Tag: Licentie

De Nederlandse vergelijkingssite PR Aviation mag geen gegevens scrapen van de website van Ryanair, zodat prijzen automatisch in de vergelijker terechtkomen. Dat meldde Nu.nl gisteren. Het Hof van Justitie bepaalde namelijk dat hoewel de data van Ryanair niet beschermd is, het bedrijf met hun gebruiksvoorwaarden mag verbieden dat mensen deze gegevens gebruiken in prijsoverzichten. Wát een vervelende uitspraak.

Ryanair en PR Aviation hebben al jaren een slepend conflict over of de laatste de prijzen van Ryanair mag opvragen en in haar vergelijker mag opnemen.

Ryanair beriep zich daarbij altijd op haar auteursrecht en databankrecht, maar dat werd eerder door onze Hoge Raad afgewezen: er zit geen auteursrecht of databankrecht op een prijslijst, kom nou. Voor auteursrecht moet je iets creatiefs doen in de tekst, en daar is geen sprake van. En voor een databankrecht moet je investeringen hebben gedaan die specifiek zagen op het maken van de prijslijst, en die zijn er niet. Dat je investeert in je dienstregeling, is irrelevant: dat gaat niet over de lijst zelf.

Als laatste redmiddel had Ryanair ook nog in haar gebruiksvoorwaarden opgenomen dat je niet mocht scrapen. En het Hof van Justitie zegt nu dat dát rechtsgeldig is (in principe), ook al blokkeer je daarmee de rechten die mensen hebben om auteursrechtelijke of databankrechtelijke informatie te gebruiken. Die rechten zijn namelijk niet aan de orde omdat er geen auteursrecht of databankrecht rust op deze data.

Dus, eh, als er auteursrecht op zit dan mag ik citeren en als het een databankrecht is dan mag ik kleine stukjes overnemen voor legitieme doelen, maar als er géén bescherming is dan mag ik niets? Dat lijkt me een beetje raar, dan ga je toch als site met prijzen altijd zeggen, ik heb geen databankrecht, blijf van mijn data?

Welnee joh, zegt het Hof:

Een dergelijk betoog gaat immers voorbij aan het juridische en economische belang dat voor de persoon die heeft geïnvesteerd in het aanleggen van een databank, besloten ligt in de in de lidstaten geharmoniseerde automatische bescherming die verbonden is aan het uit het auteursrecht voortvloeiende uitsluitend recht om de verschillende in artikel 5 van richtlijn 96/9 genoemde handelingen aan zichzelf voor te behouden, en aan het recht om op grond van het recht sui generis de in de artikelen 7, leden 1 en 5, en 8, lid 2, van de richtlijn genoemde handelingen te verbieden.

Oftewel: omdat een databankrecht zo leuk is, gaan bedrijven als Ryanair écht liever investeren in alsnog een databankrecht (met verplicht toelaten dat je gescrapet wordt) dan dat ze nu op hun data blijven zitten en “Blijf met je rotpoten van onze rotprijzen af” in juridische taal roepen. Eh, juist.

Inderdaad, ik vind dit storend. Zoekmachines en prijsvergelijkers hebben een legitieme functie in de maatschappij en behoren prijsinformatie en dergelijke transparant te kunnen maken. Daar moet auteursrecht of databankrecht niet aan in de weg staan, daar zijn die rechten niet voor bedoeld. En oké het Hof laat doorschemeren dat dat niet gaat lukken, maar was het nou écht nodig om te zeggen dat je bij afwezigheid van die rechten een pseudo-recht kunt claimen met een contractuele afspraak? Want je wéét dat iedereen de komende jaren gaat roepen “wij hebben ergens een disclaimer met magniet erin, dus je bent in Ernstige Mate Maatschappelijk Onzorgvuldig en wanprestatie en juridische foei”.

Het enige lichtpuntje is dat er natuurlijk wel een contract moet zijn tussen de site en de scrapende bezoeker. En daarvoor is (zou ik zeggen) wel meer nodig dan dat je ergens een bestandje “gebruiksvoorwaarden” neerzet, zeker als je ongebruikelijke bepalingen opneemt zoals “je mag geen prijzen overnemen”. Dus ik hoop dat de Nederlandse rechter die straks het eindarrest moet wijzen, een duidelijke uitspraak doet wanneer je nu met website-gebruiksvoorwaarden een contract tot stand brengt met je bezoeker.

Arnoud