Tag: NS

About NS

Subscribe Feeds

Mag je een aankomende trein eigenlijk wel filmen?

Geplaatst op in Uitingsvrijheid, 23 reacties

ns-trein-station-foto-filmenEen vraag via Twitter:

Even een vraag, is het verboden om zonder toestemming van weet ik veel wie een trein te filmen die aankomt op een station? / Ik kreeg namelijk net een conducteur over mij heen, die ik overigens niet gefilmd heb.

In principe niet, zou je denken: je mag toch op de openbare weg filmen wie en wat je wilt? Maar hier ligt het subtiel anders, want de stations van de NS zijn privébezit (NS Stations). En de eigenaar van een stuk privéterrein mag regels stellen over wat daar gebeurt, inclusief regels die botsen met de rechten die je normaal hebt.

De NS heeft dan ook huisregels over wanneer en hoe je mag fotograferen of filmen op hun terreinen. Journalisten mogen hun gang gaan, mits ze maar een persvoorlichter erbij vragen “om de opnamen in goede banen te leiden”.

Voor particulieren lijkt het simpeler:

Een particulier die voor privégebruik op voor het publiek toegankelijke gedeelten van het station en in treinen opnamen wil maken, heeft geen toestemming nodig.

Inderdaad. Echter, vervolgens komt er anderhalf kantje A4 met randvoorwaarden die gelden als je geen toestemming nodig hebt, waar ik een juridische wenkbrauw van optrek. Maar dat zijn logische zaken: niet flitsen richting een machinist, die kan dan verblind raken. Of uitkijken met een hoge microfoon want als die tegen de bovenleiding komt, ga je dood. En natuurlijk dat je niet in de weg mag staan voor passagiers. Niets zo ergerlijk als een bruidsstel dat romantisch op de roltrap op de foto wil (“Onderweg naar hun nieuwe leven”) terwijl jij de 9:02 wilt halen, immers.

Men vermeldt in de voorwaarden ook nog dat “reizigers of NS-medewerkers niet zonder hun toestemming herkenbaar [mogen] worden afgebeeld”, maar dat is een bekend misverstand: portretrecht gaat niet over het afbeelden van mensen maar over het publiceren van de beelden. Op grond van portretrecht kun je niet tegenhouden dat je op de foto wordt gezet.

Volgens deze regels zou een conducteur dus niet behoren in te grijpen als je een particulier bent die zonder mensen te hinderen staat te filmen op het station. Maar helaas blijkt de praktijk nog wel eens weerbarstig: iemand heeft half onthouden dat “fotograferen niet mag” of denkt dat een telelens betekent “commerciële cameraploeg” en gaat hard ingrijpen. Een voorbeeld van je recht hebben versus het krijgen, denk ik.

Hoe zouden jullie reageren als je de vraagsteller was met een conducteur in zijn nek?

Arnoud

Mag de NS een aanbod voor een treinkaartje zomaar intrekken?

Geplaatst op in Informatiemaatschappij, 12 reacties

ns-avondretour’s Avonds wat leuks doen? Met het Avondretour reis je vanaf half zeven naar elk station in Nederland, en terug tot 4.00 uur, tegen een super scherpe prijs. Met die tekst lanceerde de Nederlandse Spoorwegen onlangs het Avondretour, waarmee je voor €5 euro op elk traject kon reizen. Dat werd dus een populaire bestelling voor veel mensen. Alleen, binnen vrij korte tijd kreeg men te horen:

Wegens overweldigend succes is het avondretour momenteel uitverkocht. Midden april willen we nieuw scherp avond aanbod bieden. Houdt ns.nl/spoordeelwinkel in de gaten!

Dit leidde tot diverse klachten, waar de NS Webcare niet meer mee doet dan een standaardreutel zonder argumentatie (en ik citeer die dan ook niet).

Ik snap werkelijk niet hoe een treinkaartje uitverkocht kan zijn, tenzij er al zo veel van verkocht zijn dat elke trein vol zal zitten met avondretourreizigers. Maar dat lijkt me sterk.

Op zich mag een winkelier een aanbod (“Hagelslag, €2,95 per doos”) intrekken wanneer hij dat wil. De wet (art. 6:219 BW) bepaalt dat je een aanbod kunt intrekken tenzij er een termijn bij staat of de aard van het aanbod intrekken onlogisch maakt. Dus als de NS morgen geen Dal Vrij-abonnementen meer wil aanbieden, dan mag dat. (Natuurlijk moeten ze reeds gesloten abonnementen laten bestaan.) Net zoals de Albert Heijn morgen de pindakaas uit het schap mag halen.

Echter, bij de Albert Heijn is de verwachting dat producten in principe oneindig leverbaar zijn. Als de pindakaas uit de collectie gaat, dan verwacht je als consument dus daar een tijdige mededeling van. Dit geldt in het bijzonder bij speciale acties met beperkte voorraad. Je wordt dan gelokt door de lage prijs, en het is erg vervelend dat die producten dan ineens op zijn. Dat is iets bijzonders en dat moet dan worden gemeld (“Op=op”). Dit is in de wet gecodificeerd: het is een oneerlijke handelspraktijk (art. 6:193g BW) om:

producten tegen een genoemde prijs te koop aan [te] bieden zonder dat de handelaar aangeeft dat er een gegrond vermoeden bestaat dat hij deze producten of gelijkwaardige producten niet tegen die prijs kan leveren of door een andere handelaar kan doen leveren gedurende een periode en in hoeveelheden die, rekening houdend met het product, de omvang van de voor het product gevoerde reclame en de aangeboden prijs, redelijk zijn;

oftewel om actie-aanbiedingen te doen zonder er een tekst bij te zetten dat je beperkte voorraad hebt. Of dat je niet meer dan X passagiers voor €5 in je trein wilt. En die tekst kan ik nergens ontwaren bij de NS-actieuitingen die ik kon vinden.

De vraag is natuurlijk: waarom vond de NS het nodig om ineens de actie stop te zetten, en waarom had niemand die reden van tevoren bedacht?

Arnoud

Hoe sneaky kun je zijn met je verstopte aanvinkvakjes?

Geplaatst op in Privacy, 10 reacties

Een lezer (dank S) stuurde me het onderstaande screenshot van de Nederlandse Spoorwegen, waar opt-in wordt gevraagd per e-mail. Oh en niet alleen dat, kijkt u zelf even?

ns-sneaky

Inderdaad, daar staat in de privacybeleidstekst nog een aanvinkvakje voor offline spam. Mag dat juridisch? Tsja. De wet zegt niets over papieren spam, dus je mag mensen informatie en aanbiedingen sturen per post of ze dat nu willen of niet. Pas nadat men verzet heeft aangetekend (opt-out), moet je daarmee ophouden. Maar jemig zeg, als je met vinkjes gaat werken hiervoor (wat erg netjes is, je kúnt ook gewoon brieven sturen en wachten op de verzetten) waaróm doe je dat dan in vredesnaam niet gewoon in het lijstje met de andere opt-ins?

NS Webcare, kom er maar in. Allemachtig.

Arnoud

‘Ruim van tevoren uw contract opzeggen is helaas niet toegestaan’

Geplaatst op in Informatiemaatschappij, 45 reacties

account-opheffen-sluiten-annuleren-verwijderen.pngOké, onverwacht schriftelijk: wat betekent ‘opzegtermijn’ volgens u?

Inderdaad ja, de uiterlijke termijn waarop je opzegging binnen moet zijn bij de wederpartij. Mis je die termijn (een deadline dus, eigenlijk), dan wordt je contract automatisch verlengd.

Toch zijn er nog veel bedrijven die de termijn opvoeren als de vroegst mogelijke termijn waarop je mag zéggen dat je van het contract af wil. Wie eerder piept, heeft pech en wordt genegeerd. En dat is echt belachelijk. Ik kan me dan ook ernstig opwinden als ik zie dat de NS Webcare met deze flauwekulinterpretatie aan komt zetten.

Op Twitter werd ze de vraag gesteld waarom men niet nu al een contract mocht opzeggen dat eind 2014 zou gaan eindigen. “Eerder dan 3 maanden van tevoren is dat niet mogelijk”, was de reactie, want “Daar zijn in het verleden veel problemen mee geweest.” Eh.

Vervolgens wordt gegooid met de algemene voorwaarden, waar in artikel 5.2 staat

Als het eerste Abonnementsjaar is verstreken, heeft u het recht het Abonnement voor onbepaalde tijd op te zeggen tegen dezelfde dag van de maand als de dag waarop uw Abonnement is gestart. (…)

Dit leest de NS dus kennelijk als “in het eerste abonnementsjaar mag u niet tegen ons zeggen dat u het Abonnement wilt opzeggen”. Wat een onzin. Het is logisch (en toegestaan) dat het contract minstens één jaar moet duren, maar het is volstrekt legaal om te willen opzeggen ruim voor het einde van dat eerste jaar. Je kunt bij wijze van spreken vijf minuten na contractsluiting al een opzegging ervan doen. Die krijgt pas effect aan het einde van de eerste contractsperiode natuurlijk maar hij is rechtsgeldig gedaan en moet dus worden gehonoreerd.

En waar mijn bloeddruk dan gevaarlijk hoog van wordt, is van opmerkingen als “Daarover verschillen we dan van mening denk ik.” Toegegeven, het recht is een bak meningen bij elkaar maar déze mening van @NS_online zou op het tentamen contractenrecht toch sterk afwijken van de mening van het modelantwoord, gok ik zo.

Argh. En ja leuk zo’n rant maar hier gaat de NS écht haar beleid niet van bijstellen. Je mag in je handjes knijpen dat je een herinnering gaat krijgen tegen de drie maanden voor einde contract, want eigenlijk kun je het toch maar het beste gewoon in je agenda zetten. Argh.

Arnoud

NS stuurt mailing ondanks expliciete opt-out

Geplaatst op in Privacy, 43 reacties

ns-spam.pngCollega Michaël meldde het net voor het weekend: hij kreeg spam van de NS terwijl hij zich had afgemeld voor dergelijke mails. En in de mail stond nog eens dat hij zich expliciet moet gaan afmelden voor nieuwe mailings over “reisinformatie en serviceberichten”. Ook van andere mensen hoorde ik dat ze deze mail hebben gehad hoewel ze zich eerder voor alle mogelijke zaken hebben afgemeld.

Op zich heeft de NS wel degelijk het recht om haar klanten te spammen. Artikel 11.7 lid 3 Telecommunicatiewet staat toe om klanten mails te sturen voor “gerelateerde producten en diensten”, mits

bij elke overgebrachte communicatie de mogelijkheid wordt geboden om onder dezelfde voorwaarden verzet aan te tekenen tegen het verder gebruik van zijn elektronische contactgegevens.

Michaël en de andere mensen die me mailden, hebben dat verzet gebruikt en mogen dus geen reclamemails meer krijgen. Daar valt m.i. ook onder nieuwe soorten “reisinformatie en serviceberichten” want opt-out is opt-out: niet meer mailen dus. Het zou wel erg makkelijk zijn om om een verzet heen te komen door je bestaande nieuwsbrief een nieuwe naam te geven.

Spamklacht indienen dus, zou je zeggen. Maar opmerkelijk genoeg kom je niet door de spamklachtwizard heen. Deze meldt namelijk als je alles eerlijk invult:

Het spamverbod is niet van toepassing op berichten waar u zichzelf voor aangemeld heeft. Ook mag een bedrijf dat uw e-mailadres van u heeft gekregen bij de verkoop van een product of een dienst u gerelateerde berichten zenden, zelfs indien u daar destijds niet expliciet toestemming voor hebt gegeven. OPTA kan uw klacht daarom niet in behandeling nemen.

Als uitgangspunt klopt het, maar je hebt het recht om te allen tijde bezwaar (‘verzet’) aan te tekenen tegen zulke mailings. En vanaf dat moment mag er géén mail meer verstuurd worden.

Update (11 mei): OPTA laat weten dat ook het negeren van aangetekend verzet wel degelijk een klacht dient op te leveren. OPTA meldt: “Ook tegen dit ’type’ spam treden wij op. Want het is uiteraard in strijd met de wet wanneer een bedrijf – ondanks eerder aangetekend verzet tegen verder gebruik van je elektronische contactgegevens – desondanks toch nog berichten verzendt. Wij zullen dit op www.spamklacht.nl dan ook snel verduidelijken. Tot die tijd verzoeken wij klagers om bij de vraag over voorafgaande toestemming aan te vinken dat hij of zij géén toestemming heeft gegeven.”

Wie heeft er nog meer deze mailing gehad, nadat hij zich had afgemeld voor commerciële mails?

Arnoud

Gratis internet in de trein hacken, mag dat?

Geplaatst op in Security, 9 reacties

ns-kpn-onlineindetrein-binnendringen.pngDe draadloze internettoegang, die momenteel als proef gratis wordt aangeboden in de trein tussen Groningen en Leeuwarden, blijkt slecht beveiligd te zijn, las ik bij Tweakers. De verbindingen zijn standaard niet versleuteld, waardoor iedereen mee kan lezen met het netwerkverkeer. Ook blijkt de router gewoon de fabriekswachtwoorden te gebruiken. Dit ontdekte NOS Headlines dat “met de internettrein” reisde.

Dankzij dit aftappen wist de NOS ook het wachtwoord van een e-mailaccount te achterhalen, waarna men op het account inlogde en de eigenaar benaderde. Bij Security.nl werd al gemeld dat dit computervredebreuk zou zijn. Bij het aftappen van de verbindingen wordt het juridisch interessanter. Hoewel het “opzettelijk en wederrechtelijk opnemen of aftappen van gegevens die niet voor hem bestemd zijn” strafbaar is (art. 139c Strafrecht), is er een uitzondering voor “door middel van een radio-ontvangapparaat ontvangen gegevens”. Op grond van de informatievrijheid (art. 10 EVRM) is het namelijk toegestaan om radiosignalen op te vangen en te gebruiken, zolang je daarbij geen ‘bijzondere inspanning’ hoeft te verrichten.

De NOS heeft dus computervredebreuk gepleegd toen men op dat e-mailaccount inlogde. Haar rechtvaardiging zal zijn dat sprake was van nieuwsgaring: men wilde aantonen dat draadloos internet in de trein veel onveiliger was dan mensen dachten. Het plegen van misdrijven in het kader van vrije nieuwsgaring is een dubieuze kwestie. Zoals ik al bij de hack van staatssecretaris Jack de Vries schreef, ook journalisten mogen de wet niet breken, zelfs niet om aan te tonen dat sprake is van een misstand. (Hier was het strikt gesproken een derde die voor de camera liet zien hoe hij het systeem hackte.)

Er moet wel een bijzonder zwaar nieuwsbelang zitten aan zo’n wetsovertreding wil je ermee weg kunnen komen. Bij de hack van Jack kon ik die niet bedenken, en ook hier heb ik er moeite mee. Draadloos internet is onveilig want mensen kunnen meelezen. Is dat nieuws? Voor mij niet echt, maar voor veel gebruikers waarschijnlijk wel – zoals blijkt uit de ophef over dit stukje. Het stond trouwens wel keurig in de voorwaarden maar ja, wie leest die nou?

Trouwens, het nut van aparte internetvoorzieningen in de trein snap ik nog steeds niet. Er is toch HSDPA dat landelijke dekking zou moeten leveren? Zorg er dan liever voor dat die dekking ook echt landelijk is, want onder ‘landelijk’ versta ik ook “buiten de ring A10” en dus ook “op het spoor tussen Best en Geldermalsen”. Oh ja, en hang stopcontacten in alle treinen. Wat jullie?

Arnoud

Mag Trein opzoeken hoe laat de trein vertrekt?

Geplaatst op in Informatiemaatschappij, 23 reacties

trein-icoon.pngDe NS is niet blij met het feit dat iPhone-eigenaars snel en gemakkelijk kunnen zien wanneer de trein vertrekt. Of nou ja, met het feit dat die mensen dat doen met de Trein applicatie van informatica-student Dennis Stevense. De NS wil met haar eigen iPhone app komen, en dan is concurrentie natuurlijk niet fijn.

De NS liet Bright weten hier geen toestemming voor te hebben gegeven. Advocaat en blogger-in-ruste Olivier Oosterbaan legt bij 24 Orangesuit waar de NS dit op baseert:

Not likely to qualify for copyright, but probably database protection. The schedules may not qualify for database protection if NS is not able to show that it invested (spent money) in the database, separately from the investment made in the operation of the trains. … Even if it qualifies for database protection, I am not sure that the *app* (and, consequently app maker) would infringe on the database rights, as it apparently only allows the *user* to more easily access the NS database.

Een databank is beschermd als de bouwer een substantiële investering heeft gedaan (tijd, geld of moeite) om die databank op te bouwen. De vraag is wel of de NS heeft geïnvesteerd in het spoorboekje zelf. Bij de invoering van de wet was dit nog een open vraag. Tegenwoordig is die vraag wel beantwoord, zou ik zeggen: nee. Dat spoorboekje is een bijproduct (spin-off) van het maken van een vertrekschema voor de treinen. Uit het William Hill-arrest blijkt dat je databank alleen beschermd is als je investeert in het maken van de databank zelf. Investeringen in het maken of vergaren van de gegevens zelf, tellen daarbij niet.

In het Zoekallehuizen-arrest werd dan ook een databank met te koop staande huizen niet als beschermd gezien:

De investeringen waarover het hier gaat, moeten dus met name betrekking hebben op het aanleggen van de databank als zodanig. Naar het voorlopig oordeel van het hof hebben de makelaars ook in hoger beroep niet voldoende aannemelijk gemaakt dat zij in verband met het verkrijgen, controleren of presenteren van de gegevens op de website aanzienlijke investeringen hebben moeten doen die zij anders niet zouden hebben gedaan. De kosten die betrekking hebben op het verzamelen van gegevens van de woningen die te koop worden aangeboden, moeten de makelaars in het kader van hun dienstverlening zo niet geheel dan toch grotendeels toch al maken. De kosten die gemoeid zijn met het vervaardigen van een website, kunnen evenmin als relevante investeringen gelden, omdat in de huidige tijd elke zich respecterende ondernemer een website heeft en de makelaars ook anders dan voor het publiceren van de woninggegevens al een website nodig zouden hebben.

Kortom, de NS zal moeten laten zien dat de databank van NS.nl echt meer is dan een afspiegeling van haar spoorboekje, en dat ze substantieel heeft moeten investeren om de gegevens uit de NS.nl reisplanner te maken op basis van wat al in het spoorboekje staat. Ik betwijfel of ze dat gaat lukken.

Arnoud

Fotograferen en journalistiek op het station

Geplaatst op in Regulering, Uitingsvrijheid, 14 reacties

Niet echt Internetrecht, alhoewel ze wel Internet hebben op stations: hoe zit het met fotograferen op stations. Journalist Brenno de Winter zag een Segway op station Utrecht en wilde hier met een foto verslag van doen, maar dat werd hem verboden door de Spoorwegpolitie. Kan die dat zomaar? Nee, en wel hierom.

Op zich mag de NS natuurlijk huisregels stellen, want de stations zijn hun privé-eigendom. En er zijn ook huisregels over fotograferen op stations:

Voor het maken van professionele opnamen moet wel altijd vooraf toestemming worden gevraagd. Hieronder vallen ook alle opnamen waarbij gebruik wordt gemaakt van statieven, extra licht en figuranten en opnamen die worden gemaakt door studenten als studieopdracht. Bij opnamen voor privé-doeleinden (voor familiealbum of hobby) vanaf voor het publiek toegankelijke gedeelten van het station is geen toestemming van NS nodig. Uitzondering hierop vormt het fotograferen of filmen van NS personeel, balies en wachtruimtes. Dit is zonder uitdrukkelijke toestemming niet toegestaan.

Alleen, journalistiek en vrije nieuwsgaring is een grondrecht (artikel 10 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens). Je eigendomsrecht inzetten om een journalist te weren zijn werk te doen is een schending van dit grondrecht. Om te bepalen of dit toegestaan is, moet de rechter een belangenafweging plegen. Hoe groot is de nieuwswaarde en het belang om dit te melden, en hoe groot is in dit geval de waarde van het eigendomsrecht van de NS en de persoonlijke levenssfeer van haar medewerkers.

Zeker nu de NS haar stations normaal openstelt voor het publiek, zal die afweging snel in het voordeel van de journalist uit moeten vallen, tenzij er sprake is van bijzondere omstandigheden. Bijvoorbeeld dat een medewerker tegen zijn of haar wil heel prominent in beeld komt terwijl dat niet relevant is voor het verhaal.

Maar wat heeft de Spoorwegpolitie daarmee te maken? Een ruzie tussen een journalist en de eigenaar van een terrein is civielrecht, dus vecht dat samen lekker uit bij de rechter zou je zeggen. Toch zitten er publiekrechtelijke aspecten aan. Het punt is namelijk dat het Algemeen Reglement Vervoer (dat geldt voor spoorwegen en stations) verbiedt om “beroep of bedrijf” uit te oefenen op stations zonder toestemming van de NS. En de NS heeft de Spoorwegpolitie gemachtigd om het toezicht op deze regels uit te oefenen.

Specifiek voor stations is er namelijk artikel 5 van het Algemeen Reglement Vervoer (ingevoerd op grond van de Spoorwegwet):

  1. Het is een ieder, behoudens uit de aard van zijn betrekking, verboden zich in of op een station dan wel in een trein in een zodanige toestand te bevinden of zich zodanig te gedragen, dat orde, rust, veiligheid of een goede bedrijfsgang wordt of kan worden verstoord. 

    2. <li>Als verstoring van orde, rust, veiligheid of een goede bedrijfsgang worden beschouwd: (...)

    f. uitoefenen van beroep of bedrijf;

    <li>Het bepaalde in het eerste en tweede lid is niet van toepassing voor zover de spoorweg daarvoor, met inachtneming van de belangen van reizigers, toestemming heeft gegeven.</li>

Natuurlijk is dit bedoeld om allerlei stalletjes en verkopers te kunnen weren, maar journalisme is een beroep, dus naar de letter van dit artikel is het verboden journalistiek te bedrijven op het station zonder toestemming van de NS.

Daarnaast is er ook artikel 7 van datzelfde Reglement:

Een ieder is verplicht de aanwijzingen betreffende de orde, rust, veiligheid of een goede bedrijfsgang op te volgen, die door of vanwege de spoorweg duidelijk kenbaar zijn gemaakt.

De regel over niet mogen fotograferen op het station betreft de goede bedrijfsgang van de NS. De NS heeft de Spoorwegpolitie gemachtigd om het toezicht op deze regels uit te oefenen. Die doen dat door ambtsbevelen te geven tot verwijdering van het terrein (art. 184 Wetboek van Strafrecht) maar uit twee recente arresten van de Hoge Raad (AU8060 en AZ3309) begreep ik dat dat niet mag. Ambtsbevelen mogen alleen gaan over wettelijke voorschriften, en NS-huisregels zijn geen wet:

Als de onderhavige verwijderingsbevelen namens de NS zijn genomen en dus niet door politieambtenaren als zodanig, dan zijn die bevelen niet gegeven door een ambtenaar als bedoeld in artikel 184 van het Wetboek van Strafrecht.

Als ik die arresten doortrek naar deze situatie, lijkt het mij dat de agenten ook geen ambtsbevelen mogen geven tot het wissen van foto’s wanneer iemand zonder toestemming fotografeert.

En zelfs al mogen ze dat wel, dan zou zo’n ambtsbevel het grondrecht van vrije nieuwsgaring schenden, en de overheid mag dat al helemaal niet snel doen.

De NvJ waarschuwt voor de laatste maal:

Journalisten worden steeds vaker met beperkingen geconfronteerd bij de uitoefening van hun vak. Zij hebben het recht om foto’s te maken in openbare en semi-openbare ruimtes (stadions/stations etc.). De NVJ heeft aan zowel politie als NS duidelijk gemaakt dat dergelijke restricties in strijd zijn met de vrijheid van nieuwsgaring.

(En voor wie denkt aan antiterrorisme-regels: station Utrecht is geen verboden plaats. Er staat zes jaar cel op het fotograferen van gebouwen die belangrijk zijn voor de staatsveiligheid.)

Arnoud