Tag: Forums

About Forums

Subscribe Feeds

Moderator van Stormfront geen (mede)pleger van discriminatie

Geplaatst op in Uitingsvrijheid, 21 reacties

stormfront-meningsuiting-discriminatie.pngEen moderator kan niet zomaar verantwoordelijk worden gehouden voor de inhoud van berichten van leden. Dat vonniste de Amsterdamse rechter begin deze maand (jaja, maar Boek 9 had het ook pas gisteren). De verdachte werd vervolgd voor zijn rol als moderator van het extreemrechtse Stormfront.org bij een aantal antisemitische uitlatingen op dat forum.

De rechtbank is van oordeel dat het enkele feit dat verdachte als moderator de technische bevoegdheid had om op de website geplaatste teksten te verwijderen, niet zonder meer inhoudt dat verdachte verantwoordelijk kan worden gehouden voor de inhoud van alle op de website geplaatste teksten. Gelet daarop is de rechtbank van oordeel dat verdachte onder de gegeven omstandigheden niet enkel uit hoofde van zijn functie verantwoordelijk kan worden gehouden voor het op de website plaatsen, geplaatst houden dan wel niet verwijderen van de teksten.

De term “verantwoordelijk” is wat apart – het is een strafzaak en “verantwoordelijk” zie ik eerder in een civiele context. De rechtbank lijkt hier zich af te vragen of iemand het misdrijf discriminatie pleegt door de functie van moderator te hebben. En het antwoord daarop is (natuurlijk, zou ik zeggen) “nee, dat is niet zo”.

Vervolgens wordt gekeken naar “medeplegen”, oftewel in nauwe samenwerking met de echte pleger (die in een aparte zaak wel veroordeeld werd voor dit misdrijf) zorgen dat de publicatie op internet komt. Ook dat wordt afgewezen:

het enkele geplaatst houden dan wel niet verwijderen van de teksten [is] onvoldoende om te spreken van de voor medeplegen vereiste nauwe en bewuste samenwerking.

Op zich heel plausibel en logisch allemaal. Wat ik dan nog mis, is de vraag over medeplichtigheid oftewel het opzettelijk gelegenheid, middelen en dergelijke geven om het misdrijf te plegen. Want daar zit denk ik best wel een stevig verhaal: wie een extreemrechtse website opzet, moet toch weten dat daar verboden uitlatingen op gaan komen. En dat heet voorwaardelijke opzet: het niet onaannemelijke risico nemen dat iets strafbaars gaat gebeuren.

Arnoud

Mogen beschuldigingen van oplichting nog na vrijspraak?

Geplaatst op in Uitingsvrijheid, 4 reacties

tros-opgelicht.pngMag je iemand een oplichter noemen als hij in een strafzaak over oplichting vrijgesproken wordt? Ja, dat mag, zo vonniste de kortgedingrechter eind september. Een boekhouder zag zijn naam besmeurd (“wij zijn opgelicht door een boekhouder”, “bedonderd en opgelicht” etcetera) op het forum van TROS Opgelicht, en eiste verwijdering van deze berichten omdat de strafrechter hem had vrijgesproken van alle aanklachten over oplichting. Maar gezien de ernst van de feiten moet de man toch tolereren dat mensen in dergelijke termen over hem spreken.

De eiser was actief als boekhouder. In september 2007 werd in een uitzending van het televisieprogramma gemeld dat hij wel geld aannam maar geen werk verrichte, waarna een “aanzienlijk aantal personen” aangifte tegen hem deed wegens oplichting. De strafrechter sprak hem echter vrij, omdat er onvoldoende bewijs was dat hij werkelijk mensen wilde oplichten. Er was wel flink gefactureerd voor gebrekkig uitgevoerde werkzaamheden, maar dat is in principe alleen een kwestie van wanprestatie en nog geen oplichting.

In 2008 kwam de man weer ter sprake, ditmaal op het forum van Opgelicht!, met opmerkingen als:

Tevens is dit hele gebeuren een nasleep van dat wij zijn opgelicht door een boekhouder en waarvan de rechtszaak dit jaar gaat starten en waarin ook de ABN AMRO een hele grote rol speelt,

en

Bij die toenmalige vriendin heeft hij ook een schuld achter gelaten van EUR 200.000,- en ook zij draait op voor die schuld, zo doet hij dat bij iedereen.

De boekhouder eiste van de TROS dat deze dergelijke opmerkingen van haar forum zou verwijderen. Kort gezegd omdat hij vrijgesproken was in de strafzaak, geen strafblad heeft en een aantal mensen al vrijwillig berichten had verwijderd.

De rechtbank wijst de eis echter af, met een beroep op de vrijheid van meningsuiting van de forumdeelnemers. Zoals altijd bij een dergelijk beroep wordt het dan een belangenafweging:

Het belang van [eiser] is dat hij niet mag worden blootgesteld aan lichtvaardige verdachtmakingen. Het belang van Tros c.s. is dat zij zich in het openbaar kritisch, informerend, opiniërend of waarschuwend moet kunnen uitlaten over misstanden die de samenleving raken. Welke van deze belangen de doorslag behoort te geven, hangt af van alle ter zake dienende omstandigheden van het geval. De mate waarin de beschuldiging steun vindt in het beschikbare feitenmateriaal, is één van die omstandigheden.

En het is die ‘steun in het feitenmateriaal’ waarmee de TROS en de forumdeelnemers het winnen. Deze eis is minder streng dan de eis uit de strafwet om veroordeeld te worden voor oplichting. De deelnemers hadden voldoende feiten en stellingen ingebracht om in ieder geval aannemelijk te maken dat ze zich opgelicht voelden. Het enkele feit dat de boekhouder niet veroordeeld was, is niet genoeg om daar tegenin te gaan.

Daarbij komt nog dat termen als “bedonderd” en “opgelicht” in het dagelijks spraakgebruik een andere betekenis hebben dan in de strafwet. Mensen geven daarmee aan hoe zij “aankijken tegen de wijze waarop zij door [eiser] zijn behandeld”, aldus de rechter. Je hoeft die uitlatingen dus niet langs de lat van de strafwet te leggen om te kijken of ze rechtmatig zijn. (Dit is dus wat anders dan het ridicule onderscheid tussen “ik vind hem een oplichter” en “hij is een oplichter” – het gaat erom of de term “oplichter” gepast is gezien de feiten.)

Alles bij elkaar heeft deze boekhouder te tolereren dat zijn naam zo wordt aangetast:

De ernst van de feiten is gelegen in de aard daarvan en in de weerslag die deze hebben op degenen die door de praktijken van [eiser] zijn gedupeerd en daardoorveelal niet alleen financieel aanzienlijk nadeel hebben geleden, maar ook in het sociale leven, psychisch en fysiek de negatieve gevolgen daarvan ervaren. Derhalve heeft Tros c.s. een gerechtvaardigd belang om het publiek te waarschuwen voor de praktijken van [eiser], ook indien dat met zich brengt dat [eiser] in een negatief daglicht komt te staan en ook indien deze praktijken (vooralsnog) niet hebben geleid tot een strafrechtelijke veroordeling van [eiser].

Opmerkelijk is wel dat de verhouding tussen de TROS zelf en de deelnemers niet ter sprake komt. De rechtbank heeft het steeds over “TROS c.s.”, en wekt daarmee de indruk dat de TROS dus wel degelijk zelf aansprakelijk gehouden had kunnen worden als de eis inhoudelijk kans van slagen had gehad.

Arnoud

Mag een site mij zomaar verbannen?

Geplaatst op in Informatiemaatschappij, 31 reacties

Een lezer vroeg zich af:

Welke wettelijke regels gelden er voor het ‘bannen’ of blokkeren van bepaalde bezoekers? Kun je zomaar iedereen weigeren, of zul je een geldige reden moeten aandragen voordat je een IP-adres mag blokkeren of account mag opzeggen?

Hier zijn ben ik bang geen duidelijke regels voor. Het zal afhangen van het soort site en de mate van openheid voor anderen. Hoofdregel is dat een site-eigenaar zelf mag bepalen wat hij doet met zijn site (of blog of forum of wat dan ook). Maar als je bepaalde verwachtingen wekt bij bezoekers, dan kun je daaraan gehouden worden. En als je mensen lid laat worden en een registratie met gebruiksreglement laat doorlopen, dan zit je zelf natuurlijk ook vast aan wat in dat reglement staat.

Als er een geldige reden is, dan mag je natuurlijk mensen blokkeren of verwijderen. Maar als er geen reden is, zou ik zeggen dat je zeer terughoudend moet zijn voordat je een IP-ban uitdeelt. En nee, “ik had hoofdpijn dus vette pech voor deze meneer” is geen geldige reden. Vind je iemands gedrag irritant, deel dan altijd eerst een waarschuwing uit. Je hebt daarna dan immers de reden “luistert niet naar waarschuwingen” en die lijkt me in principe geldig.

In het MultiMediaMachines-arrest werd bepaald dat je de gebruiker van een forum niet zomaar zonder reden kunt verwijderen. En belangrijker, als je iemand verwijdert en je meldt op het forum waarom, dan zal die reden wel moeten kloppen. In die zaak bleek de reden onjuist, en de gebande persoon kon dus eisen terug te mogen komen.

Stelling van de dag: hoe groter/belangrijker een site, hoe terughoudender een beheerder moet zijn met het verwijderen van personen. Die ontzeg je daarmee immers een belangrijk platform voor hun mening, en dat kun je niet zomaar maken.

Arnoud

TROS Radar hoeft forumdraad over “boevenbende” niet op te schonen

Geplaatst op in Ondernemingsvrijheid, Uitingsvrijheid, 11 reacties

trosradar-boevenbende.pngTros Radar hoeft op haar forum de discussies over een controversiële websitebouwer niet op te schonen. Hoewel daarbij zware woorden vielen (“oplichter”, “boevenbende” of “bandieten”), was het uit de context duidelijk dat mensen daar stoom afblazen. En gezien de achtergrond van het bedrijf zijn de uitlatingen niet onrechtmatig. Dat vonniste de Amsterdamse kortgedingrechter vorige week.

Het bedrijf noemde de discussies op het Radar-forum een “hetze” met als enige doel haar bedrijf kapot te maken. Maar daarvan was geen sprake volgens de rechter:

Bij nadere beschouwing van de inhoud van de berichten en gezien het aantal, ook in andere media geuite, klachten moet immers worden geconcludeerd dat het gaat om reële klachten, die zich stelselmatig voordoen. Weliswaar zijn de op het Forum geplaatste berichten anoniem, althans zijn de namen van de afzenders door Proximedia niet te traceren, maar de verhalen staan in een zodanige context dat ze authentiek aandoen en dat niet aannemelijk is dat ze van niet klanten of van concurrenten afkomstig zijn.

Het gaat er bij een beoordeling als deze dus niet om of de berichten werkelijk waar zijn (dat is immers niet of nauwelijks na te gaan) maar of de klachten authentiek overkomen. Dat is een belangrijke voor forumbeheerders: die kunnen immers ook vaak niet weten of een klacht over een bedrijf echt is. Deze overweging speelde ook mee in de beslissing om het Trendylaarzen-vonnis om te keren, omdat “Trendylaarzen tenminste de schijn van oplichting tegen had”.

Er werd dus met harde woorden gegooid, maar dat acht de rechter begrijpelijk:

[Uit de context] blijkt dat de desbetreffende termen zijn gehanteerd door mensen die zich ernstig gedupeerd voelen, in het vuur van de discussie. Onder die omstandigheden moet het bezigen van dergelijke termen anders worden beoordeeld dan bijvoorbeeld in een journalistiek artikel, een juridische context of een consumentenonderzoek. De gehanteerde termen moeten in dit geval niet al te letterlijk worden genomen.

Wel wordt de Tros gemaand om actiever op te gaan letten en haar huisregel (“houd het forum beschaafd, informatief, aangenaam en interessan”) strakker te gaan handhaven door moderatie achteraf. Ook krijgt ze de hint mee dat ze over een tijdje moet gaan kijken of de reputatie van het bedrijf verbeterd is. Zo ja, dan zou het topic kunnen worden gearchiveerd of opgeschoond. Immers:

Als er daadwerkelijk verbetering in de werkwijze optreedt is het in het belang van Proximedia en haar medewerkers om niet tot in lengte van jaren met oude klachten te worden geconfronteerd.

Op zich een terechte. Je ziet immers soms jaren oude klachten als je zoekt op een bedrijf, en dat kan tot verkeerde beeldvorming leiden waar niemand mee gebaat is.

Al met al een mooie uitspraak, ik begon me al ernstig zorgen te maken over de positie van forumbeheerders na uitspraken zoals bij Trendylaarzen en Mininova.

Arnoud

Wie is eigenaar van de verenigingswebsite?

Geplaatst op in Intellectuele rechten, 5 reacties

hand-in-hand-vereniging-union.pngEen lezer mailde me:

Ik heb lange tijd voor een vereniging geheel vrijwillig de taak op me genomen om de website te onderhouden. De layout en vrijwel alle tekst is van mijn hand (afgezien van nieuwsbrieven en enkele aangeleverde stukken). Nu wil het bestuur echter van mij af, de details zal ik u besparen. Mijn vraag: kan ik nu eisen dat de site offline gaat? Ik zie het namelijk als mijn werk, en als het bestuur van mij af wil, dan gaat mijn site met mij mee weg.

Wie een website maakt, heeft daarop het auteursrecht. Dat is de hoofdregel, en die geldt ook bij vrijwilligerswerk. Natuurlijk behouden anderen die bijdragen leveren, hun auteursrecht. De nieuwsbrief is en blijft eigendom van de auteur daarvan, en foto’s van een lid met een camera blijven ook auteursrechtelijk van dat lid. Maar de websitebouwer heeft normaliter in ieder geval het auteursrecht op het “verzamelwerk” dat die website is.

De websitebouwer verleent dan de vereniging een licentie, een gebruiksrecht om ‘zijn’ site te mogen gebruiken als verenigingssite. Bij die licentieverlening worden zelden tot nooit nadere afspraken gemaakt. Ik zou zeggen dat de vereniging dan mag verwachten dat de licentie en dus de website voor eeuwig door hen gebruikt mag worden. Het lijkt me niet dat het bestaan van de verenigingssite afhankelijk moet zijn van het lidmaatschap van één persoon.

Wanneer de site ook nog eens voorzien is van een auteursrechtvermelding op naam van de vereniging, dan kun je zelfs goed betogen dat het auteursrecht niet eens bij het lid maar bij de vereniging ligt. Zie artikel 8 Auteurswet:

Indien eene openbare instelling, eene vereeniging, stichting of vennootschap, een werk als van haar afkomstig openbaar maakt, zonder daarbij eenig natuurlijk persoon als maker er van te vermelden, wordt zij, tenzij bewezen wordt, dat de openbaarmaking onder de bedoelde omstandigheden onrechtmatig was, als de maker van dat werk aangemerkt.

De hierboven geschetste situatie lijkt me niet onrechtmatig, en dus is de site van de vereniging. Dan kan het ex-lid dus al helemaal niet eisen dat de site offline gaat als hij moet vertrekken.

(Dit is dus niet hetzelfde als wanneer een forumlid verwijdering van zijn bijdragen vraagt.)

Arnoud

Smaad en laster op forums, wat doe je als forumbeheerder?

Geplaatst op in Ondernemingsvrijheid, Uitingsvrijheid, 118 reacties

Een lezer wees me op een interessante discussie bij de TROS Radar forums over smaad, laster en aanverwante zaken op forums. Ik krijg veel vragen over wat je kunt doen bij vermeende smaad of laster. Het probleem is vrijwel altijd dat de plaatsers niet of nauwelijks op te sporen zijn. Het enige aanspreekpunt dat je hebt, is de forumbeheerder of de moderator. En die zit in een lastige positie: wat moet hij doen als twee partijen ruzie met elkaar maken over een bericht?

De wet voorziet niet echt in deze situatie. Een forumbeheerder kan gebruik maken van de wettelijke bescherming voor internetdienstverleners, zodat ze zelf niet aansprakelijk zijn voor eventuele smadelijke berichten die mensen op hun forum plaatsen. Wel zijn ze dan verplicht om mee te werken aan een notice-en-takedown systeem: als er een klacht binnenkomt die evident juist is, moet de forumbeheerder ingrijpen.

Maar ja, wat is evident juist in het geval van smaad? Smaad is één van die zaken die zelden of nooit duidelijk is. De plaatser vindt vrijwel altijd dat het terecht en waar is wat hij zegt, en heeft daar vaak ook materiaal ter ondersteuning voor. De klager vindt vrijwel altijd dat er niets van klopt, dat alles uit zijn verband getrokken is en verkeerd voorgesteld wordt, en heeft daar ook vaak materiaal voor om dat te bewijzen. En wat moet je dan als arme forumbeheerder?

Ik ken één zaak waarbij dit speelde: hostingprovider IS InterNed was niet aansprakelijk voor smadelijke beweringen op de website van een klant over een belastinginspecteur. De rechter oordeelde:

IS InterNed Services wist niet, en kon ook niet weten, waarop de uitlatingen waren gebaseerd, zodat zij zich geen oordeel omtrent de juistheid of rechtmatigheid ervan kon vormen. Het feit dat het de Staat der Nederlanden was die deze uitlatingen in voormelde brief als onrechtmatig kenschetste, maakt niet dat IS InterNed Services wist of redelijkerwijs behoorde te weten dat de uitlatingen een onrechtmatig karakter hadden.

De Staat had dus naar de rechter moeten gaan om een vonnis te krijgen dat deze meneer onrechtmatige uitingen deed. Met dat vonnis zou de provider verplicht zijn om de berichten te verwijderen.

Deze constructie zou ook voor forumbeheerders moeten gelden. Je kunt niet van forumbeheerders verwachten dat ze in dossiers over smaad of laster duiken om te bepalen wie van de twee gelijk heeft, lijkt me zo. Aan de andere kant, om nu voor elke beledigende posting naar de rechter te stappen is ook zo wat. Er zou een laagdrempeliger systeem moeten komen waar men snel en deskundig een bindend advies kan halen over de onrechtmatigheid van zo’n forumpost.

Meelezende forumbeheerders of modjes: hoe gaan jullie om met klachten over smaad en dergelijke?

Arnoud

Forumbeheerder medeplichtig aan strafbare uitingen door leden

Geplaatst op in Ondernemingsvrijheid, Uitingsvrijheid, 15 reacties

Een forumbeheerder kan strafrechtelijk aansprakelijk zijn voor uitlatingen van deelnemers, als hij nalaat deze te verwijderen terwijl hij dat wel had moeten doen. De voorzitter van de inmiddels opgeheven Nationale Alliantie, die ook moderator was op hun forum, kreeg dinsdag zes maanden voorwaardelijke celstraf en 120 uur taakstraf. Overigens niet alleen vanwege de racistische en discriminerende uitlatingen op het forum, maar ook o.a. voor het bezit van kinderporno en een stroomstootwapen.

Het strafbare feit was medeplichtigheid aan haatzaaien of discriminatie. Je bent medeplichtig aan een misdrijf als je opzettelijk gelegenheid of faciliteiten biedt tot het plegen van een misdrijf. Het opzetten van een forum waarop mensen strafbare uitingen kunnen doen, is het bieden van zulke faciliteiten. Maar was het opzettelijk? Was het met andere woorden de bedoeling van de beheerder dat mensen die dingen gingen zeggen op dat forum? Ja, lijkt de rechtbank te zeggen in het vonnis.

De verdachte heeft gefaciliteerd dat deze teksten openbaar werden gemaakt, nu hij de betreffende site als voorzitter van de Nationale Alliantie heeft opgezet, de rekeningen voor de instandhouding daarvan heeft betaald en heeft nagelaten deze teksten van het forum te verwijderen, hoewel hij daartoe uit hoofde van zijn bevoegdheden op het forum gehouden was in zijn functie als administrator/moderator. Naar het oordeel van de rechtbank is de opzet van verdachte zodoende gericht geweest op zowel het beledigen en aanzetten tot haat, discriminatie en geweld jegens Joden en Moslims als op de openbaarmaking daarvan. De betreffende website was immers voor iedereen vrij toegankelijk.

Die laatste zin doet denken aan de discussie van een half jaar terug over de openbaarheid van een website. Daarover bepaalde het Gerechtshof Amsterdam in juni al dat een website openbaar is (vlak nadat de Europese Kamer van de rechtbank Amsterdam in een eerder vonnis had gezegd dat forums ‘minder openbaar’ zijn dan andere websites).

Wat hier wringt, is het stuk over nalaten te verwijderen. De rechtbank zegt hier dat de verdachte de uitlatingen faciliteerde door ze niet weg te halen terwijl hij dat wel moest. Maar hoe had de verdachte moeten weten dat hij ze weg had moeten halen? Volgens de rechtbank is dat eenvoudig:

Naar het oordeel van de rechtbank behoeft het geen betoog dat de in de tenlastelegging genoemde teksten onmiskenbaar beledigend en onnodig grievend zijn voor de betreffende groeperingen.

Dat doet denken aan het criterium uit de wet voor aansprakelijkheid van dienstverleners: wie weet van onmiskenbaar onrechtmatig materiaal op een site en die niet weghaalt, is aansprakelijk daarvoor.

Van een aantal teksten heeft de verdachte toegegeven dat hij ze had gelezen maar bewust had laten staan. Dat wordt hem aangerekend. Maar ook voor de teksten die hij niet had gelezen, wordt hij als medeplichtig aangemerkt. Dat verbaast me: kennelijk heb je een lees- en beoordeelplicht bij forums. En als je, zoals de verdachte zei “niet altijd evenveel aandacht aan het forum heeft besteed” of “dat het forum boven zijn hoofd is gegroeid”, dan heb je pech en moet je maar extra moderatoren inhuren.

Als ik de uitlatingen lees, dan snap ik wel dat de rechtbank deze als “van een stuitend laag bij de grondse aard en van een giftig karakter” aanmerkt. Dat ze onmiskenbaar onrechtmatig zijn, is waarschijnlijk ook wel te verdedigen. Maar om dan medeplichtig gehouden te worden terwijl je ze niet eens gelezen hebt?

Het is ondertussen wel duidelijk dat de oude regels over aansprakelijkheid van providers niet zomaar opgaan voor forumbeheerders. Maar hoe moet het dan wel?

Arnoud

Blogruzies en weghalen van blogberichten

Geplaatst op in Informatiemaatschappij, Intellectuele rechten, Ondernemingsvrijheid, 5 reacties

Een collegablogger vroeg me:

Onlangs is er bij een weblog waar ik ook voor schrijf een van de medebloggers weggegaan. Hij heeft echter bij zijn vertrek zonder overleg al zijn (meer dan 100) posts verwijderd van de weblog. Ik heb ze teruggezet omdat ik het zonde vond, en nu mailt hij dat ik zijn auteursrecht schend. Maar dat auteursrecht ligt toch bij ons als hij op onze blog publiceert?

Een blogger heeft zelf het auteursrecht op wat hij schrijft. Ook als hij dat op andermans blog doet. Door publicatie draagt hij het auteursrecht niet over maar geeft hij alleen toestemming, een licentie om dit werk te publiceren op een blog. Voor overdracht is een ondertekend document nodig waarin dat expliciet opgeschreven is. Dat mag elektronisch (mail met digitale handtekening) maar een publicatie op een website is nog lang geen overdracht.

Deze licentie werd gegeven zonder vooraf afgesproken einddatum. De vraag is dan of het redelijk is dat de auteur deze zomaar in kan trekken. Voor opzegging van een langlopende overeenkomst geldt dat het er vanaf hangt:

Of in een concreet geval opzegging mogelijk is, moet volgens de rechtspraak van de Hoge Raad beantwoord worden aan de hand van de redelijkheid en billijkheid in verband met de omstandigheden van het geval. Ten aanzien van duurovereenkomsten die voor onbepaalde tijd zijn aangegaan, neemt de (lagere) rechtspraak in kwantitatief de meeste gevallen aan dat opzegging zonder meer mogelijk is, mits een redelijke opzegtermijn in acht worden genomen. (Hijma et al., “Rechtshandeling en Overeenkomst”, nr. 297)

Maar ja, wat is een redelijke opzegtermijn bij een publicatie op internet?

Je zou hier goed kunnen betogen dat je als blogger weet dat publicatie “voor de eeuwigheid” is, en dat je daarom je eenmaal gegeven niet meer kunt intrekken. Of er moet iets heel bijzonders aan de hand zijn. Bijvoorbeeld een blog dat ineens “commercieel gaat” en deze auteur is het daar volstrekt niet mee eens. Dan kan hij de licentie intrekken omdat hij geen medewerking hoeft te verlenen aan een zodanig anders geworden blog.

Wie heeft hier wel eens mee te maken gehad?

Arnoud