Internetrecht door Arnoud Engelfriet

Leuk als je via internet contracten sluit en mensen kopie identiteitsbewijs laat opsturen, maar het bewijst niets. Dat vonniste de rechtbank Rotterdam onlangs. Telecombedrijf Tele2 dacht zo’n 1800 euro te krijgen van een internetklant wegens niet-betaalde abonnementskosten en restprijs telefoon, maar liep tegen het bekende probleem aan dat iedereen wel via internet een contract kan afsluiten op andermans naam. Het is eigenlijk een wonder dat het zo vaak goed gaat met online contracteren, want als het misgaat dan heb je als bedrijf echt een serieus probleem.

De uitspraak opent als een standaardverhaal. Er was een contract gesloten voor mobiele telefonie met een telefoon op afbetaling, de rekeningen werden niet betaald dus er werd afgesloten en een incasso opgestart om het geld toch te krijgen. Dat komt vaker voor.

Nieuw was dat de abonnee nu stelde het contract nooit aangegaan te zijn. Niet hij, maar zijn ex-partner, zou dat hebben gedaan. Tele2 wees erop dat het webformulier voor het abonnement netjes was ingevuld, dat er een kopie identiteitsbewijs was ontvangen en dat er een cent was geïncasseerd vanaf de bankrekening van de gedaagde. Dat is standaard voor heel veel bedrijven en zou dus bewijs moeten zijn.

Toch niet. Want iedereen kan wel zo’n formulier invullen, dus dat bewijst niets. Sterker nog, in dit geval bleek een adres te zijn ingevuld waar de gedaagde niet woonde, dus welke check Tele2 uitvoert op die informatie is niet geheel duidelijk. Ook de kopie van identiteitsbewijs en bankpas leveren niets op: dat bewijst alleen dat de inzender daarvan die dingen had, niet dat hij de genoemde persoon is. Hetzelfde geldt voor de ene cent: bewijst dat Tele2 de incasso kon doen maar niet dat de eigenaar van die rekening het contract is aangegaan.

Oh ja, en bij de handtekening op het aanvraagformulier stond ook nog eens “i.o.”, waardoor je vrij zeker weet (als jurist dan) dat dit niet door de abonnee zelf getekend is. Het kan natuurlijk, dat je iemand machtigt om namens jou een abonnement af te sluiten, maar het is handig om dan even de machtiging op te vragen. Allemaal niet gebeurd.

Hoe moet het dan wel? Het is natuurlijk erg lastig als je niet bij de persoon zelf bent om vast te stellen met wie je te maken hebt. Alle stukken die je krijgt, zijn mogelijk vervalst of gestolen. Alle personen die je spreekt, kunnen onbekenden zijn die zich voordoen als de abonnee. Toegang tot het GBA heb je niet, dus je weet niet zeker naar welk adres je het contract moet sturen. En elke keer iemand langssturen die een identiteitscheck doet, is ook zo wat.

Ik blijf dus met de conclusie zitten dat e-commerce eigenlijk alleen maar goed gaat omdat de meeste mensen geen oplichters zijn.

Arnoud

De Autoriteit Consument & Markt (ACM) heeft aan een bedrijf een boete van 1.84 miljoen euro opgelegd omdat ze een onderzoek van de ACM heeft belemmerd. Dat meldde de toezichthouder onlangs. Medewerkers van het bedrijf dat wordt onderzocht voor het maken van concurrentievervalsende afspraken, hebben WhatsApp groepen verlaten en chats gewist tijdens een inval van de ACM. Die viel daar binnen omdat het bedrijf werd verdacht van overtreding van de Mededingingswet, zeg maar kartelvorming. En dan is het natuurlijk wel héél erg de bedoeling dat iedereen van zijn spullen afblijft en geen bewijs gaat zitten vernietigen.

De inval gebeurde in 2018, het bedrijf wordt niet genoemd omdat het onderliggende onderzoek naar die kartelvorming nog niet is afgerond. Het bedrijf zou met andere bedrijven samenspannen om de markt te verpesten, maar vanwege anonimisering is niet precies duidelijk op welke manier. Het zou bijvoorbeeld prijsafspraken kunnen zijn (samen gelijkluidende offertes maken, of afspreken dat de rest even wat hoger offreert zodat jij deze keer de opdracht krijgt), of samen coördineren hoe een concurrent uit de markt te houden, of ga zo maar door.

In ieder geval iets dat de ACM ernstig genoeg vond om een onaangekondigde inval te doen. Doel daarvan is om bewijs te vergaren om de zaak rond te krijgen, iets wat lastig is omdat dergelijke verboden afspraken (“onderling afgestemde feitelijke gedragingen”) natuurlijk niet formeel in notulen vastliggen. In dit geval bleken medewerkers dus WhatsApp in te zetten om af te stemmen met die andere partijen – althans waarschijnlijk, want vlak na de inval bleken mensen uit relevante groepen te zijn gestapt en chats te hebben gewist.

De ACM was daar natuurlijk niet blij mee, maar het is goed te lezen dat de directie zelf dat ook niet was:

Volgens de advocaat hebben zij, toen hij en de leidinggevende medewerker rond 13:30 uur erachter kwamen dat één van de hierboven genoemde werknemers chats had gewist, de relevante werknemers van de Onderneming onmiddellijk de instructie gegeven van al hun app-berichten af te blijven en uit geen enkele app-groep te stappen dan wel berichten te wissen.

Het bedrijf gaf vervolgens volledige medewerking aan het onderzoek en verstrekte zelfs meer informatie dan waar ze van de wet verplicht toe waren. Dat laat voor mij wel zien dat dit geen bewuste tactiek was om die berichten te laten wissen en dan te zeggen “ja sorry eigengereide medewerker, had niet mogen gebeuren”.

Desondanks kiest de ACM er voor om een boete van 1.8 miljoen euro op te leggen, als duidelijk signaal dat dit écht niet door de beugel kan. En vooral als signaal dat je als werkgever moet zorgen dat je werknemers dit niet kunnen doen, ook niet op eigen houtje. Ik verwacht dus dat de nodige bedrijven nu beleid gaan maken dat WhatsApp niet meer mag en/of dat de chats centraal gelogd moeten worden. Maar ja, als mensen de Mededingingswet willen gaan overtreden dan verzinnen ze daar ook weer een oplossing voor.

Arnoud

Een lezer vroeg me:

Gisternacht reed ik om 03:15 (zomertijd) oftewel 02:15 (wintertijd) over de A2 langs een flitspaal. Ik reed keurig 100 maar bedacht me, als ik te hard had gereden dan was ik geflitst en dan had er dus 02:15 op de boete gestaan. Maar om 02:15 (zomertijd) was ik nog op het werk, en daar zijn beelden en logs van (een datacenter). Had ik daarmee dan onder de boete uit gekund?

Leuk geprobeerd, maar nee.

Ik dacht eerst dat het antwoord makkelijk zou zijn: de tijd van de overtreding zal wel in UTC vastgelegd zijn, en dan is corrigeren voor wintertijd triviaal. Maar dat viel dus tegen, want op alle voorbeelden van verkeersboetes die ik kan vinden staat gewoon “02:15” zonder tijdzone-aanduiding. En toen las ik dat in 2013 de trajectcontrole bij de zomertijd misging, de klok werd niet verzet waardoor iedereen foute boetes kreeg. Dus eh, kennelijk is het wel mogelijk, dit theoretisch scenario.

Maar desondanks, nee je komt er niet mee onder de boete uit. Deze specifieke optie kende ik nog niet, maar dat verkeerscontrolesystemen fouten maken met de tijd van de overtreding komt vaker voor. Mensen gaan dan in beroep (Wet Mulder, meestal, maar ook in het strafrecht) en dan wordt de foute tijd aangepast door de officier en gaat de zaak gewoon verder.

Een fout als deze is volgens de leerboekjes een vormfout, de overtreding is immers niet begaan op het tijdstip dat er staat. Maar in de praktijk moet je het als officier wel héél bont maken wil je op een vormfout je zaak verliezen. Zeker als het gaat om triviale details zoals wanneer het feit precies begaan is, tenzij het tijdstip van de overtreding natuurlijk raakt aan de kern.

In geval van een verkeersovertreding als deze is het tijdstip hier niet relevant. Ja, er zijn stukken op de A2 waar de maximumsnelheid tijdsafhankelijk is, maar dan gaat het om 06:00-19:00 en of het nu 01:15, 02:15 of 03:15 was, je zit altijd binnen hetzelfde vak. Er is geen plek op de A2 waar het voor de snelheid van belang is of je er om 01:15, 02:15 of 03:15 reed.

De discussie over tijd wordt pas relevant als het gaat om zo’n tijdvakgrens. Want als je 130 rijdt om 19:02 en het systeem zegt dat je dat deed om 07:02, dan kan dat het verschil maken tussen wel of niet strafbaar zijn (pardon, onderwerp zijn van een administratieve boete, het is bestuursrecht immers). Dat is dus wat er misging in 2013 op de A2, dat zijn onterechte boetes want er was geen strafbaar feit begaan.

Maar dit zijn héél zeldzame situaties. De hoofdregel is en blijft: de tijd deed er niet toe, het gaat erom of het feit begaan is. Dus zelfs als de flitscameraklok werkelijk 100% verkeerd stond en je kunt aantonen dat je op het vermelde tijdstip werkelijk ergens anders was, dan nog krijg je de boete en die moet je gewoon betalen – als je op enig ander tijdstip wel die fout hebt begaan.

Arnoud

Via Twitter een ietwat verontrustend item van de BBC over speciale apparatuur waarmee de politie telefoons in één keer geheel uit kan lezen. Die technologie wordt ingezet bij arrestaties, maar kennelijk ook bij telefoons van getuigen. En dan heb ik het over alles, van foto’s tot chatberichten, cache-informatie en prullenbakbestanden. De journaliste vraagt zich af… Lees verder

Stel er wordt een creditcard op je naam aangevraagd en gebruikt, hoe bewijs je dan dat jij dat niet was? Met die vraag zag een man in Noord-Holland zich onlangs geconfronteerd, toen hij werd gedagvaard door American Express wegens het niet voldoen van de schuld die op die kaart was opgebouwd. De kaart was via… Lees verder

Politiekorpsen in de VS die van buurtbewoners video’s ontvangen van slimme deurbel Ring mogen dat beeldmateriaal eeuwig bewaren en onbeperkt delen met bijvoorbeeld andere korpsen of overheidsinstanties. Dat las ik bij Tweakers. Het vervolgt eerdere berichten dat Ring in de afgelopen jaren samenwerkingsovereenkomsten heeft gesloten met vierhonderd korpsen in de VS, die zo toegang krijgen… Lees verder

Een lezer vroeg me: Een tijd geleden had ik wat besteld bij een webwinkel, maar kennelijk een typefout in mijn mailadres gemaakt. Het bestelde is geleverd, en nu twee maanden later krijg ik een brief van een incassobureau of ik even de prijs plus incassokosten wil betalen, anders gaan ze dagvaarden. Het klopt dat ik… Lees verder

De Nederlandse politie en het openbaar ministerie brengen op 1 juni een app uit waarmee burgers zelf onderzoek kunnen doen naar het misdrijf waar ze slachtoffer van zijn geworden. Dat meldde Tweakers maandag. Mensen kunnen onder andere getuigeninterviews afnemen en foto’s als bewijs uploaden. Het gaat om een kleinschalige proef in zes basisteams in vier… Lees verder

Weet u nog, dat rechters niet mogen googelen? Dat was een zaak uit 2011 waarin de Hoge Raad bepaalde dat een rechtbank niet zomaar in Google mag kijken om te zien hoe bekend een afkorting is, om vervolgens iemand die die afkorting gebruikte te veroordelen. Die afkorting was ACAB, in 2011 redelijk bekend maar ten… Lees verder

Een lezer vroeg me: Mag een bedrijf via email zonder toestemming tracken of je de email opent en of op een link klikt om te voldoen aan een wettelijke verplichting die op het bedrijf rust? Het klinkt als een makkelijke vraag: als een bedrijf iets moet van de wet, dan mag men dat ook van… Lees verder