Het moet perse gezellig zijn op ons forum!

| AE 8207 | Uitingsvrijheid | 12 reacties

megafoonEen lezer vroeg me:

Ik ben al enige tijd lid van een discussieforum maar de laatste tijd valt me op dat het beheer steeds vaker kritische opmerkingen weghaalt en streng modereert op negatieve uitingen. Geen strafbare dingen maar, zoals ze zelf zeggen, “het moet wel gezellig blijven hier”. Ik ben het daar niet mee eens, een vrije en kritische discussie is toch deel van de vrijheid van Nederland. Maar hoe krijg ik het beheer daarvan overtuigd?

Het klopt dat je in Nederland op grond van de vrijheid van meningsuiting kritisch mag zijn en mag zeggen wat je wilt. Dat gaat vrij ver: volgens de vaste rechtspraak van het Europese Hof voor de Rechten van de Mens is het toegestaan om te shockeren, beledigen en storende dingen te zeggen.

Vrijheid van meningsuiting is echter in principe iets dat alleen tegenover de overheid een argument kan zijn. Je kunt van de overheid eisen dat ze je niet hinderen bij het uiten van je mening, maar niet van particulieren. Laat staan dat je kunt eisen dat andere mensen naar je moeten luisteren in plaats van je weg te sturen. Dat bepaalde ook datzelfde Hof voor de mensenrechten:

[A]s a general rule, privately owned newspapers must be free to exercise editorial discretion in deciding whether to publish articles, comments and letters submitted by private individuals or even by their own staff reporters and journalists. The State’s obligation to ensure the individual’s freedom of expression does not give private citizens or organisations an unfettered right of access to the media in order to put forward opinions

Wat voor een krantenuitgever geldt, geldt natuurlijk ook voor de eigenaar van een website. (En zie ook deze uitspraak over het Elsevier-forum.)

In principe zei ik, want dit is recht en in het recht zijn er altijd uitzonderingen te verzinnen. Maar dat gaat hier wel heel moeilijk worden. De lat ligt namelijk zeer hoog; er moet sprake zijn van

preventing any effectieve exercise of freedom of expression or [if] it can be said that the essence of the right has been destroyed (r.o. 47).

Als de gezelligheidsban er dus toe leidt dat je op geen enkele manier meer je mening kunt uiten of op geen enkele manier de betreffende groep mensen kunt bereiken (en die groep is een maatschappelijk relevante groep) dan zou je heel misschien kunnen zeggen, het is een inbreuk op mijn vrije meningsuiting als ik niet meer mag posten. Maar dat is niet hetzelfde als “een willekeurige groep mensen op een forum kan mijn mening niet lezen”.

In de rechtszaak waar die uitspraak uit komt, ging het over een stel demonstranten die in een winkelcentrum geweerd werd. Op zich is dat een relevante groep mensen die je dan niet meer kunt bereiken: het winkelend publiek is een aardig grote groep en representatief voor de bevolking van een dorp of stad. Maar de demonstranten hadden ook de individuele winkeliers kunnen vragen om daar te mogen flyeren bijvoorbeeld, dus dit verbod kon niet een volledige blokkade van hun uiting genoemd worden.

Bij een gewoon forum lijkt het argument me vrijwel altijd kansloos. De groep mensen zal zelden groot genoeg zijn om de vergelijking met een winkelcentrum op te doen laten gaan. En zelfs als die groep groot genoeg is (en jouw belang bij een unban dus ook groot) dan nog zijn er vaak andere methoden genoeg. Heel misschien als we op het niveau Fok (voor Nederland) of Facebook (wereldwijd) uitkomen. Als je dáár categorisch geweerd wordt, dan is dat wel een erg stevige inperking van je uitingsvrijheid.

De vraagsteller zit met een iets subtieler probleem: hij wordt niet compleet geweerd, maar alleen bij het uiten van ongezellige dingen. Dat maakt de afweging niet echt anders: een mening weren wegens ongezellig is niet anders dan een mening weren wegens ermee oneens zijn.

Arnoud

Mag ons dorpsforum historische foto’s van het dorp publiceren?

| AE 8141 | Intellectuele rechten | 33 reacties

forum-discussie-post-phpbbEen lezer vroeg me:

Wij hebben een forum over de geschiedenis van ons dorp. Hierop worden door veel mensen foto’s geplaatst, zonder na te denken over rechten of zelfs maar bronvermelding. Nu hebben wij een nieuwe forumgebruiker, die bij elke foto vraagt of de rechten wel geregeld zijn en of we ons wel realiseren dat we aansprakelijk zijn. Heeft hij gelijk en wat moeten wij hiermee?

In beginsel klopt het dat op iedere foto auteursrecht zit, tenzij de fotograaf daar afstand van deed of de fotograaf meer dan 70 jaar geleden overleed. Als er auteursrecht op een foto zit, dan moet er toestemming zijn voor het publiceren op zo’n openbaar forum.

Zo te lezen zit het forum dus fout om het zo fout te doen. Dat kan tot schadeclaims leiden, en dat gebeurt ook wel als het gaat om actuele foto’s of foto’s waarbij de rechten bij grote partijen zoals Masterfile liggen.

Bij historische foto’s kom ik dat eigenlijk niet tegen. Ik vermoed omdat daarvan veel minder bekend is waar de rechten liggen of de fotografen minder vaak professionele fotografen waren die geld willen verdienen door hergebruik aan te pakken. En zeker in de situatie van de geschiedenis van een dorp is de kans groot dat de foto’s van al dan niet reeds overleden particulieren komen, zodat de kans op claims erg klein is.

Dus het klopt wat deze nieuwe gebruiker zegt, maar of het in de praktijk ook problemen geeft, dat lijkt me sterk.

Arnoud

Kom nou, ik ga toch niet overleggen met mijn gebruikers!

| AE 6917 | Informatiemaatschappij | 14 reacties

rantweek-tiradeweekDeel van mijn werk is het schrijven van gebruiksvoorwaarden. Mijn deeltirade over eenzijdige AV in het achterhoofd probeer ik die altijd zo gebalanceerd mogelijk te maken. En het bijzondere is: dat geeft met enige regelmaat stevige discussies omdat ik alsmaar redelijk wil zijn. Met name als het gaat over regels als “na overleg” of “na een waarschuwing”. Men wil gewoon meteen in kunnen grijpen, overleg met gebruikers, het moet niet gekker worden.

Ergens begrijp ik het wel. Zeker als je goedkope diensten aan het grote publiek aanbiedt, dan zit je niet te wachten op discussies met elke klant over kleine overtredingen en aanverwant gedoe. Dat kost je al na 30 seconden aan de telefoon of drie mailtjes heen en weer je winstmarge. En de meeste klanten die zo’n dienst afnemen, zullen dat wel begrijpen ook.

Maar mag het eigenlijk wel?

Er is volgens mij geen expliciete regel die zegt dat je móet waarschuwen of overleggen voordat je mag ingrijpen, als contractueel (in algemene voorwaarden) is bepaald dat iets niet mag en de exploitant van de dienst dan mag ingrijpen. Op de zwarte lijst van algemene voorwaarden staat weliswaar een verbod op eenzijdig bepalen dat de gebruiker te kort geschoten is, maar dat gaat over de gebruiker van de voorwaarden, de exploitant van de dienst dus. Die mag niet als enige bepalen of hijzelf tekort schoot met de contractuele afspraken.

De wet stelt dat wanneer een klant tekort schiet, een dienstverlener per direct zijn deel van de overeenkomst mag opschorten (art. 6:262 BW) of te ontbinden (art. 6:265 BW), mits dit maar gerechtvaardigd wordt door het tekort schieten en de klant in gebreke is gesteld (gewaarschuwd). Als je voorwaarden zeggen “geen onfatsoenlijk taalgebruik” dan is iemand een jaar lang verbannen wegens één drieletterwoord niet echt gerechtvaardigd.

De wet kent daarnaastBelangrijk is de regel van het in gebreke stellen (art. 6:82 BW</A), maar dat is vooralzowel bij opzeggen (ontbinden) als van belang bij schadevergoeding want díe kun je alleen eisen als de schuldenaar in verzuim is (art. 6:85 BW). Wil je geen schadeclaims indienen maar gewoon van je wederpartij af, dan is het dus niet nodig dat je in gebreke hebt gesteld.

Kortom, een directe wettelijke grondslag kan ik niet vinden om te zeggen “je moet eerst waarschuwen”. Netjes lijkt het me wel. Maar hoe formuleer je “netjes” in algemene voorwaarden?

Arnoud

AIVD trok grote webfora onrechtmatig leeg, dat mocht meestal

| AE 6956 | Regulering | 16 reacties

De inlichtingendienst AIVD heeft bij het binnenhalen van grote algemene webfora in een aantal gevallen onrechtmatig gehandeld, oordeelt de toezichthouder Ctivd in een onderzoeksrapport. Dat meldde Tweakers vorige week. Vorig jaar werd bekend in één van de vele Snowden-onthullingen dat de AIVD op internetforums inbrak en grootschalig gegevens downloadde. In de meeste gevallen was dat… Lees verder

Kan een forum zijn leden aansprakelijk stellen na een claim?

| AE 6914 | Ondernemingsvrijheid | 42 reacties

Als je als forum aansprakelijk bent voor foto’s (of teksten) die je leden geplaatst hebben, dan kan dat een dure grap worden. Dat ondervond het Brandweerforum vorig jaar. Men werd toen met succes aansprakelijk gesteld door een fotograaf voor foto’s geplaatst door leden van het forum. Het forum was geen neutraal platform maar vervulde een… Lees verder

Kun je privéberichten opeisen bij een forum via de Wet bescherming persoonsgegevens?

| AE 6580 | Privacy | 18 reacties

Een lezer vroeg me: Recent ben ik verbannen van een forum. Hierdoor ben ik de toegang verloren tot al mijn privécommunicatie op dat forum. Deze wil ik nu opeisen via de Wet bescherming persoonsgegevens, de berichten betreffen immers mijzelf. Maar het forum wil me die niet geven, ze zeggen dat de Wbp niet geldt. Hoe… Lees verder

Moet ik het IP-adres of emailadres van mijn gebruiker afgeven als hij auteursrechten schendt?

| AE 6402 | Ondernemingsvrijheid | 46 reacties

Een lezer vroeg me: Op ons forum worden wel eens foto’s geplaatst zonder toestemming. Op klacht haal ik die netjes weg. Maar nu wil een fotograaf van mij de naam en (woon-)adresgegevens van een forummer. Moet ik dat geven? En adresgegevens héb ik helemaal niet! Een forumexploitant is in beginsel niet aansprakelijk voor wat de… Lees verder

Europees Hof stelt website verantwoordelijk voor reacties

| AE 6022 | Ondernemingsvrijheid | 25 reacties

Het Europese Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM) heeft geoordeeld dat een website verantwoordelijk gehouden kan worden voor de reacties die op de website geplaatst worden, meldde Nu.nl vrijdag. In de Delfi-zaak ( 64569/09) bepaalde deze hoogste rechtbank voor de Europese mensenrechten (niet te verwarren met het Europese Hof van Justitie) dat wie… Lees verder