel juist andersom: die contracten mogen niet worden aangepast, tenzij afgesproken is van wel. En als afgesproken is van wel, waarom zou de wederpartij dan mogen opzeggen als een partij die afspraak inroept?

Arnoud

Mag je wel twee sets algemene voorwaarden hebben?

algemene-voorwaarden-kleine-lettertjes-tos-eulaEen lezer vroeg me:

Wij hebben onze algemene voorwaarden laten maken en deponeren zoals het hoort. Alleen nu willen we voor zakelijke klanten eigenlijk andere voorwaarden, maar mag dat wel? Dan hebben we twee sets voorwaarden, hoe combineer je dat?

Ik hoor dit wel vaker: mensen die denken dat “de algemene voorwaarden” iets speciaals zijn, dat je er daar maar eentje van mag hebben of dat er een of andere goedkeuring voor nodig is voordat je die mag voeren.

Er is niets bijzonders aan algemene voorwaarden. De wet zegt niet meer dan dat wanneer je dezelfde voorwaarden naar meer klanten hanteert, we die “algemene” voorwaarden noemen. En daarvoor gelden dan wel speciale regels, maar eigenlijk zijn die niet meer dan “je moet ze meesturen met je offerte” en “als je al te onredelijk bent, mag de rechter ze ongeldig verklaren”.

Een bedrijf mag gewoon verschillende soorten voorwaarden hebben. Dat is heel normaal en het hoeft echt niet in één document. Voor elke soort klant of leverancier kun je andere voorwaarden hanteren, zolang je ze maar uit elkaar houdt. Veel bedrijven hebben bijvoorbeeld aparte inkoop- en verkoopvoorwaarden, of hebben verkoopvoorwaarden grootzakelijk en verkoopvoorwaarden kleinzakelijk. Mag allemaal.

Ook een depot bij de KVK is echt niet nodig. Sterker nog, dat is voor 99% van de ICT-bedrijven geldverspilling. De wet zegt namelijk nergens dat dat moet. De wet zegt alleen dat als je op het niveau Albert Heijn of Nederlandse Spoorwegen zaken doet, je je klanten mag verwijzen naar een depot in plaats van elke klant een kopie te geven. Maar een bedrijf dat gewoon elke klant een kopie kan geven, móet dat ook gewoon doen.

Toch merk ik vaak dat mensen heel veel waarde hechten aan “de algemene voorwaarden” en wat daar dan in zou moeten staan. Waar komt toch dat idee vandaan, dat algemene voorwaarden iets speciaals zijn, een heilig document?

Arnoud

Hoe zet ik mijn aansprakelijkheid op nul?

groep-claim-geld.jpgEen lezer vroeg me:

Ik ga als kleine zzp’er internetdiensten leveren, maar ik kan en wil geen claims dragen. Hoe zet ik in mijn voorwaarden mijn aansprakelijkheid op nul? Ik snap dat dat minder aantrekkelijk is voor opdrachtgevers, maar met één claim ben ik gelijk failliet.

Juridisch is een zo vérgaande aansprakelijkheid toegestaan, zij het je dan wel de situatie van opzet en bewuste roekeloosheid moet uitzonderen. Deze situaties worden gezien als dusdanig verwijtbaar dat het uitsluiten van aansprakelijkheid in strijd is met de openbare orde of goede zeden (art. 3:40 BW). Er is discussie onder juristen of je expliciet moet zeggen “behalve bij opzet of bewuste roekeloosheid” of dat de rechter dit vanzelf meeleest. Ik zou die discussie vermijden en het er gewoon bij zetten.

Je aansprakelijkheid volledig willen uitsluiten is begrijpelijk maar moeilijk te verdedigen naar een klant, tenzij je een gratis dienst levert die weinig bedrijfskritisch is. Waarom zou je als klant betalen om vervolgens nimmer iets te kunnen claimen als men niet levert?

Een veelgebruikt compromis is je aansprakelijkheid beperken tot de hoogte van je factuur (of laatste drie facturen als je periodiek diensten levert). Dan beperk je de schade – niet goed, geld terug.

Wat je ook kunt doen, is in plaats van financiële aansprakelijkheid een praktische oplossing voorstellen:

Xyz ICT zal zich bij schade maximaal inzetten om de gevolgen voor Opdrachtgever te beperken, in het bijzonder door bugs gratis te herstellen met de hoogste prioriteit en alternatieven voor uitgevallen diensten te leveren zonder meerprijs.

Hiermee zeg je in feite “ik heb geen geld maar ik ga het probleem wel oplossen”. Dat lijkt me fair als je werkelijk geen geld hebt.

Zouden jullie het accepteren, een dienstverlener zonder aansprakelijkheid?

Arnoud

Hoe bewijs je dat je algemene voorwaarden al jaren op je site staan?

algemene-voorwaarden-kleine-lettertjes-tos-eulaIedere webwinkel en online dienstverlener heeft algemene voorwaarden, maar bewijs het maar eens. Beter gezegd: bewijs maar eens dat je voorwaarden in 2010 op je site stonden, iets dat van belang is als je nu ruzie hebt met een klant uit 2010 en hij je aansprakelijk stelt voor schade. En dat dat bewijzen niet meevalt, blijkt maar weer eens uit een vonnis waarin een bewijsopdracht over het aanbieden van algemene voorwaarden niet gehaald werd.

In deze zaak beriep het bedrijf Quantaris zich op de bekende FENIT-voorwaarden, waarin een beperking van aansprakelijkheid stond die voor haar erg belangrijk was: een klant claimde dik €36.000 aan schade (hoewel het vonnis niet precies meldt waarom). Met een beperking van aansprakelijkheid is dat te pareren, echter dan moet je wel bewijzen dat die voorwaarden deel waren van de overeenkomst. En natuurlijk dat ze correct ter hand zijn gesteld.

Dat ter hand stellen kwam hier neer op bewijzen dat de voorwaarden op de site stonden op 31 mei 2010, de dag dat de overeenkomst werd gesloten. De persoon die de website had gebouwd, verklaarde als getuige dat hij in 2010 een document had gehad en dat zonder te lezen op de pagina van de voorwaarden had gezet. Niet heel sterk, en bovendien was deze persoon óók nog eens directeur van Quantaris. Een partijgetuige, zoals dat heet, wordt niet zomaar geloofd als ze dingen verklaren in hun eigen voordeel.

Ook waren screenshots van de oude site (die ondertussen weer online waren gezet) in gebracht als bewijs, maar dat overtuigt de rechter nog minder:

[Er] kan uit die schermafdrukken op geen enkele wijze worden opgemaakt dat de FENIT-voorwaarden 2003 op de ten deze relevante datum 31 mei 2010 gemakkelijk toegankelijk waren via de site http://www.quantaris.nl. De schermafdrukken vermelden geen enkele, in dit verband relevante datum. Bovendien wijkt de schermafdruk van de website van Quantaris.nl af van de screendumps van de website van Quantaris.com die Quantaris als producties 18 tot en met 20 in het geding heeft gebracht.

En omdat niet bewezen is dat de voorwaarden online stonden, zijn ze geen deel van het contract met deze klant. En daarmee is er niets om de schadeclaim van de klant te pareren, maar gelukkig voor Quantaris mag de schadeclaim wel worden gepareerd met een aantal facturen als tegenvordering zodat men uiteindelijk niet meer dan een slordige 8.000 euro inclusief advocaatkosten hoeft te vergoeden.

Hoe zouden jullie bewijzen dat je wel degelijk voorwaarden had vijf jaar geleden? Even snel roepen “Google cache” en “Internet Archive” is onvoldoende: staan daar echt de voorwaarden uit 2010?

Arnoud

Zijn voorwaarden ook algemene als ze in het contract zelf staan?

pen-contract-ondertekenen-algemene-voorwaardenEen lezer vroeg me:

Ik wilde opzeggen bij mijn sportschool maar dat mocht maar eens per jaar. Ik wees ze op de Wet Van Dam, omdat ik al jaren lid ben en ze steeds stilzwijgend verlengen. Alleen, nu zegt de sportschool dat die regels niet gelden, omdat ze niet met algemene voorwaarden werken maar alleen met contracten. En inderdaad, de opzegtermijn staat in een document van 1 A4 waar “Contract” boven staat en niet “Algemene voorwaarden”. Maar zó simpel kan het toch niet zijn?

Nee, zo simpel is het zeker niet. Wat de sportschool denkt, hoor ik wel vaker: dat regels over algemene voorwaarden alleen gelden als het gaat om dingen die in een apart document staan waar “Algemene voorwaarden” boven staan, al dan niet gedeponeerd bij de Kamer van Koophandel.

Zo werkt het niet. Algemene voorwaarden zijn volgens de wet (art. 6:231 BW) “bedingen die zijn opgesteld teneinde in een aantal overeenkomsten te worden opgenomen”. Dat staat dus los van in welk document ze staan of welke kopjes er boven staan. Het gaat er alleen om of je diezelfde bedingen naar meer klanten toe gebruikt.

Grof gezegd betekent dit dat een voorwaarde algemeen is tenzij het om een onderhandeld contract gaat. Als je immers beiden hebt geschaafd aan een beding, dan kun je dat moeilijk “opgesteld teneinde in een aantal overeenkomsten te worden opgenomen” noemen. Wat natuurlijk niet betekent dat enkel “je kúnt altijd piepen” genoeg is. Er moet wel realistisch gezien ruimte zijn om te onderhandelen, en bij consumentencontracten is die ruimte er zelden werkelijk. Natuurlijk kun je altijd zeggen “ik wil niet per jaar verlengen” maar dan zegt de sportschool “dan kun je hier niet sporten”.

ADV: En nu we het toch over contracten en algemene voorwaarden hebben: medio mei verschijnt het Handboek ICT-contracten van mij en ICTRecht-collega Steven Ras. Meer dan honderd contractsclausules en meer dan dertig ICT-contracten in detail uitgewerkt en besproken.

Of het nu onwil is of gewoon “ik heb half iets gehoord en dat klinkt wel juridisch dus laat ik dat maar zeggen”, daar ben ik nog niet over uit. En het probleem is natuurlijk, je kunt er moeilijk wat tegen doen afgezien van de automatische incasso stopzetten en de deurwaarder afpoeieren.

Arnoud