De terugzendkosten bij een conformiteitsgebrek

keyboardEen lezer vroeg me:

Ik had bij een webwinkel een nieuw toetsenbord besteld, waarvan na levering de E-toets niet bleek te werken. Het artikel is teruggestuurd, waarop er direct een nieuw, goedwerkend toetsenbord is verzonden door de webshop. Ik heb echter wel verzendkosten moeten betalen voor het terugsturen. Deze wil de webshop niet aan mij vergoeden. Zij zeggen, als je het met de auto had gebracht hadden we ook je benzine niet hoeven vergoeden. Staan ze in hun recht?

Wanneer een product een gebrek vertoont, zoals dat zo mooi juridisch heet, is de winkel die het heeft verkocht verplicht om dit te herstellen of te vervangen. Dit moet kosteloos gebeuren, zo staat letterlijk in de wet (art. 7:20 BW):

De kosten van nakoming van de in lid 1 bedoelde verplichtingen kunnen niet aan de koper in rekening worden gebracht.

Nu kun je dat lezen als “de kosten gemaakt door de winkel” want dat is immers de partij die die verplichtingen (herstel of vervanging) moet dragen. Maar deze tekst komt uit een Europese richtlijn, en daar staat een mooie uitwerking bij:

2. In geval van gebrek aan overeenstemming, heeft de consument het recht dat de goederen kosteloos door herstelling of vervanging in overeenstemming worden gebracht, (…)
4. De term “kosteloos” in de leden 2 en 3 heeft betrekking op de kosten die gemaakt moeten worden om de goederen in overeenstemming te brengen, met name de kosten van verzending, loon en materiaal.

Hier staat het breder: een recht voor de consument, en dat recht is kosteloos. En hoewel je je formeel niet direct kunt beroepen op een Richtlijn, moet de Nederlandse wet wél worden uitgelegd op de manier die het meest lijkt op wat in de Richtlijn staat. Oftewel er vallen meer kosten onder dan alleen de uren en materiaalkosten die de winkel maakt.

Het doel van die term “kosteloos” is te zorgen dat de consument zo goed mogelijk beschermd wordt, en zo min mogelijk afgeschrikt wordt bij het claimen van zijn rechten. Naast de genoemde kosten zijn daarom ook alle andere kosten verboden, denk aan onderzoekskosten of voorrijkosten als de winkelier bij de consument langs moet komen. Kosteloos is kosteloos. Zelfs een gebruiksvergoeding bij vervanging mag niet.

Een winkel moet dus zelf opdraaien voor de terugzendkosten (en de verzendkosten om het herstelde/vervangende product weer bij de consument te krijgen) als het gaat om een conformiteitsgebrek. Zou bij onderzoek blijken dat de fout komt door iets dat de consument heeft gedaan (bv. laten vallen, ongebruikelijk gebruik) dan mag de winkel wél kosten in rekening brengen. Maar dat mag alleen achteraf én die kosten moeten vooraf worden gemeld. Dus ook zeggen “betaal onderzoekskosten en die krijgt u terug als het onze fout was” is niet volgens de wet.

En hoe dat zit met die benzine? Tsja. Dat zijn op zich óók kosten die gemaakt moeten worden om de goederen in overeenstemming te brengen. Dus als je de wet heel strikt leest, mag je ook die paar liter vergoed krijgen. Maar dan moet je wel bewijzen dat je het ritje speciaal en enkel daarvoor maakte, en natuurlijk zin hebben om voor die paar euro te procederen. Het kan, maar het lijkt me het gedoe niet waard. Hoewel dat precies de reden is dat het consumentenrecht niet werkt: je laat het erbij zitten ook al sta je in je recht.

Arnoud<br/> PS: Meer weten over consumentenrecht en vooral hoe de nieuwe wet gaat luiden? Volg het webinar of schrijf je in voor onze eendaagse training.

Ik wilde een nieuw toetsenbord en kreeg een lege harde schijf!

keyboardEen lezer vroeg me:

Onlangs was van mijn laptop, drie maanden na aanschaf een toets afgebroken. Na reparatie bleek dat de reparateur alle Linux software en verdere software omgeving van de PC verwijderd had zonder toestemming hiervoor te vragen. Het heeft drie volle dagen geduurd voordat ik (als ICT professional) weer alles hersteld had.

Een reparateur moet zoals dat heet de “zorg van een goed opdrachtnemer” in acht nemen (art. 7:401 BW). Dat is een open norm, en je moet die invullen aan de hand van alle feiten van het geval: wat was de opdracht, wat voor oplossingen lagen voor de hand, welke veiligheidsmaatregelen had hij kunnen nemen, en ga zo maar door. Er zijn dus geen harde regels à la “reparateur móet backups maken” of “met handtekening klant mag alles”.

Het is goed denkbaar dat een pc zodanig stuk is dat wipen/herinstallatie de enige optie is. In deze context kan ik me dat heel moeilijk voorstellen: een kapotte toets lijkt me iets dat je prima kunt vervangen zonder aan de harddisk te hoeven komen. Dus dit voelt als nodeloos uitgevoerd.

Mogelijk dat er een dieper defect zat waardoor het wissen van de harddisk nodig was, maar dan gaat de opdrachtnemer buiten de opdracht “herstel het toetsenbord” en dat vereist wel apart overleg. En “ik wil op Windows kunnen werken bij het repareren” is natuurlijk geen enkele grond om Linux eraf te gooien. Als je niet met de klant zijn apparatuur kunt omgaan, dan moet je de opdracht teruggeven.

Sommige reparateurs werken met disclaimers of vrijwaringsbriefjes waar dingen op staan als “Klant geeft toestemming voor elke mogelijke handeling” of “Bedrijf is niet aansprakelijk voor dataverlies, ongeacht oorzaak”. Die laten ze dan de klant tekenen, en dan denken ze een vrijbrief te hebben voor alles waar men zin in heeft.

Dat werkt niet: die wettelijke zorgplicht houd je altijd. Zeker als het gaat om acties die losstaan van het eigenlijke reparatiewerk (de opdracht) kun je écht niet zomaar dingen gaan doen, ook niet met een vrijwaring. Een vrijwaring kan wél zin hebben als je bijvoorbeeld gevraagd wordt iets te doen met groot risico van dataverlies. Dan heb je het overlegd met de klant, snapt hij het risico en aanvaardt hij dat. (Ik houd me aanbevolen voor voorbeelden. Een half-kapotte harddisk die moet worden gebackupt?)

De volgende vraag is dan natuurlijk, kun je deze reparateur aansprakelijk stellen voor je schade? Ja, in principe wel. Ook als de algemene voorwaarden zeggen van niet, want dit riekt naar grove nalatigheid – welke gemiddelde reparateur gaat een harddisk wissen als hij een toetsenbord moet repareren? Grove nalatigheid mag je niet in algemene voorwaarden uitsluiten van aansprakelijkheid.

Wel is de vraag wat de schade nu is. De gemiste data? Ja, maar waarom is daar geen backup van? Is dat neit ook de verantwoordelijkheid van de klant, zijnde een ict-professional? Die vraag zie ik heel vaak bij ict-geschillen en ik blijf hem lastig vinden. Je wéét toch dat je alles moet backuppen, dus hoe kan het dan zijn dat je drie dagen bezig bent met herstel?

Arnoud

Is mijn provider aansprakelijk voor bugs in zijn router?

Een lezer vroeg me:

Is mijn Internet Service Provider aansprakelijk voor schade die ontstaat door een fout of een bug in de door hem aan zijn klanten beschikbaar gestelde router? Hierbij ga ik er van uit dat mijn eigen PC qua veiligheid op orde is.

Wie een product levert, moet zorgen dat die aan de redelijkerwijs gewekte verwachtingen voldoet. Of het nu gaat om een appel, een wasmachine of een tablet. Blijkt dat niet zo te zijn, dan heeft de consument recht op gratis herstel of vervanging van het product.

Deze ‘conformiteitseis‘ staat geheel los van eventuele garanties of toezeggingen van de fabrikant of leverancier. Een fabrikant kan garanderen dat de tablet een jaar lang perfect werkt, maar als na anderhalf jaar de batterij de geest geeft dan kun je toch écht bij de winkel gratis herstel daarvan verlangen. Ja, bij de winkel. Want volgens de wet is niet de fabrikant maar de winkel verantwoordelijk.

Probleem is altijd wel: wat is een redelijke verwachting bij dit soort dingen? Dit is namelijk niet hetzelfde als “is foutloos”. Dat een appel na een week bruin en oneetbaar wordt, is niet onredelijk. Die appel voldoet dus aan de conformiteitseis, en je kunt geen herstel of vervanging van de appel eisen. Een wasmachine die na een week defect is, is evident niet conform de verwachtingen.

Bij ICT-producten is dit een groot grijs gebied, met name als het gaat om security. We blijken met z’n allen nog steeds niet in staat om veilige en foutloze producten af te leveren. Dus enige fouten of problemen moet je helaas verwachten. Er is nog geen norm zoals we die wel kennen voor veiligheid: een router mag niet fysiek ontploffen of 240 volt op de netwerkaansluitingen zetten. Dat is per definitie buiten de conformiteitseis, ongeacht de reden voor een dergelijke fout.

Je moet dus op zoek naar de aard van de fout: hoe kon deze schade ontstaan, hoe moeilijk was het geweest dit te fixen en vooral had je redelijkerwijs mogen verwachten dát de fout er niet zou zijn? En daar is weinig zinnigs over te zeggen zonder te weten wat voor fout, wat voor router en wat voor gebruik daarvan.

Het lijkt mij dat wanneer een bedrijf een router levert met verouderde firmware – dus met bekende fouten – je al heel snel mag spreken van een conformiteitsgebrek. Dat hoort gewoon niet te gebeuren. Maar dat er fouten worden ontdekt in wat er is uitgeleverd, dat is nu eenmaal de praktijk. Meer dan een upgrade installeren, kun je niet doen denk ik. Natuurlijk moet die dan wel gratis beschikbaar gesteld worden.

Arnoud

Mijn router heeft een backdoor, mag ik mijn geld terug?

ziggo-modem-wifi.jpgEen lezer vroeg me:

Ik las op Tweakers dat mijn oude router een backdoor bevat. Dat is natuurlijk niet wat ik mocht verwachten, dus kan ik nu bij de winkel mijn geld terug vragen?

Een product zoals een router moet aan de redelijkerwijs gewekte verwachtingen voldoen. Dat heet de conformiteitseis, soms ook wel de wettelijke garantie genoemd.

Een router die niet routeert, is niet conform de verwachtingen. Die mag dus terug, en de winkel moet deze herstellen of een vervangend product geven. En lukt dat niet, dan heb je recht op je geld terug.

Maar niet elke verrassing bij het product is een conformiteitsgebrek. Zo hadden we ooit de discussie over IPv6 versus conformiteit in de context van netneutraliteit; die zou je ook hier kunnen voeren. Mag je anno 2014 van een router verwachten dat hij een IPv6-netwerk aan kan? Natuurlijk, als het op de doos staat dan moet hij dat doen. Maar als er niet over v4 of v6 gesproken wordt, wat mag je dan verwachten?

Je moet dan gaan kijken naar wat de stand der techniek is, wat gebruikelijk is in de markt, oftewel wat de redelijke verwachting mocht zijn bij dit soort producten. Prijs en doelgroep tellen mee. Een simpel routertje van €10 zal minder kunnen dan een topmodel van een als innovatief bekendstaand bedrijf. En bij dat simpele routertje mag je dan ook eerder storingen of problemen verwachten.

Onbedoelde backdoors zou ik in eerste instantie niet meteen als conformiteitsgebrek zien. Fouten worden overal gemaakt, en zeker bij IT-producten. Het is bekend dat dat kan gebeuren, en dat weegt mee bij het bepalen van de verwachtingen.

Een opzettelijk ingebouwde backdoor wordt een ander verhaal. Daarmee introduceert de fabrikant opzettelijk een beveiligingslek of kwetsbaarheid, en dat kan toch niet de bedoeling zijn. Maar bewijzen dat de backdoor opzettelijk ingebouwd was, lijkt me niet echt haalbaar.

Arnoud

Heb ik garantie op een gebrickte tablet?

brick-baksteen-tabletBij Tweakers las ik een intrigerende vraag: als door het vervangen van de systeembesturingssoftware (rom) van je tablet deze functioneel identiek wordt aan een baksteen, kun je dan een gratis herstel verlangen van de fabrikant of winkel? En maakt het daarbij uit of dit bricken (bakstenificeren?) het gevolg is van een fout ergens in het apparaat dan wel een opzettelijk ingebouwde antiromvervangfunctie van de fabrikant?

Wettelijke garantie oftewel conformiteit geldt altijd. Je hebt als koper recht op een product conform de redelijkerwijs gewekte verwachtingen, en als die verwachtingen niet worden waargemaakt dan moet de winkel dit herstellen of je een vervangend product geven. De fabrikant kan zelf bepaalde eigenschappen toezeggen en/of gratis herstel beloven, en een dergelijke garantie kun je óók inroepen maar dat staat los van wat de winkel moet doen.

De verwachtingen moeten redelijk zijn, en wie gekke dingen gaat uithalen loopt hier al snel tegenaan. Je iPhone als deurstop gebruiken is niet normaal, en een beschadigd schermpje daardoor komt dus voor je eigen rekening. Waar exact de grens ligt, is moeilijk te zeggen. Je mag van een in Nederland verkochte telefoon verwachten dat deze kan bellen in een typisch motregenbuitje, maar je telefoon onder water houden is niet normaal. Wanneer wordt motregen “onderdompelen”? Die hoosbui van zondagavond, was dat ‘gewoon’ regen?

Nu mag het unlocken van je telefoon geen verlies van je aanspraken opleveren, maar bij een tablet ligt dat iets moeilijker. Zeker in het geval van de Tweakersvraagsteller. Zijn Asus Transformer Infinity heeft namelijk een detectiemechanisme op gemanipuleerde systeembesturingssoftware (custom ROM). Als dat mechanisme zoiets detecteert, dan gaat de boel op slot en heb je alleen nog een hele dure baksteen. Echter, ook bij roms die inhoudelijk niet correct zijn, kan dat bakstenificeren optreden. Wie rommel in een rom propt, mag problemen verwachten en dat is dan zijn eigen schuld.

Laten we even aannemen dat de zelf geïnstalleerde systeembesturingssoftware technisch correct is. Dan zit het probleem hem dus in het feit dat de fabrikant een anti-installatiefunctie heeft ingebouwd waardoor het apparaat ophoudt met werken als je deze door hem ongewenste actie uitvoert. De fabrikant laat het apparaat hier duidelijk voor waarschuwen (“the Revised Product will no longer be covered under the warranty of the Original Product”), dus je had kunnen weten dat deze actie zou optreden.

Echter, die melding komt pas ná de aankoop en meldingen na aankoop tellen niet mee bij de bepaling of een product conform de verwachtingen is. Die melding kán immers niet bijgedragen hebben aan de verwachting die je ten tijde van de koop had, hij is immers te laat. Of niet? Hij staat op de site van de fabrikant. Mag je van een aankomend koper verwachten dat deze de site napluist op dergelijke informatie? Maakt het daarbij uit of hij ten tijde van de koop al de intentie had deze van een eigen rom te gaan voorzien?

Daarbij komt dat het nogal onredelijk voelt als een fabrikant bepaalde functionaliteit uit kan schakelen. Als een PC geen Linux kan draaien, zou ik het ding defect (nonconform) noemen. Of is zulk gebruik niet ‘normaal’, is Linux een hoosbui zeg maar?

Hier is geen pasklaar antwoord op ben ik bang. Wat denken jullie?

Arnoud

Garantie telefoons mag niet vervallen bij root of jailbreak

levenslang-100-garantie.jpgDe garantie op een telefoon mag niet vervallen als een gebruiker zijn telefoon root of jailbreakt, zo vatte Tweakers mij samen vorige week. Wettelijke garantie oftewel conformiteit is namelijk geen binair ding dat vervalt zodra je ergens waar dan ook iets geks doet. Het is een wettelijk recht dat je telefoon (of ander apparaat) moet doen wat je ervan mag verwachten. Zolang de jailbreak of andere ongeautoriseerde actie los staat van de oorzaak van het conformiteitsgebrek, is de winkel nog steeds verplicht dat gebrek gratis te herstellen.

Al minstens tien jaar hebben we het systeem van wettelijke garantie: een product moet gewoon doen wat je er (redelijkerwijs) van mag verwachten. Fabrikanten (en winkels) mogen daarnaast aanvullende garanties verlenen als ze daar zin in hebben, maar dat moet bóvenop de wettelijke garantie gebeuren. Rechten inperken is niet toegestaan, en mensen wijsmaken dat ze alleen recht hebben op fabrieksgarantie of dat ze garantie móeten kopen om ergens aanspraak op te maken ook niet. In 2011 werd nog een flinke boete opgelegd voor dergelijke grappen.

Aan aanvullende garanties mogen voorwaarden worden gesteld, en de voorwaarde “deze vervalt volledig als u gaat zitten hobbyen” is bij een aanvullende garantie op zich legaal. Maar die voorwaarde tast niet je wettelijke garantie aan.

Het systeem van wettelijke garantie werkt genuanceerd: bepaal de oorzaak van de fout, en ga dan na of deze oorzaak redelijkerwijs verwacht mocht worden. Daarbij kun je van alles meewegen, zoals de leeftijd van het apparaat, het soort gebruik, het verwachte gebruik, mededelingen bij de verkoop (‘showroommodel’) en ga zo maar door. Een toetsenbord dat na 2 jaar intensief gebruik letteraanduidingen op bepaalde toetsen kwijt is, is niet nonconform, net zoals een batterij die na drie jaar minder capaciteit heeft. Dat is gewoon slijtage. Een toets die na 2 jaar compleet van dat toetsenbord áf valt, lijkt me wel een conformiteitsgebrek – afhankelijk van de te verwachten kwaliteit natuurlijk.

Of je een apparaat zelf hebt aangepast, staat dus in principe los van de vraag of je wettelijke garantie hebt. De vraag is dan eigenlijk of de eigen aanpassing (mede) de oorzaak is van het probleem. Zo niet, dan is de winkel gehouden het probleem te herstellen of je gratis een nieuw apparaat te geven. Dat ik mijn firmware flash, betekent niet dat de batterij straffeloos binnen een uur leeg mag lopen, tenzij mijn nieuwe firmware continu wifi en GPS aan laat staan en héél veel radioverkeer genereert natuurlijk. Garantie is een lokale variabele die per feature op ja/nee/beetje kan staan.

Als de fout los staat van het jailbreaken of aanpassen, dan moet de winkel de telefoon dus herstellen of vervangen. Volgens mij is daarbij een open vraag of ze dan een standaard firmware mogen terugzetten. Je zou zeggen van niet, want de firmware heeft dan immers niets te maken met de fout. Maar het onderzoek naar de fout kan bemoeilijkt worden door die custom firmware, en je zult sowieso moeten beginnen bij de vraag óf de firmware de fout maakt. Stock firmware terugzetten en zien of het probleem dan weg is, is de meest geëigende weg om die vraag te beantwoorden.

De gebruiker is dan wel bepaalde data kwijt, maar dat risico kun je wel bij de gebruiker leggen lijkt me.

Arnoud

Wat betekent ‘Dell raadt Windows aan’?

windows-recommendedEen lezer vroeg me:

Laatst heb ik een Dell Alienware laptop gekocht. Op de site staat “Alienware raadt Windows aan.”. “Ok dat mag” dacht ik. Aanraden kan altijd. Dus ik zet er Linux op en werkte tot volle tevredenheid. Na enige tijd merkte ik problemen op die waarschijnlijk met het bios te maken hebben. Gelukkig was er een bios update. Alleen: deze is als een microsoft .exe-bestand gepubliceerd. Daar kun je onder Linux niks mee. En bij navraag meldt Dell me letterlijk: “Omdat Windows wordt meegeleverd op deze systemen leveren wij ook alleen support hiervoor. De update voor het Bios wordt alleen maar uitgebracht voor Windows hierdoor.” Heb ik nu inderdaad pech?

De term “raadt Windows aan” zou ik niet opvatten als “wij leveren alleen support als u Windows afneemt”. Dat is gewoon een reclamekreet op gesponsord verzoek van Microsoft. Dat mag, en betekent niet dat als je de PC met Linux afneemt je dús nergens recht op hebt.

Wél relevant lijkt me of de laptop met Windows geléverd is. In die situatie mag Dell concluderen dat je een Windowsgebruiker bent, en als ze dan de bios update alleen als Windows-programma beschikbaar hebben dan staan ze volgens mij wel in hun recht. Ik denk niet dat zij rekening moeten houden met de mogelijkheid dat jij zelf Windows gewist hebt en daarna Linux installeerde.

Als ze zelf (ook) Linux-varianten van de laptop leveren, dan moet natuurlijk ook de bios update in een Linux-installeerbaar formaat beschikbaar zijn. En die varianten zijn er, zoals deze XPS 13 Developer Edition, hoewel ik bij het lezen van de productbeschrijvingen wel steeds het gevoel krijg van een moetje: de klant vraagt erom, wat een rare mensen maar goed dan maken we wel iets dat Linux draait. De tekst is lang niet zo’n feestje als bij de Windows 8 laptops.

Bij de Alienware laptops heb ik alleen de keuze uit diverse Windowsvarianten. Zelfs de optie “geen OS” is afwezig. Dan denk ik dat Dell wel mag zeggen, deze producten zijn per definitie Windows dus hoeven wij de updates alleen vanuit Windows te ondersteunen.

Heeft iemand een tip hoe toch zo’n .exe update toe te passen vanuit Linux?

Arnoud

Tast inroepen van fabrieksgarantie de conformiteit aan?

Een lezer vroeg me:

Op mijn nieuwe laptop zit twee jaar fabrieksgarantie. Ik weet dat ik recht heb op een product conform de verwachtingen en dat ik daarvoor bij de winkel moet zijn. Maar wat nu als ik toch de fabrieksgarantie inroep en de fabrikant de laptop laat herstellen bij een probleem? Kan ik dan later alsnog bij de winkel langs, of heb ik dan mijn recht verspeeld?

Dat is een hele goede vraag, waar helaas nog geen duidelijkheid over is. Zelf gaan knutselen is wél een reden om de conformiteitsclaim af te wijzen. Maar een deskundige het laten repareren?

De wet zegt dat je alleen zaken doet met de winkel. Deze moet het product herstellen of vervangen, en wel kosteloos. Hij mag niet verwijzen naar de fabrikant. Natuurlijk kan het best zijn dat hij het naar de fabriek opstuurt, maar dat is dan zijn keuze en zijn risico. De consument heeft met de fabrikant niets te maken.

Werkt de winkel niet mee, dan heb je het recht om het product elders te laten repareren. De kosten daarvan mag je verhalen op de winkel. En in deze situatie kun je dat omkeren: je hebt dus géén recht het product zelf te laten repareren zolang de winkel nog netjes meewerkt. En dan mag je het ook niet naar de fabriek opsturen zonder overleg.

Praktisch gezien zou ik fabrieksgarantie alleen inzetten als ik weet dat er van de winkel niets te verwachten is én de fabrikant goed bekend staat. Jullie?

Arnoud

De gevolgen van een niet-conform geheugenkaartje

geheugenkaart.jpgEen lezer vroeg me:

Vorige week kwam ik er na het maken van honderden foto’s bij een bijeenkomst ineens achter dat de geheugenkaart uit de camera niet meer te lezen was. Paniek dus, want dit was een betaalde opdracht bij een unieke gelegenheid. Maar nee, de kaart was nergens meer te lezen. De computer kon andere kaarten nog prima lezen, dus die kaart is defect. En hij is nog geen zes maanden oud! Kan ik de fabrikant nu aansprakelijk stellen voor de gemiste omzet? Want ik krijg geen cent als ik geen foto’s aanlever aan mijn klant.

Voor een geheugenkaart geldt dezelfde regel omtrent kwaliteit en garantie als elk ander product. Het moet voldoen aan de redelijkerwijs gewekte verwachtingen, oftewel er moeten gewoon foto’s op opgeslagen worden die ook weer uitgelezen moeten kunnen worden. Blijkt dat niet zo te zijn, dan moet de winkel (niet de fabrikant) zorgen voor reparatie of vervanging.

Mogelijk dat de fabriek een vrijwillige toezegging doet over herstel of vervanging, maar daar zijn ze niet toe verplicht. En als ze het doen, dan mag de winkel niet daarheen verwijzen en weigeren zelf het op te lossen.

In dit geval zal omruilen van het kaartje vast geen probleem zijn, maar de vraagsteller wil natuurlijk zijn foto’s gerecoverd hebben van het kaartje en niet een leeg nieuw kaartje. En dát is even iets lastiger. De kosten van het terugwinnen van de foto’s vormen schade. Dergelijke schade is veroorzaakt door het kaartje, dus in principe kun je daar de winkel voor aansprakelijk stellen (art. 7:24 BW).

In principe, want dit is recht en dus zit er op alles voorbehouden en uitzonderingen. Het gaat hier om gevolgschade, oftewel schade die niet direct aan het defecte product zelf zit maar die een meer indirect gevolg daarvan is. Dergelijke schade is te claimen, mits deze in redelijk verband staat tot de gebeurtenis. En dat is dus de plek waar juristen lekker kunnen debatteren over redelijkheid en voorzienbaarheid. Want kun je de winst van zo’n opdracht wel redelijkerwijs opeisen bij de winkel die dat kaartje van een paar euro verkocht?

Ik vind het moeilijk. Enerzijds, je kunt als professional best een backupkaartje gebruiken, of tussentijds even snel je foto’s kopiëren naar een laptop of portable harddisk. Dan beperk je het risico op gebeurtenissen als deze. Maar anderzijds, je mag toch gewoon verwachten dat een kaartje van nog geen half jaar oud gewoon werkt?

Arnoud

Apple: “onze garantie is beter dan die van de EU”

Apple heeft op zijn site een vergelijking gepubliceerd van de wettelijk vastgestelde garantievoorwaarden van de Europese Unie met die van zichzelf, las ik bij Webwereld. Verbazingwekkend genoeg komt Applecare er beter uit dan de wettelijke regels.

Eigenlijk zou dat helemaal niet gek moeten zijn, want de wettelijke garantieregels (“conformiteitsregels”) zijn de ondergrens waar je sowieso aan moet voldoen. Het is dus eigenlijk niet mogelijk dat iemands zelf gegeven garantie minder is dan de Europese wettelijke regels. Ja, u mag nu smalend gaan lachen want ik weet ook wel hoe dat in de praktijk werkt. Niet voor niets dreigde onder meer de Consumentenbond met een rechtszaak over het garantiebeleid van het fruitige bedrijf.

Het grote probleem met de discussie over conformiteit versus garantie is dat de insteek van beiden fundamenteel anders is. Bij ‘garantie’ is het uitgangspunt dat de fabrikant of winkel bepaalde beloftes doet (“een jaar lang perfecte werking” of “drie maanden lang vallen de toetsen er niet uit”) en dat je als consument gratis reparatie of vervanging krijgt binnen die beloftes. Dat is op zich duidelijk – maar heeft het nadeel dat wat er niet gezegd is, dus op je eigen risico is.

Bij ‘conformiteit’ is het uitgangspunt dat het ding moet doen wat je ervan mag verwachten. Ongeacht wat er gezegd is, of nou ja ongeveer want zo’n mededeling kán je verwachting beïnvloeden (“tweedehandsje, rijdt niet al te best”). Op zich lijkt dat op garantie, alleen is er één belangrijk verschil: conformiteit gaat over het product zoals geleverd, en gewone slijtage en achteruitgang valt erbuiten.

Bij garantie kan ook gewone slijtage gedekt zijn. Zo heb ik al járen tot volle tevredenheid een tas van Victorinox. Sinds kort helemaal tot volle tevredenheid want de hengsels waren uitgesleten omdat ik er altijd 20 kilo spul in prop, maar dat was geen enkel probleem en ik kreeg gewoon gratis een nieuwe. Levenslange garantie meneertje.

Verder is het bij conformiteit zo dat de consument moet bewijzen dat er een probleem is en dat dit niet is conform de verwachtingen. Dat valt niet mee, zeker niet bij subtiele slijtage-achtige bugs. Na hoe veel tijd is het normaal dat een batterij op 80% capaciteit zit? Mag je verminderde helderheid verwachten bij een LCD-scherm of afgesleten tekentjes op je toetsenbord? Bij garantie speelt dat niet: iedere afwijking van het gegarandeerde is automatisch reden voor gratis herstel (of vervanging). En de garantiegever moet bewijzen dat iets niet onder de garantie valt.

Apple gaat wél wat erg makkelijk door de bocht met hun juridische informatie-tekst:

Dekking van reparatie of vervanging m.b.t. – Aanwezige gebreken bij levering aan de klant

Dit klopt naar de juridische letter, want een gebrek moet in het product zitten bij levering om een conformiteitsprobleem op te leveren. Maar het riekt wel wat onfris want de suggestie is natuurlijk dat je bij levering moet nagaan welke gebreken er zijn, omdat je anders buiten de wettelijke dekking valt. En dat is absoluut niet zo.

Voorbeeld: ik koop een Macbook en na een jaar valt het scherm steeds uit als ik het beweeg. Dit blijkt te herleiden tot een niet adequaat geplaatst stekkertje. Dat is dus een conformiteitsgebrek, want ik mag verwachten dat laptopschermaansluitstekkertjes gewoon stevig vastzitten en niet losschieten door open en dicht doen van het scherm. Dat gebrek is “aanwezig bij levering”, inderdaad, maar ik denk dat de meeste mensen zullen zeggen dat dit gebrek pas na een jaar “opdook”. En wie dan deze chart erbij pakt, zal concluderen dat dit dus buiten de wettelijke garantie valt.

Of ben ik nu te cynisch?

Update (12:15) bij Webwereld meldt de Bond dat Apple een stap heeft gemaakt maar er nog lang niet is. “De Nederlandse wet biedt consumenten meer bescherming dan het Europese wettelijk minimum van twee jaar. Die informatie is weggestopt in een voetnoot”, aldus directeur Bart Combée. De Consumentenbond is niet van plan haar eis (en gedreig met rechtszaak) in te trekken.

Update (11 april) in Italië is Apple in hoger beroep veroordeeld voor het niet naleven van de Europese garantieregels. Het bedrijf moet alsnog 900.000 euro boete betalen omdat het klanten niet voorlicht over de wettelijke garantietermijn die in Europa geldt.

Arnoud