Internetrecht door Arnoud Engelfriet

Hostingbedrijf Versio heeft vrijdag nieuwe pakketten voor webhosting en domeinnamen aangekondigd, met flink hogere prijzen. Dat meldde Tweakers afgelopen maandag. In een mail op vrijdagavond werd gezegd “We willen iets met je vieren”, maar onderdeel van dat feestje was een prijsverhoging van 0,50 naar 2,50 per maand waarbij het zelfs leek of dat meteen in ging. En oh ja, de algemene voorwaarden waren gewijzigd zodat die op ieder moment mogen worden gewijzigd – zonder aankondiging. Eh, wacht, wat?

Hoofdregel bij ieder contract is dat het alleen mag worden aangepast als beide partijen daarmee instemmen. Veel zakelijke dienstverleners nemen daar een voorschot op door in de AV te bepalen dat zij eenzijdig de voorwaarden mogen herzien. Dat mag en is bindend op de zakelijke afnemer, bij consumenten ligt dat iets ingewikkelder.

Er is géén wettelijke regel dat je moet kunnen opzeggen bij een wijziging van het contract (of de prijzen). Waar het op neerkomt, is of zo’n wijzigingsbeding redelijk is. “Wij mogen wijzigen en dan mag u opzeggen” is in principe altijd redelijk, maar “wij mogen kleine dingen wijzigen zónder dat u mag opzeggen” of “wij mogen de prijzen aan inflatie aanpassen zonder dat u mag opzeggen” vind ik ook best redelijk.

Bij redelijkheid hoort ook hoe je het bekend maakt. Ik denk dat uit de wet volgt dat je als dienstverlener actief moet mededelen aan je klant. Enkel zeggen “kom elke dag maar kijken of de AV zijn aangepast, en oh ja we hebben geen track changes dus succes met lezen” is gewoon weinig redelijk. Het is voor de dienstverlener een kleine moeite een bericht te sturen, en het alternatief is zeer bewerkelijk voor de klant. Een voorwaarden die dus zegt “u moet zelf nagaan of de AV zijn gewijzigd” vind ik dus niet redelijk.

Het lijkt erop dat Versio vooral onhandig heeft gecommuniceerd: de prijswijzigingen en pakketwijzigingen treden pas in werking bij het eerste verlengmoment van de pakketten. Dat is sowieso legaal, als bedrijf ben je immers niet verplicht een verlenging te geven dus mag je bij verlenging afdwingen dat men naar een nieuw pakket overstapt. Natuurlijk moet je dat wel duidelijk melden zodat mensen kunnen weigeren die overstap te maken.

Wat de prijsverhoging betreft, ik snap best dat mensen daarvan schrikken want 400% verhoging is nogal wat. En dan lijkt het klein bier omdat het om 2,50 per maand gaat, maar veel Versio klanten hebben vele websites daar (ik ken de nodige mensen met 50+ sites) en dan gaat het hard natuurlijk.

Arnoud

Een lezer vroeg me:

Onlangs logde ik in bij telebankieren van de SNS-bank, en toen kreeg ik een pop-up voorgeschoteld over aangepaste algemene bankvoorwaarden. Daaronder stond: “Ik heb dit hele bericht en de wijzigingen gelezen”. Pas als deze knop wordt geactiveerd kun je je rekening inzien, geld overmaken enzovoorts. Is dat wel rechtsgeldig? Ik voelde me gedwongen akkoord te geven omdat ik een spoedoverboeking moest doen in verband met het einde van het jaar.

Het wijzigen van algemene voorwaarden is in feite niets meer of minder dan een contractswijziging. Een contract mag alleen worden gewijzigd met toestemming van beide partijen. Het is niet echt toestemming te noemen als een van de partijen zo afdwingt dat de ander “akkoord” zegt.

Wat wél mag – en volgens mij wat hier speelt – is dat je in de originele overeenkomst opneemt dat de ene partij die voorwaarden eenzijdig mag wijzigen. Toestemming op voorhand is rechtsgeldig, want die geef je wel vrijwillig. Dus als je in je originele voorwaarden hebt staan dat de SNS Bank deze mag aanpassen, dan mogen ze dat en dan hoeven ze niet meer te doen dan die nieuwe voorwaarden netjes aan je te melden. Volgens mij staat er daarom ook “Ik heb dit bericht & wijzigingen gelezen” en niet “Ik ben akkoord met de wijzigingen”.

Het gaat nogal ver natuurlijk dat iemand op voorhand de voorwaarden aan mag passen. De wet stelt er dan ook een paar grenzen aan, met name dat de gehele inhoud van het contract niet over de kop mag (art. 6:236 sub a BW). En meer algemeen mogen de wijzigingen natuurlijk niet onredelijk bezwarend zijn.

‘Afdwingen’ kan ik dit dus niet noemen.

Als de bank (of een andere dienstverlener met portaal waar je inlogt als klant) wél een wijziging zou afdwingen, dan wordt het interessant. Stel in de oude AV staat niets over mogen wijzigen. Dan kun je natuurlijk wel een verplichte popup tonen, maar die betekent volgens mij heel weinig. Een partij kan niet eenzijdig het contract wijzigen, en dat afgedwongen akkoord lijkt me geen instemming met een wijzigingsverzoek.

Ik aarzel of je dit juridisch “misbruik van omstandigheden” moet noemen (omdat de dienstverlener misbruik maakt van de verplichting tot inloggen) of gewoon “geen rechtshandeling” (omdat de klant niet wil maar moet). Maar legaal lijkt het me niet.

Arnoud

Wie de nieuwe EULA voor de Nintendo WII U niet wil accepteren, kan het apparaat niet meer gebruiken. Dat meldde de EFF, die het meteen maar apparaatgijzeling noemt. Nintendo heeft onlangs een softwareupdate voor haar spelcomputer uitgebracht en wie deze installeert, krijgt een EULA voor de neus die niet te weigeren is. Pas wanneer je op “Accept” drukt, kun je weer iets doen met de console. Mogen ze dat zomaar doen?

Met enige regelmaat roep ik dat er een wet op de cloud moet komen, maar een wet over de EULA zou misschien ook geen gek idee moeten zijn. Want ja, dit is legaal onder huidig recht en er zijn slechts beperkte escapes voor mensen die geen zin hebben in de nieuwe EULA.

Het idee van algemene voorwaarden – want dat zijn EULA’s, wat er ook in de koptekst staat – is dat je ze als bedrijf eenvoudig kunt invoeren. De klant hoeft ze niet eerst gelezen te hebben, jouw enige verplichting is ze vooraf ter hand te stellen. Op papier in de gewone situatie, en als downloadbare pdf of simpele printbare webpagina in een online situatie. Daar staat tegenover dat als je ze niet juist ter hand stelt, ze niet rechtsgeldig zijn.

Overeenkomsten mag je niet wijzigen, tenzij je afspreekt van wel. En met een simpele clausule in de oude EULA (“Nintendo may change these Terms at any time”) kun je zoiets afspreken. Dit voelt nogal onredelijk, want je kunt zo mensen verlokken met een simpele eerlijke EULA en na drie maanden een verplichte update met een wanstaltig lange en eenzijdige EULA er doorheen rammen. Een specifieke wetsbepaling die dit soort dingen verbiedt, ken ik niet.

We hebben de zogeheten zwarte en grijze lijsten. Daarop staan zaken die per definitie (zwart) of meestal (grijs) onredelijk zijn. Op de zwarte lijst staat een verbod op clausules die “het recht ontneemt de door [het bedrijf] toegezegde prestatie op te eisen”. Dit slaat primair op clausules die zeggen “als we niet willen leveren dan heb je pech en mag je ons niet sue’en” maaar met enige fantasie zou je ook een verplichte “Klik hier om de overeenkomst compleet te wijzigen” hieronder kunnen rekenen. Maar enkel “je moet akkoord gaan met de nieuwe voorwaarden en tot die tijd is je apparaat gegijzeld” valt hier volgens mij niet onder.

Op de grijze lijst staat een verbod om “een prestatie te verschaffen die wezenlijk van de toegezegde prestatie afwijkt”, en ook dat kun je inzetten als de inhoud sterk wijzigt ten opzichte van wat er voorheen mocht. Maar omdat erbij staat “tenzij de wederpartij bevoegd is in dat geval de overeenkomst te ontbinden”, gaat dat hier niet werken: zeg gerust je overeenkomst met Nintendo op hoor. Alleen tsja leuke deurstopper heb je dan.

Meer algemeen geldt dat wanneer je je algemene voorwaarden wijzigt, je dat op dezelfde manier ter hand moet stellen als de originele. Op de screenshot hierboven is te zien dat dát een beetje lastig is met de Nintendo EULA. Dat is een scrollvenster met een Agree-knop, en dat is te weinig. Hoe sla ik dit op? Waar is de pdf? Dát maakt de nieuwe EULA vernietigbaar onder Nederlands recht. Maar dat is snel op te lossen met een “Click to print/e-mail these terms” knopje eronder.

Wat je eigenlijk wilt, is een verbod op het eenzijdig mogen wijzigen van algemene voorwaarden maar dat is ook weer te streng denk ik. Maar wat is dan wel een zinnig compromis? Een verbod op het wijzigen zonder een maand om te lezen en na te denken? Een verplichting de oude voorwaarden te respecteren als bedrijf wanneer men de nieuwe niet wil? Oftewel dat je alleen een nieuwe EULA bij nieuwe features mag invoeren?

Arnoud

Apple verschaft zichzelf het recht de voorwaarden van clouddienst iCloud te allen tijde aan te passen, in strijd met de Noorse en Europese wet. Dat las ik bij Nu.nl. Waarop ik denk? Welke wet dan? Want een wet op de cloudvoorwaarden lijkt me een goed idee, maar die is er bij mijn weten nog lang… Lees verder

Een lezer vroeg me: Een half jaar terug heb ik mijn contract van mijn telecomaanbieder laten wijzigen: een groter en sneller pakket. Heel mooi, maar ik wil nu overstappen naar een nóg betere aanbieder. Dus ik dacht, ik zeg even op (Wet Van Dam immers) maar nu zeggen zij dat ik met die wijziging een… Lees verder

Een Russische rechter heeft een man in het gelijk gesteld die eigenhandig de kleine lettertjes in zijn creditcardcontract had gewijzigd, meldde onder meer het AD. In 2008 kreeg de man een aanbod voor een creditcard van de Russische bank Tinkoff Credit Systems (TCS). Hij scande de tekst in, paste deze aan met onder meer nul… Lees verder

“Vanaf 1 oktober verhoogt de overheid het algemene btw-tarief in Nederland naar 21%. Deze btw-verhoging leidt tot een aanpassing van uw maandelijkse abonnementskosten van uw UPC-diensten”, meldde het bedrijf mij maandag per mail. Op hun BTW-verhogingssite leggen ze dit nader uit. Wat ontbreekt: mag ik opzeggen vanwege de BTW-verhoging? Het is immers een wijziging van… Lees verder

Een krant mag een ingezonden brief wijzigen en inkorten, ook wanneer ze niet vooraf overleggen met de auteur. Dat blijkt uit een recent vonnis van de voorzieningenrechter uit Rotterdam. Belangrijk daarbij was het feit dat de redactie vooraf had gemeld dat men zich het recht voorbehoudt om ingezonden artikelen “te weigeren dan wel te redigeren… Lees verder