Internetrecht door Arnoud Engelfriet

Microblogdienst Twitter heeft de Amerikaanse site Politwoops afgesloten, las ik bij Sargasso. Op Politwoops zijn tweets van politici te lezen nadat de twitterende politicus deze had weggehaald. Het idee erachter was dat je zo kon zien welke flaters of andere opmerkelijke uitingen politici weg wilden poetsen (“het gaat niet om de typefouten”), maar Twitter beroept zich nu op de privacy van haar gebruikers en verklaart deze actie in strijd met de gebruiksvoorwaarden.

Op Politwoops kan je alle tweets zien die politici eerst plaatsten en even later weer verwijderden, aldus de site. Bij de meeste daarvan kun je je afvragen wat nu het nieuwsbelang is dat die tweet ooit is geplaatst, laat staan weggehaald. Maar het is zeker denkbaar dat politici achteraf een uiting ongelukkig vinden, en dan is de delete-knop natuurlijk een heel aantrekkelijke.

Arjan el Fassed meldt tegenover Sargasso:

Wat politici op een publiek kanaal zeggen moet voor iedereen te vinden zijn. Dit gaat niet om de typefouten die zij maken. Het gaat juist om het inzicht dat het geeft in de veranderde boodschap van politici. Dat gaat vaak aan ons voorbij.

En daar zit wat in: als een politicus in het openbaar wat zegt, dan doet hij dat in functie, en even los van typefouten en dikke vingers is wat hij zegt zeker relevant voor het publiek. Die lezen de tweets, en die hebben dus effect ook al worden ze nadien weggehaald. Misschien juist wel de tweets die zijn weggehaald.

Twitter zegt nu echter:

[marketingreutel over hoe prachtig het werk van Politwoops is] but preserving deleted Tweets violates our developer agreement. Honoring the expectation of user privacy for all accounts is a priority for us, whether the user is anonymous or a member of Congress.

Dat klinkt natuurlijk leuk, maar privacy lijkt me niet echt een issue wanneer iemand in functie in het openbaar een uiting doet. Dus dit voelt als een wat gezochte reden. Ik wil niet meteen een samenzwering vermoeden, maar je raakt hier toch wel een tikje door geïntrigeerd.

En het is erg zorgelijk te bedenken dat je als journalist geen openbare uitingen kunt bijhouden zonder afhankelijk te zijn van een private derde, die kennelijk zomaar kan besluiten dat dat niet meer mag.

Arnoud

Het kabinet wil verspreiding van online radicaliserende, haatzaaiende, gewelddadige jihadistische informatie tegengaan, maakte men vorige week bekend. Onderdeel daarvan is een specialistisch team dat notice/takedownbevelen gaat geven aan tussenpersonen zoals Facebook. “Ook maakt het team afspraken met internetbedrijven over effectieve blokkeringen.”

Onder de huidige wet is het mogelijk een bevel tot verwijdering te geven van een strafbare uiting (art. 54a Strafrecht). Wel vereist dit een machtiging van de onafhankelijke rechter-commissaris – de Nederlandse variant op wat in de VS een “gerechtelijk bevel” heet. Er is dus géén rechtszaak nodig waarin de tussenpersoon of de plaatser gehoord hoeft te worden.

Het persbericht lijkt te suggereren dat men het eerst vrijwillig wil vragen. Er is immers een notice/takedown gedragscode waar diverse internetbedrijven zich aan hebben gecommitteerd (al kan ik geen lijst vinden) en via die code mag iedereen vragen of iets weggehaald kan worden als het evident onrechtmatig is.

Iedereen? Nou ja bijna iedereen: volgens mij mag de politie echt niet vrijwillig vragen. Bevoegdheden van politie en Justitie zijn wettelijk geregeld, en alles dat men doet moet te herleiden zijn tot een bevoegdheid. En omgekeerd, als iets te herleiden is tot zo’n bevoegdheid dan móet men die gebruiken.

Inclusief de bij die bevoegdheid opgenomen grenzen. Dat is namelijk het punt: in de wet zijn waarborgen opgenomen, en die kun je dan niet zomaar passeren door het “vrijwillig vragen” te noemen. Zeker als je bedenkt dat veel mensen niet weten wanneer de politie iets vraagt en wanneer ze iets beveelt, of hoe je effectief “nee” kunt zeggen als de ondertoon is “dan komen we terug met een bevel en gaat je hele tent op z’n kop, plus je riskeert dan zelf vervolgd te worden”.

In het wetsvoorstel computercriminaliteit III werd overigens in eerste instantie voorgesteld die toets door de rechter-commissaris te schrappen. Maar de tekst zoals die er nu ligt, vereist wél (in nieuw art. 125p Sr) een machtiging van de rechter-commissaris.

Ik heb geen idee van hoe zeer Facebook of Twitter onder de indruk zal zijn van een Nederlands bevel.

Arnoud

Afgelopen week hadden we een interessante discussie in de comments bij de aloude vraag, moeten ze mijn berichten weghalen als ik dat eis? Het nieuwe aspect: als je verbannen wordt, mag je dan eisen dat men je berichten weghaalt en ook dat anderen niet meer over je praten?

Het weghalen van berichten bij forums is een van de meest frequent terugkerende onderwerpen bij deze blog. Er zit vaak een heel stuk emotie achter: je deed gezellig mee op een forum, er ontstaat ruzie en dan wil je boos weg. Het liefst geef je dat stomme beheer en die nitwits van medediscussianten dan nog een stevige trap na: al mijn berichten eraf, en wel nu, dat zal je leren. Denk ik dan met mijn abonnement op Psychologie-magazine. Maar die emotie zit er wel degelijk.

Juridisch gezien is het kader duidelijk: persoonsgegevens en berichten moeten weg, tenzij. Maar het venijn zit hem in dat tenzij. Dat tenzij komt namelijk neer op een belangenafweging: welke nieuws- of andere waarde voor het forum zit er aan het behouden van de berichten, en welk privacybelang zit er aan het weghalen? Daar kun je vanuit beide kanten de prachtigste verhalen over maken maar uiteindelijk komt het neer op een gevoelskwestie. En dat werkt niet echt prettig bij een situatie waar al zo veel ruzie in is gaan zitten.

Aanverwant is het probleem van praten óver ex-leden. Want zelfs als je naam is weggehaald bij je berichten (of zelfs de berichten zelf ook), dan nog weten andere forumleden die nog wel. En die gaan daarover praten. Moet je dat dan óók weghalen als beheer? Dan sta je in feite andermans discussies te smoren op verzoek van een exlid, en dat gaat me wel érg ver. Tegelijk: is het nog wel nodig dat men in die discussie je naam nog noemt? Wie weet over wie het gaat, hoeft de naam niet meer te weten. En voor wie de naam niet weet, is de discussie niet relevant. Dus ook hier weer: een gevoelskwestie.

Ik vraag me af of je hier ooit uitkomt. Vooraf harde regels stellen helpt ook niet per se, want de wetgeving rond persoonsgegevens is dwingend en kan dus niet zomaar worden gepasseerd. Mijn grondgedachte is eigenlijk, dit moet je helemaal niet juridisch willen oplossen. Maar ja, als je boos bent dan is het leuk smijten met artikel 8 Wet Bescherming Persoonsgegevens juncto de Richtsnoeren van het CBP natuurlijk.

Meelezende forummers, hoe gaat dat bij jullie, zulke weghaalverzoeken en/of -ruzies?

Arnoud

Spitsnieuws mag een ex-Tweede Kamerlid van de PVV niet langer ‘pornobaron’ noemen. Dat bepaalde de rechtbank in kort geding vorige week. De man werkte bij een internetbedrijf dat diensten leverde voor adult service providers, maar was niet zelf betrokken bij de inhoud. Daarom is die titel tendentieus en nodeloos kwetsend, en moeten de berichten uit… Lees verder

Nee, op andermans blog of site heb je géén recht om je mening te uiten. Je kunt niet zomaar eisen dat een site jouw ingezonden opiniestuk publiceert. Dat maak ik op uit de recente uitspraak van het EHRM in de zaak-Saliyev (35016/03, via) over een ingezonden artikel dat de krant eerst zou plaatsen en uiteindelijk… Lees verder

Rechtenstudente mag Geenstijl niet stalken, kopte Nu.nl afgelopen donderdag. Een beetje rare kop: er was geen sprake van stelselmatige schending van de privacy van de shockbloggers, maar het ging juist om de privacyschendingen die deze studente leed door het nog steeds op internet staan van het “gênante en beschamende” Majesteitfilmpje waarin zij dronken lallend in… Lees verder

Ah, executiegeschillen. Altijd leuk voor haarsplitsend moeilijkdoen op de juridische vierkante millimeter. Wie een rechtszaak verliest, wordt vaak op straffe van een dwangsom veroordeeld om iets te stoppen (of juist iets te doen, zoals een artikel verwijderen). Voor de winnaar maakt dat de controle op de naleving extra interessant: doet de verliezer niet precies wat… Lees verder

Het opschonen van archieven vanwege de privacy, ik blijf het een lastige zaak vinden. Mag je eisen dat een online archief berichten over jou verwijdert omdat ze verouderd zijn? Omdat ze onrechtmatig zijn? En als je volledige archieven belangrijk vindt, zou je dan mogen eisen dat er een blokje “Dit bericht is verouderd/onrechtmatig” bij moet… Lees verder

Wie iets op zijn website zet dat door de rechter verboden wordt (bijvoorbeeld smaad, privacyschending of auteursrechteninbreuk), moet dat verwijderen. Logisch. Maar naast verwijderen van je eigen site kun je ook veroordeeld worden om het artikel van andere plekken op internet te laten verwijderen. De bekendste plek is de Google cache, waar tot enkele maanden… Lees verder

Het Eindhovens Dagblad mag een artikel over een ontslagen vrouw gewoon online laten staan, meldde Webwereld gisteren. Dit omdat (zoals Henk Blanken het formuleert) het geheugen van kranten, hun digitale archief, belangrijker is dan de privacy van personen. De rechter vindt de publicatie niet onrechtmatig, en vindt dat de schadelijke gevolgen voor de vrouw dan… Lees verder