Tag: Camera

About Camera

Subscribe Feeds

Mag je foto’s uit een gevonden camera op Facebook zetten?

Geplaatst op in Privacy, 12 reacties

lost-found-verloren-voorwerpenEen lezer vroeg me:

Een kennis van me met behoorlijk wat Facebookvrienden vond onlangs een camera op straat. Hij heeft enkele foto’s daarvan op Facebook gezet (met afgeblokte gezichten) met een oproep om het bericht te delen en hem te contacteren als iemand weet wie dit zijn. Maar mag dat wel met de privacywet?

Volgens de wet behoor je een gevonden voorwerp aan te geven bij de gemeente – niet bij de politie dus. Ook moet je het melden bij de eigenaar van de ruimte waar je het vond, bijvoorbeeld de NS als het in de trein was of de klantenservice als je iets in een winkel vindt. Het is niet verplicht een voorwerp op te rapen (vindplicht) maar wel om een opgeraapt voorwerp aan te geven.

In de praktijk werkt dit lang niet altijd, zeker niet als het voorwerp uit het buitenland komt of op straat lag zonder verdere aanknopingspunten over de eigenaar. Terwijl veel mensen wel op sociale netwerken zitten, of mensen kennen die daarop zitten. Logisch dus om te denken dat zo’n oproep op Facebook meer kans op succes heeft.

Het publiceren van foto’s kan al snel een privacyschending opleveren. Als mensen herkenbaar zijn, hebben ze immers portretrecht. Het plaatsen van een balkje over het gezicht is een oplossing, maar bekenden zullen waarschijnlijk desondanks deze mensen herkennen. (Dat is ook het hele punt natuurlijk van die foto’s publiceren.) Of dat genoeg is om het portretrecht te weerleggen, betwijfel ik dus.

(Daarnaast zit er auteursrecht op die foto’s dus publiceren mag niet zonder toestemming maar gezien de context zou ik dat toch citeren noemen.)

De vraag is dan: is deze privacyschending te rechtvaardigen met een ander belang dat minstens zo zwaar weegt? Het is natuurlijk een nobel doel: het terugbezorgen van de camera. En dan moet je wel iets laten zien waarmee mensen weten dat het hún camera is. Je weet dat in de praktijk de politie hier weinig prioriteit aan geeft, dus welke opties heb je anders? Ik zou dan ook zeggen dat dit moet kunnen mits je natuurlijk alleen keurige foto’s uitzoekt en goed nadenkt per foto of men het vervelend zou vinden dat nou net die foto voor de hele wereld zichtbaar is.

Een tip die specifiek bij camera’s nog handig is, is om als eerste foto een afbeelding van naam, adres en telefoonnummer op te nemen. Zo weet je als eerlijke vinder meteen waar je terecht moet.

Arnoud

Gastpost: Cameratoezicht goed bekeken

Geplaatst op in Security, 19 reacties

dome-camera.jpgOmdat ik met vakantie ben deze week een aantal bijdragen van vaste bezoekers. Vandaag IT-er Sander van Loosbroek over cameratoezicht vandaag de dag.

Het gebruik van beveiligingscamera’s door onze overheid is aan duidelijke regels gebonden. Voor burgers zijn er striktere regels van toepassing maar een gebrek aan kennis over de technische mogelijkheden van camera’s bij de wetgever en een evenzo groot gebrek aan toezicht op het naleven van de regels verklaren de bespioneerde burger vogelvrij. De alsmaar dalende prijs van deze camera’s maken ze toegankelijk voor iedereen en met dit artikel wil ik toelichten wat een burger volgens de wetgever wel en niet mag met een beveiligingscamera en hoe daar in de praktijk (niet) mee wordt omgegaan.

Beveiligingscamera’s inzetten op of rondom de werkplek mag, maar moet voldoen aan de criteria zoals vastgelegd in de Wet bescherming persoonsgegevens. Daarin staat onder andere dat de werkgever moet kunnen beargumenteren waarom het bedrijfsbelang zwaarder weegt dan de privacy van de medewerkers, dat het gebruik van camera’s aan medewerkers duidelijk kenbaar moet worden gemaakt en dat het filmen van de openbare ruimte niet is toegestaan.

Dat kenbaar maken wordt lastig als er sprake is van diefstal en je de dader middels beelden op heterdaad wil vastleggen. De wet biedt daar een uitzondering voor maar helaas gaat deze uitzondering gepaard met een meldplicht aan het College Bescherming Persoonsgegevens waarvan de werkgever over het algemeen is gevrijwaard zolang hij voldoet aan de voorwaarden in artikel 38 van de Wet Vrijstellingsbesluit Wbp. Daarin staat ook dat beelden na een maand moeten worden vernietigd en dat alleen directe leidinggevenden toegang mogen hebben tot de beelden. Bent u er nog?

De praktijk ziet er anders uit. Bedrijven filmen dat het lieve lust is en cameratoezicht op personeel en klanten wordt verondersteld in plaats van kenbaar gemaakt. Het CBP is belast met de handhaving van de Wbp en in hun beleidsregels van 17 januari 2011 is een prioriteitenlijst opgenomen waarin het toezicht op cameratoezicht niet te vinden is. Geen wonder dus dat u nog nooit een ambtenaar van het CBP heeft gezien die een camera inspecteerde. Het houden van toezicht op het naleven van de Wbp is dus geen taak van de politie, die maakt echter wel dankbaar gebruik van de aan hun toegekende bevoegdheid in de Wbp om beelden op te vragen van camera’s van burgers in het kader van onderzoek, ook als die camera’s “per ongeluk” de openbare ruimte filmen.

Privacyschending als gevolg van cameratoezicht levert vooralsnog alleen problemen op voor burgers c.q. werknemers. Deze laatste groep is zich er onvoldoende van bewust dat camera’s niet mogen worden gebruikt om ze aan te spreken of te beoordelen op hun functioneren. Op afstand toezicht houden of iedereen op tijd komt mag dus niet. De dalende prijs van camera’s zorgt er verder voor dat iedereen een camera aan de gevel kan hangen en daarmee de privacy van passerende burgers verder aantast. Dit leidt tot steeds meer zaken waar ook sommige rechters zich geen raad mee weten. Recentelijk verscheen op dit weblog een artikel waar het raam van de buren werd gefilmd omdat daar weleens inbrekers langs zouden kunnen lopen. De rechter stond dit toe terwijl IP camera’s tegenwoordig allerhande functionaliteit bieden waarmee een deel van het beeld altijd onherkenbaar wordt vastgelegd. Had de rechter dit geëist dan was iedereen blij geweest.

Is het tijd voor een herziening van de Wbp waarin de werkelijkheid van het filmen van de openbare order door burgers beter gereguleerd wordt of moet het CBP de privacy van burgers serieus gaan nemen en cameratoezicht tot prioriteit verheffen. Reguleren of handhaven dus, wat zien jullie graag dat het CBP doet?

Sander van Loosbroek is een freelance IT consultant en volgt momenteel een MBA opleiding aan de Nyenrode Business Universiteit. Zijn IT interesses gaan uit naar infrastructuur en beveiliging en in het bijzonder de juridische implicaties van de door zijn klanten gevraagde IT oplossingen. Hij houdt een weblog bij van losse hobbyprojecten en schrijft momenteel een scriptie over de mogelijke toepassingen van Bitcoin technologie in bestaande financiële transactieplatformen.

Mag ik een foto maken van de dief van mijn laptop?

Geplaatst op in Privacy, Security, 8 reacties

acer-laptop.pngEen lezer vroeg me:

Met trackingsoftware kun je de locatie van de dief van je laptop achterhalen. Ook kun je met zulke software screenshots maken en de webcam aanzetten zodat je een foto van hem maakt. Is dat toegestaan of kan hij me dan aanklagen wegens privacyschending?

Iemand die onrechtmatig handelt, zal niet snel aanspraak kunnen maken op de privacy wanneer dat wordt vastgelegd. Bij invoering van de Wet cameratoezicht kwam dit ter sprake, waarop de minister aangaf

Dit ligt anders wanneer een persoon wederrechtelijk de woning van de rechthebbende betreedt. Deze persoon zal geen aanspraak kunnen maken op eerbiediging van zijn persoonlijke levenssfeer door de rechthebbende van de woning die hij wederrechtelijk heeft betreden. Dit heeft tot gevolg dat de rechthebbende, indien deze van de inbreker beelden heeft vervaardigd met een camera waarvan de aanwezigheid niet op duidelijke wijze kenbaar is gemaakt, niet wederrechtelijk handelt.

Hoewel je dus eigenlijk een bordje moet ophangen als je cameratoezicht hanteert, kan een inbreker zich niet beroepen op afwezigheid van het bordje. Bij de webcam in een laptop gaat het niet om cameratoezicht met een ‘vaste’ (aangebrachte) camera, maar om camerabeelden in een besloten ruimte. Ook daar geldt de wet cameratoezicht: je mag mensen in privéruimtes niet stiekem fotograferen, nee ook niet met je telefoon. Althans niet als dat ‘wederrechtelijk’ is, oftewel dat jij er geen goede grond voor hebt. Het verkrijgen van een goed signalement van een dief lijkt me toch best wel een goede grond.

Het vastleggen van zulke identificerende gegevens lijkt me dan ook geen probleem. Aangifte daarmee doen mag ook, en een agent die dan zegt “onrechtmatig verkregen bewijs” mag terug naar de politieacademie. Bewijs dat burgers op eigen initiatief verkrijgen is (bijna) áltijd rechtmatig. Pas in uitzonderlijke gevallen kan dat het geval zijn: de inbreuk moet volgens de Hoge Raad “rechtens ontoelaatbaar” zijn, en daarvan is pas sprake als er méér is dan alleen een privacyschending op zich.

Lastiger wordt het als je die gegevens gaat publiceren. Justitie blijft erbij dat dergelijke acties aan haar voorbehouden zijn, en dat burgers niet zelf op deze manier tot opsporing moeten overgaan. Zeker niet als de publicatie eerder neerkomt op een schandpaal dan een serieuze poging de dief te laten arresteren. Daar zou ik persoonlijk dus toch voorzichtig mee willen zijn.

Arnoud

Hoe ver mag een beveiligingscamera reiken?

Geplaatst op in Security, 21 reacties

dome-camera.jpgAls het niet de mij meest gestelde vraag is, dan zit ie toch zeker in de top 3: mag de buurman mijn tuin filmen met zijn beveiligingscamera? Het standaardadvies is: nee, maar wel zijn eigen terrein, en ga met hem práten want hier een juridisch punt van maken gaat de sfeer niet verbeteren. Maar soms stappen er toch mensen naar de rechter over buurmans camera en dat geeft dan weer leuke brokjes jurisprudentie. Zoals nu.

In deze zaak (via) ging het om buren op een bedrijventerrein, beiden met woning in bedrijfspand dus. De gedaagde buurman had twee beveiligingscamera’s bevestigd aan een muur van zijn bedrijfspand, en die muur stond vijf meter van slaapkamers en terras van de eisende buurman. En dat gaf de eisende buurman “voortdurend het gevoel dat hij door [gedaagde] wordt bespied.”

De rechtbank constateert terecht dat het hier gaat om twee grondrechten: de privacy van de buurman en het eigendomsrecht van de buurman, waarbij dat laatste recht met zich meebrengt dat hij beveiligingsmaatregelen mag nemen zoals cameratoezicht. Bij twee tegenover elkaar staande grondrechten krijg je een afweging van belangen. Maar er moet natuurlijk wel allereerst bewijs zijn dát de eisende buurman in zijn privacy wordt aangetast. En dat krijgt hij niet voor elkaar:

[eiser] stelt dat hij in zijn privacy wordt aangetast door de aanwezigheid van de camera’s en dat uit de technische beschrijving van de camera’s kan worden afgeleid dat deze een zodanig bereik hebben dat er opnamen van zijn woning en tuin kunnen worden gemaakt. Wat [eiser] hiermee stelt, komt in feite daarop neer dat hij het gevoel heeft dat er inbreuk op zijn privacy wordt gemaakt, zonder dat hij deze inbreuk nader kan onderbouwen.

Belangrijk punt daarbij was nog dat de gedaagde buurman had uitgelegd dat hij niet kijkt naar de beelden, maar dat deze worden opgeslagen “enkel om te kunnen worden bekeken in het geval van bijvoorbeeld een inbraak.” En als niemand de beelden bekijkt, dan kun je ook niet echt spreken van continu bekeken worden.

Ja dit voelt wat makkelijk maar de hele situatie is nogal ongrijpbaar. Het is buitengewoon moeilijk een camera zo op te stellen dat deze inbrekers kan filmen maar de buren niet, wanneer de aanlooproute van de inbrekers bij de buren ligt. Een kapje kan natuurlijk, maar dan mis je net de wide shot waarmee de inbrekers nog met gezicht en dergelijke zichtbaar zijn. En je kunt wel van alles softwarematig regelen of beloven dat je niet kijkt, maar hoe weet je dat als buurman?

Omgekeerd is dat gevoel óók buitengewoon moeilijk te benoemen. Je weet niet of de buurman stiekem zit te kijken. En zelfs als er een legitieme zakelijke reden is, dan is het gewoon nog niet prettig om een camera in je rug te voelen. Ik vind het ook niet prettig als ik in een winkel kom en de verkoper tegen me begint te praten. Maar wat doe je eraan?

Arnoud

Wanneer mag een auditor onze camerabeelden inzien?

Geplaatst op in Privacy, Security, 4 reacties

dome-camera.jpgEen lezer vroeg me:

Van tijd tot tijd komt er bij ons een auditor over de vloer voor de certificering van een van onze klanten (PCI-DSS audit bijvoorbeeld). Soms wil zo’n auditor dan ook de camerabeelden bekijken, om bevestiging te krijgen dat de camerabeveiliging werkt. Mogen wij daarana meewerken? Camerabeelden mogen toch alleen met gerechtelijk bevel worden afgegeven?

Er is geen harde regel die inzage door derden verbiedt behalve bij gerechtelijk bevel. Sterker nog, er is slechts een bevel officier van justitie nodig om camerabeelden te vorderen door Justitie (art. 126nd Strafvordering). Tenzij je de strenge lijn van de Hoge Raad volgt die zegt dat camerabeelden ‘bijzondere’ persoonsgegevens zijn, dan is een bevel rechter-commissaris nodig.

Maar goed, dat gaat over strafrecht. Hier gaat het om inzage door een private partij. Daarbij is het strafrecht en het wetboek van strafvordering niet relevant.

De beveiliging middels camera’s is op zich al een onderwerp dat gerechtvaardigd moet worden onder de Wet bescherming persoonsgegevens, aangezien camera’s persoonsgegevens verwerken. De gebruikelijke grond is artikel 8 sub f: er is een dringende noodzaak (men kán niet anders), er is geen reële mogelijkheid toestemming te vragen en men heeft alles gedaan dat gedaan kan worden om de privacy van de gefilmde mensen te beschermen.

Als je het filmen an sich kunt rechtvaardigen onder dit artikel, dan lijkt me “controleren dat het filmen werkt” eigenlijk automatisch ook wel door de beugel kunnen. Maar je zult wel wat specifieke waarborgen moeten inbouwen. Kan de software automatisch gezichten blurren bijvoorbeeld? Doe dat dan wanneer de auditor de beelden kijkt. Of kan de auditor in een apart kamertje kijken met achterlating van zijn telefoon, zodat hij wel kijkt maar niet kan kopiëren? Misschien kun je op een rustig moment de beste man (m/v) zélf even voor de camera laten staan, en daarna samen constateren dat hij inderdaad in beeld was.

Arnoud

Wanneer mag je je partner in huis bespioneren?

Geplaatst op in Privacy, 25 reacties

Een lezer vroeg me:

Wanneer je samenwoont, al of niet getrouwd, mag je elkaar dan afsluiteren of met verborgen camera’s observeren?

Ik had al eens eerder een dergelijke vraag gehad, maar ik kreeg de afgelopen drie weken vier keer deze vraag dus ik dacht, hier moet ik nog eens op terugkomen.

Iedereen heeft privacy, maar als je met elkaar bent getrouwd of samenwoont dan wordt die privacy een heel stuk minder. Je moet dan eerder verwachten dat je partner dingen van je weet of dingen opvalt die je eigenlijk liever privé zou willen houden. Douchen is privé maar dat je partner binnenkomt tijdens het douchen, tsja dat hoort erbij.

De wet verbiedt het ‘wederrechtelijk’ aftappen van telefoontjes, mail of internetchats en ook het ‘wederrechtelijk’ installeren van verborgen camera’s in huis. Wederrechtelijk wil zeggen dat er geen recht, geen reden voor is. En dat is hier het lastige: omdat je een stuk privacy inlevert als je trouwt of samenwoont, kun je minder snel spreken van “geen recht” als zoiets gebeurt.

Wanneer je in gemeenschap van goederen bent getrouwd, dan is het nóg moeilijker om van wederrechtelijkheid te spreken. Het is dan immers je (mede)eigendom waar je de aftap/opnamespulen op installeert. En binnendringen in je eigen computer, dat kan niet. Maar zaligmakend is dat criterium niet: ik mag het bezoek op mijn verjaardag ook niet zomaar filmen met een verborgen camera, ook al heb ik die in mijn eigen huis verstopt.

Het gebruik van andermans wachtwoord is formeel strafbaar als computervredebreuk. Maar ook hier weer, het moet gaan om ‘wederrechtelijk’ gebruik. En of daar sprake van is, is dus onduidelijk.

Wel lijkt het me buitengewoon moeilijk om in een huwelijk/partnerschap met dergelijke juridische zaken te beginnen. Ga je werkelijk aangifte doen tegen je echtgenoot als je zo’n camera vindt? Een schadevergoeding eisen als je vriendin je aftapt?

Arnoud

Wat kan een thuiszorger doen tegen een filmende cliënt?

Geplaatst op in Privacy, 15 reacties

dome-camera.jpgEen lezer vroeg me:

Het komt steeds vaker voor dat mijn collega’s of ik als thuiszorg bij een cliënt thuis worden gefilmd met een webcam. Zij hebben geen idee wat er met die beelden gebeurt. Soms zit familie op afstand mee te kijken, maar soms wordt ’t ook gewoon opgenomen, zonder dat bekend is wat er verder met deze beelden gebeurt. Wij voelen ons hierdoor soms erg bezwaard. Wat kunnen wij hiertegen doen?

Antwoord: Het filmen van personen in een niet-openbare ruimte zoals een huis is verboden, tenzij je dit duidelijk aankondigt en een zwaarwegende reden hebt om om deze manier mensen te filmen (art. 139f Strafrecht). Natuurlijk zijn er redenen genoeg om in je huis te willen filmen, maar de wetgever vindt de privacy van je (legale) bezoekers óók belangrijk en eist daarom dat je een belangenafweging doet.

Aankondigen dát je met cameratoezicht werkt, is daarbij eigenlijk ook verplicht. In zeer uitzonderlijke situaties kun je wegkomen met verborgen camera’s, maar dan moet het echt gaan om een allerlaatste redmiddel nadat bewezen alle andere opties zijn uitgeput en niets hebben opgeleverd.

Het idee van dat aankondigen is dat de bezoeker dan kan besluiten toch maar niet naar binnen te gaan. Maar bij de vraagsteller is dat lastiger: die móet naar binnen, het is zijn of haar werk om in dat huis de bewoner te verzorgen of te helpen. Daar wordt het filmen dus opgedrongen, en dat is juridisch twijfelachtig. Dan moet je belang wel een stuk groter zijn.

Om problemen te voorkomen, lijkt het me het beste om dit in de zorgovereenkomst af te spreken. In goed overleg zijn er vast regels te verzinnen over waar wel en waar geen camera, wie bij de beelden mag en wat daarmee kan gebeuren. De modellen daarvoor die ik kon vinden hebben hier helaas geen clausules voor.

Het is een lastig dilemma. Enerzijds is het héél benauwend om continu gefilmd te worden als je gewoon je werk gaat doen (zeker bij persoonlijke dienstverlening). Anderzijds gaan er met enige regelmaat helaas dingen mis bij thuiszorg, dus vanuit preventie-oogpunt een camera snap ik dan wel weer. Plus, die camera hangt er misschien niet eens vanwege wantrouwen naar de thuiszorg maar vanuit een zorg over de grootouders die wellicht zomaar onwel kunnen worden. Maar poe zeg, als ik 80 ben en fysiek slecht gesteld zou ik toch nog steeds niet willen dat ik de hele dag bekeken word.

Arnoud

Mag je onder water filmen of fotograferen in het zwembad?

Geplaatst op in Informatiemaatschappij, 11 reacties

onderwatercameraDiverse lezers vroegen me recent hoe het zit met onderwatercamera’s in het zwembad. Nu onderwatercamera’s steeds goedkoper worden, duiken (haha) ze op veel meer plaatsen op. En wat is er nou leuker dan ook in het zwembad eens foto’s van jezelf, je familie of vrienden of willekeurige zwemmers te maken? Eh, wacht even.

Op zich is fotograferen legaal, en loop je pas bij het publiceren mogelijk tegen portretrecht of privacyproblemen aan. Maar heimelijk fotograferen in een besloten ruimte is strafbaar – art. 139f Strafrecht verbiedt het “heimelijk, opzettelijk en wederrechtelijk” fotograferen van personen in een woning of andere niet voor het publiek toegankelijke plaats”. Dat ‘wederrechtelijk’ staat er om een gaatje voor verborgencamerajournalistiek open te laten.

Maar wacht even, een zwembad is toch voor het publiek toegankelijk? Iedereen mag erin, mits hij de toegang betaalt (en zwemkleding draagt). En dan wordt het even anders, want dan is het enige strafrechtartikel nog dat van de aangebrachte camera’s – filmen met een vaste camera in de openbare ruimte mag niet als dat niet duidelijk is aangekondigd (art. 441b Strafrecht). En zo’n onderwatercamera zit nergens aan vast, in tegenstelling tot deze zwembadtoezichtcamera bijvoorbeeld. Dus dan zou het wel mogen.

Uiteraard kan het zwembad zelf hier regels over stellen, en zulke huisregels moeten dan worden opgevolgd. Wie dat niet doet, kan worden verwijderd uit het zwembad en zelfs een toegangsverbod krijgen (als dat in de regels erbij staat). De camera opeisen en de beelden even proactief wissen is heel wat dubieuzer en raad ik dus af.

Het voelt buitengewoon onprettig en ik kan me goed voorstellen dat mensen hier wat tegen willen doen, maar een wetsartikel hiertegen weet ik zo even niet.

Arnoud<br/> Foto: Nutech.nl

Kun je met een toestemmingsbordje boeven vangen en op internet zetten?

Geplaatst op in Privacy, Security, 24 reacties

boeven-vangen-camera-toestemmingEen lezer stuurde me bijgaande foto (klik voor groot) en vroeg zich natuurlijk af, “mag dat”. Een bordje in je winkel met “Winkeldieven opgelet! Wij hebben camera’s. Als u hier steelt geeft u toestemming om de beelden te plaatsen op boevenvangen punt nl”, een creatieve truc om privacyschendingen te omzeilen.

Op “dé opsporingssite van Nederland” staan inderdaad camerabeelden van winkeldiefstallen en andere criminaliteit, hoewel de site zich haast erbij te zeggen dat het ‘meestal’ officiële opsporingsberichten zijn die met toestemming van Justitie worden verspreid. En waar het gaat om onofficiële opsporingsberichten (die van de sticker dus), verwijst men naar een Tweede Kamermotie van 8 november 2011 waarin zou worden bepaald “dat burgers beelden van dieven online mogen zetten”.

Inderdaad, in 2011 besloot de Kamer dat het tijd werd voor een wetsvoorstel op grond waarvan

burgers zonder angst voor strafrechtelijke vervolging en/of bestuurlijke beboeting beeldregistraties van overvallers en andere verdachten van misdrijven op internet kunnen zetten of op andere manieren kunnen openbaren, mits daarbij aangifte wordt gedaan bij de politie en de beeldregistratie tevens wordt aangeboden aan de politie,

Alleen: een motie is eigenlijk niet meer dan een verzoek aan de regering, regel dit eens. Het is geen wet en je kunt als burger geen rechten ontlenen aan de inhoud van een motie. Deze tekst uit 2011 heeft dus geen rechtskracht en burgers behouden dus hun angst voor strafrechtelijke vervolging en/of bestuurlijke beboeting.

Wat onder de huidige privacywetgeving een feature is en geen bug: het idee is dat Justitie de opsporing doet en in dat kader beslist of portretten van verdachten gepubliceerd moeten worden of niet. Dat dat een achterhaald standpunt is en massaal geschonden wordt, geloof ik onmiddellijk – maar in het recht geldt dat de specificatie het wint van de implementatie, en niet zoals in de IT andersom.

Die sticker is een leuke hack om dit op te lossen. Immers, met toestemming mag alles, toch? Dus wie zegt “ja ik ben een steeldief zet me maar online” mag achteraf niet meer zeuren over zijn privacy.

Maar zoals wel vaker met bijdehante hacks betwijfel ik ten zeerste of een rechter dit zal accepteren. Toestemming moet onder de privacywet expliciet worden gegeven (hoi cookiewet) en het stelen van benzine of winkelvoorraad kun je toch moeilijk als een expliciete toestemmingshandeling zien.

Bovendien: wat als je géén dief bent en toch op die site gezet wordt omdat men dácht dat je een dief was? Dan is er geen toestemming want het bordje gaat niet over niet-dieven.

Arnoud

Wanneer wordt je portretrecht geschonden?

Geplaatst op in Privacy, Uitingsvrijheid, 11 reacties

Met enige regelmaat krijg ik vragen over portretrecht en het mogen publiceren van foto’s waar mensen op staan. Vandaag dus weer eens een juridischesamenvattingsblog: wanneer is er bij een foto sprake van schending van portretrecht?

De eerste vraag is of er sprake is van een portret. Van een mens dus; huizen en dieren hebben geen portretrecht. Maar die mens hoeft niet per se met z’n gezicht op de foto te staan. Zodra je redelijkerwijs herkenbaar bent, is sprake van een portret. De heer Van Erven Dorens was op Streetview best goed te herkennen ondanks de algoritmische gezichtsblur van Google.

Daarna is de vraag hoe het portret wordt gebruikt. Een misverstand daarbij is nog dat je met je portretrecht het fotograferen (of filmen) tegen kunt houden. Dat kan niet. Portretrecht geldt bij publicatie van de foto. In Zweden ligt een wetsvoorstel om ook fotograferen als zodanig te verbieden als dat “obtrusive, intrusive, or hidden” gebeurt en met de intentie om iemands privacy serieus te schaden. In hoeverre dát kan onder de vrijheid van meningsuiting, moeten we nog maar eens zien. (In een heel intieme situatie iemand fotograferen kan wél verboden zijn, volgens het Europese Hof.)

Het gebruik van iemands portret in een publicatie is toegestaan, tenzij die persoon een ‘redelijk belang’ (zoals de wet dat noemt) daartegen in stelling kan brengen. In het specifieke geval dat je opdracht gaf tot maken van dat portret, geldt een strengere regel – de fotograaf heeft toestemming nodig voor publicatie, los van dat redelijk belang. Denk aan trouwfoto’s die ineens op de site van de fotograaf staan.

Dat redelijke belang is meestal de privacy. Zomaar met je smoel in het openbaar neergezet worden voelt niet prettig, en daar hebben we het grondrecht privacy tegen. Maar dat grondrecht is niet absoluut: als de publicist óók een belang heeft, dan moet je die twee belangen tegen elkaar afwegen. Meestal zal het dan gaan om nieuwswaarde – jij of de situatie waar je in bent, was nieuws en dat mag dan worden gepubliceerd.

Wanneer je gezicht nu nieuws is, is een moeilijke. Dat je op de openbare weg was, is niet automatisch doorslaggevend maar het is ook niet automatisch een inbreuk. De vraag is wat de foto bijdraagt aan het nieuwsfeit en hoe belangrijk jij als persoon daarbij bent. Loop je toevallig in een winkelstraat die net geopend is, dan kun je weinig doen als je met je gezicht in de krant staat bij een reportage over de winkelopening. Een snapshot in een openbaar toilet op Dumpert.nl lijkt me niet erg nieuwswaardig.

Ben je politieagent en bezig met je publieke taak, dan is fotograferen toegestaan en publicatie meestal ook – hoewel blurren van het gezicht dan al snel gepast is. Of je als internetmeme nog portretrecht hebt, is een open vraag.

Een meme is soort van bekend, en bekende personen hebben al snel een verzilverbaar portretrecht: wie hun gezicht commercieel wil exploiteren, moet een vergoeding betalen. Voor gewone mensen geldt iets vergelijkbaars: ongevraagd het ‘gezicht’ van reclame worden is al snel een schending van het portretrecht (HR Discodanser-arrest). Hoewel dat tegenwoordig wel een tikje subtieler ligt, sinds het Hof in Amsterdam bepaalde dat een gewone straatfoto met herkenbare mensen geen inbreuk op het portretrecht is, ook niet bij commerciële exploitatie (stockfoto) van die foto.

Ik vraag me wel af hoe lang deze regels nog houdbaar zijn. Ik lees net dat Facebook nu standaard gaat gezichtsherkennen, en over vijf jaar heeft iedereen z’n eigen nanodrone met camera of Google Glass met permanente getagde livestream. Is het dan nog zinnig om te verwachten dat mensen afwegingen gaan maken over redelijke belangen van mensen die voor de camera lopen? Moeten we gaan verplichten dat camera’s standaard gezichten herkennen en uitblurren tenzij de geportretteerde middels elektronische handtekening een “geen bezwaar” afgeeft?

Arnoud