Laadpaalkleven mag in principe, oordeelt de Hoge Raad

Het is niet verboden een elektrische auto bij een laadpaal te laten staan als die al is opgeladen, meldde de NOS onlangs. De Hoge Raad oordeelde namelijk dat het niet relevant is of je accu daadwerkelijk aan het laden is, het gaat om het doel van daar staan. Ziet een gemeente dat anders, dan moeten ze hun APV maar aanpassen, als ik het goed begrijp.

Het probleem van laadpaalkleven is bij veel elektrischeautobezitters bekend: iemand staat op een laadplek maar de accu is geheel vol (te zien aan het groene lampje), terwijl jij die net wil laden nu niet terecht kan. Steeds meer gemeenten doen daar wat aan, meestal met het verkeersbord E04 met onderbord ‘opladen elektrische voertuigen’.

In de zaak die tot dit arrest leidde, had een man in Den Haag bij zo’n plek geparkeerd met het doel om te laden, maar had zijn auto dus laten staan nadat de accu vol was. Hij kreeg daarop een naheffing parkeerbelasting, die hij aanvocht met het argument dat hij helemaal niet aan het laden was. Eh, pardon? Ja, dat is een goed argument: op een parkeerplaats parkeren in strijd met het onderbord is verboden, en alleen op plekken waar je toegestaan parkeert, kun je een naheffing parkeerbelasting krijgen. (Hij had een parkeerboete van 95 euro kunnen krijgen inderdaad, maar dat is niet gebeurd.)

In april blogde ik over een zaak van het Hof Arnhem waarin men het wél boetewaardig (die 95 euro) vond om op een laadplek te blijven staan nadat de accu vol was. Dat deden ze in juni nog eens over, met een niet mis te verstane formulering:

Het hof stelt voorop dat geen sprake is van parkeren met het doel “opladen elektrische voertuigen” wanneer het voertuig niet daadwerkelijk wordt opgeladen. Dat een voertuig gedurende enige tijd wordt opgeladen nadat het op een daarvoor bestemde parkeerplaats wordt neergezet, doet er niet aan af dat het parkeren niet (meer) met dit doel plaatsvindt wanneer de batterij vol is (vergelijk het arrest van dit hof van 17 maart 2022, ECLI:NL:GHARL:2022:2105).
De gemeente Den Haag had natuurlijk belang bij die naheffing, en stelde zich dan ook op het standpunt dat hij wél geparkeerd stond met het doel om te laden, immers de auto was aangesloten en had kunnen laden. Dat de auto feitelijk geen stroom afneemt, is een detail: het had gekund. De auto stond dus geparkeerd om te laden, en die status houd je tot je wegrijdt. En de Hoge Raad gaat daarin mee:
De omstandigheid dat de accu van een elektrische auto die is aangesloten op een laadpaal op enig moment niet of niet meer wordt opgeladen, dwingt, anders dan het middel veronderstelt, niet tot de gevolgtrekking dat de auto op de desbetreffende parkeerplaats is geparkeerd met een ander doel dan het opladen van de accu van die auto. De heffingsambtenaar is in een dergelijk geval niet gehouden nader onderzoek te doen naar het doel waarmee de auto is geparkeerd.
Bijgevolg mogen paalklevers dus inderdaad voor onbepaalde tijd blijven staan, zolang ze maar parkeerbelasting betalen. Een gemeente die dat vervelend vindt, moet dus andere maatregelen nemen zoals een eindtijd voor überhaupt daar parkeren.

Arnoud

 

Wat is die 50 euro nietthuisboete van Albert Heijn juridisch eigenlijk precies?

Wie zijn boodschappen door Albert Heijn laat bezorgen, maar niet thuis is op het moment van levering, moet een bedrag van 50 euro betalen. De een noemt het annuleringskosten, de ander spreekt van een nietthuisboete. En sommige mensen noemen het verboden, want een koop op afstand mag je toch kosteloos annuleren? Ik ga eens een analytische poging wagen.

Allereerst: ja, natuurlijk is dit een koop op afstand, en die mag je kosteloos annuleren (ontbinden). Echter, gewoon niet thuis zijn om het bestelde aan te nemen is géén annulering, want daarvoor moet je een schriftelijke mededeling doen aan de wederpartij, waarbij een online knop of iets dergelijks in de bestel-app ook goed is (art. 6:267 BW).

De gewonemensentaaluitleg van Albert Heijn suggereert dat het om een vorm van annuleringskosten gaat:

Wordt er niet op de bel gereageerd en krijgen we je telefonisch niet te pakken?Dan laat de bezorger een kaartje achter en zal de bestelling mee retour worden genomen. Er wordt 50 euro in rekening gebracht voor de gemaakte kosten. Dit gebeurt automatisch op je volgende factuur.
Dus ik dacht, ik duik even in de algemene voorwaarden om te zien hoe het daar staat. Dat is eerst de bekende set Thuiswinkel voorwaarden, en dan een tot mijn verbazing zeer slecht lopende eigen tekst (met stijlbreuken, u/jij verschillen, taalfouten en wat dies meer zij). Maar onder “Levering van uw bestelling en boetes” vind je dan
Indien u op het overeengekomen levermoment niet aanwezig bent, wordt uw bestelling geannuleerd. Albert Heijn brengt kosten in rekening voor het annuleren. Deze bedragen € 50,00. … Als je bestelling echter al in productie is genomen, zal Albert Heijn kosten in rekening brengen voor het annuleren. Deze bedragen € 50,00.
Gezien het kopje zou sprake zijn van een boete, maar de tekst van het artikel zegt dat u/jij 50 euro kosten moet betalen. Laten we het daar dan eens op houden. Een dergelijke vergoedingsregeling staat op de grijze lijst van algemene voorwaarden (art. 6:237 sub i BW). Dat betekent dat de ondernemer moet aantonen dat het redelijk is
dat voor het geval de overeenkomst wordt beëindigd anders dan op grond van het feit dat de wederpartij in de nakoming van haar verbintenis is tekort geschoten, de wederpartij verplicht een geldsom te betalen, behoudens voor zover het betreft een redelijke vergoeding voor door de gebruiker geleden verlies of gederfde winst;
De wetgever heeft dus meteen al een voorzet gegeven: toon aan dat dat bedrag een redelijke benadering is van je nadeel als ondernemer, en dan is het goed. Dat is dus hoe Albert Heijn die 50 euro bedoelt, een grove schatting van wat gemiddeld een mislukte levering kost. De kosten van er heen rijden, de boodschappen weer terug nemen, de inmiddels onverkoopbare dingen weggooien, de rest weer in het magazijn/koeling en dat soort dingen. En dat zou dan 50 euro zijn.

Nou is het niet helemaal de bedoeling dat je gewoon een bedrag neemt, maar dat je met een onderbouwing komt. Die is er vooralsnog niet, en ik kan me ook lastig voorstellen dat die er zo kan komen. Want gezien de manier van transport is de kans vrij klein dat men echt dingen weg moet gooien (zelfs de vriezerdingen blijven volgens mij gewoon goed), de rit moest toch al gemaakt, dus dan blijft over de kosten van het gedoe voor je personeel. Maar dat zal geen 50 euro zijn.

Het riekt voor mij dan ook een tikje naar een boete, en ik voel me daarin gesterkt door dat kopje “Levering en boete” uit de algemene voorwaarden. (Gezien de rommelige tekst zou het me niets verbazen als de oude versie van de clausule ook van boetes sprak, en dat een oplettende bedrijfsjurist er een annuleringskostenbeding van heeft gemaakt maar dat het kopje is blijven staan.)

Heel veel maakt het niet uit, want boetebedingen aan consumenten opleggen is eigenlijk al snel onredelijk bezwarend. Dat komt namelijk door de Europese blauwe lijst van verboden bedingen:

de consument die zijn verbintenissen niet nakomt, een onevenredig hoge schadevergoeding op te leggen
Voor ‘schadevergoeding’ mag je ook een zelfverzonnen bedrag lezen dat als straf (“prikkel tot nakoming”) wordt opgelegd. De kern is dus: is het evenredig, is het reëel welk bedrag hier wordt gevraagd? Daarvoor moet je kijken naar de totale consequentie die de consument ondergaat. Een boetebeding is dus niet automatisch verboden, maar enkel een relatief laag bedrag is ook niet genoeg om het altijd legaal te maken.

Het Landelijk overleg van kantonrechters formuleerde in 2018 een set vuistregels voor boetebedingen (sectie 4.3), die ik hier even herformuleer in gewone taal:

  1. Het handelen van de consument is op zichzelf ernstig.
  2. Zo ernstig zelfs dat we het redelijk vinden dat het bedrijf meer mag dan alleen de wettelijke consequenties (zoals wettelijke rente of annuleren overeenkomst).
  3. De boete staat in redelijke verhouding tot de schade of het belang van het bedrijf.
  4. In zijn totaliteit bekeken is de uitkomst voor de consument niet onaanvaardbaar.
Punt 1 zie ik wel, voor mij weegt zwaar dat het om levensmiddelen gaat en gewoon niet thuis zijn is dan verspilling. En ik zie ook wel (punt 2) dat Albert Heijn meer moet kunnen doen dan alleen “dan gaan de boodschappen terug” of wettelijke rente. Want dat laat de consument niets voelen.

Bij 3 weegt zwaar dat de boete niet tot een idioot bedrag op kan lopen. Niet aan de orde hier, de 50 euro is vast ongeacht je bestelomvang. En hoewel ik dus niet weet welke schade AH precies lijdt, zie ik wel dat AH een redelijk belang heeft dat mensen zorgen thuis te zijn als ze boodschappen bezorgen. Dus in zijn totaliteit zie ik de redelijkheid.

Blijft over de vraag: wat nou als je de koop op afstand gauw annuleert als je merkt niet thuis te kunnen zijn? Want de wet zegt niet tot welk moment je mag annuleren, alleen dat je tot 14 dagen mag annuleren. Uitgezonderd zijn de houdbare producten, maar niet alles dat je in de supermarkt koopt telt als “zaken die snel bederven of die een beperkte houdbaarheid hebben” (art. 6:230p sub f lid 2 BW).

AH stelt in de voorwaarden een grens aan het moment waarop je de bestelling mag annuleren:

U kunt uw bestelling tot een uur voordat deze in productie wordt genomen kosteloos annuleren via de AH Compact app. Het moment waarop uw bestelling in productie gaat is afhankelijk van de tijd waarop de bestelling wordt geleverd: [grofweg een dag].
Waar sta je als consument als je tien minuten voordat de vrachtwagen je straat in draait gauw via de chat zegt “ik beroep me op artikel 6:230o BW en ontbind bij deze de overeenkomst”. Zoals gezegd, de wet verbiedt dat nergens letterlijk, die stelt alleen een uiterste termijn van 14 dagen na de levering.

Dit is denk ik het moment dat je uitkomt bij zaken als redelijkheid en billijkheid of misschien zelfs misbruik van recht. Het is voor mij erg onredelijk als je op zo’n laat moment dat recht inroept, omdat het dan eigenlijk alleen is om je eigen tekortkoming (het niet thuis zijn) te verhullen en die boete (die dus legaal is bij die tekortkoming) te kunnen vermijden. Dat behoort niet te kunnen.

Voor wie het daar niet mee eens is: hoe kan AH dan wel zorgen dat mensen extra hard hun best doen om thuis te zijn op het bestelmoment?

Arnoud

Kansspelautoriteit heeft EA onterecht dwangsom opgelegd om FIFA-lootboxen

De Kansspelautoriteit (Ksa) had FIFA-maker Electronic Arts (EA) en zijn Europese dochterbedrijf in 2019 geen dwangsom mogen opleggen, las ik bij Nu.nl. Dit blijkt een uitspraak van de Raad van State te zijn, die kort gezegd oordeelt dat een lootbox in een groter spel niet als een zelfstandig gokspel gezien hoeft te worden. Dat is nogal verrassend.

De Raad legt uit hoe lootboxen bij EA werkt:

Een speler begint met een starterspakket en hij kan zijn team vervolgens aanpassen en verbeteren. Dat kan door virtuele voetballers of in-game items op de virtuele transfermarkt voor FUT-munten te verhandelen of te ruilen met andere spelers. Daarnaast kan een speler een pack (een digitaal pakketje) verwerven, waarvan de precieze inhoud niet vooraf bekend is en dat virtuele voetballers of andere in-game items bevat. De inhoud van de packs kan worden verhandeld op de virtuele transfermarkt. Deze zaak gaat over deze packs (ook wel “loot boxes” genoemd) en de vraag of deze moeten worden aangemerkt als een kansspel in de zin van de Wok.
De Ksa meende van wel, en had EA dan ook een last onder dwangsom opgelegd die bij de rechtbank in stand werd gehouden. Daar was de discussie of je wel iets van waarde kon winnen. Dat bleek het geval, onder meer omdat EA via haar virtuele muntsysteem een officiële markt had gecreëerd.

Bij de hoogste bestuursrechter (waar je bij boetes van toezichthouders uiteindelijk uitkomt, dus niet bij de Hoge Raad) ging het ineens over een ander onderwerp:

De Afdeling volgt EA in haar betoog dat de praktijk is dat gamers de packs alleen openen met het oog op het spelen van virtuele voetbalwedstrijden. Daarbij neemt de Afdeling in aanmerking dat de packs worden verkregen en geopend in de FUT-modus. EA betoogt dat 92 procent van de packs wordt verkregen door spelbetrokkenheid. Gamers kunnen door hun behendigheid FUT-munten verdienen, die zij verkrijgen door wedstrijden te spelen en in-game opdrachten te voldoen.
Oftewel, het is niet zo dat je tijdens een potje voetbal even naar het casino gaat. Je neemt een gok tijdens het spel om je prestaties in de wedstrijd (hopelijk) te verbeteren. Dat je de packs ook los kunt kopen buiten wedstrijden om, maakt dat niet anders: dat is een beperkte kleine groep, en niet de hoofdmoot van het spel. Vanwege deze integratie tussen het kanselement en de wedstrijd, mag je de packs, de loot boxen dus, niet als een apart kansspel benoemen.

Gevolg is dat het besluit van de Ksa geheel onderuit gaat, en EA dus vrolijk door mag gaan met haar lootboxen. Dat betekent niet automatisch dat álle lootboxen in alle games nu weer legaal zijn. De Raad van State geeft immers nadrukkelijk aan dat het gaat om kansspelen die verweven zijn in een behendigheidsspel, waardoor het gokken echt ondergeschikt is aan het werkelijke spel. Ik zou bij bijvoorbeeld een open world RPG een hier en daar te koopstaande schatkist met niet te voorspellen inhoud nog steeds een verboden kansspel noemen. Dat is echt een gok op zich, en er is dan geen directe relatie met het rollenspel dat je aan het spelen bent.

Arnoud

Wat kan de ACM doen dat wél indruk op Apple maakt?

PeggyMarco / Pixabay

Apple moet de Autoriteit Consument & Markt (ACM) opnieuw vijf miljoen euro betalen omdat het aan datingapp-aanbieders een onredelijke voorwaarde stelt, zo meldde Security.nl. De site berekende meteen waar de teller staat: het totaal van boetes en dwangsommen voor het techbedrijf is nu opgelopen tot twintig miljoen euro. Ik zou dat zelf een forse boete vinden, maar met een Q4 winst van 17,6 miljard euro (ongeveer tweeduizend Sywerts) is dat een belastingtechnisch verschoonbare afrondingsfout. De reacties van het soort “Apple betaalt en gaat verder” zijn dan ook niet van de lucht. Kan onze ACM meer doen dan nog meer zakgeld afpakken?

Het is natuurlijk niet echt zo dat Apple gewoon betaalt en doorgaat. Tikken op de vingers van toezichthouders komen bij beursgenoteerde bedrijven echt wel aan, ook al voelen de bedragen als symbolisch. Al is het maar omdat de aandeelhouders dan gaan piepen: die 20 miljoen had ook als dividend aan hen uitgekeerd kunnen worden, bijvoorbeeld.

Plus, het valt op, en er zijn vast Amerikaanse advocaten zich aan het warmlopen voor een massaclaim wegens securities fraud: Apple heeft de aandeelhouders nooit gewaarschuwd dat er miljoenen gaan weglekken in Calimero-landen, dus graag compensatie voor de koersdaling. Het feit alleen al dat Apple enige stappen doet om de ACM tegemoet te komen, laat zien dat men er meer van vindt dan muntgeld dat uit de broekzak lekt.

Maar los daarvan: zou de ACM meer kunnen doen dan steeds nog een paar miljoentjes erbij? Meer boetes kan, als Apple steeds met nieuwe overtredingen komt. Boetes zijn op zich wel aan maxima gebonden. In dit geval volgen die uit de Mededingingswet, de wet waaronder de ACM Apple aan de leiband wil krijgen (artikel 24). Die boete kan fors worden:

De bestuurlijke boete bedraagt ten hoogste € 900.000 of, indien dat meer is, ten hoogste 10% van de omzet van de onderneming, dan wel, indien de overtreding door een ondernemersvereniging is begaan, van de gezamenlijke omzet van de ondernemingen die van de vereniging deel uitmaken en actief zijn op de markt die de gevolgen van de inbreuk door de vereniging ondervindt.
Doe je het binnen vijf jaar nogmaals, dan mogen de boetemaxima worden verdubbeld. Die 10% klinkt dan aanlokkelijk maar betreft de omzet in Nederland, wat natuurlijk niet in de buurt komt van die 17,6 miljard.

Meer dwangsommen dan? Daar zit geen grens aan. In een al wat ouder vonnis (2012) sprong de civiele rechter uit zijn vel toen IBM een teruggedraaid ontslag niet wilde accepteren, en gewoon de dwangsommen betaalde maar de ex-werknemer buiten hield. De dwangsom werd toen verhoogd van 50k naar vijf miljoen euro. Was die persoon dan nog niet toegelaten, dan zou de dwangsom opnieuw zijn verhoogd. De wet kent namelijk geen absoluut maximum aan wat aan dwangsommen op te leggen is, mits het maar proportioneel is. En bij wie bij herhaling dwangsommen negeert (of betaalt en negeert), wordt vanzelf heel veel proportioneel.

Er is nog een instrument: de bindende aanwijzing (art. 12j Mededingingswet). Bij een last onder dwangsom krijg je te horen “los dit anders op, anders betalen”. Bij een bindende aanwijzing is het bevel “doe het vanaf nu zo en niet anders, anders betalen”. Waarbij je na betaling alsnog moet doen wat er bevolen is. Dat zou dus nog vervelender zijn voor Apple, dan ben je echt je vrijheid als bedrijf kwijt om een overtreding op te lossen zoals voor jou goed uitkomt. Maar daar heb je het zelf dan naar gemaakt.

In theorie zijn er nog meer instrumenten, zoals een bevel geven de verkoop te staken, of zelfs lijfsdwang tegen de directie (in Nederland) totdat een en ander opgelost is. Dat is voor zover ik weet nog nooit gedaan, en dat komt natuurlijk omdat een boete van 10% van je omzet normaal een hele forse straf is, en de meeste bedrijven dan ook echt wel inbinden. Maar er is inmiddels een categorie techbedrijven dat zó veel geld binnenharkt dat financiële prikkels niet meer werken, en waar ook de inherente behoefte ontbreekt om lokale wetgeving na te komen omdat dat nu eenmaal hoort.

Wat zou volgens jullie de beste manier zijn om Apple te dwingen?

Arnoud

AP geeft AVG-boete van 15.000 euro aan bedrijf dat ziektes registreerde

De Autoriteit Persoonsgegevens heeft een boete van 15.000 euro opgelegd aan een bedrijf dat zijn systeem om ziekteverzuim te registreren slecht beveiligde. Dat meldde Tweakers onlangs. Ook verzamelde het bedrijf onterecht meer gezondheidsgegevens dan was toegestaan, zoals specifieke klachten en verloop van de ziekte. Opmerkelijk is vooral dat de boetes volgens de regels zouden neerkomen op respectievelijk 725.000 en 310.000 euro voor de twee overtredingen, maar gematigd worden tot 15.000 euro vanwege de beperkte omvang van het bedrijf.

Het wordt natuurlijk al heel lang geroepen: blijf van de medische gegevens van je personeel af. Daar heb je als werkgever niets mee te doen, de arts of verzekeraar meldt je wanneer meneer of mevrouw weer aan het werk kan en wat dan de beperkingen of benodigdheden zijn. Toch blijken hele horden werkgevers deze informatie nog steeds te noteren, dus het signaal van deze boete is ontzettend belangrijk.

Natuurlijk zijn er dingen die je als werkgever wel moet weten. Maar dat is een beslissing van de arts of het relevant is, en die zal het dan met je delen. Als werkgever mag je daar niet zelf informatie over bijhouden, eigen dossiers over opbouwen of wat dies meer zij. Ook niet als je denkt dat de werknemer simuleert en niet echt ziek is. Dat is en blijft een medisch oordeel.

Dit bedrijf hield een verzuimregistratie bij in een Google Drive bestand. En dat bleek zonder enige beveiliging toegankelijk via internet, logisch dus dat de AP daarover viel. Bovendien zag men dat in die registratie de reden van verzuim (over zowel de fysieke als mentale gezondheid), de prognose en de opmerkingen over de verzuimreden en prognose over deze werknemers) was opgenomen, wat natuurlijk in strijd is met de AVG.

Maar wat mag er dan wel? De AP citeert haar eigen richtlijnen, ik doe dat ook maar even:

De gegevens die volgens de beleidsregels ‘De zieke werknemer’ (2016, maar AVG-proof geschreven) wél mogen worden verwerkt zijn:

  • de werkzaamheden waartoe de werknemer niet meer of nog wel in staat is (functionele beperkingen, restmogelijkheden en implicaties voor het soort werk dat de werknemer nog kan doen);
  • de verwachte duur van het verzuim;
  • de mate waarin de werknemer arbeidsongeschikt is (gebaseerd op functionele beperkingen, restmogelijkheden en implicaties voor het soort werk dat de werknemer nog kan doen);
  • eventuele adviezen over aanpassingen, werkvoorzieningen of interventies die de werkgever voor de re-integratie moet treffen.
De gegevens die volgens deze beleidsregels niet mogen worden verwerkt, zijn onder meer:
  • diagnoses, naam ziekte, specifieke klachten of pijnaanduidingen;
  • eigen subjectieve waarnemingen, zowel over geestelijke als lichamelijke gezondheidstoestand;
  • gegevens over therapieën, afspraken met artsen, fysiotherapeuten, psychologen e.d.;
  • overige situationele problemen, zoals relatieproblemen, problemen uit het verleden, verhuizing, overlijden partner, scheiding e.d.
Het verschil tussen die twee zit hem in het belang voor het werk. Weten wat iemand niet meer kan kan en wanneer zhij weer begint, dat heeft een werkgever nodig. Weten waaróm iemand iets niet meer kan, dat is een ander verhaal. “Meneer moet na 30 minuten zitten een half uur staan”, daar kun je prima mee aan de slag als werkgever zonder dat je hoeft te weten of het versleten ruggewervels zijn of voorkomen van een migraine. Ook je eigen inschattingen “ze zegt migraine maar lijkt mij smoesje vanwege arbeidsconflict” horen niet in zo’n dossier thuis.

Tegelijk begrijp ik die werkgevers ook wel: het is heel logisch, ook vanuit betrokkenheid naar je personeel, dat je zulke dingen noteert. Dat wil je onthouden, je wilt inzicht en begrip. Maar omdat er ook werkgevers zijn die dit noteren om “zelf te beoordelen of je weer ziek bent” of vanuit het idee dat zij beter kunnen inschatten wat de werknemer nodig heeft, is dit wettelijk verboden.

Arnoud

ParkeerWekker: boetes via scanauto zijn mogelijk in strijd met privacywet

ParkeerWekker, een door de rechter in Amsterdam verboden dienst voor gebruikers om scanauto’s te detecteren als ze voorbij hun auto of gebouw rijden, stelt dat opgelegde bekeuringen door een scanauto mogelijk in strijd met de privacywet zijn. Dat meldde Tweakers onlangs. Het argument is dan dat die bekeuringen waarschijnlijk automatisch worden uitgedeeld, met hooguit steekproefsgewijs een controle, en dat mag niet van de AVG he meneertje. Mijn juridische tenen jeuken want het zíjn geen bekeuringen, en bovendien: dat is niet het probleem van belastingontduikstimuleerder ParkeerWekker.

Volgens de rechter in februari handelt het bedrijf achter de app in strijd met de wet, doordat de gebruikers met de meldingsdienst worden aangezet tot parkeren zonder betalen van parkeerbelasting. Want ja, wat je betaalt om te mogen parkeren is géén boete (een strafrechtelijke sanctie) maar een belasting (een plicht binnen het bestuursrecht).

Maar hoe dan ook, je hebt een probleem als je artikel 22 AVG inroept bij overheidshandelen. Want artikel 40 lid 1 Uitvoeringswet AVG bepaalt dat artikel 22, AVG verordening niet geldt als zo’n automatisch besluit “noodzakelijk is om te voldoen aan een wettelijke verplichting die op de verwerkingsverantwoordelijke rust of noodzakelijk is voor de vervulling van een taak van algemeen belang.” En ik zie wel hoe parkeerbelastingheffing iets is waarbij je automatisch scannen redelijkerwijs nodig hebt, gezien het aantal parkeerbewegingen in de gemiddelde grote stad.

Wel moeten er dan passende maatregelen omheen zitten, zodat je als burger niet helemaal in de kou staat zodra er een onterechte boete wordt opgelegd. Maar dat terzijde.

Wat dit alles verder met ParkeerWekker te maken heeft? Ik zou het niet weten. Het idee van “met onze app voorkom je vergeetachtigheid” vond ik al niet door de giecheltoets komen, nu een pivot maken naar een principiële burgerrechtenhandhaver “met onze app vecht je ex artikel 22 AVG tegen de automatische bureaucratie!” doet me helemaal gillend van het lachen onder tafel rollen. Nog los van dat ik niet snap hoe dat dan zou moeten werken.

En dat is een probleem want je kunt alleen in hoger beroep als je een redelijk belang hebt bij je claim. “De gemeente schendt de wet bij haar wijze van parkeerbelastingheffing” is alleen een argument voor mensen die die belasting geheven kregen. Heel misschien voor belastingbetaalfaciliteerapps zoals Parkmobile, Parkline of Yellowbrick. Maar een app die zegt “gauw betalen want er komt een scanauto”, nee die zie ik niet.

Arnoud

Mag je je klanten verbieden (met boete) je producten op Marktplaats door te verkopen?

Via Twitter: “Wist je dat als je de waterontharder Amfa4000, ja die van die irritante lifestyleprogramma’s, koopt en dan wil verkopen op marktplaats dat niet mag?” Of je nou consument bent of niet, het is kennelijk héél erg niet de bedoeling aldus dit bedrijf. Het mag niet, en het mag al helemaal niet als je het onder de aanschafprijs doet. Maar mag dát eigenlijk, doorverkoop verbieden van een tweedehands product?

Het doorverkoopverbod staat inderdaad in de algemene voorwaarden:

Het is de afnemer van producten van ondernemer, al dan niet zijnde een consument, niet toegestaan de afgenomen producten door/weder te verkopen op online platformen zoals Marktplaats, Bol.com, Amazon, etc., behoudens de voorafgaande schriftelijke toestemming van ondernemer. In aanvulling op de voorgaande volzin geldt een verbod voor het door-/wederverkopen van producten van ondernemer onder de prijs waarvoor ondernemer het product te koop aanbiedt op haar website (https://www.waterontharder.com).
En nog een forse contractuele boete er bij ook: 5.000 euro per geval, plus 500 euro per dag dat je er niet mee stopt. Dat kan flink oplopen natuurlijk, op papier. Maar inderdaad, papier is geduldig, houdt dit wel stand?

Voor mij voelt dit als stevige juridische bluf. Allereerst dat “al dan niet zijnde een consument”. Dus kennelijk ook consumenten mogen dit niet? Nou, vergeet het maar. Als je als consument iets koopt, behoor je de eigendom te verkrijgen. En de wet zegt dat dat “vrij van alle bijzondere lasten en beperkingen” moet zijn (artikel 7:15 lid 1 BW). Die voorwaarde hierboven is een bijzondere last, en moet er dus af.

En ja, er staat in dat artikel dan “met uitzondering van die welke de koper uitdrukkelijk heeft aanvaard” maar algemene voorwaarden zijn het tegenovergestelde van “uitdrukkelijk aanvaarden”. Dus dat gaat niet werken. Ik zou het hilarisch vinden als men nu een aanvinkvakje met “ik ga akkoord de afgenomen producten niet door te verkopen op straffe van een boete” gaat opnemen, dus laten we ze niet vertellen dat dat óók een algemene voorwaarde is omdat diezelfde tekst voor alle klanten gebruikt wordt. En “uitdrukkelijk aanvaarden” is precies niet hetzelfde als “verplicht een vinkje zetten.

Bij zakelijke overeenkomsten kan er meer, inclusief het verkopen met zo’n bijzondere last. In juridische taal, artikel 7:6 lid 1 BW bepaalt dat alleen bij consumentenkoop artikel 7:15 BW dwingend recht is. Dus het zou kunnen, net zoals je bij een zakelijke verkoop kunt zeggen dat het product zonder enige verwachting van conformiteit (art. 7:17 BW) geleverd wordt en men maar garantie moet bijkopen.

Alleen: een verbod op doorverkoop van goederen is natuurlijk best wel, hoe zeg je dat juridisch, een hardcore beperking van de vrije markt. Ja, dat is een juridische term: dat zijn de dingen die gewoon per definitie nóóit mogen in een afspraak tussen leverancier en zakelijke afnemer. Het dicteren van de doorverkoopprijs voor de afnemer hoort daarbij, net als het verdelen van de markt en het voor jezelf houden van de online wederverkoop. Daar is dan één nuance op, aldus de ACM:

Het verbieden dat de afnemer producten via een online marktplaats verkoopt om bijvoorbeeld het luxe imago van het product te beschermen is geen hardcore beperking.
Daarvoor moet dan wel het product een luxe imago hebben. Ik heb altijd moeite dat argument in te zien als de leverancier verkoopt vanuit <generiekwoord> puntcom, zoals hier. En meer algemeen, een luxe waterontkalker? Dat wil er bij mij niet in.

Arnoud

 

Kun je de stagiair aansprakelijk houden voor 600 te vervangen sloten?

We kennen allemaal het stagiair-excuus: bij de meest uiteenlopende problemen (vaak de beschamende) wordt er dan gauw gezegd dat de stagiair het heeft gedaan. Lekker makkelijk, denk ik dan altijd, het is jóuw stagiair dus daar had je wel even mogen opletten. Maar bij dit Duitse geval weet ik het even niet. Deze stagiair was zo blij met zijn nieuwe werkplek dat hij trots via WhatsApp een foto stuurde naar zijn vrienden. Met de hoofdsleutel (loper) in zijn handen. En is dat een probleem? Eh ja, reageren nu alle securityminded lezers van deze blog: dan kunnen derden die foto gebruiken om de loper na te maken. Eh, echt, reageren nu de overige lezers. Ja, echt. En het ging hier om de hoofdsleutel van de gevangenis van Heidering (Duitsland).

Als je met een beetje recente smartphone een foto maakt, staat die standaard op een enorm aantal megapixels ingesteld. Deel je dat dan via WhatsApp of ander medium, dan gaan al die megapixels mee ook al toont je scherm maar een 13×5 centimeter versie. Maar 8 megapixels is bijvoorbeeld al tot 90×60 centimeter nog perfect op een poster te drukken, en met een béétje pixels dus meer dan een vierkante meter.

Zo’n formaat is méér dan genoeg voor een reproductie in een 3d printer, waar de app KeyMe reclame voor maakt. Of zoals hier met gewoon ouderwets knutselwerk en een blanco sleutel. Menig slotenmaker waarschuwt dan ook tegen het publiceren van zulke foto’s. (Oh ja, ook omdat veel eenvoudige sloten een genummerde sleutel hebben die je gewoon kunt bijbestellen.)

Omdat het hier gaat om de hoofdsleutel van een gevangenis, wil je geen risico lopen. Alle sloten vervangen dus, en dat is een dure grap: volgens experts kost zo’n omvangrijke operatie ongeveer 50.000 euro. Wat ik wel wil geloven, hoewel ik me wel af zit te vragen waarom juist in een gevangenis sleutels worden gebruikt die kennelijk zo makkelijk te kopiëren zijn. Er zijn immers ook beveiligde/gecertificeerde sloten, die bijvoorbeeld een chip van binnen hebben of aan twee kanten aparte patronen hebben. En dan is een foto van één zijde niet genoeg.

Afijn, de juridische vraag was dus of de kosten verhaald kunnen worden. Dat lijkt me sterk. Werknemers – en stagiairs rekenen we voor het gemak daaronder als dat zo uitkomt – zijn in principe namelijk gewoon niet aansprakelijk voor hun fouten, dat is de werkgever. Slechts bij opzet of bewuste roekeloosheid is verhalen mogelijk, en dat is een héle hoge lat. Bewust roekeloos is het juridisch gezien pas als je wist van het risico maar dacht dat de kans aanzienlijk groter was dat er niets zou gebeuren (Pollemans/Hoondert, voor de juristen). De werkgever moet minimaal kunnen aantonen dat objectief gezien de werknemer zich daadwerkelijk bewust moest zijn van het roekeloze karakter (Dieteren/Express).

Dat argument zie ik hier niet opgaan. Weliswaar wordt er dus op allerlei plekken gewaarschuwd voor dit risico, maar ik heb desondanks niet het idee dat ‘men’ in het algemeen dit weet, en dat is zo ongeveer wel wat je nodig hebt. Ik ken iemand die een tijdje de gewoonte had om bij Instagramfoto’s van sleutels bij nieuwe woningen (“Yesss op mezellef”) daar een 3d printje van op te sturen als waarschuwing. Maar dat werd nooit ontvangen als “oh ja da’s waar ook, slordig van me”.

Dit nog even los van het idiote idee dat een stagiair 50.000 euro heeft of dat iemand ermee geholpen is dat een stagiair jarenlang gaat betalen om dit goed te maken.

Arnoud

Oh sjonge, optimaliseren van onze website is dus een boetewaardige cookietekst

De Franse privacyautoriteit CNIL heeft Google en Amazon een boete van respectievelijk 100 miljoen en 35 miljoen euro gegeven, las ik bij Nu.nl. Het boetebesluit is opmerkelijk omdat het gewoon recht voor z’n raap beboet wat veel mensen al lang zeggen maar bedrijven gewoon blijven doen: direct een tracking cookie zetten en ook nog eens in de cookiemelding alleen maar vage teksten als “By using this website, you accept our use of cookies allowing to offer and improve our services. Read More” te hanteren. Het blijft me verbazen, dat iedereen daar gewoon mee doorging.

Of nou ja, eigenlijk ook weer niet want iedereen doet het en er werd toch niet op gehandhaafd. Maar ik had denk ik wel ergens verwacht dat die vage teksten als “wij gebruiken cookies om uw bezoekerservaring te optimaliseren” wel zouden verdwijnen toen de AVG haar intocht maakte. Dat blijkt dus fors tegen te vallen.

De CNIL is de Franse toezichthouder, en legt dan ook de boete op voor de dienst Google.fr en Amazon.fr – aan de Franse dochter van Google en Amazon, omdat die daadwerkelijk in de EU gevestigd zijn. Zo concludeert men:

Therefore, the processing consisting of operations of accessing or entering information in the terminal of users of the Google Search search engineresiding in France, in particular for advertising purposes, is carried out within the framework of the activities of the company GOOGLE FRANCE on French territory, which is in charge of the promotion and marketing of GOOGLE products and their advertising solutions in France.
(Wat natuurlijk klopt, die Europese dochterbedrijven zitten er om advertenties te verkopen dus die tracking cookies draaien daar voor hún zakelijk belang. De juridische bedrijfsstructuur doet er dan gewoon niet meer toe.)

Maar dan de echte discussie, hoe moet je uitleggen wat je doet? Na eerst alleen maar “Beheer uw privacy klik hier” te hebben gehad, had Google bijvoorbeeld op zeker moment dit ingevoerd:

Google uses cookies and other data to provide, manage and improve its services and ads. If you agree, we’ll personalize the content and ads you see based on your activity on Google services like Search, Maps, and YouTube. Some of our partners also assess how our services are used. Click “More Info” to explore your options or visit g.co/privacytools anytime
Maar is dit genoeg? Nee, aldus de CNIL: hieruit haal je niet dat je gevolgd wordt over meerdere apparaten en diensten heen, dat sprake is van vérgaande personalisatie en vooral dat je dit alles kunt uitzetten. Ja, er staat “more info to explore options” maar dat is bij lange na natuurlijk niet een mogelijkheid om te weigeren. En laat de wet nu niet alleen een weigermogelijkheid eisen maar zelfs een vooráfgaande: je moet gewoon vrijelijk toestemming kunnen geven of niet.

Wie heel hard zocht, kon een opt-out mogelijkheid vinden. Alleen bleek daarbij dat daarna niet alle cookies daadwerkelijk werden verwijderd of op opt-out werden gezet, zodat het tracken vrolijk verder kon gaan.

Goed, en nu. Moet iedereen stoppen met die vage zinnen, en vooral met cookies plaatsen voordat mensen op ja hebben geklikt? Nou ja, wat denk je zelf. Maar ik weet ook wel dat de concurrent er gewoon mee doorgaat, dat deze zaak nog jaren gaat slepen en dat er dus bar weinig prikkel is om morgen over te stappen op een volledig compliant systeem. Dit is echt een probleem.

Arnoud

Kansspelautoriteit mag EA dwangsom opleggen voor FIFA-lootboxen

De Kansspelautoriteit (Ksa) mag FIFA-maker Electronic Arts (EA) en zijn Europese dochterbedrijf beide een dwangsom van 250.000 euro per week opleggen, zo las ik bij Nu.nl. Dit naar aanleiding van een vonnis van de rechtbank Den Haag dat een besluit van de Kansspelautoriteit hierover in stand liet. Het gaat natuurlijk om de lootboxen die in dit voetbalspel verwerkt zijn; “digitale aankopen waarvan de inhoud niet op voorhand bekend is” zoals Nu.nl dat noemt of een “gokelement” zoals de Ksa het noemt. En daarbij dan de vraag, valt dit onder de definitie van een verboden kansspel?

De lootbox is al een tijdje controversieel – de term die je als gebruikt als je eigenlijk weet dat het niet mag maar de commerciële belangen bij het ding zo groot zijn dat je even voorzichtig wil zijn. Maar in de kern is volgens mij duidelijk genoeg dat dit gewoon een kansspel is. Immers, van een kansspel onder de wet is sprake wanneer

de aanwijzing der winnaars geschiedt door enige kansbepaling waarop de deelnemers in het algemeen geen overwegende invloed kunnen uitoefenen
Die definitie past prima bij lootboxes. Je weet niet wat er in zit of wat je krijgt als je betaald hebt, en je kunt daar ook geen invloed op uitoefenen. Natuurlijk is dat bij zeg zakjes voetbalplaatjes ook zo, maar als iets meer dan een symbolische waarde heeft dan wordt het juridisch spannend omdat je dan bij het verbod uit de wet op de Kansspelen komt. Voetbalplaatjes worden natuurlijk wel geruild, maar om nou echt te spreken van marktplaatsen en betaalde transacties nee. Terwijl er voor lootbox-inhoud wel degelijk dergelijke marktplaatsen zijn. Vaak weliswaar buiten de eigenlijke game om, maar toch.

De discussie focuste dan ook op de vraag hoe legaal die verhandelplekken voor de lootbox-inhoud nu eigenlijk waren. EA wees erop dat zij dat niet toestaan, en dan krijg je dus de vraag wat zwaarder weegt: de feitelijke situatie, waarbij je kijkt naar het feit dát mensen betalen met echt geld en dan met rare kronkels elkaar de spullen leveren, of de juridische situatie waarin het verbod leidend is en er dus geen waarde aan het product hangt.

De Ksa vond echter een veel simpeler reden:

De Kansspelautoriteit stelt conform de Leidraad en gelet op het bovenstaande vast dat de te winnen virtuele goederen binnen FIFA19 overdraagbaar zijn. Zij vertegenwoordigen niet alleen een potentiële, maar ook daadwerkelijk een economische waarde. De economische waarde van FUT-munten kan als volgt bepaald worden. Op de transfermarkt kunnen de virtuele goederen verhandeld worden voor FUT-munten. FUT–munten kunnen naar FUT-punten en vervolgens naar euro’s omgerekend worden. Daarnaast kunnen FUT-munten ook buiten FIFA19 om voor echt geld verkocht worden.
EA heeft dus zélf een manier gecreëerd om werkelijke waarde te verbinden aan die lootboxen. Je kunt ze inwisselen voor munten, en die zijn via een indirectie binnen het spel te vertalen naar keiharde euro’s. En dat je dan een paar keer moet omwisselen, maakt niet meer uit. Het is allemaal officieel, dus je hoeft niet eens je af te vragen hoe dat zit met de niet-legitieme situatie waarin iemand een account verkoopt via Marktplaats om zo een speler over te dragen, bijvoorbeeld.

Je kunt je natuurlijk afvragen hoe ‘echt’ zo’n prijs is. Het is natuurlijk nog altijd een virtueel dingetje, slechts pixels op je scherm en bitjes in je account. Dat is wel even wat anders dan de keiharde cash waarmee je naar buiten loopt bij Holland Casino of die enorme roze beer die je op de kermis wint met balletje-balletje. Maar nee:

Uit onderzoek van een toezichthouder van de Kansspelautoriteit blijkt dat de waarde van de virtuele speler Hack minimaal 450 FUT-munten (€ 0,03) en maximaal 10.000 FUT-munten (€ 2,-) was. De virtuele speler Gullit was minimaal 337.000 FUT-munten (€ 67,40) en maximaal 6.400.000 FUT-munten (€ 1.280,-) waard. Een bijzondere versie van de virtuele speler Gullit kon als buy-it-nowoptie verkocht worden voor (minimaal) 9.970.000 FUT-munten (€ 1.994,-).
Een setje pixels op mijn scherm van € 1.994 vind ik echt meer dan alleen bragging rights, zoals EA dat noemt. Als ik het kan omzetten in euro’s, dan is het een ding van waarde.

Een laatste bezwaar van EA was dat zij niet primair een gokspel aanbood. Het gaat bij FIFA natuurlijk om het voetballen en het managen van je team. De lootboxen zijn op zich een klein onderdeel van dat hele gebeuren. Maar het aankopen en inzetten van de lootboxen kan prima los van een voetbalcompetitie gebeuren. Het is gewoon een apart spelonderdeel, en mag dus best apart worden beoordeeld tegen de Wet op de kansspelen.

Ook alle andere argumenten van EA worden terzijde geschoven door de Ksa, en de rechtbank volgt de toezichthouder in haar analyse. (Pet peeve van mij: het is niet zo dat pas de rechter de boetes oplegt, een toezichthouder is geen openbaar aanklager die met een voorstel of eis komt. De toezichthouder grijpt in en beboet, de rechter toetst terughoudend of daarbij fundamentele normen geschonden zijn.)

EA heeft aangekondigd in hoger beroep te gaan, maar ik moet zeggen dat ik geen argumenten weet waarmee ze dat zouden kunnen.

Arnoud