Het beheer van het Brandweerforum is aansprakelijk voor auteursrechtinbreuk voor door leden geüploade foto’s, meldde men vorige week. Een aantal fotografen won bij de rechter een claim van dik 12.000 euro, omdat hun foto’s op het forum verschenen. Het verweer dat een forum toch niet aansprakelijk is voor wat leden doen, werd niet geaccepteerd – maar vooral omdat de moderatoren zelf ook foto’s plaatsten en niet ingrepen na claims.
Veel mensen denken echter dat als je als beheer maar een klachtprocedure hebt, je goed zit tegen aansprakelijkheid. Maar dat is niet zo. Wanneer je een activiteit zoals een forum ontplooit, ben je gewoon aansprakelijk voor wat daar gebeurt, mits het jou te verwijten is dat dit is gebeurd. Dat is in het offline leven zo, en dus ook op internet.
De reden dat mensen denken dat je met een klachtprocedure veilig zit, is omdat er specifiek voor internetdienstverleners een wetsartikel is ingevoerd eind jaren negentig dat zegt dat een puur passief doorgeefluik van informatie niet aansprakelijk is (art. 6:196c BW). Dat hebben ze ook in de VS – dit is de zogeheten notice and takedown uit de DMCA. In de VS geldt deze overigens alléén voor auteursrechtschendingen, terwijl bij ons notice en takedown voor alle vormen van wetsschendingen geldt (ja, ook privacy of smaad dus).
Het is echter nog maar de vraag of en wanneer een forum valt onder deze uitzondering. Een goed forum heeft immers actieve moderatie, terwijl de wet het dus heeft over “puur passief”. Het is niet dan ook weer niet automatisch zo dat als je ook maar één bitje modereert je dus nooit meer onder de “doorgeefluik”-exceptie kunt vallen. Er zijn niet echt veel zaken over geweest. De meest geruchtmakende was de Trendylaarzenzaak, waarin aansprakelijkheid voor smadelijke beschuldigingen van oplichting werd aangenomen omdat de moderatoren meededen aan de discussie. (Het vonnis werd uiteindelijk ongedaan gemaakt omdat de uitlatingen toch niet smadelijk bleken.)
Ook op het Brandweerforum is de participatie van de moderatoren doorslaggevend:
Dat F met het Brandweerforum meer is en doet dan “de beschikbaarstelling van fysieke faciliteiten om een mededeling mogelijk te maken of te verrichten”, wordt duidelijk uit de nadrukkelijke aanwezigheid van (global) moderators en de rol die zij spelen bij de discussies op het forum. Ook de omstandigheid dat een zo groot deel van de foto’s door eigen moderators geplaatst is en de in de regels van het forum opgenomen aanmoediging tot plaatsing van (meerdere) foto’s maken duidelijk dat sprake is van een actieve rol van F.
Het geciteerde criterium is wat het Europese Hof in de eBay-zaak aanvoerde als criterium om te bepalen of een dienstverlener valt onder de wettelijke bescherming voor tussenpersonen. eBay viel eronder (net als eerder Google bij Adwords) maar het Brandweerforum dus niet, vanwege die actieve betrokkenheid.
Ook het feit dat niet meteen op klachten werd gereageerd, woog hierbij mee. Maar aan het begin van het vonnis krijg ik de indruk dat één van de fotografen ook forumlid was, en dat men nogal gepikeerd was door diens (onverwachte?) harde opstelling dat zijn foto’s eraf moesten. En die eis kwam dan weer doordat de fotograaf soms een foto uploadde uit een reportage, waarna anderen meer foto’s uit diezelfde reportage overnamen, en dat was dan weer niet de bedoeling van de fotograaf.
De enige strohalm die je dan als forum nog hebt, is het citaatrecht. Dit lukte echter niet. Een citaat moet ondergeschikt zijn aan de eigen publicatie. Dat speelde bijvoorbeeld bij het Maroc-arrest, waarin een bericht met foto als topicstarter diende. Dat verweer werd hier ook gevoerd, maar afgewezen: er was totaal geen context bij het overgenomen bericht met foto. Ook bij de andere foto’s was geen sprake van citeren, want de overname was
zodanig dat alle aandacht uitgaat naar de foto’s en dat de tekst slechts een verwijzing naarde tijdstip en plaats van de brand behelst.
Daarmee kun je niet meer zeggen dat de foto’s werden geciteerd. Overigens lukte dat recent wél bij een andere internetdienst: ihvbreda.nl mocht bij haar nieuwsberichtjes wél kleine fotootjes tonen, want tekst en foto’s vormden
een geheel dat ertoe strekt om aan de lezer een indruk van de desbetreffende nieuwsartikelen te geven.
Ook speelde mee dat men de foto’s een week na publicatie verwijderde. Ik vind niet dat dat een eis moet zijn, als een citaat terecht is in het bericht nu dan is het dat automatisch ook in het archief waar dat bericht opgeslagen ligt. Maar goed.
Het forum moet dus betalen, hoewel niet het commerciële tarief met de scrabbleclaim van de fotografen (drie maal dat normale tarief bij wijze van boete) maar een bedrag van 50 euro per foto. Omdat het gaat om totaal 115 foto’s is dat toch nog een respectabel bedrag.
Vele forumbeheerders meldden zich na dit vonnis in de mail, of zij zich nu zorgen moeten maken en/of maar beter kunnen stoppen. Zó ver zou ik niet willen gaan. Ik denk wél dat je je als beheerder nu moet afvragen hoe je wilt omgaan met foto’s die je leden gaan plaatsen. Als er soms een plaatje in een topic voorbij komt, dan is daar weinig aan de hand mits je een duidelijke klachtprocedure hebt én snel reageert als daar wat op binnen komt. Is de opzet van het forum (of een topic) dat er foto’s worden gepost of doen moderatoren actief mee aan het plaatsen, dan geldt voor die foto’s dat jij als beheerder de claim waarschijnlijk moet dragen.
Arnoud
Hee, foto’s overnemen, mag dat nou toch?