Vergemakkelijk gebruik van Creative Commons-foto’s met PhotoDropper

PhotoDropper. Een briljante plugin voor alle WordPress-gebruikers die graag legaal een plaatje bij hun berichten stoppen. Installeer deze WordPress plugin en vervolgens is het een kwestie van trefwoorden opgeven en het mooiste plaatje kiezen in het gewenste formaat (klein, medium of groot):

In het configuratiescherm kun je opgeven of je blog “commercieel” is of niet. Zo ja, dan krijg je alleen resultaten waarvan commercieel hergebruik is toegestaan. Dat is pas handig gebruik maken van Flickr’s Creative Commons search!

Via PlagiarismToday.

Arnoud

Veroordeling voor publicatie naaktfoto’s ex-partner op internet

Afgelopen vrijdag is een man tot 6.000 euro schadevergoeding veroordeeld voor het verspreiden van naaktfoto’s van zijn exvriendin via internet (Emule en MSN), las ik op Nu.nl. De foto’s bleken via Emule, een filesharing netwerk, aangeboden te worden. Ook had de verdachte deze foto’s via MSN gedeeld met allerlei mensen. Gauw het vonnis erbij gepakt, want zo’n hoge boete had ik nog niet eerder gezien. Waarom is dat nu strafbaar?

De grondslag blijkt smaadschrift: aantasting van de eer en goede naam van de vrouw in kwestie door het verspreiden van geschriften. Logisch. Door het publiceren van pornografische foto’s kun je iemands goede naam behoorlijk schaden. Zelfs als de foto’s, zoals hier, met toestemming waren gemaakt. En digitale foto’s zijn prima te zien als geschriften.

Met het verweer dat het wellicht iemand anders was geweest, maakt de politierechter korte metten:

Naar eigen zeggen is verdachte de enige persoon die gebruik maakt van zijn computer, is zijn Windows gebruikersnaam [usernaam] en zijn e-mailadres [e-mailadres]. Bij de hierboven aangehaalde via MSN Messenger gevoerde gesprekken, waarbij de genoemde bestanden werden verzonden, werd gebruik gemaakt van het genoemde e-mailadres, terwijl er was ingelogd onder de genoemde gebruikersnaam. Hiermee staat voldoende vast dat verdachte de genoemde MSN Messenger gesprekken heeft gevoerd en ook de genoemde bestanden heeft verzonden.

Hetzelfde gaat op voor het delen via het P2P programma Emule: de verdachte had zelf gezegd dat hij verstand had van computers, en daarom vond de rechter het onwaarschijnlijk dat de foto’s per ongeluk in een gedeelde map terecht waren gekomen. Wat ook meewoog, is dat alle foto’s hernoemd waren van de bekende nietszeggende naam (DSC00007.JPG) naar “Ex-vriendin [bestandsnaam], uit [plaatsnaam]”. Dat kan alleen iemand gedaan hebben die weet hoe de ex-vriendin heette en waar deze woont. Een willekeurige grapjas die de foto’s toevallig had gevonden, had ze waarschijnlijk niet hernoemd, of in ieder geval niet naar die specifieke namen.

De gevolgen voor de ex waren zeer ernstig:

Bij de uitoefening van haar beroep en in haar woongenot heeft zij zodanig problemen ondervonden dat zij klanten verloor en is verhuisd.

De verdachte kreeg dan ook een boete van 1500 euro opgelegd, plus een schadevergoeding voor het slachtoffer van 5860,50 euro.

Update (16 mei 2012) de Hoge Raad bepaalt dat het fotograferen an sich geen ontucht is. Je moet meer doen.

Arnoud

Plaatjes op je website (videopresentatie bij VCASMO)

Bij wijze van experiment heb ik eens een videopresentatie gemaakt bij VCASMO over plaatjes op je website. Gewoon, om te kijken of dit überhaupt praktisch is. Ondertussen is hij al gelekt, dus dan kan ik hem net zo goed aankondigen ook:

(Met dank aan Pierre Gorissen voor de praktische tips van videopresentaties)

En ja, dit filmpje embedden op je eigen blog (of waar dan ook) mag gewoon. Ik heb er namelijk in de licentie toestemming voor gegeven. Sterker nog, bij VCASMO moet je als auteur expliciet een licentie kiezen en aangeven of je embedden wilt toestaan of niet.

Ik ben heel benieuwd wat u er van vindt!

Nog veel meer vrije plaatjes vind je via Presentation Zen trouwens.

Arnoud

De directie stelt zich niet aansprakelijk voor inbreuk op auteursrecht

Een digitale variant van het bordje “de directie stelt zich niet aansprakelijk“. Holland.com, De officiële site voor toerisme en recreatie in Nederland, vermeldt in haar Terms Of Use:

7. Holland.com accepts much of its content from various third party sources and therefore cannot verify its legality in adhering to applicable copyright laws.
Algemene voorwaarden zijn leuk, maar alleen om dingen te regelen tussen jou en je deelnemers. Deze opmerking is echter gericht aan rechthebbenden wier materiaal zonder toestemming wordt geplaatst op die site. En die hebben daar niets mee te maken.

Een professionele partij kan zich er niet zo gemakkelijk vanaf maken. Die heeft een onderzoeksplicht en moet dus controleren of alle rechten inderdaad wel afgekocht dan wel op een andere manier geregeld zijn. Doen ze dat niet, dan draaien ze voor de inbreuk op.

In LJN BB5582 bijvoorbeeld kreeg de gedaagde foto’s van haar toeleveranciers, die zij dan op haar site plaatste. Hoe controleerde men de rechten?

Als zij [series foto’s toegestuurd krijgt] krijgt gaat zij ervan uit dat het om algemene modellen gaat of dat de auteursrechten zijn geregeld, aldus [gedaagde]. Dit betekent dat [gedaagde] helemaal niets doet om te voorkomen dat zij inbreuk maakt op eventuele rechten van derden, zelfs als het gaat om zo grote aantallen als in deze zaak. De rechtbank is van oordeel dat de inbreuk daarom verwijtbaar is.

Precies hetzelfde gebeurde in de Galeries.nl zaak:

[gedaagde] is als uitgever van boeken en als exploitant van één of meer websites op het gebied van kunst een professionele exploitant van auteursrechtelijk beschermd werk. Zij had bedacht moeten zijn op het feit dat op de foto auteursrecht rustte … Dat de foto door een derde (Pulchri) aan [gedaagde] is toegestuurd en dat [gedaagde] daardoor naar zij stelt op het verkeerde been is gezet, staat in de verhouding tussen [gedaagde] en Eiser niet aan toerekening van de schade aan [gedaagde] in de weg.

Betekent dit nu dat bijvoorbeeld Flickr een lawsuit waiting to happen is? Niet helemaal. Flickr is een dienstverlener: zij biedt ruimte aan mensen om hun foto’s te publiceren. Dienstverleners zijn niet aansprakelijk voor gehost materiaal. Pas als de auteursrechthebbende ze er op wijst, en ze halen het dan niet weg, worden ze aansprakelijk.

U herinnert zich misschien nog profielensite CU2 die vrijuit ging omdat ze meteen in hadden gegrepen na een klacht:

Naar het oordeel van de kantonrechter is niet gebleken dat CU2 zich schuldig heeft gemaakt aan een onrechtmatige gedraging, of onrechtmatig nalaten, jegens [eiseres], omdat CU2 onmiddellijk na de melding van [eiseres], inhoudende dat de op haar auteursrecht inbreuk makende afbeelding op de website van CU2 was gezien, deze (link) heeft verwijderd. Gesteld noch gebleken is dat CU2 al langer op de hoogte was, of had kunnen zijn, van de plaatsing van de afbeelding van het schilderij van [eiseres] op de website [website 2], laat staan van het onrechtmatige karakter van die plaatsing.

Maar let wel: zodra de provider zelf selecteert wat er wordt gepubliceerd, vallen ze buiten deze regeling. Zie bijvoorbeeld het Go2Web vonnis:

De foto waar deze procedure om draait is (ook) te zien geweest op de startpagina van de door Go2Web.nl geëxploiteerde site. Een startpagina kan niet aangemerkt worden als onderdeel van ledenpagina’s waarop leden foto’s en dergelijke kunnen plaatsen en ook daadwerkelijk plaatsen. Dat zo zijnde moet de conclusie zijn dat Go2Web.nl zelf de bewuste foto openbaar gemaakt heeft. Met betrekking tot de pagina’s voor en door leden ligt de situatie anders. Ten aanzien van die pagina’s fasciliteert Go2Web.nl enkel en heeft zij met de inhoud ervan niets te maken.

Holland.com is in zoverre wel verstandig dat ze in hun algemene voorwaarden van leden eisen dat deze verklaren dat hun bijdragen allemaal eigen werk zijn en geen inbreuk maken op rechten van derden. En nog veel verstandiger: dat zij alle schade zullen vergoeden die Holland.com kan lijden wanneer die verklaring onjuist blijkt.

Arnoud

Zijn foto’s van schilderijen auteursrechtelijk beschermd?

Wikipedia zegt wat anders dan ik, zo meldde een lezer mij. Nou ja zeg. En het gaat nog over auteursrecht ook. Heel stellig staat er namelijk op de pagina over het Van Dale/Romme arrest:

Een fotografische reproductie van bijvoorbeeld De Nachtwacht kan nooit auteursrechtelijk beschermd zijn, aangezien het geen persoonlijk stempel van de maker draagt.

Let op dat nooit (mijn cursivering).

Mijn iets langere tekst over originaliteit bij foto’s:

De vereiste originaliteit kan hier liggen in bijvoorbeeld de invalshoek, de compositie van het gefotografeerde, de belichting enzovoorts. In de praktijk blijkt dat de rechter al snel aanneemt dat er sprake is van een originele foto. Alleen puur mechanisch tot stand gekomen foto’s, zoals uit pasfotohokjes en beveiligingscamera’s, zijn niet beschermd.

Het is niet automatisch zo dat een foto van een schilderij beschermd is, enkel en alleen omdat het een foto is. Maar het is ook niet automatisch zo dat een foto van een schilderij nooit beschermd is. Zoals altijd: het hangt er vanaf.

Ik pak er maar even een paar bronnen bij: het standaardwerk Auteursrecht van Spoor/Verkade/Visser, 2005), dat op pagina 107 schrijft:

Dat daarmee iedere foto een werk zou zijn, gaat echter te ver (…) Twijfels kunnen dan ook rijzen over het werkkarakter van foto’s met een – als foto – sterk ’technisch’ karakter, zoals productfoto’s voor advertenties en catalogi. Hetzelfde geldt voor foto’s van schilderijen etc. die in musea e.d. te koop zijn of in tentoonstellingscatalogi worden fgedrukt (foto’s van driedimensionale voorwerpen zullen eerder een werkkarakter hebben).

Iets toegankelijker is Beelddatabanken Stilstaand beeld in beweging? (ITeR reeks nr. 54, Babette Aalbers):

Toch wordt er verschillend gedacht over de vraag of individuele foto’s met een sterk technisch karakter, zoals foto’s van schilderijen die in musea hangen of in tentoonstellingscatalogi worden afgedrukt, voldoende oorspronkelijk karakter hebben.

Beide bovengenoemde citaten verwijzen naar een vonnis uit 1990 (Rb. Maastricht 29 nov. 1990 (Bankstel in showroom), Informatierecht/AMI 1992, p. 32 m.nt. J. Spoor) waarin ’technisch perfecte’ foto’s van een bankstel niet creatief genoeg geacht werden. Dat lijkt me logisch: iets zo exact mogelijk reproduceren sluit uit dat je eigen creativiteit toepast.

De grote vraag bij een foto van een schilderij is dus of de fotograaf creativiteit heeft gebruikt bij die foto. Ging het alleen om een exacte reproductie, een ’technisch perfecte’ foto die het schilderij zo getrouw mogelijk weergeeft, dan zal de foto niet beschermd zijn. Een schilderij op de scanner leggen, levert dus geen auteursrecht op de scan op.

Niet elke foto van een schilderij is bedoeld om ’technisch perfect’ te zijn. Foto’s en schilderijen zijn verschillende mediums, en een mooi uitziend schilderij kan een bleke foto opleveren. Of wat te denken van een foto van een groot schilderij. Daar zul je als fotograaf toch creatief uit de hoek moeten komen om een mooie foto bij te maken. Je zou dan een representatief, herkenbaar deel kunnen nemen. Niet de hele Nachtwacht, maar alleen kapitein Frans Banning Cocq en luitenant Willem van Ruytenburgh. En dat is dan een creatieve keuze, zodat de foto auteursrechtelijk beschermd wordt. Ook kan er met de foto digitaal geknutseld zijn, en dat “oppoetsen” kan best creatief zijn.

Wel moet die creativiteit uit de foto blijken. Zie bijvoorbeeld dit arrest van het Gerechtshof Leeuwarden, waarin de eiser betoogde dat hij had “aangegeven van welke afstand en uit welke hoek gefotografeerd moest worden”. Dat bleek volgens het Hof echter niet uit de foto’s, en daarom werden die foto’s geen beschermde werken geacht.

De vraag is dus: is er aan de foto van het schilderij iets te zien waaruit de creativiteit, het persoonlijk stempel van de fotograaf te herkennen is?

En die vraag is niet in het algemeen te beantwoorden. Dat kan alleen van geval tot geval.

Wil iemand die het met mij eens is, dit even aanpassen in Wikipedia? 🙂

En wie nog een stempel van de maker wil: als het goed is, zijn ze bij de collega’s van Volledig bericht, pardon Boek 9 nog gewoon verkrijgbaar.

Arnoud

Auteursrecht op foto’s bestaat niet, aldus privacy-waakhond

In een artikel van het CBP foto’s en ander beeldmateriaal op internet een bijzonder opmerkelijk stukje:

Uw foto kan worden gezien als een bijzonder persoonsgegeven omdat het iets zegt over uw ras. De houder van de website mag geen foto’s van u op zijn website plaatsen zonder dat hij u daarover heeft geïnformeerd en uw uitdrukkelijke toestemming heeft gevraagd. Als u de beelden zelf openbaar heeft gemaakt, bijvoorbeeld door ze op uw eigen website te plaatsen, dan is het niet verboden om de foto verder te publiceren.

Ik denk dat de fotograaf toch nog wel iets te zeggen heeft over het herpubliceren van zijn foto’s.

Via Planet, wier vergelijking van het CBP met “een aap [die kijkt] naar een verroest horloge: niet wetend wat te beginnen” ik absoluut hilarisch vond.

Arnoud

Inbeslagname van foto’s van agenten door diezelfde agenten

Portretrecht voor de politie, een vaak terugkomend onderwerp. De politie maakt zich vaak druk om haar portretrecht. In het Dagblad van het Noorden wordt een politiewoordvoerder geciteerd naar aanleiding van de inbeslagname van foto’s van een medewerkster van 112Drenthe.com:

Politiewoordvoerder Bert Peters meldt echter, dat de genomen foto’s in strijd zijn met het portretrecht van de agenten. ”Op die foto’s staan agenten individueel afgebeeld. Kijk, bij een politieoptreden bestaat natuurlijk altijd de kans dat er een persfoto van de algemene situatie wordt gepubliceerd. Dat is ook geen probleem. Maar nu gaat het puur om de agenten zelf, die eventueel op een nieuwssite kunnen worden getoond. We hebben overigens van het openbaar ministerie begrepen dat we op een goede manier hebben gehandeld. Maar het is uiteindelijk de rechter die beslist of we terecht of onterecht hebben gehandeld.”

Een portret mag niet worden gepubliceerd als de geportretteerde daar een redelijk belang tegen heeft. Privacy is voor een agent een duidelijk belang, zeker bij impopulaire activiteiten als het flitsen van snelheidsovertreders. Mensen moeten hun frustraties over geflitst worden niet gaan verhalen op de individuele agent die de foto heeft gemaakt.

Aan de andere kant vervult een agent een openbare taak, en die kunnen fotograferen is in het algemeen belang. Zo kunnen wij controleren of die taak wel goed vervuld wordt.

Voor zo’n belangenafweging hebben we inderdaad de rechter. Die kan beslissen dat de foto niet mag worden gepubliceerd, al zal hij dat niet snel doen: hij kan bijvoorbeeld ook eisen dat de gezichten van de agenten onherkenbaar gemaakt worden.

Het duurt alleen soms lang voor je bij de rechter staat, en als in de tussentijd die foto vrolijk op internet staat, is het kwaad al geschied. Een schadevergoeding en verder verbod is dan een schrale troost. Een inbeslagname meteen na het maken van de foto lijkt dan logisch. Blijkt bij de rechter dat de foto geen kwaad kan, of dat b.v. onherkenbaar maken geen probleem is, dan kan deze worden gepubliceerd. Vandaar dat die agenten meteen de geheugenkaart opeisen en in beslag nemen.

De journalisten onder u zijn nu al aan het scrollen naar de comments-gleuf om “CENSUUR!!1!” te typen. Want dit riekt wel naar voorafgaande vergunning om iets te mogen publiceren. En die heb je in Nederland niet nodig.

Nou, ongeveer. Een publicatieverbod vooraf kan op zich wel, maar dat verbod moet dan wel de enige manier zijn om de privacy of wat dan ook van de persoon in kwestie te beschermen. (Ja, Indymedia heeft ongelijk). Bij een gewone burger ’s nachts met een telelens een foto in de slaapkamer nemen om die op Nu.nl te zetten, zal een rechter geen moeite hebben met een voorafgaand verbod.

In het geval van politieagenten ligt dat anders, vanwege dus dat algemeen belang en het toezicht op de openbare taak. Het lijkt mij dan ook dat een agent wel een hele bijzondere reden moet hebben om een geheugenkaart op te eisen om zo publicatie van een foto van zichzelf te verbieden.

Tegelijkertijd hebben mensen die agenten fotograferen wel een grote verantwoordelijkheid: als de agent schade lijdt door de publicatie, kan dat al snel flink in de papieren lopen. En dat komt dan voor rekening van de fotograaf/publicist, waarbij de rechter weinig medelijden zal hebben.

Om nog maar niet te spreken van alle bekeuringen de komende tien jaar voor 2km/u te hard rijden, een ontbrekend achterlicht op de fiets, toeteren zonder noodzaak, vergeten hand uit te steken of het trekken van een aanstootgevend gezicht.

Via Volledig bericht, pardon Boek 9.

Arnoud

Nieuw op Iusmentis: Citeren uit afbeeldingen – het beeldcitaatrecht (in Citeren > Auteursrecht @ iusmentis.com)

Het overnemen van (een deel van) een afbeelding, foto, tekening of ander beeld is toegestaan om dat beeld aan te kondigen, te bekritiseren of te bespreken. Hergebruik van beeld als versiering is niet toegestaan.

Op grond van het citaatrecht mag een relevant deel van een werk van iemand anders worden overgenomen – met bronvermelding. Dit mag bijvoorbeeld voor een aankondiging, bespreking, kritiek of beoordeling. Alhoewel de meeste citaten uitsluitend tekst bevatten, is het ook toegestaan om te citeren uit een visueel werk, zoals een foto, tekening, schilderij of zelfs een film. De regels voor beeldcitaat zijn niet anders dan die voor andere citaten.

Dat wil niet zeggen dat elk hergebruik van een plaatje een toegestaan citaat is. Het beeld moet echt worden overgenomen omdat het nodig is bij de bespreking, kritiek of wat dan ook van dat beeld. Bij een film is een still van een relevante scene bijvoorbeeld toegestaan in de context van een filmkritiek. Bij een artikel over molens een willekeurige afbeelding van een molen tonen is geen beeldcitaat.

Lees verder in Citeren uit afbeeldingen – het beeldcitaatrecht (in Citeren > Auteursrecht @ iusmentis.com).

Arnoud

Rechtszaak wegens gebruik Creative Commons foto

Een familie uit Texas heeft het Australische bedrijf Virgin aangeklaagd wegens het gebruik van een Creative Commons foto in een advertentiecampagne, meldt de Syndey Morning Herald. Nederlandse juristen denken dan gelijk “ah, Adam Curry versus Weekend“. Want de Flickr-foto’s van Curry werden in 2006 in de Weekend afgedrukt, en dat was een schending van diens Creative Commons-licentie: commercieel gebruik was verboden.

Maar de foto in kwestie staat commercieel hergebruik toe (CC-BY, voor de ingewijden). De enige eis was een bronvermelding, en die stond keurig linksonder op de poster.

De klacht (PDF) was dan ook niet schending van auteursrecht, maar reputatieschade. In Nederland dus schending van het portretrecht van de jongedame op de foto. Want:

In the ad, Virgin Mobile printed one of its campaign slogans, “Dump your pen friend,” over Alison’s picture. The ad also says “Free text virgin to virgin” at the bottom.

The experience damaged Alison’s reputation and exposed her to ridicule from her peers and scrutiny from people who can now Google her, the family said in the lawsuit.

“It’s the tag line; it’s derogatory,” said Damon Chang, 27. “A lot of her church friends saw it.”

Dat een foto onder een Creative-Commons licentie wordt aangeboden, wil nog niet zeggen dat het dus met alle rechten wel goed zit. Professionele fotobureau’s zorgen dan ook altijd voor een model release waarin het model aangeeft akkoord te zijn met publicaties en hergebruik van haar beeltenis. Natuurlijk kan dat met voorwaarden, bijvoorbeeld wel of niet in erotisch getinte context. Maar als je dat niet regelt, en je publiceert een portretfoto, loop je het risico op dit soort claims.

Creative Commons zelf is ook aangeklaagd: de fotograaf vond dat hij onvoldoende voorgelicht was over wat “commercial use” betekent. CC had hem duidelijker moeten melden dat daar ook onder zou vallen dat een bedrijf de foto zomaar in een reclamecampagne kon gebruiken. UPDATE: (29 november 2007) Creative Commons is geschrapt als beklaagde.

Via the Inquirer, dat zich nog hatelijk afvraagt of het in Texas echt een aantasting van je eer en goede naam is om maagd genoemd te worden.

Arnoud

Jongen beboet voor filmen leraar (via Techzine)

800 euro boete als je je leraar op Youtube zet. Een Finse rechtbank heeft een 15-jarige jongen veroordeeld tot een geldboete, nadat hij een filmpje van zijn leraar online zette, zo staat in Techzine. Of nou ja, geldboete: schadevergoeding aan de lerares natuurlijk.

Op zich niet zo bijzonder. Dit kan bij ons ook: publicatie van een film waar iemand herkenbaar in te zien is, kan schending van het portretrecht zijn. Als de geportretteerde een redelijk belang kan aanvoeren, mag de film niet online. Gebeurt dat toch, heeft de geportretteerde recht op een schadevergoeding. Hoe je de schade inschat die iemand lijdt door een inbreuk op de privacy, is natuurlijk een hele lastige.

Wat wel bijzonder is, is de hoogte van die schadevergoeding. Naast een vergoeding van je echte schade, kun je bij een gewonnen proces ook de proceskosten vergoed krijgen. Normaal is dat een vast bedrag(je), maar bij geschillen over intellectueel eigendom geldt sinds enige tijd de bijzondere regel dat je de werkelijke proceskosten vergoed krijgt. En die kunnen best hoog uitvallen, want advocaten zijn duur (al krijgen ze hun diners niet vergoed).

Auteursrecht is een intellectueel eigendomsrecht, dus bij een geslaagde inbreukzaak moet de inbreukmaker alle kosten van de wederpartij vergoeden. Portretrecht staat geregeld in de auteurswet, dus geldt dat dan ook bij een geslaagd beroep op portretrecht?

Een lastige vraag. Albert Ploeger van Houthoff Buruma schrijft op Volledig bericht, pardon Boek 9 dat dit niet op hoort te gaan:

Gelet op de doelstelling van de richtlijn en de tekst van artikel 2 lid 1, die zien op de handhaving door rechthebbenden van intellectuele eigendomsrechten, komt het mij voor dat het beroep van een geportretteerde op een redelijk belang tegen de openbaarmaking van zijn portret jegens de rechthebbende op het intellectuele eigendomsrecht op het portret, niet onder het toepassingsgebied van de richtlijn valt. Dit is in lijn met eerdere commentaren van Hugenholtz (Pres. Rb Utrecht 18 maart 1999, AMI 1999-6, p. 94-96) en Schuijt (Pres. Rb Amsterdam 28 januari 2000, Mediaforum 2004-4, nr. 26) bij uitspraken waarin portretrecht naar hun oordeel ten onrechte als intellectueel eigendomsrecht in de zin van het TRIPs-verdrag werd beschouwd.

Arnoud