Tag: Cameratoezicht

About Cameratoezicht

Subscribe Feeds

Gefilmd in het verzorgingstehuis

Geplaatst op in Privacy, 10 reacties

Een lezer vroeg me:

De kinderen van een vrouw die bij ons in een verzorgingstehuis woont, hebben zonder overleg een camera geplaatst. Mijn collega’s en ik voelen ons nu bekeken tijdens ons werk. Wat kunnen wij nu doen?

Juridisch gezien is dit heel moeilijk. Enerzijds is iedereen gerechtigd in het eigen huis (woonruimte) camera’s op te hangen mits maar duidelijk aangekondigd en alleen voor bewaking/surveillance. Anderzijds hebben werknemers in een verzorgingstehuis (of ziekenhuis, of verpleeghuis, of zelfs bij de mensen aan huis) recht op privacy tijdens het werk. Die mag je dus niet zomaar filmen.

Vaak zit er een diepere oorzaak of zorg achter de camera’s. Als je als organisatie die zelf kunt wegnemen, is het vaak wel bespreekbaar om de camera’s ook te laten verwijderen. Een veel voorkomende reden voor camera’s is diefstal uit de woonruimte. Men verdenkt dan een verzorger, krijgt geen respons bij de directie en gaat dan maar zelf met camera’s aan de slag.

Ik ken ook tehuizen waar men zelf aanbiedt camera’s op te hangen. De beelden worden dan strikt beveiligd en alleen gebruikt bij incidenten. Bovendien kan personeel dan kiezen om in die kamers niet te willen werken. Dat is wel gedoe om te regelen maar het lijkt mij een prima oplossing.

De privacy van de dader in beeld

Geplaatst op in Iusmentis, Privacy, Security, 18 reacties

Deeltje zoveel in de vraag: Mag je camerabeelden gebruiken als bewijs in een strafzaak? Hier is veel over te doen, omdat camerabeelden worden gezien als “bijzondere persoonsgegevens” en daarmee de privacywet in werking treedt. De wet kent dan ook extra waarborgen voordat de politie die gegevens mag gebruiken.

Eén zo’n waarborg is dat de politie niet zomaar mag vragen om camerabeelden. Zij moet de juiste wettelijke grondslag hebben om beelden te mogen vorderen, omdat die wettelijke grondslag ervoor zorgt dat de belangenafweging juist wordt uitgevoerd. Zomaar vragen verstoort die afweging. Zo kan een betrokkene zich verplicht voelen de beelden af te geven omdat een agent het vraagt, zonder te beseffen dat dat eigenlijk niet hoeft.

Maar wat nu als de beelden toch bij de politie terechtgekomen zijn zonder zo’n vordering? Kan de dader dan ongestraft vrijuit? Nou, zo makkelijk gaat dat ook weer niet. Want die regel die ik net uitlegde, is er om de cameraman te beschermen en niet om de dader te beschermen. Zoals de rechter hier de wetgever samenvat:

Degene die de politie informatie verschafte kon immers – voordat daarvoor een vordering vereist was – een probleem krijgen met de persoon wiens gegevens werden verstrekt.

Zijn de beelden al te makkelijk opgevraagd, dan kan de cameraman daar een probleem van maken, bijvoorbeeld een klacht bij de korpschef. Maar de verdachte kan niets met die situatie, want zijn belang hier is irrelevant.

Maar eh die privacywet dan? Die verdachte staat er toch op en daarmee vallen de beelden toch onder de Wet bescherming persoonsgegevens?

Nou nee, zegt de rechter: de verdachte kán niet in zijn privacy zijn aangetast – omdat hij immers ontkende überhaupt in de juwelierszaak te zijn geweest!

Arnoud

Wanneer mag je nou op straat filmen (en dat op Youtube zetten)?

Geplaatst op in Privacy, Regulering, Uitingsvrijheid, 91 reacties

camera-foto-filmen-straat-openbare-weg.pngNaar aanleiding van GeenStijl’s berichtje van gisteren kreeg ik een hoop vragen over wat er nou wel en niet mag met filmen van mensen op de openbare weg. Ik geef dan ook maar even een samenvatting.

Hoofdregel is dat filmen en fotograferen op de openbare weg mag, omdat dat valt onder de vrijheid van informatiegaring (onderdeel van de vrije meningsuiting, artikel 10 EVRM). Gebruik je een aangebrachte camera, dan moet je mensen daarvoor waarschuwen voordat ze in beeld zijn. Bij een met de hand vastgehouden camera hoeft dat niet.

Mensen hebben portretrecht. Dat wil zeggen dat als er een “redelijk belang tegen publicatie” is, je het filmpje (of de foto) niet zomaar mag publiceren. Het wil niet zeggen dat ze het filmen of fotograferen zelf al mogen verbieden. Voor gewone mensen op straat lijkt het portretrecht niet zo sterk, hoewel daar de nodige juridische discussie over is. Voor politieagenten die gewoon aan het werk zijn, ben ik er vrij zeker van dat je ze gewoon mag filmen. Zolang je hem maar niet nodeloos hindert bij zijn werk, dus niet voor de voeten gaan lopen of een afgezet gebied betreden.

Zet je zo’n filmpje of foto online, dan kan het zijn dat je de agent onherkenbaar moet maken, zoals bleek in een rechtszaak over foto’s van flitsende agenten:

Niet alleen kan [appellant] in het kader van het kritisch volgen van het handelen van overheidsinstanties een (journalistiek) belang hebben bij de mogelijkheid op genoemde internetsite verslag te doen van de wijze waarop deze instanties een geval als het onderhavige behandelen. In hoeverre de foto’s aan dat verslag kunnen bijdragen, is een journalistieke beslissing waarin de rechter in beginsel niet dient te treden.

Film je heel intieme situaties, dan kán sprake zijn van een privacyschending. In ieder geval zul je zulke filmpjes niet zomaar kunnen publiceren.

In het filmpje waar het GeenStijl-bericht over gaat, lijkt een gesprek gefilmd te worden. Dat maakt het enigszins discutabel. Het heimelijk met een technisch hulpmiddel opnemen van een gesprek is namelijk strafbaar. Van een afstandje onopvallend filmen (met een goeie microfoon erbij) zou daaronder kunnen vallen.

Arnoud

Hoe lang mag ik camerabeelden bewaren?

Geplaatst op in Privacy, Security, 21 reacties

camera-cameratoezicht-filmen-surveillance-toezichtEen lezer vroeg me:

Ons bedrijf gaat buiten camera’s ophangen omdat er regelmatig dingen gestolen worden uit de auto’s op het parkeerterrein. Er worden netjes borden opgehangen, maar er is nu discussie over hoe lang de beelden bewaard mogen worden. Ik had gehoord dat dat maar drie dagen mag zijn, maar collega’s hebben het over een week, 24 uur of zelfs drie maanden. Welke termijn geldt er nu?

De wet noemt geen expliciete termijn voor het bewaren van camerabeelden. Camerabeelden zijn persoonsgegevens, en het maken van camerabeelden valt dus onder de Wet Bescherming Persoonsgegevens. Artikel 10 lid 1 bepaalt dat je persoonsgegevens (en dus camerabeelden) niet langer … dan noodzakelijk” mag bewaren voor de doelen waarvoor je ze verzamelt.

Je mag dus op zich de beelden zo lang bewaren als je zelf nodig acht, mits je maar kunt uitleggen waarom die termijn absoluut noodzakelijk is. Zoek je bijvoorbeeld bewijs van stelselmatig gedrag dat alleen op zondag plaatsvindt (diefstal uit auto’s bij een kerk bijvoorbeeld), dan zul je beelden van meerdere zondagen moeten bewaren om ze te kunnen vergelijken.

Er is één plek waar een termijn wordt genoemd. De vrijstelling voor videocameratoezicht bepaalt dat

De persoonsgegevens moeten uiterlijk 24 uur nadat de opnamen zijn gemaakt, of na -afhandeling van de incidenten, worden verwijderd.

Dit betekent dus niet dat het verboden is beelden langer dan 24 uur te bewaren. Het betekent alleen dat je geen beroep op de vrijstelling kunt doen. Moet je beelden dus langer dan 24 uur bewaren, dan zul je een melding moeten doen bij het CBP van je videocamerabewakingssysteem, en daarbij moeten vertellen hoe lang je de beelden dan wel bewaart.

24 uur lijkt me trouwens wel heel erg kort, ik kan me niet voorstellen dat in de praktijk bedrijven echt elke dag de opnames bekijken. Het zou een goede zaak zijn als deze termijn naar een week wordt opgerekt, al was het maar omdat je dan legaal verklaart wat iedereen toch al doet.

Arnoud

Mijn kind wordt in de klas gefilmd, mag dat?

Geplaatst op in Privacy, Security, 28 reacties

Een lezer vroeg me:

Op de basisschool van mijn kind wil men voor de jongste groepen permanent enkele camera’s in de klas hangen. Ouders krijgen dan een wachtwoord waarmee ze op elk moment van de dag kunnen inloggen en zien hoe hun kind het doet in de klas. Maar ik wil dit eigenlijk niet, hoe kan ik hier bezwaar tegen maken?

Bij cameratoezicht op het werk geldt de regel dat de ondernemingsraad instemming moet geven. Cameratoezicht valt namelijk onder de Wet Bescherming Persoonsgegevens, en op grond van de Wet op de Ondernemingsraad heeft de OR daar instemmingsrecht voor.

Een sterk vergelijkbare regeling staat er in de Wet medezeggenschap op scholen, artikel 13 sub i:

Het bevoegd gezag van een school … behoeft de voorafgaande instemming van het deel van de medezeggenschapsraad dat uit en door de ouders of de leerlingen is gekozen, voor elk door het bevoegd gezag te nemen besluit met betrekking tot … vaststelling of wijziging van een regeling over het verwerken van en de bescherming van persoonsgegevens van ouders en leerlingen;

Wil een school dus cameratoezicht in de klas invoeren, dan moet ze dat in zo’n regeling (reglement) opnemen en vervolgens de medezeggenschapsraad / ouderraad daarover laten stemmen. Ik vraag me af of er veel scholen zijn die dit een goed idee vinden. Je kinderen in de gaten houden op school lijkt me zowel voor het kind als voor de docent nogal een belasting. Elk foutje dat je maakt, wordt meteen vastgelegd en kan op de ouderavond aan de orde komen.

Een andere aspect is dat zo’n livestream wel goed beveiligd moet worden. Die beelden gaan over internet en zijn alleen bestemd voor ouders. Gewoon een webpagina met een wachtwoord lijkt me zwaar onvoldoende. Op zijn minst zou de videostream zelf beschermd moeten zijn met encryptie, alleen zit je dan weer met het probleem dat veel ouders de benodigde software niet aan de gang zullen kunnen krijgen.

Trouwens, ik krijg dit soort vragen ook wel over kinderdagverblijven. Deze wet geldt alleen niet voor kdv’s, hoewel ze wel vaak ouderraden hebben. Weet iemand of dat gebaseerd is op een wettelijke regel, of zou dat gewoon vrijwillig ingesteld worden?

Arnoud

Beelden van bewakingscamera toch bruikbaar als bewijs?

Geplaatst op in Regulering, Security, 3 reacties

Het Openbaar Ministerie mag gevorderde bewakingsbeelden van een bewakingscamera van een bank gewoon gebruiken als bewijs in een strafzaak tegen een fietsendief. Dat oordeelde de politierechter Zutphen vorige week. Dat die beelden gevoelige persoonsgegevens over het ras van de verdachte zouden bevatten, was voor de rechter niet relevant.

In mijn blog van de 9e reageerde ik op een arrest van 23 maart waarin de Hoge Raad het gebruik van camerabeelden door het Openbaar Ministerie verbood omdat ze niet op de juiste wijze gevorderd waren. Op camerabeelden zijn namelijk het ras of de afkomst van de gefilmde personen te zien, en daarmee zijn die beelden aan te merken als “bijzondere persoonsgegevens” waarvoor extra zware regels gelden voordat het OM ze mag gebruiken in een strafzaak. Zo moet het gaan om een ernstig misdrijf en moet de rechter-commissaris toestemming hebben gegeven voor de opeising.

De politierechter oordeelt nu dat in gevallen als deze (opvragen beelden uit de openbare ruimte) er géén sprake is van een privacyschending. Beter gezegd: de strenge regels rond het opeisen van bijzondere persoonsgegevens gelden niet voor situaties als deze, omdat

het belang om zich onbespied in de openbare ruimte te begeven, niet het privacy-belang is dat de regeling van artikelen 126nc en verder Sv beoogt te beschermen.

De redenering erachter lijkt te zijn dat de politie niet op zoek was naar gegevens over het ras van de verdachte en dus geen bijzondere persoonsgegevens heeft opgevraagd. In de zaak waar de HR over oordeelde, werd expliciet gevraagd om pasfoto’s en dus ook om informatie over het ras/afkomst van de betrokken personen:

De vordering strekte er dan ook toe om tegelijk met een persoon identificerende gegevens, ook gevoelige gegevens, zoals uit een foto blijkende informatie omtrent huidskleur van de betrokken reizigers, te verkrijgen.

Ik heb echter grote moeite om deze redenering te volgen. Gaat het er nu om dat je een pasfoto opvraagt in plaats van een overzichtsbeeld? Of dat je moet weten dat op pasfoto’s het ras goed zichtbaar is? In beide gevallen heeft de politie niet gevraagd om te weten wat het ras van de gefotografeerde of gefilmde personen is, maar in beide gevallen is het wel inherent aan het opvragen van beelden dat je dat te weten komt.

Op zich ben ik het 100% eens met de stelling dat de regels over persoonsgegevens over ras en afkomst niet bedoeld waren om te voorkomen dat mensen gefilmd worden door bewakingscamera’s, maar ze lezen er wel op. Er is dus m.i. geen ruimte meer voor een belangenafweging of de privacyschending te verwaarlozen is of slechts als “bijvangst” (bijkomstige schade?) gezien man worden. Een hoger beroep zou dus zeker kansrijk zijn.

Het blijft een bijzonder onbevredigende situatie. Ik zie alleen nog steeds geen oplossing. De redenering “de wet is hier niet voor bedoeld dus die laat ik buiten beschouwing” is me te makkelijk, en geeft bovendien te veel ruimte voor willekeur. Dat moeten we niet hebben, zeker niet in het strafrecht.

Oh en @Matthijs: ik erger me al heel lang aan de toepasselijkheid van de kaartenbakwet op beelden.

Arnoud

Geen last meer van gezichtsherkenning?

Geplaatst op in Privacy, Regulering, Security, 10 reacties

camera-gezichtsherkenning-surveillance-makeup.jpgCameratoezicht is ondertussen onvermijdelijk. En bij enkel gefilmd worden blijft het niet: steeds meer camera’s krijgen automatische-gezichtsherkenningssoftware zodat ook nog eens bijgehouden kan worden waar je allemaal heen gaat. maar daar heeft Adam Harvey, onderzoeker bij NYU’s Interactive Telecommunications Program, nu een oplossing (via) voor gevonden: hij heeft de algoritmes gereverse-engineerd waarmee gezichtsherkenning werkt, en vervolgens patronen ontwikkeld die die algoritmes verstoren. De voorbeeldpatronen, onderdeel van zijn scriptie, laten enkele mooie voorbeelden zien.

Gezichtsherkenning werkt aan de hand van patroonherkenning. Een roze ellipsvormig ding waarbinnen een roodachtig langwerpig item en twee wittige objecten daarboven zal wel een gezicht zijn. Een bekende techniek, in vrijwel alle camera’s met gezichtsherkenning gebruikt, is gebaseerd op de Viola-Jones techniek. Deze deelt een afbeelding op in blokjes en probeert elk blokje te classificeren als bv. “oog” of “mond” of “wenkbrauw”. Met voldoende herkende (geclassificeerde) blokjes kan een gezicht worden herkend. Deze make-up verstoort die herkenning, zo bleek uit het onderzoek van Harvey.

Ben benieuwd of ik met zulke make-up het casino in kom.

Arnoud

Beelden van bewakingscamera niet bruikbaar als bewijs?

Geplaatst op in Privacy, Regulering, Security, 25 reacties

Straatrovers, inbrekers en zakkenrollers dreigen vrijuit te gaan indien in hun strafzaak gebruik wordt gemaakt van beelden van bewakingscamera’s, las ik bij Security management. Men baseert zich op een artikel in De Telegraaf waarin wordt gemeld dat camerabeelden niet zomaar door justitie kunnen worden opgeëist als bewijs, omdat het “gevoelige informatie” kan bevatten over iemands ras. Dat zou de Hoge Raad geoordeeld hebben.

Het was even spitten, maar ik vond een arrest van 23 maart waarin de offficier van justitie persoonsgegevens had gevorderd (naam, adres, postcode, woonplaats en eventuele foto) van de gebruikers van kaarthouders van een OV-chipkaart die in een bepaalde tijdsperiode op bepaalde metrostations hadden in- en uitgecheckt. Dit op grond van artikelen 126nd en <A HREF=”http://lexius.nl/Sv/126ud.

Er staat expliciet “De vordering kan niet betrekking hebben op persoonsgegevens betreffende … ras” in lid 2 van artikel 126nd. Het is binnen de jurisprudentie rond persoonsgegevens aanvaard dat een foto van iemand kan worden gezien als een “persoonsgegeven betreffende ras”, omdat je op een foto kunt zien wat iemands ras of etnische afkomst is. Een foto van een persoon mag dus niet worden gevorderd op grond van artikel 126nd Strafvordering.

Wel een grond biedt artikel 126nf Strafvordering, dat expliciet zegt dat foto’s en andere van deze gevoelige persoonsgegevens wel mogen worden gevorderd, maar alleen:

  1. in geval van verdenking van een ernstig misdrijf waar (kort gezegd) minstens 4 jaar cel op staat, en
  2. na voorafgaande schriftelijke machtiging, op vordering van de officier van justitie te verlenen door de rechter-commissaris.

Omdat die machtiging er niet was, oordeelde de Hoge Raad dat de pasfoto’s van de ovchipkaarthouders niet mochten worden afgegeven. Zij verwerpt daarbij het standpunt dat artikel 126nf alleen zou gelden als de officier de intentie zou hebben het ras van de mensen op de foto te willen weten. Ook als ‘bijvangst’ mag een officier geen gegevens over ras of etnische afkomst opvragen zonder machtiging van de rechter-commissaris.

Hiermee is er dus een grond om tegen elk gebruik van opgeëiste camerabeelden te ageren: er is geen machtiging voor gevraagd. Bovendien zal lang niet bij elke beroving of inbraak sprake zijn van een misdrijf dat een “ernstige inbreuk op de rechtsorde” oplevert, zodat die machtiging niet altijd gegeven zal worden.

Het lijkt me niet echt een wenselijke uitkomst, want het doorkruist compleet het mogen opvragen van camerabeelden. Maar ik zie niet 1-2-3 een antwoord hierop.

Update: in dit arrest vindt Gerechtshof Arnhem juist dat

Het gaat immers om beelden die (anders dan in het geval van de Hoge Raad) niet aan [bank] waren toevertrouwd, maar om een opname van een beveiligingscamera waarvan de aanwezigheid op allerlei plekken in de publieke ruimte en in het bijzonder bij pinautomaten van algemene bekendheid is. Om meer of anders dan een foto- of videoregistratie van de (bij een duidelijke opname voor het bewijs bruikbare) fysionomie van degene die voor een bepaalde geldtransactie van de pinautomaat in kwestie gebruik heeft gemaakt, gaat het hier niet. Van een (aan de beelden of de opnamen daarvan) voorafgegane verwerking van gevoelige persoonsgegevens als bedoeld in artikel 16 Wet bescherming persoonsgegevens, is bij deze registratie geen sprake geweest. Het verbod van artikel 18 van de wet doet zich (daarom) evenmin gelden. Het beeldmateriaal in kwestie kon daarom op de voet van artikel 126nd/ud van het Wetboek van Strafvordering worden gevorderd en kan en mag om die reden voor het bewijs worden gebruikt en het hof doet dat.

Update (22 november 2012): in deze uitspraak vindt de rechtbank Rotterdam dat er wél sprake is van een vormverzuim als niet met een machtiging is gevorderd, maar verbindt daar geen gevolgen aan:

Met de raadsman oordeelt de rechtbank dat artikel 126nf WvSv de juiste rechtsgrond was. De rechtbank constateert dat er sprake is van een vormverzuim. Echter, aan de materiële criteria van artikel 67 lid 1 WvSv, te weten dat een ernstige inbreuk op de rechtsorde is gemaakt en dringende noodzakelijkheid, is wel voldaan. Om die reden volstaat de constatering van het gemaakte verzuim.

Arnoud

Hoe houd ik de buurman buiten beeld?

Geplaatst op in Privacy, Security, 42 reacties

dome-camera.jpgEen lezer vroeg me:

Ik heb aan de achterkant van mijn huis een PTZ (pan/tilt/zoom, beweegbare) camera opgehangen na een aantal inbraken in de buurt. [Arnoud: zie het plaatje] Deze kan door middel van sensoren (ook op eigen grond) worden bestuurd en inzoomen. Het opnameapparaat is zo geprogrammeerd dat hij alleen filmt wat er op eigen grond gebeurt, maar toch klagen mijn buren nu dat ik in hun tuin zou kunnen filmen (de camera hangt vijf meter hoog). Zij eisen dat de camera eraf moet wegens privacyschending. Wat moet ik doen?

Camerabewaking op privéterrein is in beginsel toegestaan, maar “filmen van de buren” niet. Je moet er dus voor zorgen dat de buren inderdaad niet in beeld komen.

Nu is dat softwarematig doorgevoerd, maar met het soort camera dat je op het plaatje ziet is dat voor de buren natuurlijk niet na te gaan. Technisch gezien kan het ding van links tot rechts alles filmen.

De oplossing lijkt me simpel: een metalen plaatje ernaast of een stuk zwart plakband op de glazen bol. Dan is het fysiek onmogelijk dat de camera de buurman filmt, en dan zie ik juridisch gezien het probleem niet meer.

Wel moet er natuurlijk nog een bordje bij bij voordeur en achterpoort.

Arnoud

Smeerlappen betrapt op TV – eh, wacht, wat?

Geplaatst op in Privacy, 37 reacties

smeerlappen-betrapt.pngBeveiligingscamera’s zijn er om ons te beveiligen, toch? Goed, af en toe lekt er een beeldje uit van twee zoenende BN’ers, maar we weten allemaal dat dat eigenlijk niet kan en die bewakers in principe de wet schenden. Ja, dat dacht ik ook, tot ik in de gids de aankondiging zag van “Smeerlappen betrapt“, een realityserie “waarin walgelijk gedrag van ogenschijnlijk alledaagse mensen toevallig is vastgelegd met beveiligingscamera’s.”

De leader moedigt ons als volgt aan te gaan kijken:

Een keertje niet doorspoelen op de WC of een vluggertje in het kopieerhok. Voor je het weet lachen al je collega’s uit na het zien van de beveiligingsbeelden.

De beelden van de eerste aflevering (Silverlight, over smeerlapperij gesproken) wekken de indruk dat de beelden uit de VS komen (accent en de vorm van de stopcontacten bijvoorbeeld). Daar denken ze inderdaad wat anders over privacy, maar toch kan ik er werkelijk niet bij dat iemand denkt dat je zo’n programma kunt maken en uitzenden.

Hoe komen ze trouwens aan die beelden? En wat is er “walgelijk” aan een vluggertje?

Arnoud