Naaktfotodief Manon Thomas krijgt taakstraf

manon-thomas-filmpjes-schending-publicatie.pngDe man die anderhalf jaar geleden naaktfoto’s van Manon Thomas verspreidde, is donderdag door de rechtbank in Leeuwarden veroordeeld tot een taakstraf van 180 uur en een maand voorwaardelijke gevangenisstraf. Dat meldde nu.nl, dat overigens in april zelf op de vingers getikt werd door de Raad van de Journalistiek voor het linken naar de foto’s. Door het verspreiden van de foto’s en een filmpje heeft hij Thomas beledigd en bovendien opzettelijk inbreuk gemaakt op het auteursrecht van Thomas’ partner die het materiaal maakte.

Het stuk auteursrecht lijkt me duidelijk: zonder toestemming andermans foto’s of films verspreiden is inbreuk. De kwestie van de belediging ligt ingewikkelder. Beledig je iemand door een naaktfoto te bpuliceren?

Het publiceren van het filmpje merkte de rechtbank in het vonnis aan als een aantasting van de eer en goede naam van Manon Thomas. Daarbij deed het er niet toe dat de film zonder commentaar werd verspreid, zoals de verdachte had betoogd. Die vond dat iets pas belediging kan zijn als je een mening uit, het tonen van een filmpje zou slechts een feit zijn zonder kwalificatie. Maar nee:

De rechtbank is van oordeel dat door het plaatsen van bovengenoemd filmpje op het internet verdachte inbreuk heeft gemaakt op aangeefsters recht op onaantastbaarheid van haar lichaam en het respect waarop iemand als mens, als zedelijk wezen, aanspraak mag maken. Derhalve is aangeefster in een ongunstig daglicht gesteld en in haar eer en goede naam gekrenkt.

Een dik jaar geleden werd het verspreiden van naaktfoto’s van je ex nog als smaad (smaadschrift) aangemerkt, op ongeveer dezelfde gronden. Het verschil tussen smaad en belediging is, kort gezegd, dat het bij smaad om een beschuldiging van een concreet feit gaat. “Je bent een dief” is dus smaad, “je bent een eikel” is een belediging (tenzij je vindt dat iemand werkelijk de vrucht van een eikenboom is). Bij dat vonnis werd niet specifiek gemotiveerd welk feit het nu zou zijn.

Ik gebruik deze gebeurtenis wel eens in presentaties over privacy en internetrecht. Wat mij daarbij opvalt, is dat mensen hierbij toch vaak zeggen dat Thomas toch wel een zekere eigen schuld heeft: had ze die foto’s maar niet moeten laten maken “als bekende Nederlander”. Maar als ik de casus verplaats naar henzelf, dan wordt het ineens een heel ander verhaal. Enig idee waarom dat zou zijn? Het stelen van een foto van een BN’er is toch net zo erg als het stelen van een foto van een Onbekende Nederlander?

Update: zie het hoger beroep.

Arnoud

Imiteren van je concurrent, hoe ver mag je gaan? (bij Netters.nl)_

Productfoto’s en -tekst overnemen van je concurrent, mag dat, schreef ik in juni vorig jaar naar aanleiding van een rechtszaak tussen reformwebwinkels De Roode Roos en De Rooij. Nu is er een bodemvonnis (via Boek9.nl) dat een en ander bevestigt. Naar aanleiding hiervan schreef ik een artikel bij webbouwersgemeenschap Netters:

Het sleutelwoord voor een goede site is en blijft goede content. Veel mensen hier bouwen webwinkels voor allerlei artikelen. Wat is dan goede content? Inderdaad, productomschrijvingen, fotootjes en een goede categorie/tagstructuur zodat mensen je producten kunnen vinden en je goed gevonden wordt op de producttermen. Maar ga je dat voor elke winkel opnieuw schrijven? Zeg eens eerlijk, wie hier heeft er nog nooit een producttekstje of foto geleend van de concurrent?

Lees verder in Imiteren van je concurrent, hoe ver mag je gaan? bij Netters.nl.

En ook voor u de vraag: wat vinden jullie van de twee websites? (De Roode Roos en De Rooij). Webwinkels van dertien-in-een-dozijn? Of zit er bij De Roode Roos toch echt wel iets bijzonders?

Arnoud

Staat u op Google Streetview?

beau-van-erven-dorens-portret-ondanks-blur.pngJaja, Google Streetview komt naar Nederland. Bij mij in Eindhoven had ik ze al eens zien rijden, maar die foto’s moeten nog ontwikkeld worden. Gelukkig had ik me die ochtend geschoren (wie mij spot op de foto wint een gratis boek).

Kan Google zomaar heel Nederland fotograferen en dat op internet zetten? Privacy bestaat ook op de openbare weg (hoewel minder dan thuis). Het Vondelpark-arrest laat zien dat het (dit klinkt vast bekend) afhangt van de “feitelijke omstandigheden, met name de aard en mate van intimiteit waarin de geportretteerde is afgebeeld, als ook het karakter van de foto en de context van de publikatie.” In die zaak ging het om een foto van een zoenend stel in het park, en dat was zo’n intieme situatie dat publicatie niet mocht. In 1996 werd ook een foto van een nogal seksueel getinte foto bij een Wasteland-party verboden.

Maar in februari vond het Gerechtshof Amsterdam dat geen sprake was van portretrecht bij een “gewone” foto van een straatbeeld met een hardlopende mevrouw. De reden daarvan was volgens het Hof:

Het belang van de informatievoorziening, brengt mee dat berichtgeving zoals hier aan de orde moet kunnen worden voorzien van illustratiemateriaal, zoals foto’s van de werkelijkheid. Het is daarbij onvermijdelijk dat foto’s van toevallige passanten worden gepubliceerd. De foto waar het in dit geding om gaat, is neutraal. Ook kan – objectief gezien – niet worden gezegd dat de foto op enigerlei wijze compromitterend of diskwalificerend is of een zodanig effect heeft.

Het lijkt mij dat Google met haar Streetview-dienst hetzelfde argument aan kan voeren. En bovendien hebben ze een blurfunctie ingevoerd waarmee gezichten en nummerborden (en, zo blijkt, ook brievenbussen met “NEE/NEE”-stickers) automatisch onherkenbaar gemaakt worden.

Maar of dat genoeg is? Bij GeenStijl vonden ze de aardige foto die ik hierboven toon. Herkent u deze meneer? Inderdaad, en daarom is dit nog steeds een portret, zo blijkt uit de jurisprudentie. Een “karakteristieke lichaamshouding” waaraan iemand te herkennen is maakt de foto ook een portret. Een karakteristiek kapsel dan ook lijkt me.

PS: via Tweakers nog de eerste bug in Streetview!

Arnoud

Je ex zet foto’s van je kind online, wat nu?

Een helaas veel voorkomende vraag:

Mijn partner en ik zijn gescheiden. Nu wonen de kinderen bij mij, maar hij (soms zij) is het daar niet mee eens en is een site (of een Hyve of een weblog) begonnen waarin hij zijn ongenoegen daarover spuit. Dat is tot daaraan toe, maar hij heeft er nu ook foto’s (soms filmpjes) van de kinderen bij gezet. Dat wil ik niet, zeker niet nu hij er allemaal rare teksten over hen bijzet. Kan ik daar als ouder iets tegen doen?

Persoonlijke gegevens over een minderjarige, inclusief hun naam en portretfoto’s, mag je alleen publiceren met toestemming van de ouders. Ja, ook als je zelf de minderjarige bent. En ja, al die kinderprofielen op Hyves, Habbo en elders schenden de privacywet. Maar dat terzijde.

Het probleem is hier dat de twee ouders nu verschillende opvattingen hebben: de ene ouder vindt het prima dat het kind met naam en gezicht op internet te zien is, en de andere wil het niet hebben. Als de publicerende ouder geen ouderlijke macht meer over het kind heeft, dan is het duidelijk dat deze fout zit als hij (zij) tegen de wil van de ouder-verzorger ingaat.

Het komt ook voor dat beide ouders formeel nog de gezamenlijke macht hebben over de kinderen. Dan is het vrees ik niet goed geregeld wat er moet gebeuren als de ene ouder toestemming geeft voor een publicatie en de andere deze weigert. De Wet Bescherming Persoonsgegevens houdt hier geen rekening mee, en ik kon ook niets vinden over deze problematiek in de jurisprudentie.

Op grond van het portretrecht zou je als verzorger wel iets moeten kunnen doen aan de foto’s: het privacybelang van het kind is evident, en er is weinig tot geen rechtvaardiging te bedenken waarom je bij zo’n protestsite een foto van je kind moet laten zien. Die foto’s of films zijn dus wel weg te krijgen. Maar de naam en leeftijd en dergelijke? Dat wordt heel erg moeilijk vrees ik.

Dit zijn van die zaken waar je eigenlijk geen juridisch antwoord op zou willen hoeven geven. :S

Arnoud

Wat mag ik met een gekocht schilderij?

schilderij-frame-rand.pngEen lezer mailde me:

Ik heb een schilderij gekocht. Leuk om aan de muur te hangen, maar ik vroeg me af wat ik er nog meer mee mag. Ik heb er een foto van gemaakt, en die staat nu als achtergrond op mijn bureaublad op het werk. Ik neem aan dat dat wel mag. Maar hoe ver gaan mijn rechten als eigenaar? Mag ik die foto bijvoorbeeld op mijn blog zetten om te vertellen dat ik het schilderij gekocht heb? Of als vast beeld op mijn homepage? Of op de cover van mijn boek?

De eigenaar van een schilderij heeft niet automatisch ook de auteursrechten. De schilder kan dus nog steeds reproducties en openbaarmakingen van het schilderij verbieden, ook als die door de eigenaar worden gemaakt.

Wel gelden daarbij een aantal grenzen. Allereerst is er natuurlijk de uitzondering voor de thuiskopie: voor eigen oefening, studie of gebruik mag je een schilderij reproduceren. Wil je proberen of je het na kunt schilderen, dan mag dat. Een foto van het schilderij op je bureaublad zetten is om die reden ook geen probleem.

Ook kun je aanspraak maken op het beeldcitaatrecht als je wilt aankondigen dat je het schilderij gekocht hebt, of als je het schilderij gaat bespreken. Dat recht geldt ook op een weblog. Wel moet je dan aan bronvermelding doen, oftewel de naam van de schilder noemen.

Daarnaast is er speciaal voor schilderijen nog een andere uitzondering. De eigenaar van een schilderij mag dat reproduceren en vertonen, mits hij dat doet “voor zover dat noodzakelijk is voor openbare tentoonstelling of openbare verkopen van dat werk” (artikel 23 Auteurswet). Het mag geen commercieel oogmerk hebben, behalve dat je toegang voor zo’n tentoonstelling mag vragen.

Ik zou zeggen dat een permanente reproductie op een persoonlijke website daaronder kan vallen, zolang die reproductie maar geen commercieel karakter krijgt. Het schilderij op de cover van een boek boek zetten geeft de reproductie een andere functie dan het vertonen van het schilderij zelf. Dus daar zou een grens liggen.

Arnoud

De Cruijffclaim, pardon Scrabbleclaim nogmaals

sosueme-cruijff-op-soccer4u.pngGezien het onderwerp van de zaak zou ik nu met een diepzinnig citaat moeten komen, maar die leest u maar elders. Hier gaat het over een recent en ietwat ergerlijk vonnis van de kantonrechter over een foto(tje) van Cruijff op de site Soccer4u.nl.

Over de feiten valt niet veel te melden. De site wordt gerund door een groep voetbalenthousiastelingen en plaatste een berichtje over Johan Cruijff. Daar hoort een foto bij, en die is natuurlijk zo gevonden. De pech voor deze jongens was alleen dat ene Peter Vincent Schuld zich meldde namens de rechthebbende en een paar duizend euro wilde hebben voor dit gebruik. Schuld verloor onlangs nog een vergelijkbare zaak van Zaplog, maar dat maakt hij meer dan goed met deze nieuwe zaak: € 2.420 schadevergoeding en € 1.647,93 aan proceskosten.

Het vonnis rammelt aan diverse kanten, wat misschien mede komt door de weinig inhoudelijke verdediging die is gevoerd. Allereerst is er een nogal merkwaardige redenering over hoe er inbreuk op de rechten gemaakt zou zijn.

Dat de foto nooit op de server van de website van [gedaagde A.] heeft gestaan en niet door deze website is “ge-upload” doet – wat daar overigens van zij – niet ter zake. De foto is op de website geplaatst. [gedaagden] erkennen dit. Daarmee is de foto openbaar gemaakt zonder toestemming van de gerechtigde en dit is niet toegestaan.

Zo te lezen gaat het om dieplinken, iets dat meer kantonrechters een nieuwe openbaarmaking vinden. Tsja. Er valt wat voor te zeggen, al blijf ik het twijfelachtig vinden.

Wél echt fout is de toekenning van de gevraagde schadevergoeding. Die wordt berekend volgens de bekende scrabblemanier: men neme het normale tarief en vermenigvuldige dat met drie. Dit op basis van de richtprijzenalgemene voorwaarden van de Fotografenfederatie. En dat zou dan aangeven wat een “redelijk aanknopingspunt voor de begroting van de schade” zou zijn. Mooi niet dus! In de meeste gepubliceerde vonnissen wordt deze manier van schade berekenen juist expliciet afgewezen.

Het verbaast me dan ook dat de rechter in dit vonnis zo makkelijk aansluit bij deze voorwaarden. Maar ook hier weer lijkt dat meer te komen door het weinig inhoudelijke verweer. “Dit als zodanig hebben [gedaagden] niet bestreden”, zo motiveert de rechter de toekenning. Jammer!

Arnoud

Mag een schoolfoto op de website?

groepsfoto-klassenfoto.jpgEen lezer mailde me met deze vraag:

Wij zijn een openbare basisschool en hebben net een nieuwe website op het internet staan. Nu hebben wij de groepslijsten met de namen van de kinderen geplaatst en tevens de groepsfoto’s. Onze vraag is of dit niet in strijd is met de privacy van de kinderen?

Namen en foto’s waar personen herkenbaar op staan, zijn persoonsgegevens. Het publiceren van zulke informatie is een verwerking van persoonsgegevens die onder de Wet Bescherming Persoonsgegevens valt. Dat betekent dat je als school in principe toestemming moet hebben van de betrokkenen. In dit geval de ouders, omdat de betrokkenen (de kinderen) natuurlijk minderjarig zijn.

Een paar jaar geleden hoorde ik van een kind wiens naam en foto ook op een schoolsite waren gezet, zonder dat ze dat zelfs maar was gemeld. Dat pakte bijzonder pijnlijk uit – het kind en zijn moeder waren ondergedoken voor de stalkende vader. Via Google had deze ze man ze snel weer gelokaliseerd. Nou is dat een extreem geval, maar het geeft wel aan waar je tegenaan kunt lopen bij publicatie.

Het beste is dus om de ouders expliciet om akkoord te vragen dat deze informatie van hun kinderen op internet te vinden is. Nu kan dat bij een grote basisschool lastig zijn. Denk bijvoorbeeld aan een groepsfoto waarbij één ouder publicatie niet wil en de overige 35 wel. Een kind ‘uitpixelen’ of van zwart balkje voorzien is ook zo wat, dus in zo’n geval zou je kunnen kiezen voor publicatie op een semi-besloten deel van de site. Met een Robots.txt bestand kun je zoekmachines weghouden van zo’n pagina. Daarmee zijn veel van de bezwaren weggenomen lijkt me.

Arnoud

Mag je een foto imiteren?

Een lezer mailde me:

Ik ben fotograaf en verkoop onder andere foto’s van een standbeeld in mijn woonplaats. De manier waarop ik het heb gefotografeerd wijkt nogal af van hoe anderen het doen: ik fotografeer vanaf de achterzijde en gebruik ook een flinke telelens. Nu zag ik laatst bij een concurrent op de site een foto die wel heel sterk leek. Hetzelfde beeld, gefotografeerd vanuit hetzelfde standpunt en ook met telelens en ook nog eens op dezelfde manier uitgesneden. Het was wel een andere foto want er waren wolken te zien die er op mijn foto niet zijn. Is dit nu wel of geen inbreuk op mijn auteursrecht?

Het auteursrecht beschermt niet alleen tegen het letterlijk kopieren van een foto. Ook naschilderen van een foto is verboden. En dus ook het nabouwen van de compositie en het maken van dezelfde foto.

De lezer heeft alleen wel een ontzettend bewijsprobleem, want hoe kan hij laten zien dat de ander zijn foto heeft gebruikt ter “inspiratie” van zijn compositie? Is het gebruik van hetzelfde standpunt en een telelens voldoende bewijs, of zijn dat dingen die iedere fotograaf zou doen? Je kunt concurrenten niet verbieden de achterkant van een standbeeld te fotograferen lijkt me.

Arnoud

Productfoto’s en -tekst overnemen van je concurrent, mag dat?

Stel je wilt een webwinkel beginnen. Dan zijn foto’s en teksten van je producten natuurlijk een must. Dat kun je wel zelf gaan schrijven en fotograferen, maar niet iedereen heeft daar zin in. Wat doe je dan? Dan kopieer je dat van de concurrent. En wat doet die dan? Die begint een rechtszaak wegens inbreuk op het auteursrecht.

Webwinkel De Roode Roos had teksten en foto’s van “orthomoleculaire voedingssupplementen” (wie weet wat dat zijn, mag het zeggen) online. Concurrent De Rooij bleek dezelfde foto’s en teksten te hebben, inclusief spelfouten. Inbreuk op het auteursrecht, volgens De Roode Roos. Welnee, volgens De Rooij. Die teksten kwamen uit het Vademecum Integrale Geneeswijzen, en die foto’s waren helemaal niet auteursrechtelijk beschermd.

Pardon? Natuurlijk, als er geen creativiteit bij een foto komt kijken, zit daar geen auteursrecht op. Denk aan een pasfoto uit zo’n fotohokje, of de opnames van een vast opgehangen beveiligingscamera. Maar er is meestal maar bar weinig creativiteit nodig. Een productfoto vereist toch enig nadenken over hoek, belichting, kleurstelling en dergelijke om het product goed uit de hoek te laten komen. Maar De Roode Roos had toch iets meer moeten doen:

Het product maakt het hoofdbestanddeel uit van de foto, daaromheen is slechts een klein wit kader te zien. Kennelijk stond bij het maken van de foto’s een zo objectief mogelijke weergave van het product, van hoge kwaliteit en met goede zichtbaarheid van het etiket, centraal. … Hoewel de voorzieningenrechter niet ontkent dat ook binnen dit kader nog marginale variaties mogelijk zijn, zijn deze in dit geval van ondergeschikt belang aan de zo natuurgetrouw en correct mogelijke weergave van het te fotograferen product.

Daarmee waren deze productfoto’s niet auteursrechtelijk beschermd. Het enige creatieve was het watermerk met het logo van De Roode Roos, en juist dat had De Rooij er afgesloopt voordat ze de foto overnamen.

Ook op de teksten zat geen auteursrecht. De Roode Roos had niet letterlijk overgetypt, maar zich wel zwaar gebaseerd op dat Vademecum, en op de etiketten van de producten. Bovendien beschreven de teksten alleen kort en zakelijk objectieve informatie over de producten. En een opsomming van eigenschappen en ingrediënten van een product is niet auteursrechtelijk beschermd.

Toch kwam De Rooij niet zomaar weg met het overnemen van al die teksten en foto’s. Zo veel materiaal van je concurrent overnemen is maatschappij onzorgvuldig (“niet netjes”) en daarom toch onrechtmatig. In plaats van alles bij je concurrent te halen, had je ook zelf wat foto’s en teksten kunnen maken. Profiteren van het werk van je concurrent is niet de bedoeling.

Via Volledig bericht, pardon Boek 9.

Arnoud

Mag je nieuwsberichten met foto’s overnemen?

Een bloggende lezer vroeg zich af:

Ik blog regelmatig over celebritynieuws uit Amerika, en ik vertaal dan ook vaak Engelstalige berichten. Dat doe ik altijd met bronvermelding. Ik neem dan ook de foto over als onderdeel van het bericht. Nu kreeg ik een boze mail van een Amerikaanse fotograaf die beweert dat ik zijn auteursrecht schendt. Maar actueel nieuws mag ik toch overnemen?

Het overnemen van actueel nieuws mag, ook als dat in een andere taal gebeurt. Een Nederlandstalig blog mag dus Engelstalige nieuwsberichten vertalen en overnemen. Een foto is over het algemeen geen deel van het nieuws. Het wetsartikel (artikel 15 van de Auteurswet) laat alleen toe dat je nieuwsberichten overneemt. Daarom mag dat in principe niet met foto. De uitzondering is als de illustratie zelf het nieuws is. De World Press Photo is een duidelijk voorbeeld.

Let wel, de zoveelste foto van “Paris Hilton in al te onthullende kleding” is verslag van nieuws (roddelnieuws) maar het bestaan van de foto is daarmee nog geen nieuws. Zo’n foto mag alleen gebruikt worden met een licentie. Bij een verslag over een rechtszaak over een foto van mevrouw Hilton zou die foto op grond van citaatrecht getoond kunnen worden bijvoorbeeld. Denk aan een gestolen foto of een foto die tegenspreekt wat zij beweert.

Het citaatrecht is een ander verhaal. Ik mag een foto overnemen als ik dat nodig heb voor mijn aankondiging of betoog dat met die foto te maken heeft. Niet alleen als de foto het nieuws is. Ik zou bijvoorbeeld twee foto’s kunnen tonen en aantonen dat de een duidelijk afgekeken is van de ander. Een kleine uitsnede van b.v. 100×100 pixels bij een Nederlandstalige versie van een Engels nieuwsbericht waarin het origineel staat, zou ook nog wel onder citaatrecht vallen. Dat is dan deel van de aankondiging van het Engelse nieuwsbericht. Integraal het origineel overnemen lijkt mij geen geldig citaat.

Arnoud